BEEKSE BERGEN ORCHIDEEENTUIN HORECABEDRIJVEN 11 DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 12 JUNI 1963 11 in ontwikkeling kan al heel wat vakantiegangers bergen in ruil voor naam en bezoekersregister willen service geven, als er maar extra betaald wordt iitsen te Goes opgesteld, fcn deze firma gewonnen Els niet moeilijk. Alleen al Irbijganger hopen op de Ter weerszijden van de weg: Tilburg- Hilvarenbeek ligt vierhonderd hectare grond, eigendom van de gemeente Til burg en behorend tot het gebied van de gemeente Hilvarenbeek. Tientallen jaren geleden kocht Tilburg de grond. Het was de bedoeling er een project voor de watervoorziening van te maken. Dat plan behoefde geen doorgang te vinden en nu verrijst er een recreatie centrum, dat het grootste is van ons land. Het vorig ja«ar hebben de toeris ten er al mondjesmaat van kunnen ge nieten. Maar het is nu zo ver, dat het bestuur van „Beekse Bergen", zoals het recrea tieoord is genoemd, de sluizen van de publiciteit wijd open heeft gezet. Deze maand is het centrum officieel geopend zij het dan dat nog slechts een fractie van het geheel gereed is. Hiet belooft 'n uniek project te worden, van 'n varië teit die een ieder kan bevredigen, van een schoonheid die exclusief is in ons land, van een omvang die uniek is. Bra bant, dat nog volop over grond kan be schikken, biedt de toerist, die op zoek is naar ontspanning de helpende hand. „Beekse Bergen" is verdeeld in tweeën: ten oosten van de weg ligt het stuk voor de actieve recreatie, een oppervlakte van honderdzestig hectaren. Ten westen van de weg ligt het deel voor de pas sieve recreatie met o.a. de camping onderverdeeld in een groot terrein en diverse „kampeerkamers", kleine stuk jes grond waarop niet meer dan maxi maal een 50 tenten kunnen staan. Bos en hei zijn de hoofdbestanddelen van het „passieve deel", de actieve recrea tie vindt zijn hoogtepunt in de „zwem plas met het strand". Het bad met het kunstmatige strand is pas voor een deel gereed. Het pro bleem van het stilstaand water, dat gauw vuil wordt, is opgelost door over vijftig meter een verharde bodem aan te leggen, een mixture van cement en zand die door een ingenieuze machine wordt aangestampt. Het water blijft helder. De plas zal in de toekomst niet minder dan zeventig hectaren groot worden. Het gedeelte, dat thans gereed is, kan een bezoekerstotaal van enige tienduizenden verwerken. waterfiets Die bezoekers zullen af en toe een drankje willen drinken en een hapje willen eten. Dat kan. Op het strand ko men verkooppunten van patat, limonade e.d. Voorts is er een restaurant, langszij de plas waarop ook gelegenheid is mei de befaamde „Z.-Frankrijk"-waterfiets de tijd te passeren. Daarvoor zijn overi gens meer mogelijkheden. Er is een speeltuin voor de kinderen en een mid- get-golfbaan voor de groteren. Op het kampeerterrein is in totaal plaats voor vijftienhonderd personen. Dit deel van het omvangrijk plan, dat twaall eneenhalf miljoen zal kosten, is ook klaar. De kampwinkel is er, de kantinn en het sanitair en de elektriciteitsvoor ziening. Op een apart terrein, dat vrij toegankelijk is voor het kampeercen- trum e.d. moet men betalen kunnen eveneens tenten worden opgezet maai men mag er niet overnachten. Het par keerterrein voor meer dan duizend auto's zal wel gauw te klein blijken maar er staat uitbreiding op het pro gramma. formidabel Als over enige jaren het gehele com plex gereed is, zal een formidabel re creatiecentrum zijn ontstaan. Een greep uit de mogelijkheden, die kan worder. geboden: bowlingcentrum, kabelbaan over de plas. een enorme waterjungle waar de kinderen vlotten kunnen bou wen en volop in en op het water hun activiteit kunnen botvieren roeibaan, mo tel. botanische tuin, jeugdherberg, jeugd- boerderij, manege, tennisbanen, in dianendorp, hal voor automatische spe len. havens voor privé-j achten en zeil boten, gelegenheid tot waterskiën, uit zichttoren, plastic boten, en drijvende dieren, verkeerstuin, rolschaats- en