MANNEN MET VEEL ZORGEN Een KERK bouw je voor nu èn voor de nieuwe generatie ONZE PUZZEL Hoe ver mag je gaan met eigentijdse ideeën Ezra Pound, de laatste van generatie dichters flSXfö Nieuwigheden GIRO 323300 [verschenen Aan alle katholieken 17 17 Katholieke Kerkenbouw Nederland te Utrecht Lastige Yank is Venetiaan nu Jongens plegen zestien inbraken Churchill-prijs voor gescliicdschrij ving 'CebutoJ Illusies ZTJ,. If y.erkond.'g>«g van het woord plaats heeft. En iedereen zo dicht mo gelijk rondom het centrale punt. Maar er moet ruimte overblijven om te kun nen improviseren. Hoever kun je daar mee gaan? Liturgische kalender DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 6 FEBRUARI 1965 (Van een onzer redacteuren) i JE BOUWT geen kerk met stenen maar met mensen" Aldus bouwpastoor F. J. de Bakker uit Roosendaal die overigens nog geen streep op papier heeft staan van zijn kerk aan de Kroeve noord-west, maar er toch al tot over zijn oren voor in de zorgen zit. „De gotische mens schiep zich via zijn kerk een surrogaat- hemel, maar wij weten, dat de kerk een realiteit is: zij is in de mens zelf. Daarmee is de middeleeuwer niet veroor deeld, want hij schiep zich de kerk, waaraan hij behoefte had. De mens van onze tijd wil echter een kerk zonder autocratie; een gebouw, waarin hij zich één voelt met zijn geloofsgenoten en zich thuis voelt. Het moet een ontmoe tingsplaats zijn. KERKEN. Er zitten nog vijf bouwpastoors in ons bisdom met dit probleem opgescheept. Afgezien van de financiële angsten, die ieder van hen op eigen ma nier aanpakt, zitten zij ook met hun problemen rond de bouw zelf. Een kerk is geen statisch geval meer; er moet ruimte zijn om met de plattegrond en de inrichting te mani puleren. Met een nieuwe kerk moet je alle kanten uit kun nen, óók over tien jaren, want sinds kerk en wereld elkaar proberen te vinden zal die kerk waarschijnlijk niet gemak kelijk meer statisch worden. DE moderne gelovige wil in zijn kerk niet meer bevangen worden door een meer of minder duide lijk mystiek gevoel, waarbij hij gaat zweven. De afstand tussen God en de mens is kleiner ge worden, God is omlaag gekomen vanaf zijn hoge troon, waar de vroegere mens hem op geplaatst had. God heeft zijn baard afge legd en zich van zijn kroon ont daan. God is in ons, onder ons en tussen ons en dat niet alleen wan neer we in het kerkgebouw zijn. God is bij het gesprek tussen twee vrienden, tussen de echtgenoten, in de relatie werkgever-werkne mer. Hij is er in de verhouding onderwijzer-leerling, automobi list-voetganger. Want God is lief de; het is een deugd, die nooit uit geput raakt maar die enorm moei lijk te beoefenen is. Het hierbij gaande verhaal over de moeilijkheden van een bouwpastoor is ontstaan uit 'n reeks gesprekken, die een on zer redacteuren had met een aantal priesters en leken over het probleem kerkenbouw en pastoraal. Daarbij is niet ge streefd naar volledigheid, het onderwerp is zeker niet uit puttend behandeld. Wel ging het erom de lezer op een beet je vlotte manier te confronte ren met een reeks problemen en probleempjes, waarmee de man, die een kerk bouwen moet, in aanraking komt. Hij hoopt ervan, dat velen de col lecte van morgen extra zullen bedenken. Want morgen is het Kerkenzondag. Gelukkig is er allerwegen in Nederland kerkennood. Hieruit blijkt, dat het godsdienstig besef onder onze katholieken nog altijd levenskrachtig is en in gemeen schap beleefd wil worden. In de kerkenbouw zien wij de