Wordt Schouwen-Duiveland overrompeld
Andere tijd vraagt een
ander priesterbeeld
Aanloop
Chaos
Compromis
Nog lang niet klaar
voor dagtoerisme
Veer
Onvoldoende
Minder somber
Zierikzee
Dwars
MOTTO VAN „ROEPINGENZONDAG"
Geen heilige
buitenstaanders
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 27 MAART 1965
BURGEMEESTER H. EVERWIJN
chaos
DIJKGRAAF A. GELUK
hygiëne
(Van een onzer verslaggevers)
SCHOUWEN-DUIVELAND. Het tijdperk van Zeeland»
eilandenrijk is voorgoed voorbij. Schouwen-Duiveland was
het laatste eiland in deze provincie. Daaraan is, in het kader
van de Deltawerken een eind gemaakt door de afsluiting van
ile Grevelingen. Grote partijen steen, door moderne gondeliers
door middel van een kahelhaan op het water neergelaten, en
massale hoeveelheden door sterke machines opgespoten zand
hebhen de afsluiting van de Grevelingen voltooid. Donderdag
a.s. zal de demissionaire minister van verkeer en waterstaat,
mr. J. van Aartsen, de Grevelingendam voor het verkeer open
stellen.
Zal Schouwen-Duiveland deze zomer overspoeld worden door
toeristen, door nieuwsgierigen? Zal het economisch sterke Rot
terdam arbeiders uit Schouwen-Duiveland weglokken, terwijl
die daar op dit moment juist zo hard nodig zijn? Hoe staan de
vroegere eilandbewoners zélf tegenover de ontsluiting? Zou
den zij als Zeeuwen niet gelukkiger zijn geweest als, door de
Oosterscheldebrug, éérst de ontsluiting naar liet zuiden zou
hebben plaatsgehad?
De laatste vraag levert al meteen een
verrassend antwoord op. Hoewel ieder
een op het eiland zich Zeeuw in hart
en nieren voelt, is Schouwen-Duiveland
toch van oudsher geheel op Rotterdam
georiënteerd geweest. Het arbeidsover-
schot van Schouwen pendelde naar Rot
terdam. De verbindingen zijn altijd al
voornamelijk op Rotterdam gericht ge
weest. Schouwen gaat ter beurze in
Rotterdam. De afvoer van tuinbouwpro-
dukten gaat naar Rotterdam. Hoewel
de Zierikzeese middenstand zich krach
tig heeft opgewerkt gaan toch nog veel
Schouwenaren op gezette tijden naar
Rotterdam om daar een aantal duur
zame gebruiksartikelen in te slaan.
Mevrouw R. Feiter-Eerland, die
wij in Renesse ontmoetten, gaat voor
belangrijke inkopen altijd naar Rot
terdam. Bus- en bootkosten haalt ze
er gemakkelijk uit. Haar man is
vrachtrijder en zit dagelijks in Rot
terdam.
Het is alles Rotterdam wat de klok
slaat, hoe vervelend men dat in de
rest van Zeeland misschien ook vindt.
De Schouwse neiging om „een dagje
naar Rotterdam" te gaan zal, dunkt
ons, in de toekomst alleen maar ver
sterkt worden.
Wk tr.
De ontsluiting van Schouwen-Duive
land zal er omgekeerd ongetwijfeld toe
leiden dat vele Rotterdammers en an
dere Randstadbewoners op vrije, zon
nige dagen „een dagje Schouwen" zul
len pikken. Schouwen-Duiveland hééft
's zomers al behoorlijk wat aanloop van
toeristen, die één of meer weken va
kantie komen doorbrengen aan de ver
rukkelijke stranden in de kop van
Schouwen. Op het vroegere eiland
wordt de eerste tijd geen aanzienlijke
uitbreiding van dit verblijfstoerisme
verwacht. Er zit trouwens nog ruimte in
de accommodatie om een flinke toena
me van de verblijfstoeristen te kunnen
opvangen. De heer C. B. Blom, voor
zitter van de WV Burgh-Haamstede en
eigenaar van een terrein voor zomer
huizen (20), caravans en tenten (400
staanplaatsen), zegt: „Wat het kampe
ren betreft, is er nog ruimte genoeg.
