de
hand
Jonge generatie zaagt aan de
tak waarop Franco zit
IE
ZEGGEN DAT
Oost-Duits land heeft
tekort aan kerken
DAT IS WAAR
SIMEON
VAN BULGARIJE
KEERPUNT IN SPAANSE HISTORIE?
Mislukte
aanslag
op sjah
Chefarine ,4
ZT
EEN KONINGSKROON OP AFBETALING Si
j „Nog steeds
11 ben ik
de koning
Staatshoofd
uitgeblust
KODiJKO
13
11
Crisis
Levensavond
Open brief
Meer dan twintig
doden
bij treinbotsing
Ulbricht houdt
restauratie en
bouw tegen
4 middelen doen wonde
ren bij pijn of griep!
Acht doden na
transfusie met
verkeerd bloéd
LINGERIE
DUSTERS
NACHTHEMDEN
PYAMA'S
n
iben.
tot onderhouds-
de gelegenheid
ïn aantrekkelijke
n goed loon.
nderlinge samen-
AAM nog andere
worden de ge
en een bedrijfs-
;eft genoten en u
iak een afspraak.
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 13 APRIL 1965
tm rrnnaV» i nd nn c- trnn ofnntebnnf/ÏAv* /Jio
(Van onze correspondente)
MADRID. De maand maart,
zal in de Spaanse geschiedenis
geboekt worden als de periode
waarin de geschiedenis van het
Franco-regime een wending nam.
Na de befaamde stakingen der
Asturiaanse mijnwerkers, die elk
voorjaar opnieuw uitbreken,
hebben ditmaal de studenten der
Madrileense universiteit hun
stem doen horen, bijgestaan door
studiegenoten van alle andere
Spaanse universiteiten, alsmede
verscheidene vooraanstaande
hoogleraren. In tegenstelling tot
de voorlichting van de door de
censuur gecontroleerde Spaanse
persbureaus „dat er absoluut
niets aan de hand was, en dat
buitenlandse perscorrespondenten
valse voorlichting gaven", moest
de Madrileense universiteit her
haalde malen haar deuren op
nieuw sluiten.
Toen de kranten schreven, dat de stu
denten uit Bilbao cn Pamplona geen deel
namen aan de oproerige bewering, pro
testeerden de volgende dag juist de stu
denten in die steden, waarbij zij dag
bladen verbrandden ten teken dat zij
het niet eens waren met de nationale
informatie.
Als reactie publiceren de laatste dagen
de Spaanse kranten hele bladzijden vol
propaganda over universitaire onder
werpen: over studiebeurzen, interne
structuurwijzigingen, verhoging van stu
dietoelagen en verbetering van studen
tenhuisvesting, over de verbreiding van
de volkscultuur cn strenger toezicht op
het onderwijs, enzovoort. Over de sta
kingsbeweging zelf wc^rdt af en toe een
heel kort berichtje opgenomen, waar
door de Spanjaarden geen juist denk
beeld krijgen van de betekenis hiervan.
Om de aandacht der lezers af te leiden,
vult men verder pagina's met reportages
over voetbal en stierenvechters. Het on
derwerp Gibraltar vormt eveneens een
welkome afleiding. Over de oorzaken
van de ontevredenheid onder de studen
ten wordt met geen woord gerept.
Wel kunnen wij verklaringen lezen in
„pre-fabricated" artikelen van diverse
L hoogwaardigheidsbekleders, waarin zij
t erkennen „dat er geen democratische
vertegenwoordiging bestaat, dat inder
daad de studiebeurzen te schaars ver-
strekt worden en dat 90 procent der stu
denten uit welgestelde gezinnen komt".