autopedbaan, terreinen voor volleybal, basketball e.d. Dat is dus nogal wat. Voorlopig zal men het echer met een deel moeten doen. Maar dat is wel zo aantrekkelijk en zo groot, dat Tilburg en Hilvarenbeek een enorme bijdrage, nu reeds, hebben gele verd aan een verantwoorde vrijetijds- en vakantiebesteding. Het vooruitstre vende Tilburg, dat in eigen stad enorme voorzieningen realiseert, heeft zijn vleu gels ook buiten de stad uitgeslagen. Ten gerieve en ten bate van de vakantie ganger in geheel Nederland. Dit is nog maar een deeltje van de grote plas, die ontstaan is door zandwinning in „Beekse Bergen" Tussen Schin op Geul en Scheulder op het grondgebied van de gemeente Valkenburg-Houthem, ligt een van de mooiste en zeldzaamste natuurreserva ten van ons land: het Gerendal. Het is geen dal in de strikte zin van het woord omdat het niet ontstaan is doordat een rivier het landschap heeft uitgespoeld. Het is meer een droogdal dat zijn ont staan te danken heeft aan het regen water, dat eeuwenlang van de aangren zende plateaus naar beneden stroomde. Dit laatste is reeds uitzonderlijk en heeft een stukje natuurschoon gescha pen, dat zelfs in het hieraan zo rijke Zuid-Limburg zijn weerga niet vindt. Een grindweg slingert zich bergop, berg af er doorheen en mondt uit in smalle veldweggetjes, die weer verloren lopen in de groen beboste hellingen, die de wanden vormen van dit droogdal. Deze beboste hellingen maken van dit Gerendal zulk een zeldzaam gebied. Het krijtgesteente komt overal aan de op pervlakte, waardoor een voor ons land zeldzame flora is ontstaan, die de na tuurkenner in verrukking zal brengen. Hij zal er planten en heesters, varens, grassoorten en bloemen ontdekken, die nergens anders in ons land te vinden zijn. Zelfs meer dan twintig soorten orchdieeën waaroncber verscheidene zeldzame exemplaren, zoals de groene nachtorchis, bloeien in het wild en trek ken door hun exotische geur insekten en nachtvlinders tot zich. Helaas dwingt deze rijke en zeldzame flora het Staatsbosbeheer, dat dit ge bied in bezit heeft, tot een voor Limburg onsympathieke maatregel. Er zijn over al bordjes met de bekende waarschu wing: „Verboden toegang" gezet, terwijl andere borden de 'bezoeker erop attent maken dat alleen maar op de paden mag worden gewandeld. Deze maatregel is noodzakelijk ge bleken, omdat door onachtzaamheid laten we maar het gunstigste geval nemen in het verleden in dit gebied onherstelbare schade is aangericht. Er bloeien in het Gerendal zulke zeldzame planten en orchideeën, dat men een voudig niet het risico mocht lopen ieder een maar door deze bossen te laten dwalen. Een ondoordachte stap zou een orchis, een orchidee, waarvan wordt aangenomen, dat hij niet meer tot de Nederlandse flora behoort, kunnen ver trappen. Vandaar dat de weinige vind plaatsen van zeldzame orchideeën in het Gerendal angstvallig voor het grote publiek moesten worden afgesloten. omgetoverd Nu is het afsluiten van voor de na tuurliefhebber waardevolle gebieden in flagrante tegenspraak met de doelstel ling van Staatsbosbeheer, een instelling die al wat in de natuur waardevol en zeldzaam is juist wil bewaren en voor iedereen toegankelijk maken. In het na tuurreservaat het Gerendal is men daar volkomen in geslaagd. Midden in het reservaat staat een oude boerderij, die is opgetrokken van blokken Maastrichts krijt. Daarachter strekt zich tegen een warme zuidelijke helling een weiland uit van bijna drieduizend vierkante me ter, met aansluitend een natuurlijk bos. Weiland en bos zijn de laatste jaren omgetoverd in een orchideëntuin, zoals die nergens anders in ons land is te vin den. Gemakkelijk was dit niet, omdat orchideeën een speciale bodemstructuur eisen. Het was echter mogelijk deze bodemstructuur kunstmatig in het leven te roepen, omdat het weiland alles in zich borg wat noodzakelijk was. De oude eultuurweide werd jarenlang niet meer bemest, waardoor de krijtflora de over hand kon krijgen op de weidegrassen. Men hielp de natuur nog een