Tot nu toe was het een zeldzaamheid
dat een kampeerterrein op Schouwen
helemaal vol was".
Daarboven: veerboten bij Zijpe
zullen blijven varen.
Daarboven: de laatste hand aan>
de rijbaan over de Grevelingen
dam.
V.V.V.-MAN C. BLOM
góed houden
Burgemeester Everwijn van Wester-
schouwen is er zich volledig van be
wust dat zijn recreatie-gemeente veel
te weinig recreatiemogelijkheden aan de
landzijde van de duinen biedt. De ge
meente bezit slechts één midget-golf-
baan. Gelukkig komen een tweede golf
baan en een nieuwe tennisbaan om
streeks Pasen klaar. Verschillende ke
ren is van particuliere zijde reeds ge
tracht een skelterbaan in het duinen
gebied te bouwen. Burgemeester Ever
wijn verzet zich daartegen. Mogelijk
dat wél toestemming gegeven zal wor
den voor een skelterbaan wat verder
landinwaarts.
Hier komt een voor de bewoners van
MEVROUW R. FEITER
Rotterdam
een rapport over de dijkrecreatie. De
landbouw- en waterschapsvertegen
woordigers staan in principe niet afwij
zend tegenover de dijkrecreatie. „Men
laat echter allerlei rommel achter", al
dus de heer Geluk. Het zal z.i. geheel
van het gedrag van de dijkrecreanten
afhangen of de medewerking van wa
terschap en landbouw blijvend zal zijn.
Er bestaat op dit moment nog geen
kijk op uitvoering van het riolerings
plan in Westerschouwen. „Onze grote
handicap is", aldus de heer Everwijn,
„dat het rijk geen bijzondere uitkerin
gen kent voor gemeenten als de onze.
Financieel zitten we volledig vast. Het
leningsplafond voor onze gemeente is
BURGEMEESTER
MR. F. DIJCKMEESTER
compromis
Dijckmeester natuurlijk erg jammer.
„We zullen beslist nog hulp nodig heb
ben, maar een ramp is het beslist niét".
Zierikzee is naar een wel zeer merk
waardig compromis gedrongen. Het zal
naar een acceptabele synthese moeten
zoeken tussen verdergaande industria
lisatie en het behoud van zijn grote
aantrekkingskracht voor toeristen.
Wat dat laatste betreft mikt Zierik
zee op de watersport. Hopelijk in april
al zal in de vissershaven een 160 meter
lange steiger speciaal voor zeiljachten
gereed komen. Deze steiger zal in d«
toekomst tot aan de keersluis worden
uitgebreid. In de omgeving van het
openluchtzwembad naast de veerhaven
is ruimte voor het scheppen van recre
atiemogelijkheden. Aan de andere kant
van de veerhaven hoopt burgemeester
Dijckmeester een nieuw havenindustrie
terrein tot ontwikkeling te kunnen
brengen. Industrie en recreatie moeten
immers hand in hand gaan in Zierikzee.
een
een
Wordt het verblijfstoerisme na
de ontsluiting niet als een ernstig
probleem gezien, met het dag
toerisme is het wel iets anders.
Burgemeester H. P. Everwijn
van Westerschouwen verwacht
een enorme toeloop van dagjes
mensen. „Ik ben wel eens
beetje bang dat het hier
chaos gaat worden," aldus bur
gemeester Everwijn.
Het grote probleem voor Wester
schouwen en voor het gehele schier
eiland trouwens is, dat Schouwen-Dui
veland in het geheel niet berekend is
op veel dagtoerisme. Grote restaurants
en dorpshotels om flink wat bussen met
dagjesmensen te ontvangen, ontbreken.
