Lourdes zonder kitsch V erwervingskosten vaak een twistappel INKOMSTENBELASTING (II) FISCUSSIES Soldaat dood na excursie in brouwerij Couturier Diepeveen opent boutique in Soest 15 DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 25 FEBRUARI 1965 15 Keelpijn? menthol dropjes! Kamer akkoord met burger dienstplicht in nood Hoger beroep Man stak zijn vrouw met mes: 6 jaar geëist Minister Scholten: Verjaringstermijn oorlogsmisdaden niet langer DOOR Walter Breedveld (Advertentie) ROTTERDAM In 1958 keerde Ben Vrijvogel ontgoocheld uit Lourdes in Rotter dam terug. Tegen zijn vriend Kees van der Poll zei hij: „Dat is eens maar nóóit weer. Lourdes heeft me niets gedaan. Integendeel; ik heb me gruwelijk geëer- gerd aan de kitsch overal". Bij uw sigarenwinkelier 50 en 25 cent per doosje DEN HAAG Een twintigjarige mili tair afkomstig uit Nijmegen is tijdens een excursie in een brouwerij in Amsterdam onwel geworden en kort daarna tijdens vervoer naar een ziekenhuis overleden. De militair, ongehuwde dienstplichtige soldaat der eerste klasse J.H.N. Geutjes, was met negentien andere militairen o.l.v. een vaandrig op de brouwerij en had 4 of 5 glazen bier gedronken. De excursie naar de brouwerij is een soort traditie voor jongelui, die af zwaaien. De heer Geutjes zou gisteren met groot verlof zijn gegaan. De inspecteur van de militair genees kundige dienst acht een sectie wenselijk om de oorzaak van het overlijden vast te stellen. De arts van het onderdeel in Nunspeet heeft verklaard, dat de heer Geutjes een normale gezonde jongeman was. (Van onze correspondent) Ben Vrijvogel reist nu samen met Kees van der Poll heel Nederland af met een klank beeld over Lourdes. Daarbij staat de beide Rotterdammers een drietal punten voor ogen: de liefde voor Onze Lieve Vrouw van Lourdes verdiepen, bejaarden en langdurig zieken wat afwisseling brengen en geld inzamelen om zieken die zelf nooit een reis naar Lour des kunnen betalen toch naar Zuid-Frankrijk te sturen. Toch is Ben Vrijvogel sedert zijn va kantie in 1958 niet van mening veran derd. Na een tweede bezoek aan Lour des. in augustus 1962. heeft hij ander maal geconstateerd dat het beeld van Lourdes en hiermede bedoelt hij dan de „bedevaart-industriestad" - dat de tienduizenden mee naar huis nemen en daar doorgeven aan anderen, afschuwe lijk misvormd is. En Kees van der Poll, die Ben Vrijvogel ditmaal vergezelde, heeft zijn vriend gelijk moeten geven. Maar de twee Rotterdamse vrienden begrepen wel, dat er nog een ander ge zicht van Lourdes te zien moet zijn. En zij gingen met hun fotocamera's op jacht naar het wezen van het grootste bedevaart-oord van heel Eui'opa. Het re sultaat van een hele vakantie fotogra feren is uiteindelijk een reportage ge worden, die dwars door de geldmakerij heen, duidelijk toont wat Lourdes bete kent voor zieken én gezonden. Wie echter de levensgeschiedenis van de twee Rotterdammers, allebei jonge dertigers en nog ongetrouwd, niet kent zal zich ondanks het verhaal van de on tevredenheid over hetgeen doorgaans van Lourdes getoond wordt, toch afvragen hoe zij er toe gekomen zijn met hun auto stad en land af te rijden om hun gesproken reportage over Lourdes te brengen in zieken- en bejaarden-tehui zen, voor kleine clubjes en grote vereni gingen, op scholen en wat' helemaal geen zeldzaamheid is bij chronisch zieken thuis- Ben Vrijvogel werd als dienstplich tige naar Indonesië gezonden, als zie kenverpleger. Na zijn terugkeer in Ne derland tekende hij bij, gaf zich vrij willig op voor Korea en kwam daar in het heetst van de strijd in de