katho lieke gemeenschap zich als het ware gelovend vernieuwen. Wan neer wij thans een appèl tot u richten, dan is dit voor allee een beroep op uiv gelovend hart. Daarom vragen wij u wederom met grote aandrang de regelma tige collecten en acties voor de kerkenbouw te blijven gedenken heel in het bijzonder de collecte van morgen. Mogen wij dank zij uw offervaardigheid in staat zijn samen met u de zo noodzakelijke kerken te bouwen. Namens de bisschoppen van Nederland, Bernardus Kardinaal Alfrink Aartsbisschop van Utrecht Tedere bouwpastoor kan zo zijn eigen opvattingen hebben over de te bou- chitect geeft vorm aan je ideaal. kehjk deken'vos^ die3 indertijd'"ak Daarvan Wordt ook wel weer het bouwpastoor in de Bredase Heuvel nodige afgeknabbeld, maar iets er- »efdaeamarScf1oatr 7™ k°mt S°mS 2«n die bijeenkomsten tussen bouwpastoor en architect stormachtig: niet al tijd akkorderen zij. Beiden gaan uit van hun ideaal-kerk, maar wat de één ideaal acht kan de ander als volkomen waardeloos verwerpen. En veelal is daar het geld, dat een streep haalt door een onderdeel van de droom van een bouwpas toor. kerk bouwen is meer dan een kwesHe van een architect opzoeken, met nem min of meer akkorderen en dan To^l-en IT?ar de grootste gemene deler zoeken. De meeste bouwpastoors houden niet van het compromis. Maar als zij gemaakt zijn door allerlei moei lijkheden en tegenvallers, zijn zij al Diij als ze tenslotte de bouwvergunning uit de ochtendpost opvissen. Er verandert zoveel en zo snel, er zijn zoveel nieuwe ideeën, dat er haast geen oijnouden aan is. Je bent er niet met te A0ifgun* dat kerk modern moet zijn. Allicht dat men daarnaar* streeft. De vraag is alleen hoe ver een pastoor moet gaan. Moet hij een kerk bouwen, die zijn parochianen tenslotte niet meer begrij pen? Zeker niet. Maar toch: zijn kerk moet zo gebouwd worden, dat ook de parochianen van over vijftien jaar zich m dit gebouw nog thuis'kunnen voelen Vroeger bouvvde men voor de ogenblik kelijke behoefte, thans bouwt men voor de toekomst. En zo'n kerk staat er al tijd wel een honderd jaar. Wie kan in de toekomst zien? Laten we uitgaan van "««"I vut,*:; en nu Kan met de architect tot in het oneindige delibereren om tot een oplossing te ko- men. Die architect klaagt, dat iedere wir^n00^ V*°°T kwartie vooraan d^ 1S. zlJn goed recht' maar honJufi leert een bouwpastoor dat honderd en een factoren hem op een andere plaats doen belanden. Altijd een mindere, altijd lager dan zijn ülusle hem voorspiegelde. Men laat ziin illu- dles™-?r ee"jroot gedeelte achter op de conferentietafels van allerlei com missies en men bergt ze op wanneer men in gesprek komt met financiële ex- ?en .,bouwPastoor haarfijn voorrekenen hoe dat nu eigenlijk zit met de pecunia. ,J?v.er dLe ,?inanclön zouden kolommen ®oi- 1.5! JuTenv,?!in en z'i zÜn essenti- staat 3 als zij er eenmaal dllfaU U elkaar genomen met zo'n Si 1 .ve t0" schuld zitten. Want zo ziet het financieringsschema er ruw- a Procent subsidie van het rijk, dat fond perdu gegeven wordt. 