Verschillende hotels hebben weliswaar
uitbreidingsplannen en er komen ook
wel enkele nieuwe Horecabedrijven bij,
maar dat zet, volgens burgemeester
Everwijn, toch geen zoden aan de dijk.
In Renesse hoopt men er iets op ge
vonden te hebben om de topmaanden
juli en augustus niet helemaal vast te
lopen. Er zal daar een grote tent wor
den geplaatst, waar dagtoeristen een
kop koffie, een belegd broodje of wat
soep kunnen kopen, 's Avonds zal in
deze tent aan verblijfstoeristen wat ont
spanning worden geboden. Cabaret of
een muziekje. Er zal niét elke avond
gelegenheid tot dansen worden gege
ven. Burgemeester Everwijn vindt
tweemaal per week meer dan genoeg.
Ook de exploitant van het dorpshuis in
Renesse wil broodjes e.d. gaan verko
pen.
Verder zijn er op Schouwen-Dui
veland te weinig recreatiemogelijk
heden. Burgemeester mr. F. Dijck
meester van Zierikzee mag dan te
recht zeggen dat Zierikzee een
droom op zich" is, zeker zal blijken
dat dit niet voldoende is.
Hiernaast: Zierikzee, een droom
op zich.
Schouwen-Duiveland gevoelige materie
om de hoek kijken. De Schouwenaren
zijn nuchter genoeg om te beseffen wat
hun 's zomers te wachten staat. Het zal
een hele drukke boel gaan worden.
Goed: dat kun je niet tegenhouden.
Maar je kunt je b.v. wél ergeren en
verzetten tegen de lawaaierige en lol-
broekerige manier waarop velen hun
vakantie wensen door te brengen. En
daar ziet men in Schouwen echt wel
een beetje tegen op. „Al die herrie met
die brommers bijvoorbeeld", aldus me
vrouw Feiter. „Als buiten het seizoen
iemand van het eigen dorp een paar
keer teveel herrie met z'n brommer
heeft gemaakt, dan krijgt-ie de politie
op z'n dak. En als die zegt: nou is het
klaar, dan IS het klaar". De heer Blom
zegt: „Het gaat er maar om de streek
góed te houden. Daarbij zal veel af
hangen van wat het gemeentebestuur
wil. Maak je er een kermis van of hou
je het zoveel mogelijk rustig! Ik pre
fereer het laatste".
Maar hoe hou je het rustig als er
te weinig politietoezicht is op wat er
op straat en daarnaast gebeurt?
Burgemeester Everwijn vraagt zich
met zorg ai hoe groot de verkeerschaos
in de dorpskommen van zijn gemeente
zal worden. Het gemeentebestuur over
weegt parkeerverboden in de verschil
lende dorpskommen in te stellen. De
aanleg van belangrijke ontsluitingswe
gen in de kop van Schouwen-Duiveland
laat op zich wachten. Het toerisme zal
zich dus op een beperkt aantal punten
concentreren.
Nee: Schouwen-Duiveland is nog lang
niet klaar om de vloedgolf uit de Rand
stad op te vangen. Vloedgolf? Burge
meester Everwijn verwacht inderdaad
een dagjesmensen-invasie. De heer
Blom ziet de toestand minder somber
in. Hij verwacht dat het tolgeld van
zeven gulden dat bij de Haringvlietbrug
zal moeten worden betaald een flinke
rem op de verkeersstroom naar Schou
wen zal zetten. ,,Veel mensen zullen het
hier één keer willen zien en daarna ko
men ze niet meer".
Dijkgraaf A. M. Geluk van het wa
terschap Schouwen-Duiveland is even
min al te ongerust over de gevolgen
van de ontsluiting. „Dag- en weekend-
bezoek zullen natuurlijk belangrijk toe
nemen, maar de zaak saneert zichzelf.
