DOVE ACTEURS SPELEN TONEEL
VOOR DOOF PUBLIEK
Waarom u
van ROXY geen
prijsverlaging
mag verwachten
HEILIGE
ONRUST
Bruggetje over de Alster
Een fenomeen in de theaterwereld
MarcelMarceau inspireerde
Russische toneelleiders
AANKONDIGING
f
21
21
Eerste paal voor
Indonesische werf
PAPIER VOOR UW PEN
Gogol als
pantomime
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 23 JANUARI 1965
(Van een onzer redacteuren)
De actie „De tweehonderd ■paro
chies' die met ingang van volgen
de maand in het bisdom Den
Bosch gevoerd gaat worden, is in
zoverre niet nieuw, dat ze duide
lijk herinnert aan de misweken,
die we nog kennen uit de tijd van
voor de liturgievernieuwing. Wie
de namen ziet van de vijf vrijge
maakte misweekleiders, die aan
de Bossche actie meewerken komt
er trouwens bekenden bij tegen.
Wel nieuw is, dat deze actie de
eerste begeleiding op grote schaal
is van de vernieuwingen, die op
voorschrift van het concilie sinds
de eerste zondag van de advent
zijn ingevoerd. De actie wordt,
zoals wij al hebben geschreven,
geheel op basis van vrijwilligheid
gevoerd. Dat betekent, dat de
geestelijkheid van iedere parochie
in het bisdom Den Bosch de gele
genheid heeft, maar er niet toe
verplicht is, om de assistentie ge
durende drie dagen van een mis-
weekteam aan te vragen.
De praktijk sinds de eerste zon
dag van de advent heeft geleerd,
dat de toch niet zeer ingrijpende
wijzigingen, die in de liturgie zijn
aangebracht, in de Nederlandse
kerkprovincie een teken van te
genspraak zijn geworden. Naast
een groep enthousiasten, die men
veelal in kringen van jonge men
sen tegenkomt, blijkt er een aan
tal mensen te zijn, die de tot nu
toe ingevoerde vernieuwingen
zwaar op de maag liggen.
Veel van de vertrouwde sfeer in
de kerk is verdwenen. Een der
grote argumenten van de „anti's"
is, dat de ruimte voor een per
soonlijk gebed tijdens de liturgie
viering totaal verdwenen is.
Deze afgekeerdheid beperkt
zich overigens niet tot de leken.
Ook onder de geestelijkheid is het
enthousiasme niet overal even
groot. Vooral sommige geestelij
ken hebben ten aanzien van de
liturgie en van alle andere gebie
den van het kerkelijk leven waar
in vernieuwingen worden doorge
voerd. last van aanpassingsmoei
lijkheden'
Het zou goed geweest zijn als
aan de voorbereiding meer aan
dacht was besteed. Het blijkt in
derdaad juist te zijn, dat in som
mige parochies de vernieuwingen
zijn geïntroduceerd door zegge en
schrijve één preekje op de laatste
zondag voor de advent. En voor
zodanige veranderingen in de
voornaamste vorm van liturgiebe
leving is dat wel bijzonder mager.
De actie ,,De tweehonderd paro
chies" in het Bossche bisdom gaat
nu proberen de aangebrachte
schade te herstellen. Overduide
lijk is gebleken, dat de zin en
het waarom van de veranderin
gen een verklaring nodig hebben.
Overigens blijkt het onbehagen
ook naar de andere kant gewerkt
te hebben. Herhaaldelijk duiken
er berichten op, waaruit men kan
lezen dat sommigen van mening
zijn, dat de vernieuwingen nog
niet radicaal genoeg zijn. Zo is
het handhaven van het Latijn
voor de canongebeden hier en
daar een steen des aanstoots. Zo
zeer zelfs, dat bepaalde priesters
hun eigen beslissing genomen
hebben en de canon in een be
staande Nederlandse vertaling
bidden. Ze zijn er zich blijkbaar
niet van bewust, dat momenteel
in Rome in een post-conciliaire
commissie hard gewerkt wordt
aan een bewerking van de canon,
die, wanneer zij gereed is. in de
landstaal zal worden gebeden. Bij
de vertalingen, ook die Welke nu
al gereed zijn, is men namelijk op
de moeilijkheid gestuit, dat een
eenvoudig omzetten van het La
tijn in een moderne taal allesbe
halve bevredigde. Men bleek dan
een vertaling te krijgen die een zo
duidelijke signatuur vertoonde
van de oude cultuur waaruit de
gebeden stammen, dat ze geen
oplossing bracht en vrijwel even
onverstaanbaar bleef als het La
tijn.