15 pro- cent komt van het Noodfonds en van dit ïwragu °°?t jedere bouwpastoor, dat het ook a fond perdu wordt verstrekt De volgende 15 procent bestaat uit een lening van het Noodfonds, renteloos of tegen een heel laag percentage. Dat maakt samen 60 procent. De resterende veertig procent moeten ergens vandaan komen. Zij zijn de nachtmerrie van de bouwpastoors. E^ens. je kunt dat geld niet uit ae lucht plukken. Je moet erop uit. Je ligt er wakker van. Je begraaft je onder de zorg. Je probeert wat grote geldschieters te krijgen (niet te hoge rente alstublieft), maar je moet ook op de kleintjes passen. Er wordt van je verwacht, dat je minstens zo'n vijftig duizend gulden bij elkaar schooit Nie- minder krachtig dan dat van de starten de automotor van uw buurman. En daar bij.. de moderne mens heeft een sterke neiging naar passiviteit, de kerk zal zich ook aan deze mentaliteit moeten aanpassen." aldus prof. Van Kranen donk. Men vindt deze gedachte uitgedrukt in tientallen nieuwbouw-kerken, die stuk voor stuk trachten te appelleren aan wat men modern" noemt, „nieuwe geest" en wat al niet meer. Van stijleenheid is geen sprake meer, want het gaat niet zozeer om de stijl dan wel om de ge dachte van waaruit de kerk is gebouwd. „Daarbij moet men niet afwijzend staan tegenover het nieuwe", aldus prof. Van Kranendonk, „men moet gebruik durven maken van de allernieuwste technische middelen. Nieuwe constructies zijn in het begin weliswaar primitief, want de techniek gaat nu eenmaal sneller dan de esthetiek, maar men moet er niet bang voor zijn ze toe te passen. Ze zijn eigentijds en dus waarachtig. Het ge bruik van beton is al niets bijzonders meer, maar ook met staal en alumini um is het mogelijk een mystieke sfeer op te roepen, niet de mystiek van de middeleeuwen, maar die van deze tijd." Hij heeft in Alkmaar een kerk gebouwd waarbij de zitplaatsen cirkelsgewijze rondom het altaar staan. Maar deze cirkel is niet af; zij zet zich onzichtbaar voort buiten het gebouw. Daarmee sym boliseerde de architect Gods aanwezig heid zowel in als buiten de kerk. In Den Haag bouwde hij een enorm dak, waaronder hij de kerk plaatste. Tot de ze dakvorm een hyperbolische para bool werd hij geïnspireerd na het lezen van het boek Lo mystère du temple van Congard. Tn feite is dit dak de oudtes tamentisch? tent. waaronder zich het kerkelijk erf bevindt. Zo kan iedere kerk essentieel van de andere verschillen; iedere kerk kan een gedachte apart zijn; opzet en afbouw zijn niet meer gebonden aan grondnor- men. Zij is uitdrukking van de gemeen schap, die overal anders is. Zodoende zal Dit is de kerk van de Blijde Bood schap in het bisdom Limburg. Bouwpastoor en architect vonden deze oplossing voor de opstelling van het Sanctuarium. Weliswaar is het niet in het midden van de kerk gebouwdmaar wel dusdanig dat het een waardige en opvallen de plaats kreeg. (foto Jo Pöttgens, Kerkrade) Kerk van prof. Avan Kranen donk in Alkmaar. De bankencir- kel zet zich als het ware buiten voort, daarmee symboliserende dat God overal aanwezig is. Het exterieur is geheel aangepast aan de omgeving en doet denken aan een Noordhollandse boerderij. Het geluid van de klokken is in de kerk hoorbaar. iedere kerk van de toekomst in iedere streek anders kunnen zjjjn, omdat iedere gemeenschap van de andere verschilt. Een bouwpastoor zal zich moeten af vragen of het nodig is, dat hij een kin derbewaarplaats in zijn planhen op neemt. Of er kapstokken moeten zijn en dus ruimte voor een garderobe. Wat voor problemen schept dat voor de ver warming? Zou gezien de uitgestrektheid van mijn parochie een cafetaria nuttig kunnen zijn als ontmoetingsplaats na het bijeenzijn in de mis? Moeten er toiletten komen? Nog belangrijker is de vraag hoe de juiste plaats van het tabernakel te vinden. Bouwpastoor De Bakker beeft daarover wel een idee. Hij wil een nis in het centrale deel van de kerk, met deuren