Als het te druk zou worden op Schou
wen dan zal men het mijden".
bijvoorbeeld zo laag dat we niet eens
gronden kunnen aankopen en dat zou
toch eigenlijk noodzakelijk zijn om spe
culatie te voorkomen".
De burgemeester vervolgt: „In prin
cipe z(jn we tegen toeristenbelasting
maar als het r(jk geen extra-uitkeringen
verstrekt zal het er wel van móeten
komen".
Gezondheidsproblemen in Wester
schouwen, economische moeilijkheden
in Zierikzee.
Een havenbedrijf uit Rotterdam heeft
reeds propaganda-avonden op Schou
wen georganiseerd. Rotterdam ziet in
Schouwen een nieuwe mogelijkheid om
zijn tekort aan arbeidskrachten gedeel
telijk aan te vullen.
"We hebben dit altijd zien aanko
men", zegt Zierikzee's burgemeester,
mr. F. Dijckmeester, „en vandaar dat
we er heel hard aan gepeuterd hebben
om industrieën naar hier te krijgen.
Dank zij o.m. de kemfaciliteiten heb
ben we een aanzet tot industrialisatie
gekregen, die zeker verder uitgebreid
zal kunnen worden. Zonder deze in
dustrialisatie zouden we door Rotter
dam ongenadig worden leeggezogen"
Het aflopen van de kernfaciliteiten
voor Zierikzee vindt burgemeester
Een interessante vraag: in hoeverre
zal de Grevelingendam het wan-
hoopsveer Zijpe-Anna Jacoba ontlas
ten? Optimisten zeggen: voor zestig
procent. Anderen zeggen: hooguit
voor vijftig procent. Pessimisten noe
men nóg lagere percentages.
Feit is dat de meeste verblijfstoeris
ten op Schouwen-Duiveland uit Bra
bant, Limburg en het Ruhrgebied af
komstig zijn. Het is zeer de vraag of
zij de omweg via de Haringvlietbrug en
de Grevelingendam zullen maken om
op hun vakantie-adres op Schouwen te
komen. Velen zullen in ieder geval over
het Zijpe willen gaan. En al zullen de
wachttijden daar natuurlijk aanzienlijk
minder worden, tóch zal het ons niet
verbazen wanneer menig zonzoekend
gezin daar nog vele wachtuurtjes zal
moeten doorbrengen. De Ooster
scheldebrug van Colijnsplaat naar Zie
rikzee (begin 1966 in gebruik) zal hier
aan pas definitief een einde kunnen ma
ken.
Bij alle vreugde over de ontsluiting
naar noord en (straks) naar zuid, zit de
Schouwenaars tenslotte één ding be
hoorlijk dwars. Dijkgraaf Geluk formu
leert het aldus: „We zitten straks opge
sloten tussen twee tolbruggen. Dat gaat
ons veel geld kosten. Kan er nu geen
sterk gereduceerd toltarief voor ons
worden vastgesteld? Een precedent IS
er al. Kijk maar naar Zeeuwsch-Vlaan-
deren. De Zeeuwsch-Vlamingen kun
nen véél goedkoper naar de overkant
dan anderen...."
Overigens wordt het opvoeren
van de recreatiemogelijkheden op
dit moment niet als het belang
rijkste probleem gezien. Niet in
Westerschouwen en niet in Zie
rikzee.
Urgentie no. 1 in Westerschouwen is
het plan om riolering naar de verschil
lende kampeerterreinen te brengen. Een
plan van acht miljoen, alleen uitvoer
baar als het rijk een belangrijke bijdra
ge wil geven.
De huidige situatie op de kampeer
terreinen veroorzaakt een ernstige ver
ontreiniging van het oppervlaktewater
in de kop van Schouwen. Hierdoor is
een ongezonde toestand ontstaan die al
verschillende keren heeft geleid tot het
indienen van klachten bij de volksge
zondheidsdiensten.
