«a i IOW snel van af CITOSIL UB VIEUX alles üe kan met celataMir Champignoncuiuur neemt hoge vlucht" Van teler naar het bord EEN NIEUWE LENTE Honderd Drentse kinderen kunnen ongestraft spijbelen in haar- en make-upmode HEL idorgels >KOPER ESPELEN Pracht handen Wie heeft wil er ZE SCHIETEN ALS PADDESTOELEN UIT DE GROND reik Geen school in de buurt, dus (t Tub'u°-95lt Hamea-Gelei Doodstraf voor vader, die zoontje doodde Drs. M. SNIJDERS hoofdredacteur van Utrechts Nieuwsblad Snei-TABLETTEN Kamer vraagt afschaffing kwitantiezegel DOOR Walter Breedveld Champignonhuis Vele handen De kweker f- De veiling 4 In 6 fijne decors S)V\l leker ecors 'ropagandacentrum (België). DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 11 FEBRUARI 1965 (Advertentie) MEPPEL In de Drentse gemeen ten Hoogeveen en Oosterhesselen wo nen ongeveer 100 leerplichtige kinde ren van 13 tot 14 jaar, die niet naar school gaan en waarop door bijzonde re omstandigheden de leerplichtwet niet kan worden toegepast. Deze won derlijke situatie kwam aan het licht op een zitting van het kantongerecht te Meppel, waar een inwoner van het dorp Elim, gemeente Hoogeveen, de heer B., terecht moest staan, omdat hij zijn 13-jarige dochter Alie wel had laten inschrijven op de huishoud- en industrieschool te Hoogeveen, maar het meisje niet naar deze school had gezonden zonder daarvan officieel mededeling te doen aan de directrice. Dit feit was duidelijk en de man was het er volkomen mee eens, dat hij in dit geval de leerplichtwet had overtreden. Hij werd veroordeeld tot een geldboete van f 20,- of 4 dagen hechtenis, waarvan de helft voor waardelijk. Aan de Nederlands hervormde school voor christelijk volksonderwijs ter plaatse is namelijk geen gelegenheid om de kinderen van de zevende en achtste klas het zogenaamde v.g.l.o.- onderwijs te laten volgen. Wel is er een openbare lagere school met een zevende en achtste klas, maar een aantal ouders in Elim is principieel tegen openbaar onderwijs en zou zijn kinderen per se niet naar een openbare school sturen. De wet kan hen daartoe niet verplichten. De wet kan de ouders evenmin dwingen hun kinderen naar Hoogeveen te stu ren, want dat ligt te ver weg. De ma ximale afstand, die de kinderen voor schoolbezoek moeten afleggen, is nl. 6 km. Een vrij groot aantal ouders in de omgeving van Hoogeveen maakt nu gebruik van deze mazen in de on derwijswet. Wel vergoedt de gemeen te Hoogeveen een belangrijk gedeelte van de kosten als de kinderen met de (Advertentie) en nimmer ruw of schraal GRIFFIN, Georgia William C. Mob- ley, een 24-jarige zetbaas van $pn kruide- nierswarenbedrijf in Griffin, is door een jury schuldig bevonden aan de moord op zijn elf maanden oude zoontje en veroor deeld tot de dood in de elektrische stoel. De rechter bepaalde de executiedatum op 26 maart. Mobley heeft op 10 november jl. zijn zoontje zo geslagen, dat de volgende dag de dood intrad. Hij had tijdelijke ontoe rekenbaarheid als verontschuldiging aan gevoerd. schoolbus naar de scholen in Hooge veen komen, maar daar wordt prak tisch geen gebruik van gemaakt. De ouders houden hun kinderen van 13 en 14 jaar thuis om verschillende werkjes op te knappen. Nu zwerven kinderen van 13 en 14 jaar op straat of ze helpen vader en moeder bij het werk. Er is eigenlijk in vele tientallen jaren weinig ver anderd daar in de buurt van Hooge veen. Vroeger was Elim, maar ook naburige buurtschappen, berucht om het schoolverzuim. Door de armoede van de meeste gezinnen moesten de kinderen al vroeg meehelpen in de turfmakerij. Nu werken de meeste mannen in de industrie te Hoogeveen. De vrouwen moeten het werk in de eigen tuin of op hun eigen land doen en ze werken in bepaalde maanden van het jaar in de kleine tuinbouw bedrijven, die leveren aan de Hooge- veense conservenindustrie. De kinde ren kunnen ook daarbij heel wat ver dienen en dat is een sterk argument, waar veel ouders voor zwichten. De wet kan daar niets aan doen. Er is maar één mogelijkheid: het bouwen van een christelijke v.g.l.o.