ervoor, representatieve deuren, die duidelijk aangeven, wat zich daar achter bevindt. Die deuren gaan dicht als in de kerk geen Eucharistie-viering plaatsvindt en zij toch voor het een of andere doel gebruikt moet worden. Er is nu geen enkele moeilijkheid meer als men het gebouw gebruiken wil voor een adventsviering of een passiespel. Want pastoor De Bakker ziet zijn kerk ook als trefpunt voor andere ontmoetingen. Is het zo vreemd, redeneert hij, wan neer de pastoor na de huwelijksinzege ning bruidspaar en genodigden een kof fiemaaltijd aanbiedt? Of dat na de be grafenis de familie in het kerkgebouw bijeenkomt om de condoleance in ont vangst te nemen? Daarom voelt pastoor De Bakker niet zo zeer voor een dag- kerk, maar wel voor een zaal, waarin zich ook andere ontmoetingen kunnen afspelen. „Natuurlijk moet je er geen dans zaal van maken," zegt hij, maar een van de leken tijdens dit gesprek re deneert: „Tenslotte is dansen ook een ontmoeting en zelfs een zeer belang rijke; zij heeft te maken met primaire levensprincipes. Ook David danste voor de Ark en er is die middeleeuwse le gende (ja, toen al) van de kermisacro- baat, die Maria eerde door zijn mooiste toeren voor haar in de kerk te verto nen." De opmerking is wat badinerend gemaakt, maar er valt wel even een stilte. ,,Nou ja. dat gaat natuurlijk net iets te ver. ,,Maar als er in een adventsviering nu eens zoiets als een ballet is opgeno men?" „Voorlopig niet doen," is ook het antwoord van de leek. Dat zijn dan enkele van de proble men van een bouwpastoor. Er zijn er veel meer, over één willen we het nog hebben: de huishoudsters. Zij zijn schaars, vele pastoors zitten zonder. Er worden zelfs al kookcursussen gegeven voor geestelijken om als de nood aan de man komt, zichzelf te kunnen helpen. Bouwpastoors zouden daarom hun keu ken zo modern mogelijk moeten inrich ten. Dat is aantrekkelijk voor de even tuele huishoudster, maar ook voor hen zelf wanneer ze zonder hulp zitten. Ligt de oplossing misschien hierin, dat de pastoor en zijn kapelaan ergens „in de kost' gaan? In de grote steden eten er al velen dagelijks in een of ander restaurant. Dat is natuurlijk niet de op lossing, maar wie weet een betere? Er zullen heel wat priesters in Nederland rondlopen, die zichzelf zonder meer ver waarlozen. omdat zij onvoldoende of in het geheel geen hulp hebben. Zuster tjes? Zij zijn schaars. ,,Onze huishoudster," zegt een andere bouwpastoor, die aan een van deze ge sprekken heeft deelgenomen, „zou een soort gastvrouw moeten zijn. Zij zou de charme moeten kunnen hebben om pret tig gasten te ontvangen en een gesprek* op-peil moeten kunnen voeren. Die van „we horen vandaag geen biecht" zijn uit de tijd. Het huwelijk? De vraag wordt door de leek pardoes op tafel gegooid en hij verwacht er eigenlijk geen antwoord op. Het on derwerp is nogal delicaat. Maar deze pastoor gaat deze moeilijkheden niet uit de weg. „Ik geloof," zegt hij ernstig, „dat voor velen van ons het huwelijk de op lossing zou betekenen voor een hoop pro blemen. Niet het probleem van de huis houdster, maar dat andere, je begrijpt me wel. De eerste jaren van zijn pries terschap heeft de jonge geestelijke voor het merendeel geen moeilijkheden op dit gebied. Die komen later, als hij zich de eenzaamheid bewust wordt, waarin hij leven moet. Met priesters, die in dit op zicht falen, heb ik altijd ziels-medelij- den. Zoals al mijn confraters. Wat moet die man afgetobd hebben voor hij tot deze beslissing gekomen