n Vraag: wat gaat men met de wagen doen Een afschuwelijke reis rvooR Een raad van elf punten IETS VOOR ELKE BEURS ret ar! Tendens: minder modellen en vooral lagere prijzen TE KEUR AAN DE KUST BETER VROEG DAN NOOIT Koop geen kat de zak! in 12 15 1.25 laten on 01140-3301 en 4118 ICARAVAN RAI 63 Bus-mode! CARAVAN RAI 65 8 5 Goede wil Tafel-model 11 Neen, niet DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 29 JANUARI 1965 lf v' k A 7-65 29 Jan. tym 7febr. I \sO In Engeland zijn dergelijke bun galows, die net nog op wielen staan al heel gewoon. Men kan er met S personen comfortabel in leven maar voor het verplaatsen heefi men een trailer nodig. In Neder land is voor luxe in deze klasse nauwelijks plaats. nieuwe amsterdam 29 jan. */m 7febr. CARAVANS KIJKEN IN DE RAI (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM. Wanneer de tendens van vorig jaar in 1965 doorwerkt, zullen 10.000 Nederlanders binnen nu en oud jaar 1000 tot 32.000 gulden hebben uitgegeven aan de koop van een droomhuisje op wielen, zoals de caravan in het jargon der kleurige folders heet. Wat voor caravan? Er zijn er van board, triplex, hechthout, staal, aluminium, en poly ester. Er zijn er met bladveren, torsieveren en spiraalveren - allemaal met of zonder schokdempers. Er zijn er met hydrau lische remmen en oploopremmen. Er zijn er met elektrisch licht en gaslicht. Voor wie, haarkrabbend tegenover zoveel bomen, het bos niet meer ziet, worden ze tussen 29 januari en 7 februari allemaal netjes in de Amsterdamse RAI bij elkaar gezet. „Het wordt een „promenade des caravans", zegt RAI-directeur Th. van der Meer. „Een Zuid-Europese promenade met palmen, met lantaarns en met banken door de hele Europa-, Zuid- en Westhal heen. 305 types van 88 merken u:t 13 landen: Het is bij mijn weten nog nooit ver toond. De Puszta Camper vouwwagen uit Hongarije van 995 gulden staat er broe derlijk naast de Italiaanse Roller Casa- mobile, die ruim ƒ30.000 kost, maar die dan ook 7 meter 50 bij 2 meter 50 groot is en beschikt over onder meer centrale verwarming, warm en koud stromend water, douchecel, Koelkast en fornuis met oven. Daartussen alle maten ge wichten en prijzen. Waarbij, moet ons van het hart, wel veel, maar niet veel nieuws. Samenvattend komt het hier op neer. De vaste as met half-elliptische blad veren heeft in veel gevallen plaats ge maakt voor onafhankelijke torsi-vering. Gewichtsverlaging was daarbij het voornaamste argument. Bij de zware wagens, waar het er niet veel toe doet, is de half-elliptische bladveer echter gebleven. Kleine, lichte caravans, heb ben vaak geen chassisraam meer, maar een zelfdragende carrosserie. Naast de mechanische of hydraulische oploop- rem ziet men meer en meer remmen verschijnen, die vanuit de trekauto te bedienen zijn. Bij enkele systemen wordt de werking door vacuüm be krachtigd. Ook de schijfrem heeft zijn intrede gedaan. De caravankoppeling is voorzien van schokbrekers en het optreden van slin geren wordt door middel van stabilisa- tors voorkomen. Bovendien tracht men meer en meer het neusgewicht te ver minderen, omdat de zelfdragende car rosserie van de moderne auto minder goed bestand is tegen verticale druk op de trekhaak dan het stevige chassis van de wagens van vroeger, Gasflessen en watertank worden in toenemende mate uit ruimte-besparende overwegingen ondergebracht in een afsluitbare dissel kast van aluminium, of polyester, het geen de druk op de koppeling nu weer niet precies ten goede komt. De vroeger veel gebruikte ei-vorm maakt plaats voor het autobus-model waarbij dan weer de voorkeur zich ver plaatst in de richting van modellen, waarbij de lengte van de zoldering be langrijk groter is dan de vloerlengte Deze vorm-verandering