Na eindeloos onderhandelen
POLITIEKE MOP
HISTORISCH
DOCUMENT
Muurbehandeling die
minstens 10 jaar gaaf blijft!
BOEKENPLANK
Het verschil
Het beste
Van leem tot leem
Sprot
Vrome burgers
Advertentie
Meningsuitwisselingen
Unieke garantie in de bouwwereld:
Vijfjarenplan
Contrapunt
Vrijheid
Eerste prijs
Nationaal gerecht
Dialectisch marxisme
Afgrond
OOSTENRIJK TIEN JAAR
Dezer dagen viert Oostenrijk het
tweede lustrum van de herkregen
onafhankelijkheid. Het is triest, dat
aan de vooravond van het feest de
man is gestorven, die het land zo
zeer aan zich heeft verplicht: dr.
Leopold Figl; noeste vechter en
stugge volhouder, sluwe vos en
meesterlijk tacticus, zoon van zijn
land, dat hij aan de knechting ont
worstelde.
De feestvreugde is wel een sobere
kopie van de uitgelaten blijheid, die
tien jaar geleden als een storm door
de straten van steden en dorpen wer
velde. Want naast de vreugde om de
herwonnen levenskracht zal het volk
treuren om de dood van hen, die bij
de overwinning zo nauw betrokken
waren. Want ook Julius Raab en
Adolf Scharf stierven. Figls strijd
makkers, die in het hol van de Mos-
kouse leeuw nachten moesten praten
om op 14 april de Russen zover te
krijgen, dat zij bereid waren tot het
tekenen van het staatsverdrag over
te gaan.
Uit die moeilijke tijd daar in Moskou
stamt de volgende anekdote, die wel
heel goed demonstreert onder welke
omstandigheden de onderhandelingen
werden gevoerd.
Toen Raab en Figl in die beslissende
nacht van de veertiende april al uren
achtereen hadden zitten delibereren
zou bondskanselier Raab op een gege
ven moment hebben gezegd: „Ik hou
het niet langer vol". Figl, veel har
der van mentaliteit en meester in de
manier om de Russen aan te pakken,
wist, dat hij moest wachten totdat de
Russische gesprekspartners ver ge
noeg met wodka waren volgelopen.
De mare gaat, dat hij Kroestjev, die
zich blijkbaar al onder de tafel had
gedronken, juist op het geschikte mo
ment het document ter onderteke
ning onder de neus hield. Hoe het
verder ook gegaan moge zijn, de Rus
sen zijn die nacht bezweken en Ju
lius Raab kon de al eerder vermelde
woorden naar zijn land seinen: „Wij
zijn vrij".
Het was het einde van een aaneen
schakeling van teleurstellingen en
vernederingen, die voor het Oosten
rijkse volk bleven voortduren, toen
de andere landen al van de Duitsers
bevrijd waren. De geschiedenis, die
nu volgt., is een opsomming van fei
ten, die wel duidelijk laten zien, hoe
Op 12 maart 1945 troffen vijf
bommen het gebouw van de Ween-
se staatsopera. Het toneel en de
kuip van het theater werden vol
ledig vernield. Voor de keuze ge
steld om het voor 80 procent ver
woeste gebouw op te ruimen en er
een ander voor in de plaats te bou
wen of om hetgeen er was overge
bleven opnieuw te restaureren, ko
zen de Oostenrijkers de tweede op
lossing.
Oostenrijk ruim tien jaar lang als
speelbal voor de geallieerden en
voornamelijk /oor de Russen heeft
gediend.
Toen op 27 april 1945 Wenen door de
Russen was bevrijd, kondigden de
socialistische partij, de volkspartij en
de communisten bij proclamatie de
onafhankelijkheid van het land af.
Een tijdelijke regering ondei leiding
van dr. Karl Renner werd voorlopig
alleen door de Sovjet-Unie erkend.
