>en!
AD!!
WA T KOMT ER UIT?
Hoe organiseer
IK
een tuinfeest?
HEMEL
EN HEL
VERENIGD
VOORJAARS
MODEBEELD
Spelen met
restanten
Door:
Mattieu Berden
en
„DE ZON TEGEMOET"
Bertus Aafjes en de
beschaamde maagdekens
TUINTJE
TUINTJE
BUSSEKRUIT
I OEN IK Bertus Aafjes in de torenkamer van zijn woning, het
kasteel Hoensbroek opzocht, deed hij me sterk aan een
monnik denken. En dat niet zo zeer door de hoge vensters en de
middeleeuws-dikke muren van zijn werkvertrek of door het feit,
dat hij in een oude foliant, het bekende „Cruydtboeck van Dodo-
naeus", zat te bladeren, maar veel meer, omdat de studie der
kruiden, waaraan deze dichter nu al jaren vele uren per dag
besteedt, een waar monnikenwerk is. „Voor ieder kruid heb je
een mensenleeftijd nodig", zegt hij. „Je komt nooit klaar met het
doorgronden van alle geheimen, die de kruiden in zich verborgen
houden. Aan ieder artikel, dat ik over het een of ander kruid
publiceer, zit dan ook een studie van weken, soms van maanden
vast".
Bertus Aafjes is een jaar of vijf ge
leden met de studie der kruiden be
gonnen. „Ik kwam hiertoe", zo vertelt
hij, „door mijn studie van de Odyssee.
Odysseus' mannen werden door een
speciaal kruid op het eiland Aeaea
door de tovenares Circe omgetoverd
in zwijnen. Odysseus besloot hen te
gaan verlossen, maar zou eveneens
in een zwijn zijn veranderd, dat
wil zeggen: zou in de macht van het
kwaad zijn gevallen, wanneer Hermes
hem niet een ander kruid had gegeven,
dat hem immuun maakte. En hier heb
je nu de geschiedenis der kruiden door
alle eeuwen heen in een notedop. Er
zijn kruiden, die de mens goed doen
en die hem kwaad berokkenen en al
tijd weer opnieuw heeft de mens in
het kruid een middel gezien om uit de
handen van de boze te blijven. In ieder
kruidentuintje, al is het ook maar
enkele vierkante meters groot, zijn
daarom ook hemel en hel verenigd.
Kijk bijvoorbeeld maar eens naar deze
twee boeken. Het zijn boeken over krui
den van Isidoor Teirlinck, de vader van
Herman Teirlinck. „Flora diabolica"
heet het ene. en „Flora magica" het
andere, kruiden dus, die je ongeluk en
die je geluk brengen.
Enfin, u weet nu hoe ik tot mijn be
langstelling voor kruiden ben geko
men. Het kruid, waardoor de mannen
van Odysseus behekst werden en het
kruid, waardoor hij onkwetsbaar werd
voor deze duivelskunsten ben ik in
Italië, Griekenland en het eiland Aeaea
gaan opsporen. En ik geloof, dat ik het
gevonden heb, hoewel de geleerden het
daar nog lang niet over eens zijn. Mijn
belangstelling was gewekt en toen ik
van mijn reizen thuiskwam, heb ik een
kruidentuintje aangelegd. Ik kweek
daar alsem, basilicum, bieslook, bone
kruid, selderie, bernagie apropos,
doordat de bloempjes hiervan verlegen
hun kopjes laten hangen, heet dit kruid
ut het Vlaams: beschaamde maagdekens
7" citroenmelisse, dille, dragon, hysop,
vervel, kattekruid, koreander. komein,
kummel, maggie, knoflook, lavendel,
0- L. Vrouwebedstro, mierikswortel,
rozemarijn, salie, thijm. tuinkers, ven
kel, wijnruit en nog een paar andere.
Sommige hiervan kweek ik omdat
mijn vrouw ze in de keuken gebruikt,
maar anderen alleen maar omdat ik ze
paag zie bloeien. In ieder geval is dit
mintje een mikrokosmos van de ma
crokosmos en dat is wat mij zo intri
geert. Ik zou het liefst over kruiden een
roman schrijven, omdat in deze plantjes
iets mysterieus zit. Een boek over
kruiden schrijf ik nog wel eens. al kan
het nog een jaar of vijf duren, voordat
Jk de stof hiervoor bij elkaar heb Maar
he titel hiervoor heb ik al Adam en
Eva in de kruidentuin" zal het heten,
omdat in deze titel de twee tegenstrijdi
ge elementen van het leven, Adam en
Eva verenigd zijn Adam is het plus- en
Eva het minteken, maar het is ermee
als met elektriciteit: wanneer je ze in
een doosje stopt, vormen ze samen een
volledigheid. Zo is het ook met de
kruiden; er zijn er met goede en met
slechte eigenschappen, maar tezamen
zijn zij onmisbaar voor de mens".