Ook de vorm van het commu
niceren is nog onlangs in het
nieuws geweest, nadat een Til-
burgse pastoor besloten had de
hostie voortaan op de hand te
gaan uitreiken.
Al deze incidentele veranderin
gen in de liturgievorm, die men
overigens, dunkt ons, niet anders
moet zien dan als randverschijn
selen in een stormachtige periode,
vragen inderdaad om de eensge
zindheid in pluriformiteit die
mgr. Bekkers met zijn actie na
streeft. Een eensgezindheid die
stoelt op een voortdurend colle
giaal overleg tussen priesters on
derling en tussen gelovigen en
priesters en die de ruggegraat is
van een nieuwe beleving van de
liturgie, aangepast aan de eigen
heden van streek, parochie, gees
telijkheid en kerkvolk. Als de
actie „De tweehonderd parochies"
die, zoals men elders in ons blad
kan lezen door een soortgelijke
actie in het bisdom Breda gevolgd
zal worden, dat kan bereiken, dan
zal er veel „heilige onrust" tot
bedaren komen.
f Advertentie)
MOSKOU Miljoenen mensen op de aarde missen de vreugde van
een goed toneelstuk, eenvoudigweg omdat zij niet kunnen horen
Een oplossing voor dit probleem komt uit Moskou waar onlangs een
theater voor doven is geopend door een groep acteurs, die zelf doof
stom zijn.
Het zou niet helemaal eerlijk zijn dit artikel te begnnen met de
mededeling, dat de acteurs in dit theater doof zijn. Wanneer men een
kunstenaar beoordeelt, telt alleen zijn werk, ook indien hij om deze
prestatie te kunnen bereiken een vreselijke hoeveelheid moelijkheden
heeft moeten overwinnen.
doemd tot eeuwig eenzaamheid; de ander
werd een legendeEen gewoon toneel
stuk zou zo'n gegeven geen recht doen
wedervaren. „De dichterlijke symboliek
ervan vraagt om het gebruik van conven
tionele vormen", zegt Leonid Kaliowski,
de artestiek leider van het theater. „Maar
gebarenspel begeleid door expressieve
muziek en een levendig ritme helpen het
spel te dramatiseren".
Van de eerste voorstelling af bleek het
spel een groot succes. De acteurs voelen
zich thuis in hun rollen, hun mimiek was
buitengewoon sterk, hun gevoel voor rit
me en muziek volmaakt.
HAMBURG Op twintig rijbanen
als men de vier spoorbanen meere
kent zal men het grootste verkeers
obstakel van Hamburg, het land
schappelijk zo aantrekkelijke binnen
meer Alster, binnen enkele jaren kun
nen oversteken. Met het oog op een
nieuwe zwevende straat en een tunnel
ter hoogte van de oude stadswal, zal
de Lombardsbrug (midden) een
oude combinatie voor trein- en weg
verkeer moeten worden omge
bouwd. Voor het snelverkeer in de
richting van het Hauptbahnhof (ach
tergrond midden) onstaat dan een
nieuwe, 27 meter brede brug (rechts).
ROTTERDAM Het slaan van de eer
ste paal voor een scheepswerf in Tand
jong Priok Indonesië welke werf uit
samenwerking tussen het Verolme-con-
cern en de Indonesische regering tot
stand zal komen, is uitgesteld tot 8 fe
bruari.
Aanvankelijk was -17 jaouari gemeld
maar de mensen van Verolme die deze
datum noemden vergaten dat 17 januari
valt in de periode van de mohamme
daanse vasten.
De heer A. Rijke, lid van de directie
van het Verolme-concern, zal het fees
telijk begin van de bouw van de werf
bijwonen. Inmiddels is al bekend, dat het
eerste schip, dat op de werf gebouwd zal
worden, 50.000 ton d.w. meet.
VEZENO ZAANDAM WESTZIJDE 212 - TEL 6 3441
ACHTERSTALLIGE
BETALINGEN
In de UNO gaan stemmen op om één
der leden het veto-recht te ontnemen
omdat dit lid zijn financiële verplich
tingen, contributiebetaling, niet nakomt.
Alle leden van de UNO zijn hoogst ver
ontwaardigd, en terecht, dat een wan
betaler de zelfde rechten blijft behou
den die een goed lid heeft en ook Ne
derland heeft zijn mening over deze
wanbetaler niet onder stoelen of ban
ken gestoken.