heeft tot ge volg, dat het zwaartepunt hoger komt te liggen. „Maar", redeneren de fabri kanten. „Je koopt een caravan ook in de eerste plaats om in te wonen en niet om zijn rijkwaliteiten". Overigens ver zekeren zij, dat de rijkwaliteiten ook o3n, de nieuwe modellen goed zijn. Snelheidsproeven op wedstrijdcircuits hebben aangetoond, dat de moderne Het snufje in deze PAF 290 van Nederlandse bodem is het nieuwe model keuken, dat onder meer een uitschuifbaar werkplateau van 180 cm heeft. grotere rol zullen gaan spelen. Veel kleine caravan-bouwers zullen zich verenigen tot joncerns, waardoor er minder modellen komen en de prijzen naar beneden gaan. Daarnaast blijft er natuurlijk een markt voor bouwers, die niet streven naar een hoge produktie. maar die willen voldoen aan de kwa litatief hoge eisen van de zeer goed be deelde caravan-bezitters. Voor de krappe beurs zijn er tent caravans, die in prijs variëren van zo'n 1400 tot 2000 gulden. Menige adspirant- koper zal zich, rondwandelend over de promenade des caravans van de heer Van der Meer afvragen: doe ik er ver standig aan, zoiets te kopen? Men be denke dan, dat men voor een tentcara van precies als voor een bungalowtent een aantal losse uitrustingsstukken moet aanschaffen zoals bedden, matras sen, kussens, gastoestel, keukenmeubel tafel, hangkast en bergmeubel. En dan nog zullen er kisten en koffers meege nomen moeten worden om beddegoed en kleding te bewaren, tenzij men er natuurlijk genoegen mee neemt, dat alles los in de tentwagen wordt gestopt, hetgeen overigens beslist afgeraden moet worden. Hetzelfde geldt voor le vensmiddelen en potten en pannen. Een argument voor de vaste caravan is ook, dat hij, mits goed onderhouden, zeer lang meegaat. Er rijden in Neder land caravans rond van 25 jaar en ouder, die nog in uitstekende staat ver keren. In dat licht bezien is de afschrij ving miniem. Men kan zijn caravan bovendien financieren. Men betaalt dan, desnoods in enkele gedeelten, 20 percent van de prijs en vervolgens, verdeeld over 36 maanden, de rest der som ver meerderd met 5 percent per jaar over de hele restsom. Hiermee wil natuur lijk niet gezegd zijn, dat men aan de vele soorten tentwagens, die de RAI gaat tonen, niet zijn genoegen kan be leven. Zeker mensen met hele lichte autootjes zullen het zelfs in die rich ting moeten zoeken. Zo weten %de caravan-bouwers met ruimte te toveren, dat het aanschijn van de zomerhuizen-op- wielen vaak niet voor dat van een luxeflat hoeft onder te doen Vooral aan de keukens wordt vaak veel zorg besteed. (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM Kampeerterreinen waar caravans worden toegelaten, zyn er zowel in Nederland als in het bui tenland. Te kust en te keur, natuurlijk vooral in de nabijheid van de stran den. Ze variëren van eenvoudige trek kerskampen tot de meest luxueuze campings. Op een eenvoudig terrein betaalt men ongeveer ?5 cent per per soon per etmaal en hetzelfde bedrag voor auto en kampeerwagen. Levensmiddelen moeten dan in veel gevallen in een naburig dorp worden gehaald. Om een dergelijk ter rein te vinden is het voldoende, om in een binnen- of buitenlandse gids een terrein uit te zoeken met zo weinig mogelijk voorzieningen. Luxueuze kampeerinrichtingen met kampwinkel, cantine, toiletten, dou chegebouwen, en eventueel wasmachi nes voor de kampeerders zijn duur der: 1 gulden tot 1 gulden 50 per per soon per etmaal en hetzelfde voor auto en caravan, Omdat vooral de gro te stroom nieuwelingen aan dit soort campings de voorkeur geeft, zijn ze vaak in het seizoen overvol. Een rus tig terrein met uitgebreide voorzienin gen bestaat bijna niet. De ervaren caravanner zal in het bui tenland veelal profiteren van de mo