Bertus Aafjes kan nog urenlang door
gaan met over kruiden praten, over het
kruid en zijn invloed op onze moraal
theologie, over het kruid en de erotiek,
over kruiden als schoonheidsmiddel en
als geneesmiddel. Hij heeft er in „Else-
viers Weekblad" al tientallen artikelen
over gepubliceerd en hierdoor de repu
tatie van „kruidendokter" gekregen.
..Kijk maar hier", zegt hij lachend, en
hij toont mij een brief, die geadresseerd
g aan: „De kruidendokter van kasteel
Hoensbroek te Hoensbroek". En die
Prompt door de post bezorgd is. „Ik
al jarenlang pijn in mijn buik",
staat erin, „weet u hiervoor geen
kruid?" „Als schrijver heb ik niet zo
als medicament", zegt Aafjes, „en op
dit soort brieven ga ik dan ook niet in.
Voor een leek is er namelijk niets ge
vaarlij kers dan zelf geneesmiddelen sa
menstellen voor de een of andere ver
meende of werkelijk bestaande kwaal".
Voor wat dit laatste betreft kun
nen we Bertus Aafjes alleen maar ge
lijk geven. Voor een werkelijke kwaal
moet de dokter het geneesmiddel voor
schrijven. Wat echter niet wegneemt,
dat kruiden, mits zij verstandig wor
den gebruikt, een heilzame uitwer
king kunnen hebben op onze gezond
heid. Zo zal geen tandarts het afkeu
ren, wanneer men bij mondontste-
king de mond spoelt met kamillethee.
En karwij in melk gekookt is beslist
niet slecht voor de spijsvertering. Een
oude dokter, die voorbij een tuin
kwam, waarin een groot bed prei
was aangelegd, heb ik eens horen
zeggen: „Hier zullen ze voor nier
klachten mijn hulp nooit nodig heb
ben". Hebt u een baby, die last heeft
van de ingewanden, dan kan het zijn
dat de dokter u in de apotheek een
flesje „oleum foeniculi" laat halen,
hetgeen niets anders is dan een af
treksel van venkel. En dat knoflook
het geheim is van pen goede gezond
heid, zal niemand ontkennen, al is
het vervelende van dit geheim, dat
niemand het geheim kan houden.
Zo zou ik nog kolommen lang kun
nen doorgaan, want praktisch ieder
kruid is wel ergens goed voor, wanneer
hei met mate wordt gebruikt. Het is
daarom zo jammer, dat de meeste huis
vrouwen het gebruik van kruiden bij
de toebereiding van spijzen verleerd
hebben. Verder dan peper, nootmus
kaat en een paar takjes peterselie ko
men ze niet meer. Wie zal bij het bra
den van vlees nog een paar blaadjes
salie gebruiken, of wat pepermunt of
rozemarijn? En welke huisvrouw zal de
gewone kassla juist die fijne pittige
smaak geven door er een beetje bies
look, citroenmelisse, dragon, dille of
iets dergelijks overheen te snipperen?
Nu zal de huisvrouw, die dit nog
nooit gedaan heeft, doch er zo langza
merhand wel van overtuigd is geraakt,
dat kruiden in een keuken thuishoren,
mij tegenwerpen: hoe kom ik eraan?
Waar haal ik zo gauw een paar takjes
rozemarijn of een paar blaadjes salie,
een beetje dille of enkele blaadjes la
vendel om de vis die fijne smaak te
geven?
Heel eenvoudig, mevrouw: leg een
kruidentuintje aan. Natuurlijk moet ik
hier voorop stellen, dat u een lapj%
grond hebt. Groot behoeft het niet te
zijn Een paar vierkante meters zijn
voldoende, terwijl met enkele grote
bloembakken ook al heel aardige resul
taten te behalen zijn, indien u die paar
vierkante meter grond niet rijk bent.