front- verpleging terecht. Fen nierbloeding bracht hem terug naar Nederland. Na twee operaties werd hij, in het bezit van nog maar één nier, uit dienst ont slagen. Op recommandatie kreeg hij een baan als telefonist bij het ministe rie van defensie. Ben Vrijvogel had Kees van der Poll toen al leren kennen. Zij ontmoetten el kaar voor het eerst in de telefooncen trale van Ypenburg, waar Vrijvogel chef was en Van der Poll, nadat een drietonner over zijn voet was gereden, gedetacheerd werd omdat hij alleen nog voor „zittend" werd in aanmerking kwam. Beiden waren verwoede amateur-foto grafen en het duurde niet lang of zij werden vrienden. In 1958 ging Ben Vrij vogel, na twee zware operaties waarbij hij tot overmaat van ramp nog darm verlamming opliep, als hotel zieke naar Lourdes- Kees van der Poll, in die da gen pas katholiek geworden, had graag met zijn vriend meegewild, maar hij kon geen vrij krijgen. „Er komt nog wel een tweede keer", dacht de ach terblijver, niet wetend hoe teleurgesteld Ben Vrijvogel zou terugkeren. De tweede kans kwam toch in 1962. In 1961 verongelukten beide jonge man nen op weg naar hun vakantieadres in Duitsland. Zij hadden toen juist een auto bij elkaar gespaard. Een dag voor dat de verzekering officieel zou ingaan reden zij de wagen „total loss". Ben. die achter het stuur zat, kwam met een vierdelige bekkenbreuk in het zieken huis, acht weken nadat hij er uit ont slagen was- Kees van der Poll kwam met de schrik vrij. Het kostte Ben Vrij vogel een half jaar. Hoewel iedereen gedacht had dat hij voor het leven kreu pel zou blijven kon hij weer lopen als een kievit. En toen ontstond het plan om nog eens naar Lourdes te gaan. Kees van der Poll, die intussen enorm veel over Lourdes gelezen had, nam het ini tiatief. Hij nam zijn vriend zelfs min of meer op sleeptouw, want deze voelde er helemaal niet voor. In de trein kwam het tweetal in ge sprek met de redemptorist pater J. Lansman. Tijdens deze gesprekken wel de spontaan het idee op om een klank beeld over Lourdes samen te stellen, (Van onze fiscale medewerker) Grote bedrijven verstrekken aan hun werknemers veelal een opgave van het genoten loon, de ingehouden loonbelas ting, premie a.o.w. enz. Deze bedragen zijn absoluut nodig voor de juiste be antwoording van vraag 18 van het A- aangiftebiljet. Krijgt men deze gegevens niet dan opvragen aan werkgever of de loonadministratie. In de laatste kolom van vraag 18 moet het brutoloon wor den vermeld. Dat bedrag of bij meer werkgevers, onder wie die van de echt genote het totaal van bedragen moet eventueel worden vermeerderd met: a. de sociale verzekeringsuitkeringen ziekengeld bijvoorbeeld die niet via de werkgever zijn ontvangen; b. het be lastbaar deel van door de werkgever gedragen autokosten; c. het belastbaar deel van uitkeringen en aanspraken op uitkeringen ingevolge premiespaarre- gelingen en winstdelingsspaarregelingen «niet tot het loon behoren uitkeringen en aanspraken op uitkeringen ingevolge een spaarregeling, voorzover die uitke ringen over ieder kalenderjaar waarin de belastingplichtige overeenkomstig die regeling heeft gespaard, niet meer be dragen dan 390 gulden), d. de kinderbij slag over 1964. Het totaalbedrag mag worden ver minderd met de op het loon ingehou den premies ziektewet en werkloosheids wet na aftrek van het aandeel van de werkgever in de ziekenfondspremie. E- ventueel kan de loonadministratie van werkgever deze cijfers verstrekken. Het verschil moet daarna worden over gebracht naar vraag 9, welk bedrag als nog mag worden verminderd met de verwervingskosten. VERWERVINGSKOSTEN