gelijkheid om aan een boer of een bos wachter toestemming te vragen, op een exclusief, mooi plekje te mogen staan. In de drukbezochte toeristenge bieden gaat dit uiteraard niet. AMSTERDAM. Wie een caravan gaat kopen doet er verstandig aan eerst goed te overwegen wat hij er mee gaat doen. Komt de wagen op een vaste standplaats te staan of gaat men er over grote afstanden veel mee reizen en trekken? "Wordt het tweede huis alleen in de zomervakantie benut of ook dikwijls in het weekeinde? Zit er op de duur als de eigenaar de daar voor vereiste ervaring heeft opgedaan misschien een wintersportreis in? Waar moet men dan allemaal op let ten? Caravan-deskundige R. J. Brands- ma van de A.N.W.B. vestigt de aan dacht op de volgende punten: "1 De buitenwand. Of triplex, multi- plex, hardboard, aluminium, staal plaat of polyester wordt toegepast is van minder belang dan de kwaliteit en de vraag of het materiaal op de juiste wijze wordt verwerkt. Voor een vast kamp is een dunne, met spijkers op een houten frame bevestigde aluminium huid reeds voldoende. Voor tochten over grote afstanden dient de buiten wand oen geheel te vormen met het frame. Met dubbele wanden alleen houdt de wandisolatie niet op. Er zijn op dit gebied sterk uiteenlopende mo gelijkheden. Voor de wintersport zal men op dit punt hoge eisen moeten stellen. Ook wanneer men in het voor- en naseizoen de caravan wil benutten zal de wagen in ieder geval over in inbouwmogelijkheid van een goede kachel dienen te beschikken, waarbij aan- en afvoer van verbrandingslucht buiten de caravan moet zitten. 2 Vloer en vloerbedekking. Er zijn vele mogelijkheden die de prijs van de caravan sterk beïnvloeden. Voor de wintersport moet de vloer geïsoleerd zijn. Vloerbedekking moet gemakkelijk kunnen worden gereinigd en geen be lemmering vormen voor uitvegen en uitsoppen van de caravan. 3Steunpoten. Met drie steunpoten kan de wagen gemakkelijker hori zontaal worden gesteld. Vier maken de wagen iets meer stabiel. Neuswiel ver gemakkelijkt het verplaatsen in afge koppelde toestand en is bij caravans zwaarder dan 300 kilo noodhaak. 4 Ramen en ventilatie. Voor men het weet is een caravan van binnen drijfnat: condensvorming als gevolg van koken, ademen en gebruik van vloeibare stof. Uitklapbare ramen en ventilatieroosters zijn daardoor nood zaak. Bij gebruik in voor- en naseizoen en in de winter zijn zelfs condensgoten onder de ramen vereist. nieuwe amsterdam keuken, waar uitsluitend in wordt ge staan. 6 Keuken. Naast stahoogte Is In di keuken van belang werk- en op bergruimte. Gootsteen en het blad on der het gasstel moeten gemakkelijk schoongemaakt kunnen worden. Een wandtankje met kraan of een simpele plastic waterkan in de gootsteenkasl met handpomp op de gootsteen vormen de meest normale manier van water berging. Voetpomp, elektrische pomp en soortgelijke luxe geven meer kans op storing. Een grote vaste watertank is in vele gevallen niet praktisch. Staat de gastank in de keukenkast, dan moet er een ontluchting zijn in de vloer voor eventuele lekkages. De fles kan alleen op de dissel, als daarmee bij de bouw van de caravan rekening is gehouden. 7 Bergruimte. Let niet alleen op hel aantal slaapplaatsen, maar contro leer of de bergruimte daarmee in eet, redelijke verhouding staat, of de kast jes gemakkelijk te bereiken zijn en praktisch zijn ingedeeld. Stahoogte. Vooral bij gebruik in een vast kamp is de stahoogte van groot belang. Vergeet daarbij niet de caravan bij snelheden van 120 tot 150 kilometer nog vast op de weg kan lig gen, al wordt een dergelijke vaart u met grote nadruk afgeraden. Een opvallende ontwikkeling is het sterk vergrote raam-oppervlak. Uw zo merhuis op wielen wint daardoor aan gezelligheid, maar