Moeilijk is het kweken van kruiden
niet. Iedere zaadhandel kan u de zaad
jes of de jonge plantjes leveren en zal
u graag zeggen hoe u ze planten of
zaaien moet. Er zijn daarbij heel han
dige boekjes in de handel, waarin u
alles over het kweken van kruiden in
eigen tuin kunt lezen. Maar als u tot
dit kweken zoudt willen overgaan, doe
het dan nu, want op enkele uitzonde
ringen na is het voorjaar de juiste tijd
om te planten of te zaaien. Sommige
kruiden, zoals basilicum, kunt u zo
vroeg mogelijk in een bloempot in de
huiskamer zaaien en dan later, bijvoor
beeld de tweede helft van mei. in de
vrije grond verplanten. Het meeste zaad
kunt u echter in de loop van april
buiten aan de grond toevertrouwen, zo
als bonekruid, dille, komijn, koriander,
venkel, bieslook, bijvoet, citroenmelisse,
i 'I1 "O OVIU1JYC1 11CU 1XV UlCli W1V.UIUVI1»,
heel veel belangstelling voor het kruid dragon of tuinkers.
Wanneer u slechts een klein lapje
grond tot uw beschikking hebt, wordt
het natuurlijk goed uitkijken, welke
kruiden u zaait of plant. Dan moet
dit kleine lapje grond in de letter
lijke zin van het woord worden uit
gebuit. Het verstandigste zal dan ztfii
die kruiden te kweken, die men voor
direct gebruik het meest in de keu-
Als de één of andere medeburger een
nieuw huis heeft betrokken^ dan vindt
men heel vaak in de omgeving van het
nieuwe adres een bonte collectie
restanten van balatum, linoleum of
andere soorten vloerbedekking. Ge
woonlijk zijn die restanten door welwil
lende gezinsleden op een donker uurtje
ergens gedeponeerd. Ze blijven een
paar weken liggen en dan neemt de
vuilnisophaaldienst ze wel eens mee.
In de nieuwe stadswijken kan men
soms de bulldozers vertwijfeld zien
worstelen met rollen viltpapier en ge
scheurde, verregende lappen zeil. Want
zo zijn wij Nederlanders. We zijn zó
gesteld op ordelijkheid in ons huis,
dat we onhandige stukken afval weg
moffelen naar een stukje braakliggende
grond, een sloot of een stil plekje van
een bos als we dat in onze omgeving
hebben.
Restanten van vloerbedekking zijn
nu eenmaal waardeloos. En het be
roerde is, dat er zoveel incourante
brokken zeil overblijven als we een
kamer van nieuwe vloerbedekking
hebben voorzien. Weg ermee, dus.
Toch is dit afval heel goed bruik
baar voor het maken van een zoge
naamde mozaiek-vloer. De oude Egyp-
tenaren en de Romeinen deden het al
Waarom wij dan niet?
Het procédé is even eenvoudig als
goedkoop. U neemt zeilrestanten van
alle mogelijke kleuren en snijdt of
knipt deze in snippers van verschil
lend model driehoekig rechthoekig
langwerpig, enz. Met'- wat passen,
meten en bijsnijden, kan men van al
die honderden stukjes een fantastische
legpuzzel maken. De stukjes worden
met behulp van waterkit (bij de
woninginrichter in grote bussen en
kleine potten te koop) op de vloer ge
plakt. Een betonvloer behoeft alleen
stofschoon te zijn; op een planken
vloer kan men beter eerst een onder
laag van hardboard neerleggen Na de
stukken „pas" te hebben geplakt ziet
de vloer er natuurlijk uit als de bouw
put van de Haringvlietbrug. Overal
de grijze vlekken en klodders van de
kit die u gebruikte. Een fikse schoon
maakbeurt met een niet te sterk
schuurmiddel maakt echter van uw
modderige vloertje een wonder van
mozaiekkunst, vol helle kleuren en
grillige patronen. Het blijft levenslang
goed als u linoleum of linofeit ge
bruikt. Het gebruik van balatum is
niet aan te raden. Voor kleine ver
trekken is het zeldzaam leuk. Misschien
inspireert het mozaiekvloertje u, nadat
het geduldwerkje gedaan is, nog wel
tot het maken van echte linoleum-
mozaieken, die u in een smalle witte
lijst aan de wand kunt hangen. Maar
dat is al kunstnijverhéid aan het wor
den.
ken nodig heeft, zoals peterselie, bies
look, rozemarijn, dille, kervel, basi
licum, bonekruid, borage, tijm, dra
gon en salie. Zulk een klein kruiden
tuintje vraagt niet veel verzorging,
maar zal u en uw huisgenoten wel
veel eetgenot verschaffen. En dat al
leen reeds loont de moeite en zal
een heilzame uitwerking hebben op
de gezondheid. Eten immers, dat sma
kelijk is en met plezier gegeten wordt
verteert beter.