De overgrote massa van het Spaanse
volk, dat met grote moeite zijn dagelijks
brood verdient, heeft al dertig jaar lang
weinig politieke rechten. De pauselijke
encyclieken, de richtlijnen van de „ag-
giornamiento" van Katholieke Kerk, de
westelijke versie van vrijheid en sociale
justitie, dit alles wordt door generaal
Franco niet verstaan. Ongetwijfeld heeft
Franco veel voor zijn land gedaan: het
bouwen van 200.000 woningen per jaar,
het opdrijven van de toeristische „boom"
over alle kusten van het schiereiland,
het recente industriële ontwikkelings
plan dat buitenlands kapitaal aantrekt,
de enorme bevloeiingswerken, en het
bewerkstelligen van een kwart eeuw
vrede. Franco heeft echter zijn volk geen
democratie verschaft, noch de censuur
opgeheven, noch het analfabetisme uit
geroeid (12 pet.), noch de emigratie van
3,5 miljoen arbeiders kunnen voorko
men. Men bedenke dat bijna de helft
van zijn staatsbudget opgeslokt werd
door het politie-apparaat en de strijd
krachten.
FRANCO
oud en moe
der dan 1.161 intellectuelen. Het zijn
hoogleraren, schrijvers, geestelijken,
kunstenaars en waarin zij het volgende
vroegen: vrijheid van pers; vrijheid
van vereniging en bevrijding der poli
tieke gevangenen.
Fraga zond dit schrijven terug, omdat
het niet zou stroken met de geest van
het petitie-recht. Merkwaardig is het
antwoord van minister Fraga op een
vraag van het Deense dagblad „Ekstra-
bladet" van Kopenhagen, waarin hij
zegt, dat er in Spanje veel meer vrij
heid heerst dan in menig ander Euro
pees land, en dat er in Spanje een op
positie heerst, die door Franco getole
reerd wordt. Toen het vorig jaar een
honderdtal intellectuelen een brief
schreef aan minister Fraga om navraag
te doen naar de krasse maatregelen je
gens de stakende mijnwerkers, moest de
eerste endertekenaar, José Bergamin,
een katholiek auteur, naar Zuid-Ame-
rika vluchten.
Drfe jaar geleden zonden 300 Baski-
sche en Navarrese geestelijken een brief
aan de bisschoppen, aan de nuntius in
Madrid en aan de paus. Zij stelden hier
in de totale afwezigheid van de burger
lijke rechten tegenover de Franco-poli
tiek aan de ka-U alsmede de andere
willekeurigheden van het politieke be
wind.
Ofschoon al deze brieven geen uit
werking op de regering hadden, hebben
zij toch iets losgelaten en is er toch
(Advertentie)
hier en daar onder het Spaanse volk
nieuwe hoop ontstaan op meer vrijheid
en democratie.
Naast deze vertogén spelen zich in
stijgende mate betekenisvolle feiten
af: in het hoofdkwartier der politie te
Mieres (Asturië) hebben duizend mijn
werkers het gebouw overvallen, waar
in 1963 en 1964 hun stakende kamera
den mishandeld werden. In dezelfde
stad werd het gebouw der vakbonden
door een honderdtal vrouwen be
stormd. Beide incidenten zijn door de
Spaanse pers gemeld, met als enig
commentaar „dat er geen gearresteer
den of gewonden waren". Het inspi
reerde het katholieke weekblad „Ec
clesia" tot een hoofdartikel, waarin
opgemerkt werd, „dat de orde hand
haven nodig is, maar dat dit alleen
niet voldoende is".
Al deze voorvallen, protesten en brie
ven, die in elke andere democratische
natie niet zo sensationeel zouden wer
ken, waren tot nu toe in het land van
Franco onvoorstelbaar. Ofschoon de jon
ge' generatie in Spanje volkomen a-poli
tiek is opgevoed, en geen idealen in po
litici's koestert, lijkt toch in dit land het
moment aangebroken, waarop jonge be
kwame personen, die niet de burger
oorlog hebben meegemaakt, het recht
tot het geven van leiding gaan opeisen.
Maar generaal Franco, volkomen uitge
put door zijn harde werken, ziet niet in,
dat de druk door de jonge generatie uit
geoefend, steeds sterker wordt'
Hoewel het nog maar kort geleden is,
dat Franco een journalist van Associated
Press liet getuigen, dat hij urenlang tot
zijn middel in ijskoud water staand kon
vissen, of dagenlang kon jagen op groot
wild, is zijn lichamelijke uitputting toch
zó zichtbaar geworden, dat het Spaanse
volk begint te speculeren op zijn spoe
dig aftreden. Degenen, die het staats
hoofd persoonlijk ontmoet hebben, ver
tellen van zijn zwakke stem, zijn uit
gebluste blik, zijn gebrek aan fysieke
energie. Vaak moet hij ondersteund wor
den tijdens langdurige recepties of de
talrijke audiënties.