is En was het maar een oplossing. Ik geloof, dat de aversie tegen de gehuwde priester minder uit eigen kring zou ko men dan uit die van de gelovigen. Daar om geloof ik niet, dat het celibaat snel zal worden opgegeven. Er zitten boven dien te veel andere consequenties aan vast. (Advertentie) Wie niet in de gelegenheid is zijn gave op de collecteschaal te schenken of wie een extra-bijdrage wil zenden, kan ge bruik maken van desgewenst met vermelding „bestemd voor kerkenbouw in het bisdom Breda of Den Bosch. (Bijzondere correspondentie) VENETIë In Venetië ziet men dik wijls een oude man aan de wandel. Italianen staan even stil en kijken naar hem of tikken aan hun hoed, maar Ame rikanen geven geen blijk van herkenning bij het ontmoeten van één hunner be kendste landgenoten. Die landgenoot is Ezra Pound, door de dood va.n Thomas Stearns Eliot de laatste van een generatie van dichters en schrijvers van Ernest Hemingway tot William Butler Yeats. Als Amerikaanse bezoekers van Ve- netie Pound al zouden herkennen, dan zou hun reactie vermoedelijk anders zijn dan die van de Italianen, die in hem in de eerste plaats de begenadigde litera tor zien. Ezra Pound heeft het grootste deel van zijn 77 levensjaren in Europa door gebracht. Hij bewonderde het regime van Benito Mussolini, verzorgde tijdens de tweede wereldoorlog voor Italië pro pagandistische radiocauserieën, en werd in de Verenigde Staten in een gesticht gestopt in plaats van gedagvaard we gens verraad aan de Amerikaanse zaak. Nu is Ezra Pound een oude man met een zwakke gezondheid. Maar zijn geest kracht is ongebroken, en hij denkt over zijn vaderland nog precies als toen hij in 1958 terugkeerde naar Italië: „Ame rika is een groot gekkenhuis". Pound staat af en toe aan Italiaanse journalisten een interview toe om heel weinig te zeggen. Men vroeg hem eens jWaar woont u nu?" Zijn antwoord was: „In de hel". Gevraagd welke hel drukte Pound de handen tegen zijn hart en zei: ,,qui, qui (hier, hier)". De meester van het Provengaals verdeelt zijn tijd tussen Venetie, Ra- pallo en Merano. „Officieel" woont hij op het Brunneburg kasteel bij Merano in Noord-Italië, eigendom van zijn schoonzoon prins Boris de Rachewiltz. Maar sinds Pound in 1962 een hartaan val heeft gehad, is hij vrijwel altijd in Venetie, waar hij dichter bij dokters is. Slechts zelden laat hij zich zien bij of ficiële gelegenheden. Eén van zijn wei nige uitlatingen in het openbaar deed hij in het begin van deze maand, toen T. S. Eliot was overleden. .Eliot", aldus Pound, „was mijn dierbare en broeder lijke vriend". Ezra Pound is op 30 oktober 1885 ge boren in Hailey, Idaho. Hij kwam om streeks de eeuwwisseling naar Europa om zich aan te sluiten bij de literaire bohémiens in Parijs. Met werken als Personae", „Exultations", ,,The spirit of Romance,"' „Canzoni", ,,How to read", en „A draft of cantos XVII to XXXVIII", had hij een enorme invloed op de ontwikkeling van de dichtkunst in Engeland, Frankrijk en Italië. In dit laatste land verbleef hij toen Benito Mussolini er aan de mach kwam. Hij steunde hem en toen dt tweede wereldoorlog was uitgebrokeL bleef hij er en sprak via de radio anti- Amerikaanse commentaren uit. Op het einde van de oorlog were Pound gevangen genomen door de Ame rikaanse troepen die hem redden ui' handan van de Italiaanse partisanen Hij werd naar de Verenigde Staten over gebracht en in staat van beschuldiging gesteld. Maar men verkoos het herr geestelijk ontoerekenbaar