Op 4 juli werd in Londen door de vier
mogendheden een controleverdrag
voor Oostenrijk getekend. De Russen
eisten daarbij het Duitse eigendom in
Oostenrijk op.
Toen op 1 september ook de drie
Westelijke geallieerden Wenen had
den bereikt, kreeg de provisorische
regering van Renner het recht haar
macht over heel Oostenrijk uit te
breiden.
Dat men hiermee nog pas aan het
begin van de ellende stond, werd in
1946 duidelijk. Toen eiste Rusland,
dat het Duitse eigendom aan hef Ro
de Leger zou worden overgedragen.
Van dat moment werd het door de
Russen beheerd. Het Duitse eigendom
bestond uit fabrieken, landerijen en
de oliebronnen in Ned er-Oostenrijk,
uit handelsondernemingen en de Do-
nau-Schiffahrts-Gesellschaft. Als te
genzet gaven de Westelijke bezet-
tingsmogendheden in 1946 het Duitse
eigendom, dat zij onder hun hoede
hadden genomen, aan de Oostenrijkse
regering in bewaring. Tegelijkertijd
gaven zij te kennen, dat zij bereid
waren om met Rusland over de terug
gave ervan te onderhandelen.
Toen begon het eindeloze vergaderen.
De leden van de staatsverdragscom
missie, die door de bezettingsmogend-
heden was ingesteld, hielden van mei
tot oktober 1947 maar liefst 85 bijeen
komsten. Het resultaat bleef nihil.
Toen Rusland zich tijdens de Parijse
conferentie van ministers van buiten
landse zaken in juni 1949 bereid ver
klaarde het Duitse eigendom met
uitzondering van de olie en de Do-
nau-Schiffahrts-Gesellscliaft voor
150 miljoen te lften afkopen, kwam
men voor het eerst een stap in de
goede richting.
Maar opnieuw werd geen overeen
komst bereikt.
In 1949 was Oostenrijk dan ook de
wanhoop nabij. Rusland had weer iets
nieuws; het wenste het staatsverdrag
aan de kwestie-Triëst te koppelen.
De onderhandelingen kwamen daar
door twee jaar lang praktisch stil te
liggen, want Rusland bleef vasthou
den aan zijn eisen.
Op 9 februari vergaderden de plaats
vervangende ministers van buiten
landse zaken van de Grote Vier op
nieuw. Het was voor de 260ste keer,
dat men voor de kwestie-Oostenrijk
rond de tafel had plaatsgenomen. De
weg naar de oplossing leek vrij, toen
de drie Westelijken Ruslands eis om
de korte samenvatting van het staats
verdrag terug te trekken, inwilligden.
De conferentie van de ministers van
buitenlandse zaken van januari en fe
bruari 1954 bracht de onderhandelin
gen pas goed op gang. Moskou ver
klaarde zich akkoord met de bepa
ling, dat Oostenrijk de aflossing van
het Duitse eigendom met warenleve-
ranties zou betalen. Oostenrijk moest
een neutraal land worden, totdat het
Duitse vredesverdrag zou zijn gete
kend. Molotov, destijds nog minister
van buitenlandse zaken voor de Sov
jet-Unie, gaf te kennen, dat het terug
trekken van de rode troepen ver
vroegd zou kunnen worden. Oosten
rijk van zün kant was bereid tot neu
traliteit.
De ontwikkeling van de kwestie in
1955 gaf alle reden tot een sprankje
hoop. De dood van Stalin werd merk
baar op het wereld-politieke toneel.
Het bleek, dat Rusland niet langer
stoer bleef vasthouden aan het stand
punt, dat het vredesverdrag met
Duitsland de onvermijdelijke voor
waarde was voor de Oostenrijkse
kwestie. Oostenrijk liet blijken, dat
het neutraal zou blijven en dat het
nooit militaire oacten zou sluiten noch
buitenlandse steunpunten op zijn ter
ritorium zou toelaten.