Generalissimo Franco is een voorbeeld
in de geschiedenis van staatshoofden, die
niet het juiste moment wisten te kiezen
zich „in volle glorie terug te trekken,
opdat zijn volk hem eeuwig dankbaar
zou blijven voor zijn positieve arbeid.
Hij is echter overtuigd van zijn eigen
krachten. Stieff zijn vader niet op 98-
jarige leeftijd, en zijn grootvader met
102 jaren? Welnu dan, Franco is met zijn
72 jaren nog een jonge man! In zijn
nieuwjaarsrede zc< hij: „Ik zal blijven tot
mijn dood toe, om voor jullie de vrede,
de orde en de rechtvaardigheid te hand
haven".
Tenzij zijn goede gesternte hem op een
gegeven ogenblik in de steek laat, en
hij de oppositie niet meer in bedwang
kan houden. En daar begint het toch
werkelijk een beetje op te lijken.
(Advertentie)
Ook op
TWEEDE PAASDAG
VAN 11 TOT 17 UUR'
Het boeiende van dit empire buffet is de harmonie van rust en
rijkdom. Voornaam uitnodigendstrak en toch spontaan door
het luchtige mahonie bloem-décor. Een klassiek kunststuk dat
steeds ophieuw gelukkig maakt.
bent u van harte welkom in onze compleet ingerichte model
woning Biesdonkweg 53 - Bouwplan Hoge Vugt 2, en op
de sfeerrijke expositie van stijlvolle meubelen in onze zaak.
stijl I en I standing
VAN COOTHPLEIN 12 - TEL. 01600-39400
PANORAMA NOOIT IETS SCHRIJFT OVER DE
TELEVISIE.
WAARÓM ZOU PANORAMA? HET IS GEEN
PROGRAMMABLAD. U KUNT TOCH
NIET TEGELIJK NAAR DETELEVISIE
KIJKEN EN PANORAMA LEZEN?
Door toeval ontsnapte de sjah
aan een moordaanslag.
TEHERAN (AFP) De schietpartij,
die zich in het paleis van de Sjah in Te
heran heeft voorgedaan, blijkt een mis
lukte aanslag op het leven van de sjah te
zijn geweest. Hij heeft zijn leven te dan
ken aan de omstandigheid dat hij de
auto, waarmee hij naar zijn bureau in
het paleis was gereden, aan de andere
zijde had verlaten dan hij gewoon was
te doen.
Hierdoor moest de dader om de auto
heen lopen, waardoor hij enkele secon
den verloor.
Bij de ingang van het paleis kwam de
dader, een jonge schildwacht, tegenover
twee andere schildwachten te staan, op
wie hij begon te schieten. Zelf werd hij
echter neergeschoten voor hij het bureau
van de sjah had kunnen bereiken.
Dit was de tweede aanslag waaraan de
sjah sinds zijn troonbestijging in sep
tember 1941 is ontsnapt.
Enkele maanden geleden werd premier
Hassen Alimansoer het slachtoffer van
een aanslag. Deze overleed aan zijn ver
wondingen.
De „liberale" minister vant Voorlich
ting, senor Fraga, heeft een open brief
ontvangen, ondertekend door niet min-
NASSAULAAN 51 - HAARLEM
RIO DE JANEIRO (AFP) Op het
station van Mage in de Braziliaanse staat
Rio de Janeiro zijn bij een botsing tus
sen twee treinen meer dan twintig men
sen om het leven gekomen. Zeventig per
sonen werden gewond. Pogingen om de
overige slachtoffers te bevrijden zijn nog
steeds gaande.