te verklarer. en niet in staat om terecht te staan. Twaalf jaar lang, tot 1958. verblee. Pound in het St. Elizabeth's Menta Hospital in Washington D.Cwaarna hi, op voorspraak van onder andere Ernest Hemingway, werd vrijgelaten. Erza Pound vertrok vrijwel onmiddel lijk naar Italië. Toen hij er voet aar wal zette bracht hij de groet van de Italiaanse fascisten en zei: Heel Ame rika is één groot gekkenhuis". En zoals iemand als hij zich veroorloven kon, antwoordde hij op de vraag wie hij de grootste dichter van Amerika vond: „Ezra Pound". In de laatste jaren heeft Pound mei veel werk meer geleverd. Wat hij heeft gemaakt zijn vervolgen op zijn „Can tos". Zijn ziekte heeft hem tot een oudf mam gebraakt. Zijn eens vlammend-rode baard is wit geworden. Zijn kinderen. Mary en haar man prins de Rachewiltz. zorgen voor hem. Toen onlangs op een van de zeer wei mig officiële ontvangsten waarop hi. aanwezig was woorden van lof aan zijr adres werden gericht, antwoordde hij alf rechtgeaard Latinist: Non est tempus eloquendi sed ta- cendi" ,.Het is niet het ogenblik orr te spreken maar om te zwijgen". DEN HAAG Een 14-jarige en eei 15-jarige Haagse scholier hebben be kend in de afgelopen maanden zestier inbraken te hebben gepleegd in de Zui- derparkwijk in Den Haag. Zij zijn voor geleid voor de officier van justitie. De jongens gingen 's avonds tussen acht en negen uur samen op een fiets er op uit. Zij hadden het gemunt op win kels, waar zij snoep, sigaretten en geld dachten te vinden. De buit werd dikwijls met vriendjes opgemaakt. LONDEN De uitgevers van wijlen sir Winston Churchill hebben een twee maal per jaar toe te kennen prijs van vijfduizend pond sterling ingesteld voor toekenning aan een uitzonderlijk en origineel werk over een aspect van de geschiedenis der Engels-sprekende vol keren. De schrijver van het te bekronen werk mag niet ouder zijn dan 35 jaar. De prijs is genoemd „Sir Winston Churchil Award" en is de grootste ooit door eer. Engelse uitgever beschikbaar gesteld. (Advertentie) vakantiereWie11 Kantoren RB/yBrabena ir^sone-Unde^ vvc uitgaan van «v ö«SR»uit iNie- eeu „eerlijke" kerk, zegt men dan Eer een kerk00 Fgrraa^'t zelfs ni,et voor aijkn J1®1 is een vaag be8riP- Mèn be- KerK. Lr zit een akt van doelt daarmee voornamelijk eigentijds of ctat maakt het nader gepreciseerd: een kerk. waarin de r Tjeugd zich thuis zal voelen Om die jeugd gaat het. ,,We bouwen voor een nieuwe genera tie," zegt pastoor Oomen, die in Bre da de kerk van het H. Kruis bouwt in nederigheid in, maa, uloaiVL „ei werk er toch niet prettiger op. Je or ganiseert loterijen, fancy-fairs Het zijn oude en geijkte en eigenlijk al lang versleten middelen. .Tg organi seert dansavonden. Je preekt Je stroopt je vrienden- en relatiekring af Al die acties zetten maar langzaam zo den aan de dijk. Ook de busjes bij welwillende middenstanders in de win kel gezet en ook de bezoeken aan men sen, van wie je denkt, dat ze ,,het" hebben. Het is de bedoeling deze privé- acties op de duur te laten verdwij nen, maar het ziet er niet naar uit dat dit gauw gebeuren zal. Daarom zijn ze nu nog brood-nodig. „En toch," zegt pastoor De Bakker, „moet je je van dat geld weten los te maken, anders wordt je een maniak en ben je ongeschikt voor pastoor. Maar maak je eens los van iets, dat een le vensbehoefte is. Je kunt het niet losla ten, want je kerk staat of valt ermee." PRETTIGER dan rekenen is teke nen. Tekenend zie je groeien, wat rekenend (nog) niet