Over deze kosten is door de jaren heen op vele fronten slag geleverd. Het be drag van de kosten van verwerving voor de gezamenlijke inkomsten uit dienstbetrekking wordt, indien het min der beloopt dan 100 gulden tot dat be- wordt 200 Sulde" kfrv inkomsten uit dienstbetrek king mede van de zijde van de echtge- zbne Afhetft ingplichtige afkomstig zijn. Al heeft men dus praktisch zeen be- c qP 200 ifulrip dan !?ag toch galden c.q. zou gulden worden afgetrokken Kan evenwel aannemelijk wolden gemaakt da' deze kosten in 1964 meer dan ]M gulden bedroegen, dan mag deze aftrek komen"u!tedienstbetrekrkfnTmMneefmT vèr?00a"guifengU,^e—r u'uf ^endtrf^™tbeü'ekek?nge- uitgezonderd pensioenen e.d. cn van andere, buiten loondienst regelmatig uit geoefende functies, zoals regelmatige nu. bhcistische arbeid, regelmatig lesgeven, J» de echtgenote ook in loondienst of Ini j! Z'J eege'naatig functies buiten loondienst uit dan is voor de toepas" taaf va" hB- ,5-Pr°eentregeling op het to- nnna rn'dS mkomens uit arbeid niet noodzakelijk dat de kosten van man en den k .afzonderlijk meer dan 100 gul- zamnbnedv,ra.gLni voId°ende is dat zij te- ;ch?fjden g Van 100 gulden over- STUDIEKOSTEN studlekosf^i" zond er^'m eer wervingskosten zijn te rangschikken. Studiekosten voor positieverbetering door uitbreiding van de vakbekwaam heid of anderszins, komen nimmer voor aftrek in aanmerking. Worden deze uit gaven evenwel gedaan om de vakkennis op peil te houden dan zijn ze wel aftrek baar. Tot vóór enige jaren werd hieron der verstaan het opfrissen van de kennis, die reeds vroeger werd verworven, maar daarna is er een arrest van de Hoge Raad verschenen, dat 'n enigszins ruimere omschrijving voorstaat. Het op peil houden van vakkennis omvat mede de aanvulling van die kennis die door de ontwikkeling van het vak wordt geboden om de vakbekwaamheid niet te doen verminderen, hetgeen de verwer ving van nieuwe tevoren niet bezeten kennis op het gebied van het vak insluit. Op de eerste regel vullen we dus in del staan, rente van andere schulden te ver- ontvangen huren en pachten; daaron- melden onder 15,2. der komt de huurwaarde van de eigen Als de hypothecaire lening in verband woning. Over deze huurwaarde nu is de staat met de financiering van de onroe- ANDERE INKOMSTEN Andere inkomsten uit arbeid moeten worden opgegeven onder 10. Voor wie dit geldt, omschrijft artikel 28, luiden de: (1). Andere opbrengst van arbeid ge niet degene, die, anders dan in de uit- laatste jaren nogal wat te doen ge weest. Vóór 1956 werd daaronder ver staan de huurwaarde voorkomende op het aanslagbiljet personele belasting. Sinds het bekende arrest van genoemd jaar kennen we ook het begrip economi sche huurwaarde. Normaliter zou men de huurwaarde van een vóóroorlogspand af kunnen lezen van het aanslagbiljet personele belasting 1964-'65. Die huur waarde is vastgesteld naar de toestand op 1 juni 1964. Een maand later zijn de huren verhoogd met een percentage van 10 a 12 procent, welke verhoging in de op te geven huurwaarde over 1964 moet worden verdisconteerd. Om het iedereen gemakkelijk te maken heeft de staatssecretaris van Financiën nu goedgekeurd dat voor oud-bouwwonin- gen woningen gereedgekomen vóór 5 mei 1945 de economische huur waarde wordt gesteld op 105 procent van de huurwaarde voor de personele belasting 1964 - 1965. Voor de vaststelling van de economi sche huurwaarde van nieuwbouwwonin gen gereedgekomen na 5 mei 1945 De twee Rotterdamse jonge mensen, die hoe dan ook door Lourdes gebiologeerd werden. dat voorbij ging aan alle commerciali