men realisere zich, dat de isolerende werking van de (meer en meer dubbele) wand erdoor wordt onderbroken. Met behulp van dubbele ramen of raamluiken van aluminium en hout proberen de fabrikanten dit euvel weer te verhelpen. Ook de toe nemende toepassing van dakluiken heeft het nadeel van warmteverlies. Wie met ztfn caravan naar de winter sport wil, moet daar terdege rekening mee houden. De kunststoffen zijn, zoals overal, ste vig in opmars, maar omdat de verwer king als buitenwand-materiaal tot op heden zeer arbeidsintensief is en zich nog niet leent mor alomvattende toe passing bij serie-produktie, ziet men vooral carrosserie-onderdelen zoals wielbakken, spatschermen, disselkasten en hef daken van polyester. Behalve vooral veel aluminium caravans toont de expositie echter ook al een aantal geheel uit kunststof vervaardigde mo dellen, waarvan, zeggen de fabrikanten, het grote voordeel is, dat je ze niet hoeft te schilderen, dat reparaties duur zouden zijn, spreken ze verontwaardigd tegen. Wat het interieur betreft maakt het zogenaamde twee-tafel model de laatste tijd opgang. Het geeft de kinderen een eigen domein om te eten, te spelen en te slapen. De keuken zien we verhuizen van het midden naar de voor- of ach terkant. Waardoor de plaatsing moge lijk wordt van éénpersoons bedden in de lengterichting en waardoor de cara van (prettig voor bezitters van kleine auto's) smal gehouden kan worden, op- klapbedden verschijnen nu ook in ty pische toerwagens. Zij hebben het voor deel. het doorzicht niet te belemmeren, maar het nadeel, dat het zwaartepunt hoger komt te liggen. Voor de betim mering ziet het raditionele triplex zich meer en meer verdrongen door met plastic doek beplakte of bespannen wanden, die licht zijn en makkelijk schoon te maken. Hardplastic-plaat en tegeiboard worden ook meer en meer gebruikt. In het algemeen gaat de ontwikkeling, zoals die zich straks in de RAI zal ma nifesteren. naar meer luxe en comfort in de laag geprijsde caravans, bij de bouw waarvan kunststoffen een steeds Stalling? Geen problemen, zweren de organisators van „Caravan RAI 1965". Er zijn, menen zij, zoveel mogelijkhe den. dat men echt zijn buurman niet hoeft te ergeren door het gevaarte voor zijn deur te zetten. Zij garanderen, dat er binnen een straal van 15 kilometer van iedere stad of ieder dorp met enige goede wil een plaats te vinden is, waar de caravan 's winters voor een bedrag van 10 tot 15 gulden per maand kan worden ondergebracht. Veeleisend is het zomerhuisje-op-wielen ook 's win ters niet, het houdt zich al goed ondm een afdak met rieten zijwanden. Voor zomerstalling is het natuurlij! ideaal, om stallingsruimte te zoeken ir de buurt van zijn geliefde recreatiege bied. Er zijn campings, waar men gedu rende het seizoen de caravan onafgebro ken mag laten staan en ook behoort het tot de zeer realiseerbare mogelijkheden ergens een stukje bos of hei te kopen of te huren waar men het voertuig per manent parkeert. Daar doet men de heer B. Erftemeyer, voorzitter van dt tentoonstellingscommissie Caravan RA 1965 dan nog een groot plezier mee ook „Want", zegt die, „iemand, die een cara van alleen koopt om er 14 dagen me' op vakantie te gaan, kan zijn geld be ter gebruiken. Buiten de vakantie ziji er nog zo'n 50 weekends per jaar, di< men, met behulp van de caravan, tol een kleine vakantie kan maken, pas dan brengt de investering zijn volle rente op aan comfort, rust en genot". Kussens mogen niet „doorzitten' of „doorliggen". De dikte is hier voor niet de enige maatstaf. Veeleer de kwaliteit. 9 Bedden. Hiervoor gelden dezelfde eisen als voor de kussens, maar daarnaast is vooral ook lengte en breedte belangrijk. Haal niet te snel uw neus op voor een hangbed. In een goed hangbed is het prima slapen. Voor wie veel gaat trekken vormen opklap- bedden een nadeel. 