Het is jammer voor deze wanbetaler,
dat de stichting O.M.I.N.K. (Opeising
Militaire Inkomsten Krijgsgevangen
schap) bij monde van haar leden niet
sympathiek staat tegenover de wanbe
taler want anders zouden deze leden
een adres kunnen verschaffen van een
jurist die in staat is om een krom geval
recht te praten.
Nederland is eveneens lid van de
UNO en voldoet aan zijn financiële ver
plichtingen ten opzichte van haar lid
maatschap. Achterstallige betalingen
heeft dit lid echter ook, doch alleen ten
opzichtevan enkele duizenden ex-
militairen die nog steeds op hun in
komsten over de jaren 19421945 zitten
te wachten.
We schreeuwen wel, dat achterstal,
lige contributie een achtenswaardige
staat niet siert maar vergeten maar
liefst de fraaie wijze waarop wij die
duizenden ex-KNTL-militairen naar de
Dienst Maatschappelijke Zorg verwe
zen toen deze kaalgeplukten in 1950 re
patrieerden. Natuurlijk werd de zaak
bekeken toen de stichting O.M.I.N.K.
een proces ging voeren tegen de nala
tige werkgever. De laatste had echter
meer geld en het laatste woord, zodat
de beslissing viel ten nadele van de
eisers. Spitsvondigheid werd juridisch
genoemd en de uitspraak luidde: „geen
rechten op achterstallige betalingen ge
durende de jaren in de Japanse martel
kampen want de Indonesische regering
beeft alle rechten en verplichtingen van
het voormalig Nederlands-Indië over
genomen „met andere woorden": Gaan
jullie maar naar Soekarno om je ach
terstallige salaris over de jaren 1942
1945, de jaren waarin wij Nederlands
krijgsgevangene en geen Indonesisch
krijgsgevangene waren.
Dat de ex-KNIL militairen waren ge
ontracteerd door het toenmalige Ne
ierlandse Departement van Koloniën
;n dat zijn officieren de eed van trouw
ip de Nederlandse vlag, de rood-witte
/lag was er toen nog niet, hadden af
gelegd, kwam niet ter sprake of beter
iezegd, was niet ter zake dienende,
mmers het ging hier om miljarden.
Wat een stoute jongens zijn die wan
oetalende UNO-leden toch.
TETERINGEN.
Een ex-KNTL-militair.
Op onze luchtfoto werd het ontwerp
van de nieuwe verkeersweg in L ~t
landschap ingetekend. Geplande
bouwkundige veranderingen aan het
spoorwegviaduct en aan de Kennedy-
brug (links) werden nog niet vastge
legd, daar de gehele City-planning
moet worden afgestemd op deze mo
derne „Hoch-Tief Strasse". Binnen
enkele jaren zal deze boogvormige
ringweg samen met de reeds bestaan
de snelverkeers Oost-West-as een be
schermende wal vormen tegen de ver
keersopstoppingen in de City. Waar
schijnlijk zal men de hele binnenstad
dan voor het doorgaande verkeer af
sluiten.
Dit theater van mimiek en gebarenspel
bestaat ongeveer anderhalf jaar. Toen de
acteurs nog studenten waren en 't theater
nog slechts een plan was ontmoetten de
leiders de beroemde Franse pantomime
speler Marcel Morceau. Hij was geestdrif
tig voor hun plan en vertelde, dat hij
altijd al een pantomimegroep had willen
oprichten voor het spelen niet alleen van
revueschetsjes maar van grote toneelstuk
ken. H|ij zei ook, dat hij bezig was met
de bewerking van „Mantel" van Gogol en
dat hij van plan was dit stuk te eniger
tijd op de planken te brengen.
Er was eens
De toneelleiders in Moskou hebben nu
hun doel bereikt. Hun theater en 'n groep
jonge acteurs, zo van de school voor
dramatische kunst voor doven, brengen
het soort toneelstukken, waarvan Marceau
droomde. Hun eerste voorstelling was
een stuk getiteld „Er was eens ge-
inspireerd op de kindervertellingen van
Gorki.
Er was eens lang geleden een adelaar
die neerdook op een dorpje en een meisje
meenam. Enkele jaren gingen er voorbij
en op een dag keerde het meisje naar
huis terug. Ze had twee zoons bij zich.
Beiden waren sterk en knap, maar de
een was trots en wreed en de ander
vriendelijk en goed. De een haalde stre
ken uit met zijn vrienden, de ander hield
van zijn medemensen. De eerste rukte
het hart uit de borst van het meisje
dat niet met hem wilde trouwen; de ander
gaf zijn eleven om d levensweg van de
mensen te verlichten. De een werd ge-
Advertentie)
.Luisteren
„Maar hoe kunnen dove acteurs spelen
en zelfs dansen op muziek?" vroeg ik
Kalinowski.