Ook dijkgraaf Geluk spreekt van een
verontrustende zaak. Hij is in het al
gemeen gesproken trouwens bang voor
een teruggang in de hygiëne op het
schiereiland. Dijkgraaf Geluk heeft me
degewerkt aan de totstandkoming van
(Van onze redacteur pater dr. v. d.Weyer)
WERKHOVEN Zondag 2 mei zal in
Nederland Roepingenzondag worden ge
houden. Teneinde meer bekendheid te
geven aan de roeping tot het priester
schap en het kloosterleven, teneinde ook
de teruggang in de roepingen, die zich
de laatste jaren voordoet positief tegen
te gaan gaf de Landelijke Raad voor de
Roepingen een persconferentie.
„Het thema „roeping" in zijn sociale
context is sinds het concilie van Trente
misschien nog nooit zo dringend bena
derd als juist in deze sociale eeuw Steeds
meer gelovigen dringen aan op funda
mentele doorlichting van de roeping tot
het kloosterleven en 't priesterbestaan
Met deze woorden leidde mgr. dr. J A
van Dodewaard de persconferentie in.
Mgr. van Dodewaard stelde dat een
vermindering van het aantal zielzorgers
en kloosterlingen nog niet per se een
achteruitgang in dienstbaarheid mag wor
den genoemd. Functiezuivering van het
priesterlijk ambt en inzet van leken in de
zielzorg zouden wel eens eerder verho
ging dan vermindering van dienstbaar
heid kunnen betekenen. Wel vroeg hij
aandacht voor de crisis welke zich in
het kerkelijke kader voordoet. „Doordat
de gelovige gemeenschap hem steeds
meer ziet als heilige buitenstaanders
dreigen priesters en kloosterlingen in een
wreed isolement te vereenzamen. De kri
tiek op priesters en kloosterlingen heeft
vaak een desintegrerende invloed.
Op die manier leidt men het kader van
een kerkelijk service-instituut naar rijn
ondergang". De raad voor de roeping
stelt zich dan ook tot taak, in deze toe
stand verbetering te brengen. Hl) wil de
Kerk aan de mensen helpen, die hun
roeping verstaan en hun geluk kunnen
beleven.
Prof. E. Schillebeeckx belichtte in een
korte toespraak de dienstbaarheid van
priester en religieus. „Vroeger", aldus
deze spreker, stond de clerus centraal
in de Kerk. Heel het bewegen of niet be
wegen van de Kerk was een kwestie van
activiteit of non-activiteit van de hiërar
chie. Nu zijn de verhoudingen omgekeerd
Het volk Gods is centraal komen te staan,
het draagt zelf de verantwoordelijkheid
voor de Kerk in de wereld. Daardoor is
het beeld van de priester volkomen ge.
wijzigd".
Sommigen zijn het ideaal van het prles.
terleven gaan zien in pure medemense
lijkheid. „Ze willen Kongolees met de
Kongolezen. Chinees met de Chinezen,
arbeider met de arbeiders worden. Maar
dat is niet voldoende. Dan is er slechts
één Kongolees méér, één Chinees méér en
een arbeider méér. Wat van de priester
gevraagd wordt is dat hij in zijn mede
menselijkheid voortdurend verwijst naar
God. Daar ligt de specifieke taak die
hem is opgedragen."
Prof. Schillebeeckx legde er tenslotte
nog de nadruk op, dat het priesterschap
een zending voor het leven is. „Het ts een
levenslange opdracht, die de priester met
zijn woord heeft bekrachtigd. Als de Kerk
iemand achteraf van deze opdracht ont
heft, omdat zij inziet dat de omstandig
heden ertoe dwingen, dan is dit louter
barmhartigheid van haar kant. De pries
ter zelf moet het zien als een levenslan
ge dienst."