1 A Toilet. Staar u niet blind op dc voordelen van een chemisch toi let. Al of niet een ingebouwde toilet ruimte in een caravan is als zovele dingen een kwestie van persoonlijke smaak en voorkeur. Tegenover het on miskenbare comfort staat een verlies aan ruimte. Er bestaan handige toilet tenten en iedere goede camping heeft een behoorlijke w.c. Let ook op de verkoper. Voor de caravanfabriek is het van belang dat hij'over goede verkooptalenten be schikt. Voor u is van meer belang of hij over enige vakkennis beschikt. Wan neer hij slechts andere merken afkamt, dan ontbreekt het hem kennelijk aan vakkennis en heeft hij ook geen ver trouwen in zijn produkt. De koper hoeft het dan ook niet te hebben. De keuken voorin, of achterin, schept de mogelijkheid om de bed den in de lengte-richting van de caravan op te stellen. Deze kam peerwagens heten zeer toepasselijk „langslapers". (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM De heer B. Erf temeyer, voorzitter van de tentoon stelling s-commissie: „Ik kan mij voorstellen, dat men zich, op de kalender kijkend, afvraagt, waar om caravan RAI '65 zo vroeg in het jaar wordt gehouden. Het ant woord op die vraag is, dat de in vroegere jaren bestaande hausse in de vraag vlak voor de vakantie periode de caravan-handel voor le veringsproblemen stelde. Een dergelijke explosieve vraag in een zeer korte periode kon niet altijd direct worden opgevangen. Wij hopen door het houden van de tentoonstelling op dit vroege tijd stip de vraag over een groter aan tal maanden te kunnen spreiden en daardoor het publiek levertij den te kunnen besparen". (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM. „Dal had de familie altijd-haast niet moeten doen", hadden de buren hoofdschuddend achter hun horretjes gezegd en het verloop van de reis plekje met schitterend uitzicht moest dan maar de eerste keer worden over nacht. Alles ging goed, totdat ma altijd- haast kijkend naar de kille mistflarden, die opstegen uit het dal, rillend op merkte: „Het is veel kouwer in het ding dan ik verwacht had, pa". „Kan niet", riep pa, „het ding heeft helemaal dubbele wanden. Daar heb ik voor betaald". „Toch is het hier koud", hield ma koppig vol en een vluchtig onderzoek stelde haar in het gelijk, want de dub belwandigheid bleek niet te gelden, zodra er ook maar een plekje wand door een bank of een kastje aan het oog onttrokken was. „Ze hebben me be drogen", mokte pa. 's Morgens was het beddegoed door weekt. „Condenswater", luidde ma's zu- j j J vv 1/. „i^unuv-iJowaK,! .iuxvavxc ma ZjU.- Stelde hen afschuwelijk in het re diagnose. „Had ik er maar een met afvoergootjes onder de ramen geno men", jammerde pa. Op dat moment gelijk. Pa altijd-haast was met zijn hebben en houwen nau welijks bij het eerste milde Limburgse heuveltje aange land of het bronsgroene eike hout schalde al van zijn ver- wensingen. De motor kookte. Maar meneer", zei de we genwachter bestraffend: Het gewicht van utv caravan mag vol beladen nooit meer be dragen dan 65 percent van uw auto-gewicht. Anders ge beuren er, zeker, ivanneer je op topsnelheid probeert te rijden, zoals u deed, onher roepelijk ongelukken. Wist u dat niet?" Pa altijd-haast wist het in ieder ge val nu en op een sukkeldraf ging het verder, Luxemburg in. Op een hoog stapte zoon altijd-haast zo uit de cara van onder een passerende auto. „Hoe kan dat nou?", snikte ma met de armen ten hemel. „Kennelijk, omdat de deur links zit", zei pa perplex. „Gek, dat ik daar niet eerder aan gedacht heb". Ma rende naar de verbanddoos, maar bleek er, zolang de bedden waren neergeklapt niet bij te