„Zij onthouden het ritmisch patroon van
de muziek", antwoordde hij.
„Maar hoe horen zij het?"
„Ze „luisteren" door hun handen op
de piano te leggen", verklaarde hy „en
zy leren vrijwel altijd het muziekpa»
troon bij de eerste keer al uit hun
hoofd. In feite is het waarschijnlijker
dat het orkest uit de maat raakt, dan
dat de acteurs dit doen".
Leonid Kalinowski vertelde me, hoe het
idee van een theater voor doven is ont
staan.
Een paar jaar geleden benaderde het
Sovjet Genootschap voor de Doven de
Sjtjoekin School voor Dramatische Kunst
met het volgende verzoek:
„Onze handicap verhindert, dat wij van
gewoon toneel kunnen genieten",zeiden
.zij. „Toch hebben vele dove mensen een
acteertalent en zij zouden graag hun ei
gen theater willen hebben."
„Het idee deed op het eerste gezicht
wat vreemd aan, maar bij nader inzien
besloten de directeuren van de school het
een kans te geven en er werd een aparte
afdeling opgericht voor leden van het ge
nootschap.
„Ons werk met de doven bleek veel in
teressanter dan wij ons hadden voorge
steld", zei Kalinowski. „De studenten wa
ren vlug van begrip; de meesten hadden
beslist acteertalent en zij waren vol
hardend. Maar wij experimenteerden op
volstrekt onbekend terrein. Niemand
voor ons had ooit geprobeerd een cur
sus te organiseren voor dove acteurs.
Heel wat nadenken ging vooraf aan de
beslissing over de vorm, die aan de
opvoering moest, worden gegeven.
„Wat bracht U ertoe het gebarenspel
te kiezen?"
„Het was werkelijk heel eenvoudig.
Een expressievorm is een uitvloeisel
van de kundigheid van een kunstenaar,
van zyn mogelijkheden.
Onze z«cteurs zijn doof; ze hebben
een gebrek de meesten kunnen niet
gewoon spreken. Andetraijlds hebben
zij een opmerkelijke begaafdheid voor
visuele expressie. De keus van mimiek
en gebarenspel lag dan ook voor de
hand."
„En hoe is dat nu met het publiek?"
„Onze stukken worden zeer goed ont
vangen en het zijn heus niet alleen dove
mensen, die naar onze voorstellingen ko
men kijken. Toen wij „Er was eens..." op
de planken brachten, waren vele uit het
publiek stomverbaast en toen zij hoorden,
dat alle leden van de groep doof waren".
„Deze dove spelers hebben hun eigen
individuele kunstvorm. Maar dat niet
alleen: elk nieuw stuk, dat zij spelen is
een uieuwe uitdaging en overwinning.
KNIPSEL-
De door ons gebruikte tabakken bepalen de prijs van uw
Roxy sigaret. Er wordt steeds dezelfde top-kwaliteit over
zeese tabaksoorten geselecteerd en verwerkt. Als ver
trouwd, veelgerookt merk is Roxy dit aan zijn naam ver
plicht. Het is ook in uw belang dat in deze opvatting geen
wijziging komt. Prijsverlaging zou beslist tot kwaliteits
vermindering leiden.
Wij garanderen, dat onze kwaliteit onveranderlijk blijft.
Roxy makers of cigarettes from top-class U.S.A. tobaccos
de enige Amerikaanse sigaret
waar u „ja graag" tegen zegt.
KRANT
Perfectionisten
Nederlanders zyn kundig, betrouwbaar en hebben veel goede eigenschap
pen. Zy hebben er echter ook veel slechte en een daarvan is de neiging
tot perfectionisme. Enig zuidelijk savoir vivre is de bewoner van de
Noordzeestranden vreemd. Een starre ethiek neemt bij hem de plaats in
van een elastische manier van uitvoering. Het deert hem kennelijk niet,
als een controle-apparaat een veelvoud kost van de schade, die zou ontstaan
bij het ontbreken van zulk een apparaat. Hij is gepredestineerd om een
af god je te maken van „het systeem". En een dirigistisch bestuursapparaat
wordt in zijn handen een complex dogmatische normen, die tot in eeuwig
heid van kracht dienen te blijven, terwijl het in werkelijkheid alleen
maar een orgaan is van tijdelijke aard om noodoplossingen tot stand te
kunnen brengen.
Reden te over, juist in ons land, om met grote aandacht alle regelmgen
en voorschriften op hun mérites opnieuw te beoordelen en ze daarna, als ze
onbruikbaar bevonden zijn, met even grote energie overboord te gooien.