Op 24 maart leek het dan toch zo ver,
dat het gesol zou aflopen. Molotov
nodigde Julius Raab uit voor een be
zoek aan Moskou. De drie Westelijke
mogendheden hadden op dit bezoek
niets tegen. Onder leiding van Raab
en Scharf reisde een delegatie, waar
bij ook Leopold Figl was, op 11 april
naar Moskou. Daar onderhandelde
men tot 15 april.
De resultaten werden vastgelegd in
het zogenaamde Moskouer Memoran
dum:
Oostenrijk verplichtte zich neutraal
te blijven;
Rusland zou het staatsverdrag direct
ondertekenen;
Het Duitse eigendom zou binnen
zes jaar worden afgelost;
De concessies op de olie zouden aan
Oostenrijk worden overgedaan;
Foto boven: Een karakteristiek
beeld van het Wenen van de jaren
'45- 55. De wacht wordt afgelost.
De foto toont een Russische offi-
cier die de geallieerde militaire
politie, die uit Russen, Amerika
nen, Engelsen en Fransen bestaat,
inspecteert.
De activa van de Donau-Dampfschif-
fahrts-Gesellschaft werden tegen
een aflossing van 2 miljoen gulden
gerestitueerd;
Alle krijgsgevangenen kregen de
vrijheid.
Wat er op het moment van de be
kendmaking van het akkoord in Oos
tenrijk omging, is met geen pen te
beschrijven. Het volk, buiten zichzelf
van vreugde, voerde de Moskou-dele
gatie op 15 april 1955 in triomftocht
door de stad Wenen. Op 19 september
1955 verliet de laatste Russische sol
daat het land. Oostenrijk kon begin
nen aan een nieuw tijdperk, dat wel
vaart en geluk moest brengen.
In 1965 kan het land met trots, zeggen,
dat het zich volledig heeft hersteld.
De economie begint gezond te worden,
de rol van uitdrager van cultuur is
weer opgenomen, de roep een gast
vrij toeristenland te zijn, brengt Oos
tenrijk jaarlijks miljoenen in de SChat-
^i81- T,
M. P.
Typisch beeld in de Weense
straten; een „Fiaker". Op de ach
tergrond een klein gedeelte van de
gevel van het beroemde hotel
Sacher.
(Van een bijzondere medewerker)
Van de hand van Hans-Jürgen Brandt,
is bij het Goverts-Verlang in Stuttgart
een boekje verschenen, gewijd sen poli
tieke moppen uit de Oostblokstaten, spe
ciaal uit de Sovjetzone van Duitsland.
Op zichzelf vormen deze moppen een
verzameling van kostelijke humor, maar
er steekt een stuk geschiedschrijving
achter, waaruit onze nazaten eenmaal
duidelijker wellicht dan in de geschiede
nisboeken zullen kunnen lezen, hoe het
werkelijke leven onder het communisme
was. Dit geschreven zijnde in de over
tuiging dat het communisme van deze
dagen nog eens een museumstuk zal wor
den. Hieronder laten we enkele specimen
uit dit boekje volgen:
Op de school: „De Sovjet-Unie levert
ons leem. Daarvan maken wij bakstenen.
Daarmee bouwen we fabrieken. In die fa
brieken vervaardigen we machines. Die
verkopen we aan het westen. Daarvoor
krijgen we staal terug. Dit staal leveren
we aan Rusland. Daarvoor krijgen we
leem. Daarvan enzovoorts, enzovoorts".
.,Wat is een sprot?" „Een walvis die
het communisme overleefd heeft".
Leipzig heeft de vroomste burgers. Ze
vasten er van Messe tot Messe!
„De Sovjet-Unie wil slechts het beste
bereiken", verkondigt een Sovjet-Russi
sche kapitein op een boerenbijeenkomst
in de Mark Brandenburg. Een boer bromt:
„Dat hebben we allang bemerkt. Maar
het beste willen wij nu juist voor ons
zelf behouden!"