beetje door het krijt uit de ondergrond naar boven te spitten en met een laagje rulle en humushoudende bosgrond te bedek ken. Hiermee was men er echter nog niet want eenvoudig is de orchideeën- teelt niet. Wanneer alleen maar kalk- houdende grond een vereiste was, zou iedereen deze exotische bloemen in een pot kunnen kweken. Zij gedijen alleen in symbiose (in samenstelling) met leven de schimmels. Men heeft toén de grond geënt met aarde van de vindplaatsen der planten, die men wilde uitzetten. leefklimaat In 1958 was men zo ver en was het terrein achter de Gerendalshoeve gereed om de zeldzame bloemen, die op de hel lingen rondom overal in het wild groei en,-te ontvangen. Meer dan 20 soorten werden er dat jaar uitgezet, zoals de mannetjesorchis, de bruine orchis, de bijenorchis, de grote muggenorchis, de welriekende nachtorchis, de poppenor- chis, de keverorchis, de vliegenorchis en verscheidene andere. Maar ook van el ders aangevoerde, in Nederland uitge storven orchideeën, zoals d,e aange brande orchis, de hommelorchis, de bok- kenorchis en de bruinrode wespenorchis vonden er een leefklimaat. Ons land had in het Gerendal kunstmatig een stukje flora gekregen, waar op enkele honderden vierkante meters alles bij elkaar was gebracht wat in de omge ving in het wild groeide. Zelfs meer dan dat. In deze orchi- deeëntuin groeien en bloeien niet alleen orchideeën, maar ook zeldzame planten en bloemen, die tot de krijtflora be horen, maar door ontginning of ver nieling, verdwenen zijn. Zo vindt men er de zeldzame amandelwolfsmelk, de steentijm, het teucrium, de grote pim pernel, het geel vingerhoedskruid, de kleine leeuwenbek en de zeer zeldzame witte boterbloem. Er is ook een kunst matig kalkheuveltje aangelegd voor de allerdroogste planten, waaronder het zonneroosje en roodbruine wespenorchis. vrij spel Het prettige van deze orchideeëntuin is, dat de natuur zoveel mogelijk vrij spel is gelaten. Planten en bloemen staan er niet in stijve pérkjes, maar het lijkt, alsof zij zichzelf een plaats hebben gezocht, wat in vele gevallen ook waar is. De meeste orchideeën gedijen hier zo goed, dat zij zichzelf hebben uitge zaaid, wel een bewijs, dat de bodem aan alle voorwaarden voldoet. Dit alles kan u Wiel van Loo, de re servaatbewaker van het Gerendal, ver tellen. Door noeste zelfstudie weet hij alles van deze wonderlijke planten af. Staatsbosbeheer heeft deze tuin niet aangelegd voor eigen plezier, maar voor het genoegen van de echte natuurlief hebber, die men geen vrije toegang heeft mogen geven tot de beboste hellingen van het Gerendal. Als compensatie voor deze maatregel heeft iedereen van 's morgens 9 tot 's avonds 5 uur vrije toegang tot de orchideeëntuin. Op za terdagen en zondagen van 2 tot 5 uur krijgt men deskundig geleide mee. Iedere bezoeker ontvangt een fraaie folder waarin men alles over orchideeën kan lezen. Als enige dank verwacht het Staats bosbeheer, dat men zijn naam zet in het bezoekersregister. Het restaurant „binnenwerks", waar men zoigel zichzelf kan bedienen als bediend kan worden. Onze slager heeft twee man personeel. Die knechten heeft hij nodig omdat zijn zaak goed beklant is. Maar als de sla ger of een van zijn medewerkers de be stelling aanreikt over de toonbank zegt hy er niet by: „En vijftien procent" Onze apotheker heeft zeven a«sistenten. Die heeft hij nodig omdat hij het zeer druk heeft. Maar hij legt geen tien of vijftien procent op de pry's. Dat doen alleen de horecabedrijven. Wie in een broodjeswinkel iets bestelt aan de toon bank, moet daarvoor tien tot vijftien procent extra betalen. Wie in een hotei, een restaurant, in vele cafés de nota krijgt, moet voor de service betalen. En dat terwijl de horecabedrijven zo prat gaan op het verlenen van service. Het personeel dat men nodig heeft, zoals onze slager en onze apotheker, wordt voor een flink deel betaald door de cliënten. Nu de vakantietijd met rasse schreden nadert, willen wij enige uit wassen eigen ervaring dient als in formatiebron