(Van onze correspondent in Bonn)
BONN Er heerst volgens inlich
tingen waarover men in kerkelijke krin
gen in de Bondsrepubliek beschikt in
Oost-Duitsland nog steeds een groot te
kort aan kerken. De schade, die gedu
rende de oorlog is toegebracht, is nog
lang niet hersteld. Nieuwbouw van ker
ken heeft in de communistische boeren-
en arbeidersstaat van Walter Ulbricht
uiteraard geen bijzondere prioriteit.
(Advertentie)
Vier middelen In één tablet helpen
elkaar endoen wonderen!
De vier middelen, verenigd in één
tablet Chefarine „4", zijn elk afzon
derlijk in de hele wereld beroemd en
hebben miljoenen mensen baat ge
bracht. Tezamen werken zij nog
beter en doen werkelijk wonderen.
Eén der bestanddelen is het betrouw
bare maagmiddel Chefarox, dat een
teveel aan maagzuur neutraliseert.
De combinatie is ideaal om pijn of
griep doeltreffend te bestrijden.
BEROEMDE MIDDELEN IN ÉÉN TABLET
DOEN WONDEREN'
Ongeveer 1.000 kerken, die gedurende
de tweede wereldoorlog zwaar werden
beschadigd, zijn aan het verval prijsgege
ven. Er wordt van de zijde der commu
nistische autoriteiten niets ondernomen
om ze te restaureren,
Het was in het eindstadium van de
tweede wereldoorlog het Rode Leger, dat
over de tegenwoordige oostzone van
Duitsland rolde. Het heeft voor kerken
bijzonder weinig respect getoond.
Gedurende de oorlog werden in het
gebied van het huidige Oost-Duitsland
2.098 godshuizen zwaar beschadigd. Daar
onder bevonden zich de kathedralen in
Maagdenburg, Zwickaü, Halberstadt en
Stendal.
De interesse der communistische auto
riteiten voor herbouw en restauratie van
kerken heeft steeds te wensen overgela
ten. Talrijke kerken in Oost-Duitsland
hebben ook een volkomen andere be
stemming gekregen. In de laatste tijd is
daarin een wijziging ten gunste gekomen.
Vele historische kerkgebouwen zijn als
„nationaal cultureel erfgoed'' herbouwd.
In totaal waren het er ongeveer 1.800.
Maar dan zijn er nog altijd een duizend
tal godshuizen over die als ruïnes in het
Oostduitse landschap staan en langzaam
verder vervallen. Daartoe behoren de St.-
Marienkirche in Frankfurt-aan-de-Oder,
de laat-gothische St.-Marienkirche in
Prenzlau, de St.-Nicolaikirche in Gartz,
St.-Pauli in Brandenburg de garnizoens
kerk in Potsdam en de Frauenkirche in
Dresden.
In de steden Eisenhüttenstadt en Nü-
stadt-Hoyerswerda mochten tot dusverre
geen kerken worden gebouwd. Hetzelfde
geldt voor de uit de grond gestampte sa
tellietsteden Halle-West, Jena-Oost,
Saalfeld-Oost, Schwedt-Heinersdorf. Men
heeft bij de bouw daarvan in het geheel
geen plannen gemaakt voor kerkenbouw.
Alleen in het nieuwe stadsdeel van Wis-
mar, dat Vor-Wendorf heet, mocht de pro
testantse kerk een „gemeinde-zentrum'
bouwen. Dit is weliswaar geen kerk,
maar in ieder géval een oord waar de
protestanten bijeen kunnen komen en
waar ook mag worden gepreekt.
De Georgenkirche in Halle is nu zover,
vervallen, dat het gevaarlijk is er binnen
te gaan. Ook vele andere kerken in Oost-
Duitsland, die weliswaar nog worden ge
bruikt behoeven dringend restauratie o.a.
de historische Schloszkirche in de Lu-
therstad Wittenberg, die tussen 1490 en
1499 werd gebouwd.
BAHIA (AFP) In Bahia Blanca
(Argentinië zijn acht mensen overleden
na bloedtransfusie gekregen te hebben.