Mocht u tot de ongelukkigen beho
ren, die zelfs niet de beschikking heb
ben over één vierkante meter grond,
dan zou ik u willen aanraden om ten
minste peterselie in een bak te zaaien
en die ergens voor een venster te zet
ten. Want een keuken zonder peterselie
is geen keuken. En bang behoeft u niet
voor dit kruid te zijn, want peterselie
wordt allang niet meer als een onge-
luksplant beschouwd, zoals dit in de
middeleeuwen nog het geval was. Als
men peterselie verplantte, had men geen
lang leven meer. Het was daarbij een
echte „flora diabolica", een echte dui-
velsplant. want men kon er iemand
door beheksen. Had men immers een
hardgrondige hekel aan iemand, dan
behoefde men uit diens naam slechts
een peterselieplant uit de grond te
trekken en die daarna opnieuw te plan
ten om van hem verlost te zijn. Zaai
de peterselie echter overvloedig, want
het grootste deel van het zaad komt
niet uit omdat de duivel dit weg
pakt. Maar ook dat is een middeleeuws
sprookje.
Uw make-up
uw halsje
zal zonnig zijn met kleine parel
moeren glansjes die tot zelfs in
de poeder liggen verborgen.
zal omwonden zijn met sjaaltjes,
strikjes, lange luchtige dassen of
voiles die mogen reiken tot aan
de mantelzoom.
uw haren
uw taille
zullen gekruld zijn en voor grote
gelegenheden met korte pijpekrul-
len aan het achterhoofd versierd
worden.
zal geaccentueerd worden door
een ceintuur, bij voorkeur een
leren, die losjes omgestrikt mag
zijn.
uw hoeden
uw japonnen
zullen zo zwierig zijn als van
Audrey in My Fair Lady, of zo
rond en onschuldig achterop het
hoofd staan als van het onnozel
ste kostschoolmeisje.
De japonnen zullen wervelende
rokken hebbende stoffen zullen
zacht en wuivend zijn (Trevira
georgette).
zulle]} een smal lijfje hebben en
wijde wervelende, gerimpelde, ge
plooide. geplisseerde of klokrok-
ken, danwel rechte rokken met
wikkel- of draperie-effect.
uw stoffen
zullen zacht en wuivend zijn, be
drukt in felle of zachte tinten;
alleen de fijne wollen stoffen
zullen effen zijn of gemêleerd
met wit.
DE HUIS-, TUIN- EN KEUKENBODE
Goeiegruttensingel 61 - Romsterdam
Romsterdam, 12-1-19—
Weledele heer K. Rankjorum,
Vergeetmijnnletstraat 17,
Balkenburg
Beste Ouwe vrijgezel
Hartelijk dank voor je bijdrage: „Het blijde leven van de rood-
gebiesde Vlaamse Gaai". Jammer van je honorarium; dat heb jé
reeds op voorschot opgenomen.
Kun je voor ons lentenummer niet een verhaal schrijven over het
onderwerp: „Hoe organiseer ik een tuinfeest".
Het moet een beetje leuk zijn, zodat de mensen eens kunnen lachen.
Dat hebben ze nodig in deze tijd.
Met vriendelijke groeten
Jan Stuipjens
chef-redacteur.
P.S. Wanneer wordt er eindelijk eens getrouwd?
K. RANKJORUM
Publicist
Balkenburg, 16-1-19
Beste Jait
Dat is ook wat? Krijg ik geen centen? Waar moet ik dan van leven
Stuur onmiddellijk geld.
Wat je tuinfeest betreft, daar ben ik druk mee bezig.
Groetjes,
Karei
DE HUIS-, TUIN EN KEUKENBODE
Romsterdam, 22-2-19
Weledele heer K. Rankjorum,
Vergeetmijnnletstraat 17
Balkenburg
Amice
Waar blijft je verhaal? Je bent zoals gebruikelijk weer de laatste.
Jan Stuipjens
chef-redacteur
K. RANKJORUM
Publicist
Balkenburg 25-2-19—
Beste Jan,
Dat tuinfeest-gedoe bezorgt mij slapeloze nachten. Ik heb helemaal
geen tuin. Hoe kan ik daarover nou een verhaal schrijven? Er schiet
mij ook niets te binnenIk doe mijn best. Binnen enkele dagen kun
je stellig mijn copy verwachten.
Karei
P.S. Kun je me toch niet wat voorschot sturen?
DE HUIS-, TUIN- EN KEUKENBODE
Goeiegruttensingel 61 Romsterdam
v Romsterdam, 27-2-19
Weledele heer K. Rankjorum,
Vergeetmijnnletstraat 17,
Geachte heer,
Uw copy nog steeds niet ontvangen, Wij moeten afsluiten. Dat u
niet over een tuin beschikt is geen excuus om niet over een tuinfeest
te schrijven. Het is een bekend feit, dat de beste verhalen worden ge
schreven door mensen, die er geen verstand van hebben. Waar zou
het naar toe moeten als journalisten, die over de maan moeten
schrijven, eerst een raketreis gingen ondernemen? Ik reken per
1 maart a.s. op uw copy.