- school in het nabijgelegen Holland- scheveld. Dat ligt minder dan 6 km weg en dan kan de wet een stokje voor al dat schoolverzuim steken. GRIEP Dat kan: met nieuwe Citosil Griep eist vlugge, zekere verlich ting. Daarom bij eerste kou of koorts: de nieuwe Citosil snel- tabletten. Een Citosil sneltablet is waarschijnlijk de snelste griep- bestrijdcr die u zonder recept kunt krijgen. Citosil begint zijn goede werk al binnen 2 minuten, tot pijn en koorts en griep weg zijn. Citosil sneltabletten: de moderne formule met vitaminen Bi en C, zo belangrijk om de weerstand te verhogen. Juist bij griep! Buisje van f -4 20 stuks II." UTRECHT Tot hoofdredacteur van het Utrechts Nieuwsblad is benoemd drs. M. L. Snijders, thans hoofd nieuwsdienst van de Wereldomroep. De heer Snijders volgt mr. J. W. Niessink op, die in de- cemoer is overleden. De nieuwe hoofdre dacteur zal zijn functie op 1 juni aan vaarden. De heer Snijders is geboren op 9 ja nuari 1929 te Enkhuizen. Na zijn studie kwam hij als redacteur buitenland in dienst van het Algemeen Handelsblad in Amsterdam. In die func tie maakte hij reportagereizen onder an dere naar de Verenigde Staten en ver sloeg hij verscheidene grote Europese conferenties. Van zijn hand verscheen in 1960 het boek „Het spel van staat", een politieke en staatkundige oriëntatie voor de kran telezers. In november 1960 trad drs. Snijders in dienst bij Radio Nederland Wereldomroep. Hij heeft de leiding over de redactie, die thans 32 bulletins per et maal verzorgt, de afdeling gesproken woord en reportage, hetHaags bureau en een door hem opgerichte afdeling re lay, die politieke actualiteitenprogram ma's verzorgt voor tientalen radiostations in de V.S., Latijns-Amerika en West- Afrika. (Advertentie) (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De Tweede Kamer heeft door middel van een motie-Schol ten (CHU), mede-ondertekend door le den van de KVP-, PvdA- en WD-frac- ties, gevraagd het kwitantiezegel zo snel mogelijk af te schaffen. In de motie wordt de datum van 1. januari 1966 ge noemd. Staatssecretaris v. d. Berge heeft met de idee van de afschaffing zijn instemming betuigd, maar wilde niet verder gaan. Hij zei, dat voor de tien miljoen gulden, die met de afschaffing gemoeid zijn, compensatie gevonden moet worden. De kwestie van de omzetbelas ting op kranten kan nu spoedig uit de wereld worden geholpen, omdat het wets ontwerp hiertoe bijna gereed is. Voorts deelde staatssecretaris v.d. Berge mede, dat geen vrijstelling of verminlering van invoerrechten op krantenpapier mogelijk is. Het huidige tarief van 7,3 pet. zal, krachtens E.E.G.-maatregelen, nog tot 7 pet. worden verlaagd, maar daarmee is de koek op. DE WEEK in Uden had haar licha melijk goed gedaan, ze voelde zich innerlijk niet meer zo af gemat In psychische zin was er niets veranderd, de onrust was niet gewe ken, het vacuum was niet geweken voor een nieuwe zin van het leven. Na een paar dagen op de Dommel- hoeve te hebben doorgebracht be sloot ze naar Friedje te gaan. Daar zou ze evenzeer rust vinden en ze hield van Friedje en Harrie en voor al van de kleine Friedi. Het enige dat haar hinderde was een gevoel van beklemming omdat er er naar haar mening iets niet paste. Gena debrood kan ik overal krijgen en het smaakt overal even bitter, had Jan Griniau eens gezegd. Genadebrood zou ze bij Friedje niet hoeven eten, i heel hartelijk zou ze worden ontvan