Het bloed dat gegeven werd, bevatte on
deugdelijk natriumcitraat. Na onderzoek
bleek dat in dit natriumcitraat calcium-
oxalaat zat. Deze stof kan niet in bloed
worden opgelost en dus de dood veroor
zaken. De directeur van het betrokken
ziekenhuis zei op een persconferentie,
dat het natriumcitraat uit Engeland
kwam en dat menuit niets had kunnen
opmaken dat het gevaarlijk was. De po
litie heeft de zaak in handen.
(Advertentie)
PAASBOEKET
UIT 4
LANDEN!
Frankrijk, Duitsland, Zwit-^
seriand en Nederland wed
ijveren om Uw gunst. Ko-
dijko brengt voor Pasen
zeer exquise lingerie uit 4
landen. Met het oog op
Pasen een advies: wacht U
niet tot 't laatste ogenblik.
Bovendien bij elke aankoop
onze altijd geldige
5 °/o KASSA
SPAARB0NS
nu 112 jaar in 't weefgetouw
EINDSTRAAT 20
TEL. 36177
(Van een onzer redacteuren)
JUNI 1955 In de luin van ee
villa in één van Madrids rustigste
wijken vindt een zielige plechtig
Heid plaats. Op het gazon staat eer
stoel en daarvoor een bleke, acht
tienjarige jongeman: prins Simeon
van Bulgarije. De stoel stelt een
troon voor, de grasmat een tapijt,
de blauwe hemel een baldakijn en
de jongeman staat op het punt uit
geroepen te worden tot „tsaar aller
Bulgaren". Aan een boom is het por
tret van zijn vader, koning Boris
gespijkerd. Een handjevol getrou-
wen en enkele opgetrommelde fa
milieleden completeren het decor.
Een Grieks-orthodox geestelijke leidl
de ceremonie. Simeon steekt wijs- en
middelvinger van zijn rechterhand
omhoog en zweert trouw aan de
Bulgaarse grondwet, „die nog steeds
geldt als de uitdrukking van de on
geschokte wil van het Bulgaarse volk
am de rechten, die het als heilig
erkent, te handhaven".
„Ik ben nog altijd belast me» de
taak, die mij door de Voorzienig
heid is opgelegd", zo besluit Simeon
zijn „troonrede".
De enkele aanwezigen zingen zwak
jes het Bulgaarse volkslied en daar
mee is de plechtigheid ten einde.
Vele duizenden kilometers verder, in
het hart van de Balkan, ligt zijn land,
vrijwel geheel ingelijfd door de Rus
sen en voor hem verboden terrein. Het
is een van Ruslands gewilligste satel
lieten en de kans op een volksopstand
zoals m 1956 in Hongarije is dan ook
mimem.
„Toch hoop.ik Bulgarije eens terug te
zien zegt Simeon, „desnoods niet als
koning De grondwet uit mijn vaders
tijd is nooit ingetrokken. Daar hebben
de communisten kennelijk nog geen tijd
voor gehad. Ik beschouw mijzelf nog
steeds als wettig koning en ik behartig
nog iedere dag mijn staatszaken".
Die „staatszaken" houden in, dat Si
meons huis fungeert als opvangcentrum
voor uitgeweken Bulgaren. Zijn huis-
deur staat open voor iedereen.
De meeste bezoekers zijn boeren, ge
vlucht voor het communistische sy
steem van collectivisme van de land
bouw, gevlucht voor de honger en ar
moede, die dit stelsel hen opleverde. Zo
dierbaar was hen de vrijheid, dat ze er
alles voor achterlieten.
Geld en werk
Ze verwachten van Simeon geld en
werk Ze krijgen beide. Het geld put
hij uit een fonds, dat hij uit eigen mid
delen oprichtte om zijn landgenoten in
den vreemde weer in het zadel te hel
pen. Het werk zoekt hij in andere lan
den. Daardoor wonen zijn aanhangers
verspreidI en reist hij landen en conti-
nenten af om zijn kudde bijeen te hou-
den.
.9n ,2Ün Madrileense villa ontvangt
hij echter ook intellectuelen, door wie
hij zich op de hoogte laat brengen van
ae jongste ontwikkelingen in zijn land
Deze handdruk
werd koning Bo
ris noodlottig. Zij
bezegelde de
Duits-Bulgaarse
samenwerking in
de tweede we
reldoorlog.