Hoogachtend, J. Stuipjens
RIJKSPOLITIE
Groep Balkenburg
Aan:
Directie van de Huis- Tuin- en Keukenbode
Op verzoek van Karei, Ursinus, Bodewijk Rankjorum, oud 43 jaar,
van beroep publicist, wonende Vergeetmijnnletstraat 17, Balkenburg,
delen wij u mede, dat genoemde Rankjorum moeilijk teden heeft
gehad ex artikel 2284 sub. f, Wetboek van Strafrecht, met zijn buur
vrouw. Rankjorum werd op donderdag 4 maart aangetroffen in de
tuin van eerdergemelde buurvrouw, althans bevond hij zich op een
terrein dat niet zijn eigendom of als zijn huur-eigendom kan gelden.
Hij was samen met de echtgenoot van onderhavige buurvrouw
doende lampionnetjes op te hangen. Vermelde mannelijke personen
deden zulks met zoveel luidruchtigheid, dat talrijke omwonenden
daarover telefonisch hun beklag hebben gedaan. Gezien het verge
vorderde uur 02.30 uur in de morgen en het grote aantal lege
flessen moet van burengerucht ex artikel 799A60 van de Algemene
Politieverordening, van ordeverstoring ex artikel 407, sub. t. en
openbare dronkenschap ex artikel 661 B worden gesproken. Bij zijn
pogingen met een tuinemmer over zijn hoofd het slaapkamervenster
van eerder genoemde buurvrouw binnen te klimmen is eerderge
noemde K. Rankjorum door een glazen serredak gevallenHij moest
met een arm- en beenbreuk en een lichte hersenschudding in het
r.-k. ziekenhuis St. Blasius worden opgenomen.
Door mevrouw H. Sob-Zemius, Vergeetmijnnietstraat 15, werd een
aanklacht wegens vernieling van haar eigendom ingediend.
De groepscommandant van dé
rijkspolitie,
groep Balkenburg
Balkenburg, 7 maart 19—
Aan de directie van de
HuisTuin- en Keukenbode
ROMSTERDAM
M.H.
Namens de 36 bewoners en abonnees in de Vergeetmijnnietstraat te
Balkenburg zeg ik hiermede het abonnement op uw blad op.
Wij willen de Huis- Tuinen Keukenbode NOOIT meer lezen.
Voor de namen, adressen en handtekeningen der afzeggers, zie
bijgevoegde lijst.
Hoogachtend,
P. hut
HUIS-, TUIN- EN KEUKENBODE
Intern memorandum
Van: directie
Aan: chef-redacteur
datum 10/3
Moeten wij mensen als Rankjorum per se handhaven? Ofwel hij
stapt in de verkeerde trein, ofwel hij verliest mijn portefeuille in
het buitenland ofivel hij valt door een glazen dak.
En wat kost ons die man aan abonnees?!! Wilde hij maar eens trou
wen, dan waren die kuren wel afgelopen
Ik stel u voor nooit meer vrijgezellen 'en zeker geen verstokte alt
Rankjorum bij ons in dienst te nemen.
D.
DE HUIS-, TUIN- EN KEUKENBODE
Goeiegruttensingel 61 - Romsterdam
Romsterdam, 31-3-19
Aan de Weledele heer K. Rankjorum,
p.a. r.-k. ziekenhuis St. Blasius,
A-paviljoen, kamer 34
Balkenburg
Beste Karei,
Je verhaal: „Hoe organiseer ik een tuinfeest" hebben wij, helaas
niet meer kunnen gebruiken. Ons lentenummer was reeds verschenen.
Eerlijk gezegd viel het ook tegen. Ik kan mij voorstellen, dat een
onverbeterlijke vrouwenhater met tegenzin zijn verhalen dicteert
aan een verpleegster.
Ik verneem met genoegen dat je beenbreuk niet gecompliceerd is
en dat het gipsverband over een week of vier weer van je arm mag.
Gelukkig dat je de buurvrouw haar aanklacht heeft ingetrokken
Hou je taai en tot kijk.
Jan Stuipjens
Enige en algemene kennisgeving
VERLOOFD
MYRNA SOMERS
en
KAREL RANKJORUM
Balkenburg 15 mei 19
Verpleegstershuis St. Blasius
Vergeetmijnnietstraat 17
Tijdelijk adres: r.-k. ziekenhuis St. Blasius A-paviljoen, kamer 34
-J