teit. Pater Lansman bood aan de tekst bij de reportage in dia's te schrijven. Pater Leopold Verhagen verklaarde zich vervolgens bereid de tekst op een bandje vast te leggen. Joke Hagelen van de radio-hoorspelkern stond hem terzijde. Ook monseigneur J Bluyssen, hulpbis schop van Den Bosch, verleende mede werking- Hij poseerde voor de titel-dia's en gaf toestemming hem in de reclame voor het geven van de lezingen in Ne derland, als referentie te noemen. Was aanvankelijk de opzet, zoals deze in de trein op weg naar Lourdes ge maakt werd, alleen zieken, die niet naar deze bedevaartsplaats kunnen gaan. toch met Lourdes kennis te laten ma ken, toen de reportage klaar was en het moeilijk bleek adressen te krijgen van chronisch bedlegerigen breidden Kees van der Poll en Ben Vrijvogel hun werkterrein uit. Als vanzelfsprekend werd het honorarium voor de lezingen die Ben en Kees in heel Nederland gin gen geven (na aftrek van de reiskosten) bestemd voor de bekostiging van Lour- desreizen van niet draagkrachtige zie ken. Tot nu toe zijn er zes volledige reizen met zakgeld en al op kosten van Kees en Ben gemaakt. Er ligt alweer geld klaar voor zes nieuwe reizen. Om zelfs alle schijn van vriendjes-politiek te vermijden hebben ze de beslissing wie wel en wie niet meegaat in handen ge legd van het Wit-Gele Kruis en de -Zon nebloem. Bovendien is afgesproken, dat er ieder jaar zieken uit drie steden, die nog niet op de plaatsenlijst van Ben en Kees voorkomen, voorgedragen worden- Inmiddels hebben Ben Vrijvogel en Kees- van der Poll ontdekt, dat zij met hun klankbeelden ook in belangrijke mate kunnen bijdragen in de ontspanning van zieken en bejaarden. En dit heeft ge leid tot de opzet van een klankbeeld over Spanje en Nederland. De Rotter dammers hopen zo de Lourdes-actie nog een bredere basis te geven. Hun tele foonnummer in Rotterdam, het zij volle digheidshalve vermeld, is 124893 (Van onze moderedactrice) SOEST Gordijntjes van gekloste kant hangen voor de ruiten van een eeuwenoud huisje in de kerkebuurt van Soest. Lang geleden hebben hier hand werkslieden gewoond. Nu, nadat de ver vallen buurt met hulp van Monumenten zorg opnieuw tot leven is gewekt, strij ken er kunstenaars neer. Sedert enkele dagen heeft bovendien couturier Arnould Diepeveen hier zijn boutique gevestigd. Ter gelegenheid van de opening werd een show van confectie en boutiquemo- dellen gegeven. De kloskant voor de ramen blijkt een verrukkelijk materiaal te zijn voor ja ponnen: in het wit voor lange smalle em- pire-midellen, in het vlammend rood voor een dansende rok met los hesje, in het nachtblauw voor een wervelende jurk over satijnen kniebroek. In pastelkleurig linnen en katoen brengt Diepeveen naast heel jeugdige, smalle jurkjes, een kelk- jeslijn, o.a. voor japonnen, die hij zich graag dwars denkt, soms door verschil lend gekleurde banen te gebruiken, soms door geïntrusteerde biezen. Klokken, platte plooien en plisés wervelen door deze collectie. Vooral tailleurs en zeer fraai gesneden redingotes maken duidelijk, dat Diepe veen ook rekening houdt met de vrouw, die geen twen meer is. Voor pikante jeugd heeft hij ideeën te over, zowel uit dagende als romantische. Dromerige meisjes, die naar het eerste bal gaan, vinden hier wuivende elfenjurkjes van teder gekleurde zijden mousseline. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De noodwet arbeids voorziening, die in tijden van oorlog en oorlogsgevaar de regering de bevoegd heid geeft een burgerdienstplicht in te voeren, heeft de instemming van de Tweede Kamer gekregen. Hoewel de Ka mer de verschillende mogeijkheden, die de grote bevoegdheden, die de regering door deze wet krygt, wat vaag omschre ven vond, heeft ztf toch positief gerea geerd, omdat het parlement de macht bezit elke maatregel ongedaan te ma ken. Het gaat er bij dit wetsontwerp voor al om, dat de regering in staat zal zijn in buitengewone omstandigheden de ar beid ten behoeve van de essentiële dien sten onbelemmerd te laten doorgaan. Daartoe zijn alle inwoners verplicht tot het geven van inlichtingen, het in per soon verschijnen bij de bevoegde instan ties en het zich onderwerpen aan een onderzoek naar hun geschiktheid tot het verrichten van werkzaamheden. Deze verplichting rust op alle inwoners tus sen de 18 en 65 jaar. Voor gehuwde vrouwen, die de zorg voor een gezin hebben, kunnen bijzondere regelen wor den vastgesteld. De regering heeft dui delijk laten weten, dat zij de burger dienstplicht alleen in uiterste noodzaak zal invoeren. De Kamer stemde in met de bepalin gen. dat een werknemer op zijn ver zoek onmisbaar kan worden verklaard in de functie, waarin hij werkzaam is. oefening van een bedrijf of zelfstandig uitgeoefend beroep: le arbeid verricht buiten dienstbetrek king; 2e in verband met een dienstbetrek king, fooien en dergelijke prestatiën van derden geniet, die niet aan de inhouding va" loonbelasting zijn onderworpen. (2). Onder arbeid in de zin van lid 1, le. vallen o.a le het uitvoeren van een testament en het. vervullen van functies, waaraan va catie- of presentiegeld verbonden is; 2e onderverhuring en het houden van kostgangers en pensionaires; 3e het produktief maken 'of het ver vreemden van een auteursrecht of een octrooi door de auteur of de uitvinder zelf: 4e het bieden op openbare verkopin gen, ter verkrijging van strijk- of hoog- gelden. (3). Onder arbeid in de zin van het eerste lid, le valt niet het deelnemen aan de loterijen en andere kansspelen, als zijn bedoeld in artikel 2, eerste lid van de wet op de loterijbelasting." Staan tegenover deze inkomsten ook uitgaven dan mogen deze vanzelfspre kend in mindering worden gebracht. Evenwel alleen voor zover ze niet val len onder de hiervoor vermelde 5-pro- centregeling. ONROERENDE GOEDEREN Beantwoording van vraag 11 op brengst van onroerende goederen ver eist de nodige aandacht. Vooral de laat ste jaren, nu zeer veel personen we- gens de tijdsomstandigheden 'n woning nebben moeten kopen, is dit onderdeel van het aangiftebiljet zeer actueel ge worden. Belanghebbenden raden we aan de toelichting deze materie betref fende eerst te lezen, opdat men reeds enigszins georiënteerd zij. en de afschrijving daarop kunnen de hierna vermelde normen worden gehan teerd: WONINGEN De huurwaarde van woningen in de vrije sector wordt gesteld op 160 pro cent van de huurwaarde voor de perso nele belasting voor het jaar 1964-'65. PREMIEWONINGEN De huurwaarde van premiewoningen kan worden bepaald volgens onderstaan- de tabel. Woningen huurwaarde gereedgekomen in personele belasting 1964/65 1956 of eerder 105 procent 1957 t/m 1959 110 procent 1960 115 procent 1961 120 procent 1962 125 procent 1963 135 procent 1964 145 procent Bij de vaststelling van deze normenis rekening gehouden met de huurverho ging per 1 juli 1964. De opbrengst mag worden verminderd met de in 1964 betaalde kosten en las ten. Onbetaalde rekeningen mogen in het algemeen niet worden afgetrokken HYPOTHEEK Alleen de zakelijke belastingen inhe rent aan het bezit mogen in mindering worden gebracht, dus nimmer bijvoor beeld de personele belasting. Belastin gen. heffingen en rechten, die ook van huurders