gen en de kosten kon en wilde ze dubbel en dwars betalen. De moei lijkheid was dat ze niet paste in dat jong© gezin. Het was wellicht het beste dat ze met alles en iedereen i brak en op kamers ging wonen in i een bejaardenpension. Een puur ver- i standelijke overweging waar ze met I heel haar wezen tegen in opstand kwam. Daar hoorde ze ook niet thuis. Soms dacht ze dat ze in haar goede dagen te onbeheerst was geweest door de aanzoeken om te hertrouwen niet eens te willen overwegen. Ook die ge dachte zette ze terstond van zich af. Wat voor een man zou dat hebben moeten zijn? Nee. ze had goed ge- handeld. Na de dood van Jan Gri niau was het huwelijksleven voor haar afgesloten. Dat kon niet her haald worden. Begin september ging ze naar Fried je en Harrie met de bedoeling er twee weken te blijven. Dat zou voor beide partijen wel te verdragen zijn. Het viel anders uit dat ze had ver wacht. Ze bleef tot eind september, toen vluchtte ze voor het slechte weer en omdat ze haar verdriet niet lan ger aan kon. Ze had het er goed. Friedje met haar vrolijke aard mon- r h£ar op en het kl"d was aller liefst. Dat de dagen toch verdrietig werden kwam door de wandelingen over de hei naar Cromvoirt. Friedje kon haar niet steeds vergezellen, daar velde het jonge vrouwtje ook niet veel voor ze ging liever winkelen in de stad. Godefrieda ging meest alleen en dat deed ze ook eigenlijk het liefst. Als ze niet werd afgeleid door Friedjes vrolijk gesnap, kon ze beter haar gedachten laten wiegen op de herinnering. DE HEI was nu op zijn mooist. Het paars van het heidekruid en het frisse geel van de brem, kleurden prachtig tegen het donkere mastbos daarachter. Over de naald- weg, voorbij de oude Lunetten om walde en omgrachte sterkten uit een grijs verleden liep ze naar Crom voirt. Het dorpje was door het mo derne leven bijna niet geraakt, het lag er nog even stil als vroeger; al leen waren tussen de hoeven met hun bemoste rieten daken wat nieuwe hui_ zen gebouwd voor burgers en werk- mensen. Het was meer dan veertig jaar geleden dat ze er woonde, ze kende er niemand meer en ze deed ook geen moeite om met de mensen in contact te komen. Ze doorkruiste het dorpje in alle richtingen; dat deed ze vele keren zonder op te merken dat ze de aandacht trok. V/ie was die vreemde oude vrouw? Wat zocht ze in dat oord waar niets te vinden was? Ze zocht het geluk dat daar was begonnen. Heel kort had het maar geduurd en toen was een leven ge volgd waar ze nooit naar had ver langd en dat haar toch veel voldoe ning had gegeven. Wat bleef er nog voor haar over nu vader was ge storven? Had ze hem verzorgd of had ze zich aan hem opgetrokken in de laatste jaren van zijn leven. Ze hield van Frieda en Toon en van de klein kinderen en toch had ze het gevoel dat ze niet tot hun eigenlijke leven behoorde. Met de dood van Godefrie- dus was alles voorbij. Ze moest al leen nog wachten tot de klok voor haar zou slaan. Dat zou niet zo lang duren als bij Godefriedus; diens ster ke constitutie had ze niet. Ze kon wachten op de Dommelhoe've of er gens anders, het bleef allemaal een der. Het geluk dat hier verzonken lag in elke voetstap in het mastbos, zou nooit terugkeren. En dat toch begeerde ze met een aan heimwee grenzend verlangen. De avonden wa ren goed. De jonge leraar Nederlands, die 's middags in de stad bleef, was er bijzonder op gesteld om 's avonds gezellig te dineren, Friedje zorgde er voor dat hij tevreden kon zijn. Tegen de tijd dat hij thuiskwam, stond ze op het bospad met Friedi naar hem uit te zien; het kind kraaide van blijdschap als ze papa zag komen aandaveren op zijn motor. Iedere avond mocht ze voor ze ging slapen een ritje maken achter op die grom mende machine. NA HET