kunnen. Hetgeen pa tot de pijnlijke erkenning bracht, dat hij bij de aankoop wel eens had mogen op letten, hoeveel loopruimte er over bleef, wanneer de bedden waren opge maakt. Bij het eieren bakken voor het ontbijt gingen de bekleding en de gordijnen in de buurt van het gasstel eraan. „Waar om ook geen spatscherm naast het com- foor", zeurde ma, maar pa hoorde het nauwelijks, want die had het te druk met dochter altijd-haast, die onder de muggebeten zat. „Ik had je wel gezegd, dat je er een met horregaas moest ko pen", gilde ma satanisch. Het wegrijden ging niet helemaal vlekkeloos. „Had er maar een neuswiel onder gezeten, dan hau ik voor het aan koppelen niet hoeven sjorren aan dat loodzware disselgewicht", realiseerde pa zich. Onderweg moest bovendien even worden gestopt omdat alle breek- waar aan diggelen was gegaan de kastjes bleken niet goed te sluiten maar uiteindelijk haalden ze toch de camping in de Vogezen, waarop pa zijn zinnen had gezet. Daar zaten ze meteen in het donker, omdat het verboden was de auto bij de caravan op te stellen en de accu niet kon worden gebruikt. „Nou begrijp ik, waarom ze aanraden, er ook gasverlichting bij te nemen", zuchtte pa berustend. Verder dan maar weer. Nu, dat werd een duur dagje. De Franse politie is niet mis met verkeerszondaren. Pa al tijd-haast werd achtereenvolgens be keurd, omdat zijn caravan slingerde (het zwaartepunt bleek verkeerd te lig gen door de indeling van de bergruim te), omdat hij aan de voorzijde van zijn caravan geen witte zijlichten voerde (dat moet, wanneer hij breder is dan je wagen), omdat zijn remvertraging min der was dan de voorgeschreven 3,82 m/sec omdat de maximum breedte meer was dan 2 meter 50 en omdat de afstand tussen as en achterzijde meer was dan 2 meter 75. „Heb ik me soms een kat in de zak gekocht?", begon het gezinshoofd zich voorzichtig af te vragen. De vraag werd klemmender, toen 's avonds de etens waren bedorven bleken te zijn, omdat in de voorraadkastjes geen ventilatie openingen zaten en werd uiteindelijk voor eens en altijd met een daverende knal beantwoord, toen pa zijn after- dinner in de brand stak. Een barse „commissaire de police" kwam hem la ter in het ziekenhuis vertellen, dat de gasfles was geëxplodeerd, omdat er ook in de bodem van de bergruimte daar voor geen ventilatiegaten hadden ge zeten. Dit kan natuurlijk allemaal niet Dat wil zeggen: niet allemaal tegelijk in een caravan en tijdens een reis. Maar alle hier opgesomde fouten en euvels zijn denkbaar, zo heeft de droeve prak tijk uitgewezen. Daarom: wees niet te haastig met de aankoop van een cara van en let erop, dat u niet een of meer van deze meest voorkomende kwalen kunt ontdekken. Het kan u veel ellende besparen. Het grootste voordeel van de tent caravan of vouwwagen is, dat er voor onderweg slechts een hand zaam wagentje van overblijft. De ervaring heeft echter geleerddat niet iedereen er even gelukkig mee is. (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM De Nederlandse caravan-bouwers doen in alle prijsklassen duchtig mee. In totaal toont de expositie in de RAI "64 types van 27 nationale merken. Hoe de prijzen op elkaar aansluiten toont het volgende overzicht: Mus Kolibri Kwikstaart Kuiken Krielkip Kemphaan Hy-Line Wyandotte Loosdrecht Veluwe LJselmeer Noordzee Snoekie Snoekie Luxe Tezet de Luxe Tezet Speciaal soort standaard kampeerwagen id id id id id id id id id id id vouwwagen id Id id applaatsen gewicht prijs 2 450 1995 4 450 2675 6 3-4 650 3525 500 2725 4-5 800 3650 4-7 800 4950 4-8 800 5925 4-8 1200 7900 4 3400 7400 6 3400 9250 8 3400 1X600 8 3400 12250 - 400 1450 - 400 1875 4-8 600 2990 4 400 4000

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1965 | | pagina 9