worden geheven, vallen hier onder derhalve niet. Onder rente van schulden is de hypotheekrente te ver- rende goederen komen alle daarmee ver bonden kosten voor aftrek in aanmerking. Dus allereerst de kosten voor de hypo- theekacte, taxatiekosten, afsluitprovisie, eventueel verlengingsprovisie en roye- mentskosten. Boeterente is alleen aftrek baar als men de schuld vervroegd af lost om een nieuwe schuld tegen een lagere rente aan te gaan. Al deze be dragen af te trekken onder „andere uit gaven" met een kleine toelichting. On der verzekering o.a. alleen opnemen de premie brandverzekering van het huis, dus nooit van de inboedel. De onderhoudskosten worden nogal eens graag uitgerekt door daaronder ook verbeteringen en uitbreidingen op te nemen. Dit laatste is onder geen om standigheid geoorloofd, wat ook heel be grijpelijk is omdat dergelijke uitgaven de waarde van het bezit verhogen. Als een slechte vloer normaal wordt ver vangen dan is dit onderhoud. Maar ver vangt men een vurehouten vloer door een parketvloer dan zit hierin 'n flinke post verbetering. Koopt men voor een zacht prijsje een verwaarloosd huis dan mogen de opknapkosten deels in minde ring worden gebracht. Hierin zit dan vaak een flink fiscaal voordeel. Het is dikwijls moeilijk in vermelde gevallen een juiste splitsing te maken. Bij grote posten raadplege men degenen die een en ander uitvoerden. Onder onderhoudskosten zijn eveneens te rangschikken de kosten van behan gen en schilderen binnenshuis, terwijl ook het tuinonderhoud mits met ma te ten laste van de opbrengst kan worden gebracht. Dit laatste doet wel enigszins vreemd aan, want zij die een huurhuis bewonen, mogen dergelijke uitgaven niet op hun inkomen in min dering brengen. ASCHRIJVING ONROEREND GOED Afschrijving op zakenpanden die wor den verhuurd geschiedt op dezelfde wij- Ze als bij onroerende goederen, die tot een bedrijfsvermogen behoren. In verre weg de meeste gevallen vindt deze dan plaats op basis van de aanschaffings waarde. De afschrijving op woonhuizen die door gaans een levensduur van tenminste veertig jaar hebben en niet behoren tot het bedrijfs- of beroepsvermogen van de belastingplichtige, wordt gesteld op 15 procent van de huurwaarde. Het komt veelvuldig voor dat de ne gatieve posten bij onroerende goederen de positieve te boven gaan. Dan werpe men het negatieve verschil in de laat ste kolom uit en dit komt in mindering van de positieve opbrengst van de ove rige bronnen van inkomen. We zullen 't deze keer hierbij laten om de vol gende bijdrage te beginnen met het on derdeel inkomsten uit onroerend kapitaal ook al een onderwerp, waarbij velen ge ïnteresseerd zijn. RECTIFICATIE In ons eerste artikel is een fout geslo pen en wel in het jaartal 1964, waarin men 65 jaar moet zijn in verband rrret de verhoging met f 35.000,. van de be lastingvrije sommen. Het genoemde jaartal 1954 was dus niet juist. DEN RAAG De procureur-generaal b(j het gerechtshof in Den Haag heeft zes jaar gevangenisstraf met aftrek van voor arrest gevorderd tegen de 30-jarige Rot terdamse havenarbeider C. S.f omdat de man zou hebben gepoogd zijn vrouw te doden. De rechtbank te Rotterdam had hem wegens poging tot doodslag veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf met aftrek van voorarrest. Er waren in het huwelijk reeds lange tijd moeilijkheden, ook omdat de vrouw relaties met een andere man onderhield. Toen op 21 mei van het vorig jaar de man in de vroegere echtelijke woning kwam hij is inmiddels gescheiden om te praten over het bezoek aan zijn 5-jarig dochtertje, ontstond opnieuw ru zie. Hij stak de vrouw met een stiletto in de nek en borst. De vrouw werd levens gevaarlijk gewond. De man zei gisteren niet het voornemen te hebben gehad zijn vrouw te doden. Hij zou in een roes van opwinding hebben gehandeld. De procu reur-generaal meende echter, dat het ko pen van de stiletto op voorbedachte rade wijst Hij achtte de opgelegde straf te licht. Arrest op 10 maart. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG In Nederland kunnen personen, die zich tijdens de bezetting hebben schuldig gemaakt aan oorlogs misdrijven of aan misdrijven tegen de menselijkheid nog tot medio 1970 wor den vervolgd. De termijn van verjaring van het recht tot strafvordering we- wegens deze misdrijven is in het besluit buitengewoon strafrecht gesteld op 24 jaar, te rekenen vanaf 26 juli 1947, Mi nister Scholten van Justitie vindt dan ook in antwoord op desbetreffende vragen dat het vooralsnog niet nodig is een wetswijziging tot verlenging van de verjaringstermijn te overwegen. Er resten nog enkele jaren strafvervolging tegen tot dusverre niet geïdentificeerde oorlogsmisdadigers te beginnen. Hoeveel van deze misdadigers nog gezocht wor den, kan de minister niet opgeven. Even min is hij in staat een opgave te doen van het aantal oorlogsmisdadigers, dat al wel veroordeeld is. maar ten aan zien van wie de straf nog niet is vol trokken- De termen verjaring van het recht tot tenuitvoerlegging van de straf is een derde langer dan de reeds ge noemde 24 jaar, met dien verstande, dat een niet uitgevoerd doodvonnis na vijf jaar automatisch wordt vervangen door „levenslang" nooit verjaart, omdat de verjaringstermijn niet korter kan zijn dan de strafduur. In de manier waarop hij glimlach te zag ze de ontkenning al- „Een genie in de volksmond, grootmoeder. Zo zijn er honderden over heel de wereld. Werkelijke genieën komen ui terst zelden voor; nog niet een iedere eeuw. Mari is een begaafd man met een positief-creatieve geest. Een knap constructeur, dat heeft hij bewezen- Toch geloof ik niet dat dat zijn groot ste kracht is. Zijn creatief vermogen omvat meer dan het scheppen van schrandere, technische constructies; het is gebonden aan de totaliteit. Als zijn fabriek het wil doen, zal hij groot industrieel worden." TXie winter ging voorbij met het maken van voorbereidingen, waar Mari al een flink stuk mee gevorderd was toen in het vroege voorjaar de eerste spade de grond 1 inging. Ze hadden het geluk van een i kwakkelwinter met vrijwel geen vorst- i verlet. De muren rezen snel omhoog, i half april ging de vlag al in top; i eind mei was de eerste werkhal zo ver klaar, dat ze konden beginnen. Het was de hoogste tijd. Ondanks al le inspanningen was Mari achterop gekomen met de leveringen. Nu kon het met dag-en-nacht-ploegen in ver- i sneld tempo gaan- f De opening geschiedde op plechti- ge wijze door de burgemeester. In een geestige toespraak wees hij op het belang van deze Brabantse fa- briek van landbouwwerktuigen en r machines, opgericht door een dyna- misch man, geboren en getogen op een echt Brabantse hoeve, en die toch nooit landbouwer was geweest. Godefrieda met Frieda en Toon hadden een ereplaats. Het echtpaar voelde zich er maar matig op zijn gemak en ook Godefrieda ademde r verlicht en toen het officiële gedeelte achter de rug was. De druk bezoch- t te receptie was heel gezellig en het I familievondei-onsje daarop op Mari's kantoor was nog beter. Ze reden naar de stad waar Mari de dag wilde be- sluiten met een diner in een restau- rant. Nog even keek Godefrieda naar de fabriek voor ze instapte in Mari's 1 