„Wat is het onderscheid tussen kapi
talisme en socialisme?" „In het kapi
talisme wordt de mens door de mensen
uitgebuit, in het communisme net om
gekeerd".
In „Neues Deutschland": Woningruil.
Biedt complete vierkamerwoning in Kö-
penick tegen een „loch" in de Muur.
Twee Vopo's kloppen aan de Muur
wacht. De een zegt: „Zeg eens wat denk
jij wel van de politieke toesta«nd in de
DDR?" „Hetzelfde als jij" „Het
spyt me, maar dan moet ik je arres
teren!"
(Advertentie)
Tenslotte een mop, die in Oost-Duits-
land circuleerde: Een in Berlijn gedeta
cheerde Amerikaanse soldaat kreeg van
zijn verloofde uit Chicago het volgende
telegram: „Voelde me zo verlaten, dat
ik je vader maar getrouwd heb. Veel
kusjes je moeder".
„Wat bezorgt mij het vijfjarenplan?"
„In het eerste jaar een paar schoenen.
In het tweede een fiets. In het derde
een motorrijwiel, in het vierde een auto,
in het vijfde een vliegtuig"
„Wat zou ik, kleine man met een vlieg
tuig doen?" „Met een vliegtuig zult U de
eerste zijn in de rij, als er in Novgo
rod margarine te krijgen zal zijn".
Op de zogenaamde Kruisberg in West-
Berlijn ontmoeten twee takshondjes el
kaar, het ene uit West-Berlijn, het andere
uit de oostelijke sector. „Hoe gaat het
bij U?> vraagt het West-Berlijnse hond
je. „Prima", antwoordt het Oost-Ber-
lijns. „Nou, waarom ben je dan hier
gekomen?" Ik wou alleen maar eens
een keer blaffen!"
Het communistische hoofdorgaan
„Neues Deutschland" heeft een prijsvraag
voor de beste politieke mop uitgeschre
ven. Eerste prijs twintig jaar tuchthuis
„Noem een nationaal gerecht in de Sov
jet-zone?" „Gebonden tong!"
„Wat is dialectisch marxisme?" „Als
iemand in eén duistere kamer een zwarte
kat zoekt alhoewel hij weet, dat er geen
in de kamer is en toch roept: „Ik heb ze
Een student in Warschau doet examen
in de communistische ideologie. „In welk
ontwikkelingsstadium bevinden zich de
Verenigde Staten?" Ze bevinden zich
aan de rand van de afgrond". „Prach
tig, en in welk ontwikkelingsstadium be
vindt zich de Sovjet-Unie?" ..Het zal
de Sovjet-Unie spoedig gelukken de Vere
nigd* Staten in te halen
MIGNON G. EBERHART DE AAN
RIJDING. In de Prismareeks is het
elfde boek verschenen van Mignon G.
Eberhart, die met schrijven is begon
nen om aan de eenzaamheid te ont
snappen. Zij is n.l. getrouwd met een
waterbouwkundig ingenieur, die zijn
werk vaak op afgelegen plaatsen ver
vult en vaak van standplaats verwis
selt. In haar nieuwste detective plaatst
zij ons in een verkiezingsstrijd, waar
bij de man die kanspaard is voor een
gouverneurszetel gehandicapt dreigt te
worden, omdat zijn vrouw op een don
kere avond op een eenzaam pad een
aanrijding veroorzaakt. Op instigatie
van een vriendin verzwijgt de vrouw
de aanrijding, ook al omdat geen slacht
offer te vinden zou zijn geweest Een
wat ongewone intrige, waarbij het ver
haal niet te gemakkelijk op gang komt.
Gaandeweg boeit de schrijfster echter
meer. Met vaardige pen komt zij tot
een subtiele ontknoping.