de aandacht vestigen. Een klein hotelletje in het oosten van ons land. in het voorseizoen. De accom modatie is voldoende maar geenszins aan de meer dan middelmatige kant. De eigenaar heeft in dienst een leerling kok, een meisje dat bedient en een meisje dat zowel kamermeisje als werk ster is, voor halve dagen. Dat hij een leerling kok in dienst heeft, is logisch. Hij „verkoopt" vol pension en moet dus zorgen dat er eten op tafel komt. Dat het eten op tafel wordt gebracht, is evenzeer logisch want men heeft geboekt voor „volledige verzorging". Niemand kan van de gast eisen, dat hij het eten zelf in de keuken haalt. Blijft over het kamermeisje-werkmeisje. Boven de prijs wordt vijftien procent berekend. In dit kleine hotel betekende dat by volledige bezetting veertig gulden per dag. En men wil van horecazijde toch niet be weren, dat het kamermeisje-werkmeisje voor halve dagen tweehonderd tachtig gulden per week verdient. Het overblij vende deel wordt dus kennelijk besteed aan het betalen van de leerling-kok en het dienstertje, beiden volkomen nodig in een dergelijk bedrijf. Zij horen bij de exploitatiekosten. Het is de conse- quentie van het drijven van dit bedrijt Maar de gast moet ervoor betalen, extra. Een vreemd soort dienstverlening. En zo is het bij alle hotels, niet een uitge zonderd. In de avonduren bediende de eigenaar zeil Maar op elk kopje koffie, op elk glas sherry, op elk biertje, waarvoor hi] niet meer dan drie meter hoefde te lo pen, kwam vijftien procent. Zelfs als kinderen aan de ijskast een flesje cola haalden en dit, met glas, zelf' mee namen, kwam er vijftien procent boven op, Maar onze slager en onze apotheker enz Alleen voor het overreiken van wa ren, berekent het horecabedrijf „ser vice". Zelfs als men enige prentbrief kaarten uit de standaard haalde, wer den die op de rekening gezet; plus vijf tien procent! Over service gesproken. gereserveerd Een ander voorbeeld. Door een be kend etablissement in Leiden werd een beroep gedaan op dienstplichtigen, die in opleiding zijn voor messbediende om tijdens de drukke dagen te assisteren. Ot> een deel van de tafeltjes lagen kaartjes met ..gereserveerd". Maar er kwam nie mand opdagen, die gereserveerd had. Een van de messbedienden-in-spe vroeg naar de betekenis van de kaartjes. Het onthutsende antwoord luidde: ..Dat doen we om gezinnen te weren. Die komen hier met kinderen en bestellen met zijn vieren drie menu's of wat kleine con sumpties. Nu kunnen we zeggen: „Ai les bezet of gereserveerd". De aanstaan de messbediende heeft fors met zijn ogen geknipperd en herinnerde zich de slogan: „Uit goed voor u". Maar niet als u in dat etablissement terecht komt met kinderen. Ze zien u liever niet „dank u wel" Het zijn slechts twee voorbeelden en zij zijn vanzelfsprekend niet represen tatief voor de gehele horecasector. Maar velen ontdekken met verbazing om geen sterkere uitdrukking te gebruiken dat de horecabedrijven wel diensten willen verlenen als er maar extra voor wordt betaald. Zelfs bij zelfbedienings restaurants, waar men dus zelf he' couvert pakt. zelf de spijzen op het pla teau doet en zelf ermee naar een tafel tje loopt, wordt aan de kassa evenzo vrolijk tien procent soms vijftien extra gerekend. Omdat de restaurateur zo vriendelijk is u zijn etablissement aan te bieden en van spijzen te voorzien Men zou er langzamerhand toe komen bedeesd „dank u wel" te zeggen voor zoveel goedheid. Maar met service ver lenen heeft het niets meer te maken. Met evenveel recht zou welke werkne mer ook tegen zijn directeur kunnen zeggen als hij zijn salaris gaat halen: ..Plus tien procent, want ik heb voor u gewerkt In de horecasector doet men het toch maar. Men is zo verheugd, dat et klanten komen, dat de service die normaal tot de dienstverlening behoort extra wordt berekend. 'Ir -entreeprijs" wordt na het bezoek voldaan met pen en papier. '•en feest de regenjas van 75,— hebt u daar een

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1965 | | pagina 23