Veelvuldig onderwerp van gesprek: de
kansen op en middelen tot terugkeer
naar Bulgarije. Ook staat hij voortdu
rend in contact met getrouwen in zijn
land al was het alleen maar om de her
innering aan hem levendig te houden
Want dit is Simeons grootste probleem
Zestien jaar ballingschap wissen im
mers heel wat herinneringen uit. Daar
om ook verschijnt hij bij officiële plech
tigheden zo graag in vol ornaat. Daarom
ook is Simeon bij ieder vorstenhuwelijk
van de partij. De wereld en vooral Bul
garije, moeten weten, dat hij er nog
steeds is en wacht op een taak, die hij
vermoedelijk nooit meer te vervullen
zal krijgen.
Mysterieuze dood
Bitter als gal was daarom de erva
ring, dat zijn huwelijk met de knappe
Spaanse Margarita Gomez Acebo y Ce-
juela, dat op 14 januari 1962 in het
Zwitserse Montreux op koninklijke wij-
ze vertrokken moest worden, slechts
werd bijgewoond door enkele lotgeno
ten zoals Faroek van Egypte, en een
aantal ontheemde Bulgaren, die, ge
huld in nationale klederdracht, hun ke
len schor schreeuwden, het 'volkslied
aanhieven en bruid en bruidegom op
de schouders door Montreux droegen.
Het voorspel tot het drama-Simeon
begon al toen hij amper zes was. Zijn
vader, koning Boris, verklaarde in 1943
Amerika en Engeland de oorlog. Zijn
trouw aan Hitier kwam hem evenwel
duur te staan. Kort na een bezoek aan
de Führer werd hij ziek en stierf.
Vergiftigd? De Bulgaren' -eloven het
stellig. Niets was voor Hitier immers
een gemakkelijker prooi dan een jon
getje van zes op de Bulgaarse troon!
Duitsland ontkende het gerucht. „Ver
moord door de Britten", liet het nazi
regime bekend maken. „Doodgeschoten
door een Bulgaarse generaal", zeiden
de Amerikanen. „Gesneuveld tijdens 'n
beleg rond zijn paleis", meenden de
Zweden, „embolie", beweerde een Duits
historicus.
Het mysterie zal vermoedelijk nooit
opgehelderd worden. Feit was, dat Si
meon koning werd, zijn oom Cyril re
gent en dat beiden een speelbal werden
voor Hitler, die zich zelfs uitriep tot
voogd over de jonge Simeon. Toen werd
p#* c
WÊ
het koningin-moeder Johanna toch te
heet onder de voeten. Ze vluchtte met
haar hele gezin naar Turkije en Hitier
kreeg in Bulgarije vrij spel.
De terugkeer naar Sofia, na de oor
log, werd een treurige gebeurtenis. De
communisten hadden zich stevig in het
zadel genesteld en een „volksstemming"
had uitgewezen, dat „een overweldigen
de meerderheid Bulgaren" de monar
chie beu was. In welke mate bewees
het afschuwelijke bloedbad, dat de
communisten aanrichtten. Ruim hon
derd maal moest een executiepeloton
zijn werk doen. Tegen een muur ston
den allen, die met de monarchie iets te
maken hadden gehad: premiers, minis
ters, parlementsleden, adviseurs en per
soneel van de hofhouding.
Alleen Simeon en moeder Johanna
werden gespaard. Ze moesten zo snel
mogelijk het land uit en vluchtten, be
roofd van geld en bezittingen, naar
Egypte. Hun verblijf in Faroeks land
duurde echter maar kort. Een verijdeld
complot van Bulgaarse communisten
om Simeon te vermoorden deed hem en
zijn moeder uitwijken naar Spanje
waar Franco hen gastvrij onthaalde.
Geldzorgen heeft Simeon nu niet
meer. Dank zij zijn huwelijk en een
flinke erfenis zit hij er warmpjes bij.
Bulgarije Z°rS teruSkeer naar