mogelijk is. Tekenen geeft je hou-vast: de ar- Uls uuuwi III ae Hoge Vught, en bouwpastoor De Bak ker beaamt dat, maar voegt eraan toe: Hoe ver kun je daarmee gaan? Voor hem staat overigens wel vast, niet behoeft te denken aan de strakke opstelling van vroeger. Enkele httuZUTn.. gefixeerd moeten worden, net altaar bijvoorbeeld en de plek van- e"kerk een ontmoetingsplaats," zegt hij ervan en architect prof ir A van Kranendonk uit Den Haag beaamt dat. Deze zegt het nog nadrukkelijker' ■.Je kunt God niet vangen in een heilig- Je dom. Hij is daar te groot voor. je moet God vrij laten. De wereld is zo groot geworden, er is zoveel te doen en de actualiteit van iedere dag vergt zo veel energie, dat de kerk als gebouw en als instituut erdoor op de achter grond kan raken. Vroeger kwam men uit zichzelf. Als de klok luidde, maakte ieder gezin zich gereed voor de zondags mis. Maar in het lawaai van het moder ne leven is het klok-gelui amper meer hoorbaar en zo men het al hoort is het HORIZONTAAL 1 Eikenschors, 4 godsdienstige groep, 8 plaats in Noorwegen, 11 kleverige vloeistof, 13 deel v.e. kar, 15 meisjes naam, 16 adellijke titel, 18 enzovoort (afk.), 20 bergruimte. 22 inhoudsmaat, 23 plant. 25 iedere, 27 omroepvereniging, 29 stofmaat, 30 kloosterzuster, 32 boom, 34 gillen, 36 bijenhouder, 38 part, 40 lust, 42 afstandsmaat, 43 wereldtaal, 45 groet, 47 voorzetsel, 48 dunne, 50 deel, 53 uit bouw, 55 vis, 56 Eng. lidwoord, 58 in dien, 60 deel v.e. Franse ontkenning, 61 vochtig, 63 geestdrift, 65 vorm van snik ken, 68 bloeiwijze, 7# levenslucht, 72 aan haling, 73 afwezig mens, 75 vogelprodukt. 76 hetzelfde, 79 niet hetzelfde. 81 vaar tuig, 82 gewapende ruiter, 83 Europeaan VERTICAAL 1 Vulkaan, 2 bijwoord, 3 projectiel, 4 strijkmes, 5 soort sluiting, 6 voorzetsel, 7 titel (afk.), 8 dubbelklank, 9 vlugger, 10 larie, 11 plaats in Griekenland, 12 goud (Fr.), 14 alsmede, 17 van onderen (afk.), 19 deel van een Franse ontken ning, 21 vorm van danken, 23 slagader, 24 schaaldier, 26 Eng. titel, 28 filmmaat schappij, 31 plaats in Overijsel. 33 leng temaat (afk.), 35 plant. 37 vogelprodukt (meerv.), 39 deel v.h. hoofd, 41 christe lijk feest. 44 soort damesschoen. 46 niet weinig, 49 gewapende ruiter, 51 op de wijze van, 52 geheel de uwe (Lat. afk.), 54 gelegenheid, 57 jongensnaam, 59 ge lijk, 62 korting op het gewicht, 64 pla neet, 66 en andere (afk.), 67 zijrivier v.d. Donau, 69 anno (afk.), 71 vorm van eren. 73 vallei, 74 voegwoord, 77 maan stand (afk.), 78 Duits pers. voornaamw., 80 verlaagde toon. OPLOSSING HORIZONTAAL 1 Toch, 5 zoom, 9 n.m., 11 a.o.. 12 ts pir, 14 kraai, 15 koala, 17 oma, 18 b.l.o.. 19 t.g.t.. 20 mijten, 22 beren. 23 kever. 25 ot, 27 r.o., 28 genette, 30 doel, 31 sier, 8 vampier. VERTICAAL 1 Tent, 2 c.v., 3 havik, 4 opa, 5 zebra, 6 or. 7 mooi, 10 mammoet, 11 aasgier, 13 robijn, 14 kloek, 16 alt, 20 merel, 21 nerts, 22 bord, 24 roer, 26 het, 28 ge, 29 ei. ZONDAG 7 februari. Vijfde zondag na Driekoningen. Mis Adorate. Groen. MAANDAG 8 februari. H. Joannes de Matha. Wit. DINSDAG 9 februari. H. Cyrillus van Alexandrië. Tweede gebed H. Apol- lonia. Wit. WOENSDAG 10 februari. H. Scholastica. Wit. DONDERDAG 11 februari. Verschijning van O.L. Vrouw in Lourdes. Wit. VRIJDAG 12 februari. H.H, Zeven Stich ters. Wit. 's-Hertogenbosch: Tweede gebed voor de bisschop. ZATERDAG 13 februari. Mis van de H. Maagd Maria op zaterdag: Salve. Wit.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1965 | | pagina 9