diner waar ze geen haast mee maakten, praatten ze. Als het goed weer was in rieten stoelen achter het huis; in de gezel lige woonkamer als het buiten te kil was. Het ontging Godefrieda dat Har rie haar dan vaak met enige span ning observeerde- Hij was er niet ge rust op dat ze zo vaak naar Crom voirt ging. Daar kon ze niets vinden dan oude herinneringen, die haar ver driet zouden doen. Hij begreep dat zij in een vacuum leefde en peinsde er over hoe hij haar daaroverheen kon helpen. De Dommelhoeve kon geen soelaas zijn; ofschoon ze er, althans formeel, boerin was, paste ze er niet meer in. Hun jong gezin kon dat evenmin zijn. Het beste was wel licht. als zij niet in een bejaarden pension wilde gaan, wat hij zich kon voorstellen, om een kleine woning te kopen of te huren niet te ver van het ouderlijk huis vandaan. Bij hun gesprekken kwamen ze vaak bij de broers terecht. De jongens wa ren de laatste jaren wat naar de achtergrond geschoven, ze waren ech ter niet geheel aan haar aandacht ontgaan. (Advertentie) „Er zijn mensen die ze lekker vinden, maar ik heb ze nog nooit gegeten" zegt de groenteman met een wantrouwende blik naar de blanke champignons. Deze groen teman is een groenteboer want het spreek woord zegt: „wat de boer niet kent Van de negen miljoen kilo champignons die ruim 900 Nederlandse kwekers in 1964 te voorschijn toverden, ging 5 1/2 miljoen naar het buitenland. De voorlich ting van zulk een groenteman animeert dan ook niet. De Nederlandse huisvrouw vindt over het algemeen champignons nog vreemde gasten in haar keuken. De meeste champignanteeltbedrij- ven liggen in Limburg en rond Nij megen. Zeeland doet, na het verloren gaan van de oesterteelt, ook dapper mee. Maar elders zijn de champig- nonhuizen nog dun gezaaid. Men zou denken dat de grond hierin een woordje meespreekt. Maar de ge heimzinnige cellen waarin sprookjes bossen van miljoenen paddestoelen opschieten, kunnen overal gebouwd worden en de grond waarop zij ge dijen, wordt volgens vaste formules in het groot samengesteld. ..Misschien komt het omdat wij zuiderlingen beweeglijker zijn. Wij passen ons gemakkelijk aan bij nieu we levensomstandigheden. En wij weten van nature wat lekker is!", zegt de heer H. Mulder, van het cen traal verkoopbureau voor champig nons en zelf teler te Malden, bij wie wij op uitnodiging van de Katho lieke Nederlandse Boeren- en Tuin- dersbond een bezoek mochten bren gen. Vanaf de weg gezien een riante bungalow in ruime tuin, maar aan de achterkant een soort boerenbe drijf. Drie gesloten deuren in een laag bijgebouw en daarachter de drie pikdonkere cellen waar de cham pignons groeien. Hierbinnen rijen zich in elke cel aan weerskanten van het 18 meter lange middenpad, de „bedden'' in vier verdiepingen boven elkaar. Er ligt een laag van 20 cm compost in de bedden, die na verloop van tijd met champignon- broed (mycelium) wordt geënt. Twee weken later is de compostlaag wit doorgroeid met het mycelium en nu wordt een 2 tot ZVz cm hoge laag vochtige dekaarde aangebracht. Al gauw kijken speldeknopjes er- Iboven uit en in enkele dagen staat er een „vlucht" champignons klaar voor de pluk. Elke week komt er een generatie tot wasdomelke vol gende week schiet een nieuw gewas op. Vluchtnoemen ze dat, een merkwaardig woord voor een groeisel dat zo aan duisternis en in geslotenheid is gebonden. Hoogstens acht vluchten komen er van één bodem; daarna moet de grond vernieuwd worden. Daarom zijn drie cellen het meest economisch: terwijl de eerste in voorbereiding is, raakt de tweede in vol bedrijf en loopt de derde af. De temperatuur van de bodem is voor de champignons een kwestie van leven of dood. Wandelend langs de bedden kan men dan ook een thermo meter in