auto. Hoewel het nog lang niet don ker was schreven neonletters in hel der vuur de naam Meerwijk hoog in de gevel. Het was een fascine rend gezicht. Het was ook een fasci nerende naam, misschien speelde hij mee in zijn succes. Laat bracht Mari haar en zijn ou ders naar de Dommelhoeve. Gode- frieda's taak in de stad was afgelo pen. Het had geen zin om nog lan ger te blijven en er was ook geen plaats meer voor haar. Een van de knechts, een flinke pasgetrouwde jon geman, had Mari aangesteld als por tier-controleur. De portierswoning was ruim genoeg om daarvan tot de fabriek helemaal klaar was een ka mer te reserveren om klanten te ont vangen. Mari had zijn intrek geno- men in een hotel in de stad. Te zij ner tijd zou hij wei uitzien naar een geschikte woning. „Ik weet niet hoe ik u moet. be danken", zei hij geroerd, toen hij af scheid van haai nam- ,,Ik hoop u dikwijls in het bedrijf te zien." ,,Ik hoop jou veel zondagen thuis te zien" lachte ze. „Op de fabriek zal ik niet vaak komen. Wat moet een oude vrouw daar doen?" XJaar taak bij Mari was af gelopen, en ze had ook geen behoefte aan een nieuwe taak. Het vacuum na Godefridus' dood was doorbroken geworden en nu was er geen vacuum meer. Het wachten op de Dommelhoeve, hoewel zij ook daar geen taak had dat werd al lerminst van haar verlangd en zij be geerde het zelf ook niet hoefde geen enkele dag verdrietig te zijn Heel haar leven was gevuld geweest door daadkracht en werkzaamheid en ze gunde zichzelf nu de rust van de avond in een omgeving waar ze al tijd had gewoond- Met grote belangstelling volgde ze de verdere levensloop van haar klein kinderen. Met Mari was dit verbijs terend. Ondanks de slechte tijd, die was begonnen na de Amerikaanse beurskrach in de dertiger jaren, groei de zijn bedrijf gestaag. De rijen werk lozen bij de stempelbureaus werden steeds langer, maar hij kwam vak lieden tekort. Het meest opmerkelij ke was, dat hij in enkele jaren een selfmade man was geworden in de meest volledige zin. In het begin wa ren nog resten aan te wijzen uit zijn werkmansperiode; nu was hij een man, die zich vlot en met het groot ste gemak in alle kringen bewoog. TV/Iet Willem was het, wat ieder een verwachtte, wat minder vlot gelopen. Kort nadat was beslist dat hij in het voorjaar zou beginnen, zorgde hij voor een verrassing. Hij kwam thuis met een meisje, Gerda Bornhand. de blonde, struise'dochter van een Boxmeerse schoenwinkelier. Haar vader had een drukke zaak en kon haar best thuis gebruiken. Voor een meisje met schoenmaat tweeën veertig was het echter niet te doen zich dag aan dag te ergeren aan meisjes en jonge vrouwtjes maat zes endertig of zevenendertig. Daarom werd ze correspondente op een han delskantoor in Nijmegen. ..Hoe kom je daar zo vlug aan?" vroeger de broers. Willem kende haar al vanaf zijn vroegste dagen bij de Nijmeegse slager; Gerda was toen nog op de middelbare meisjesschool in Nijmegen. Ze was gek op worst en omdat zijn slager daar een bij zonder goed recept voor had, kwam ze in hun winkel. Een schijf van een ons wilde ze hebben, meer centen had ze niet. Omdat Willem vond dat een meisje van haar postuur daar geen hap aan had. sneed hij de schijf af met de ogen dicht en legde ze niet op de weegschaal. ,,Ik moet wel" zei Willem. „Voor mij is geen oma beschikbaar om op me te passen en me braaf te houden." Over het vrij en dacht hij heel anders dan Toon, die het nog niet kon velen, dat Griet je Boskamp hem te veel voor de voe ten liep. Willem zette er vaart ach ter.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1965 | | pagina 17