R. v. d. BOSCH O.PRAEM. ALLE
EER EN GLORIE (Uitgeverij ..Hel
mond", Helmond). Een kinderkerkboek
je dat afgestemd is op de nieuwe mis
liturgie. Het helpt de kinderen om ac
tief aan de eucharistieviering deel te
nemen. Daartoe kon de schrijver niet
ontkomen aan de officiële teksten, die
feitelijk niet op kinderen zijn afgestemd.
Behalve een eigen inleiding op en om
lijsting van die teksten vraagt de au
teur dan ook om wat hulp van volwas
senen bij het gebruik van het boekje.
Er zijn twee misteksten in het boekje
opgenomen: een voor de allerkleinsten
die nog maar pas kunnen lezen en een
voor de wat gevorderde jeugd. Een wat
gevaieee typogafische beweking
gevarieerder typografische bewerking
had de teksten voor de jeugd zeker
kunnen verduidelijken en het boekje ge
makkelijker bruikbaar kunnen maken.
KI.
Dr. J. W. SCHULTE NORDHOLT:
HET GROTE EXPERIMENT (Meulen-
hof) „Het grote experiment" noemt de
historicus en literator dr. J. W. Schulte
Nordholt zijn boek over de Verenigde
Staten. De ontwikkeling van Noord Ame
rika tot een federatie van staten, de po
litieke verwikkelingen die daarmee ge
paard zijn gegaan, tegenstellingen tus-
sen de belangen van noordelijke en zui
delijke staten, het zijn alle zaken, die
in een zo objectief mogelijk feitenrelaas
aan de orde komen.
Voor een belangstellende leek wordt
er naar ons gevoel zoveel met
Totnutoe had het verven van buiten
muren, hoe aantrekkelijk het resultaat
aanvankelijk ook leek, het nadeel dat
de kleur spoedig vuil werd en het op
pervlak ging scheuren of afbladderen.
Men moest de behandeling dan ook
zeker elke paar jaar herhalen.
Uit Amerika komt nu echter een
muurcoating - overal ter wereld be
kend als Kenitex, in Nederland ge
ïntroduceerd onder de naam
SURFAKOTE.
10 jaar Garantie
SURFAKOTE wordt 10 jaar schrif
telijk gegarandeerd (op pro rato basis)
tegen scheuren, schilferen of afblad
deren. Bij meer dan 936.000 toepassin
gen over heel de wereld - op bunga
lows, flats, oude en nieuwe huizen,
commerciële en industriële bouwwer
ken, kerken enz. - is bewezen dat de
SURFAKOTE-laag er voortreffelijk
blijft uitzien, zelfs nadat zij 16 jaar
lang is blootgesteld aan de meest uit
eenlopende klimaatsinvloeden.
Ook voor toepassing op binnenmuren
geeft SURFAKOTE bijzonder aantrek
kelijke mogelijkheden.
Snel - in 2 dagen
SURFAKOTE wordt snel en gemakke
lijk opgespoten in een laag, 20 x dik
ker dan een gewone verflaag. Het is
in verscheidene decoratieve kleuren
verkrijgbaar. SURFAKOTE is zeer
elastisch, het vangt alle normale
krimp op. Bovendien is het wateraf
stotend en isoleert het zó sterk dat het
zelfs werd gekozen voor bescherming
van installaties, in gebruik bij ruimte
vaart projecten.
Totaal nieuw
Met SURFAKOTE is een totaal nieuw
type muurcoating gelanceerd, waar
door schilderen van muren nu „uit de
tijd" is. SURFAKOTE - 'n tweede huid
- verfraait, isoleert en beschermt, be
perkt de onderhoudskosten en doet elk
bouwwerk in waarde stijgen. Per jaar
berekend, zijn de kosten van een SUR-
FAKOTE-behandeling uitzonderlijk
laag.