de aarde zien steken. De temperatuur van de bodem moet op vastgestelde tijd oplopen en dalen, wil de champignon zich ontwikke len. Maar op deze temperaturen ge dijen ook de grote vijanden, de aal tjes, larven en mijten. Om deze be dreigers te doden is een temperatuur van 60° nodig, maar dat verdraagt de champignon slechts kort! Champignons telen is een fami lieaangelegenheid bij uitstek. De handen van moederen dikwijls van grotere kinderenreppen zich bij de pluk; als het ogenblik daar is moet het benut worden. Ge oefende vingers nemen de cham pignon bij de hoed, draaien hem wrikkend los, snijden het voetje af en borstelen zonodig de hoed schoon met een penseel. Dan zet ten zij voorzichtig het parelblanke produkt in een doosje met het hoedje naar boven. Niemand hoeft de champignons meer te beroeren tot de huisvrouw ze in haar keuken heeft. De zachte eier schaalglans die over de gave cham pignon ligt, zou een Floris Verster tot nieuwe meesterwerken inspireren! In 1950 werd te Mook de eerste cel gebouwd; thans zijn wij al de vijfde produkten van de wereld. Maar kwa litatief staan we al dicht bij de eerste plaats! Veel is te danken aan de in tensieve samenwerking die toch elk bedrijf zijn zelfstandigheid laat. Pas 12 jaar geleden werd een champignon- kwekersvereniging opgericht met 17 leden. Nu zijn er meer dan 600 leden en zij exploiteren in coöperatie een dek-aarde-bedrijf en een mest-fer- mentatie-bedrijf. Champignons gedijen alleen maar op een zeer bijzondere bodem. .De compost bestaat uit paardemest ge mengd met stro en chemische pro dukten; de dekaarde uit rivierklei, mergel, turf en hoogveen. Destijds bereidde de kweker deze compost en aarde zelf op eigen erf, op onweten schappelijke manier. Thans kan in het dekaardebedrijf één man met één machine de aarde klaarmaken voor heel ons land, voor een groot deel van België en voor een klein deel van Duitsland. Het mestfermentatie- bedrijf te Ottersum voorziet ruim 600 kwekers van compost dat in onaf zienbare metershoge wallen op een reusachtig emplacement ligt en blauwgrijze rookwolken uitstoot die meewaaien op de wind, terwijl kolos sale machines het handwerk van de boer hebben overgenomen. In Horst is een proefstation voor de cliampignoncultuur opgericht, voor onderzoekingen, voorlichting en on derwijs. Men kent er de bestrijdings mogelijkheden voor de wel 40 ziekten die de cultuur kunnen bedreigen; men heeft er de eerste vakschool voor champignonteelt van de wereld op gericht. Daar kan men cursussen vol gen voor beginners, voor gevorderden en een opleiding tot bedrijfsleider. Wie gaat er aan een champignon huis beginnen? De oesterkwekers zijn een voorbeeld van gedwongen om schakeling. Ook boerenzoons die agrarisch werk verkiezen en geen lboerderij kunnen bezitten, vinden hier een goede boterham, ,,ook al zul len ze er nooit slapende rijk van worden", zegt de heer Mulder. Wij dachten dat het ook een beroep kon zijn voor de boerendochter of de agrarisch voelende vrouw. Het is een anticlimax om de cham pignons in Nijmegen op de veiling te zien verhandelen: men ziet daar bij namelijk in het geheel geen champignons! Ze worden aangevoerd op de veilingen dicht bij huis, daar blijven ze staan terwijl ze toch cen traal op de klok worden verkocht. Zonder ze gezien te hebben, kunnen de kopers vertrouwen op de specia list die het in klassen verdeelde pro dukt heeft gekeurd. 