Voor Nederland is de N.V. „ARO"
FABRIEKEN te Montfoort (Utr.) li
centiehoudster en fabrikante. Dealer:
Spuitbedrijf „Sterk", Kruidenlaan 137',
Tilburg, Tel. 04250-34883.
jaartallen en vermeldenswaardige da
den gestrooid, dat de hoofdlijn van het
geschiedkundige overzicht er wel eens
door vervaagt. De presidentiële portret
ten, die de schrijver in zijn voornamelijk
documentaire werk geeft, zijn daaren
tegen zo sprekend en scherp, dat daar
uit de regeringsperikelen voor en na de
onafhankelijkheidsverklaring duidelijk
spreken. Hier en daar treft de auteur
vergelijkingen met de ontwikkelingen in
Europa, met als belangrijkste conclusie,
dat een superioriteitsgevoel ten aanzien
van Amerika op cultureel gebied mis
plaatst is. Naar de mening van de
schrijver is in de Verenigde Staten een
betekenende cultuur voortgekomen uit
het experimenteren in vrijheid, hetgeen
overigens niet altijd tot positieve zaken
heeft geleid.
SEWERYNA SZMAGLEWSKA: ROOK
BOVEN BIRKENAU (West-Friesland).
Het dodenkamp Birkenau heeft de ex-
gevangene Sewerijna Szmaglewska tot
onderwerp van een aangrijpend boek
gemaakt, dat door de waafrachtige toon
uitspringt in de reeks. De Poolse schrijf
ster heeft de verschrikkingen van de
dagelijkse dreiging van de crematoria
persoonlijk ondergaan in de periode
1942-1945, de tijd, dat de transporten per
trein naar een mensonterend einde re
den. De sfeer, waarin met enig gezr
beklede gevangenen in het vernietiging
kamp leefden met hun in ellende vc
kommerende medeopgeslotenen, getui
van de bestialiteit, waartoe de ontlu:
terde men-s vervallen kan, wanneer or
standigheden hem zijn menselijkhe
hebben ontnomen, wanneer een voo:
durende strijd op leven en dood he-
geestelijk en lichamelijk gesloopt heef
Er zijn er onder die miljoenen geweet
die hun geestkracht tot het laatst hebbr
behouden, ondanks de kwellingen c
martelingen, die in het kamp van o
dood aan de orde van de dag ware
Er zijn er ook, die het afgrijselijks'
drama, dat de wereld ooit heeft meegc
maakt, hebben overleefd. Tot die geluk
kigen behoort de schrijfster, die ii
,.Rook boven Birkenau" een 'bijna fil
misch verslag geeft van de nazi-misda
den. Ze worden in dit boek sober mee
gedeeld als een aanklacht tegen een
systeem, dat tenslotte zichzelf ten gron
de heeft gericht.
BLIJ ZIJN MET KOUDE (Gebr. van
Swaay Amersfoort N.V.).
Een bijzonder verzorgd boek, waaruit
men leren kan dat een koelkast heel wat
culinaire mogelijkheden biedt, En hst we
melt van gezellige ijsberen.
Veertien april 1955. Een overgelukkige Julius Raab seint zijn landgenoten
vanuit Moskou het volgende bericht: „Oostenrijk is vrij. We krijgen ons grond
gebied terug. De krijgsgevangenen keren weer".
Vijftien mei 1955. Het volk verzameld, jubelt als op het balkon van het be
roemde Belvédère de vertegenwoordigers van de vier bezettingsmogend-
heden verschijnen. Naast hen staat een diep ontroerde dr. Leopold Figl. Hij
toont de massa het document dat de vrijheid en onafhankelijkheid bezegelt.
De lijdensweg is ten einde. Oostenrijk kan opnieuw beginnen.
LEOPOLD FIGL
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 22 MEI 1965
Vijftien maart 1938. Als een gesel striemen de woorden, die een hysterisch
brullende Hitier vanonder zijn snorretje vandaan laat komen over de Helden-
platz voor de Weense Hofburg „Als Führer en rijkskanselier van het Duitse
volk meld ik voor de geschiedenis Oostenrijks aansluiting bij het Duitse rijk".