's Morgens geplukt, 's mid dags geveild, onmiddellijk daar na per auto vervoerd en bij het aanbreken van de volgende dag al op de markt, in Brussel bij voorbeeld, waar de huisvrouw ze 's middags op tafel kan heb ben. Het is een misverstand, dat de kleinste champignons de fijnste zijn. Groot of klein, het doet er niet toe, als het vlees maar vast is. De eerste kwaliteit is gesloten on der het hoedje; de tweede kwaliteit is daar gevliesd, de derde kwaliteit open. Maar de laatste kwaliteiten hoeven niet minder smakelijk te Izijn dan de eerste; wat voedings waarde betreft is er géén verschil. Champignons zijn een van de meest eiwitrijke groentesoorten, hebben een laag calorieëngehalte (je wordt er niet dik van!) en bevatten o.a. veel fosfer, vitaminen BI en B2. Zoals de meeste groen ten bestaan ze voor een groot deel uit water (88 pet.). Aan het afge sneden voetje drogen ze het eerst in; daarom staan ze dan ook met het hoedje naar boven in de doos jes. De kwaliteit gaat meer achter uit van droogte dan van warmte; maar bij 15 graden C. groeit de champignon door, en gaat dan het punt naderen waarop het vlees minder vast wordt. Ze moeten koel en donker be waard worden, afgedekt met vochthoudend papier, b.v. krante papier; nooit in cellofaan of plas tic want ze verdragen geen con dens. „Ik heb ze geprobeerd, maar ik vind er niks aan", zei een andere groenteboer. „Hoe hebt u ze dan klaargemaakt?" En wat zei hij? „Gekookt, samen met de piepers!" Zo moet het dan ook niet. Champignons worden nooit echt gaar. Hun charme is dan ook het „korte" veerkrachtige vlees. Hoe vlugger ze klaargemaakt worden, des te lekkerder blijven ze. Wie ze eenmaal goed weet te bereiden, zet ze geregeld op hei menu: in de plaats van vlees, als ragout of ge bakken, als hapje vooraf, r.ls bo- terhambeleg, als soep, rauw in een slaatje, als beignet bij de borrel. Hmmm! Vóór de champignons in de pan gaan worden ze enkele malen ge wassen, dan lekken ze uit op een doek. Alleen als de voetjes ver kleurd zijn, snijdt men er een plak je van weg. Recept: CHAMPIGNON BEIGNETS: Be slag maken van bloem, water en gist (of van zelfrijzend bakmeel en melk) met wat zout. De schoonge maakte champignons met peper en zout bestrooien, in het beslag toen- telen en bakken in hete frituur. CHAMPIGNONSOEP MET KAAS In 40 g gesmolten boter worden 200 g schoongemaakte en eventueel aan plakjes gesneden champignons gedurende 5 minuten gesmoord. Dan strooit men er 40 gram bloem over en roert dit glad. Voeg hierbij een liter bouillon (die van blokjes mag zijn) in kleine scheutjes en j.at dat alles telkens even door koken. Peper, zout en een paar druppels citroensap maken de smaak af. Roer een eierdooier uit met een scheutje melk en roer dit voorzichtig door de soep. Snijd 40 g kaas aan blokjes en strooi ze in de terrine. De Parijse modeont werpers hebben hun grote collecties getoond aan inkopers en pers; haarkunstenaars ont wierpen daarbij nieuwe coiffures, visagisten zochten naar nieuwe wegen voor de make-up in overeenstemming met de nieuwe wegen die de mode inslaat. In tegenstelling tot de losse, maar vrij gladde val van de laatste sei zoenen, is er in de haar mode hier en daar een terugkeer te bespeuren naar wat meer gekrulde lokjes, die uitstekend harmoniëren met de wer velende dansende lijnen van de nieuwe modellen. Korte haren worden vaak tot avondkapsel omgetoverd met krullen die aan het achterhoofd worden bevestigd. Monsieur Claude, van de salons Elisabeth Ar den, ontwierp dit avond kapsel dat de naam „Middernacht-Libelle' draagt. Het zou in de smaak zijn gevallen van keizerin Eugénie, de ge malin van Napoleon III! Op het strak weggetrok ken haar is een chignon, van losse lokken gesto ken, die in de nek af hangen als kleine pijpe- krullen. Het lokje dat de bui ging van de oorschelp herhaalt heet als van ouds .,accroche-coeur" (om een hart aan te ha ken!). Het sieraad, een libelle van diamant, smaragd en turquoise, is een ontwerp van Cartier.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1965 | | pagina 5