(Algemeen Handelsblad)
Verwevenheid
Hoe meer Nederlands economische en sociale belangen verweven raken
met het voortbestaan van de EEG, des te minder zal het in feite zich
kunnen verzetten tegen een ongewenste politieke en militaire koers, als
bijv. Frankrijk dat voortbestaan afhankelijk zou maken van die koers.
(N.R.C.)
Onderschatting
Er zal in Noord-Holland geen provinciale voorlichtingsambtenaar
komen. Het voornaamste motief van de commissaris was, dat de
Gedeputeerden zelf hun eigen voorlichtingsman zijnHij zou het een
capitulatie vinden van de politicus ten aanzien van zijn eigen vak,
als hij een vodrlichtingsvakman nodig zou hebben om aan de be
volking duidelijk te maken wat er bestuurlijk leeft. Wel, dat vinden
wij nu op onze beurt een schromelijke onderschatting van het vak
van voorlichten.
(Noordhollands Dagblad)
Giftige brommers
Opmetingen te Rotterdam hebben aangetoond dat bromfietsen meer
giftige dampen uitblazen dan andere voertuigen. Dat is vooral het geval
wanneer de berijders in groepen bij elkaar staan en de motoren van hun
bromfietsen telkens met stoten gas sneller en langzamer laten draaien.
De Rotterdamse bacterioloog dr. H. de Graaf van de Keuringsdienst
voor Waren heeft vastgesteld dat deze gasstoten van brommers een ernstige
concentratie van giftige dampen veroorzaken. In het kader van de bestrij
ding van de luchtverontreiniging te Rotterdam zal de politie voortaan
verbaliserend optreden tegen dit voor de gezondheid schadelijk gebruik
van de brommers.
(Gezondheid en Ziekenfonds)
Taxi
Een Amerikaanse jongeman arriveert aan het KLM-station Museumplein,
weet heg noch steg, neemt een taxi en vraagt te worden gebracht naar
hotel Trianon, dat achter het Concertgebouw ligt, ongeveer 300 m van het
KLM-station. De taxichauffeur heeft plm. een half uur met hem rond ge
reden en hem tenslotte (letterlijk en figuurlijk) afgezet aan het hotel.
Rekening: meer dan f 10. Toen de chauffeur weg was, zag de jongeman
het station liggen.
Wie mij dat heeft verteld? Mijn schoonzoon. Die is namelijk die Ameri
kaanse jongeman
(Het Parool)
Reputaties
Bedrijfsvoorlichting kan betekenis hebben voor de opbouw van de
imago van stad, streek of land van die bedrijven. Op de lagere
school hebben we allen geleerd dat de Langstraat de streek van
de schoenindustrie is, maar sindsdien, hebben we er maar weinig
over gehoord. Datzelfde geldt voor de strokartonindustrie in Gro
ningen en de suikerindustrie in westelijk Noord-Brabant. Maar wie
Zuid-Limburg zegt, zegt mijnbouw, wie Eindhoven zegt, zegt gloei
lampen, of automobielen, wie Twente zegt, zegt textiel en misschien
ook wel eens elektrotechniek en wie Zaanstreek zegt, zegt
hopelijk levensmiddelenindustrie. De IJmond heeft zich duidelijk
gemanifesteerd, om van Rijnmond-Europoort maar niet te spreken.
Maar is Amsterdam eigenlijk een industriestad, en Haarlem, of
UtrechtDen Haag is natuurlijk regeringscentrum, maar welke ge
dachte roept de naam Leeuwarden bij u op, of Zivolle. Het beeld
van stad en streek wordt dus mede bepaald door de mate van
actief public relations-beleid van de daar gevestigde bedrijven en
instellingen.
Ik wil nog verder gaan. De reputatie van een land is in hoge
mate afhankelijk van de reputatie van de bedrijven in dat land.
En omgekeerdde reputatie van de bedrijven in een bepaald land is
weer sterk afhankelijk van het gezicht van dat land.
(A. Heyn)
Na 20 jaar
Dr. E. H. Cohen denkt in het Algemeen Handelsblad terug aan de tjjd
toen hij gevangen zat in een Duits concentratiekamp.
„En nu is het 20 jaar later. De weg terug is afgelegd. Alles lijkt weer
normaal. We hebben werk, een gezin, een huis, maar doordat Duitsland al
onze dierbaren heeft vermoord is het zo verschrikkelijk leeg om ons heen.
De meesten van ons kunnen geen hoogtijdagen meer met familie beleven,
alles is weg, weg. Wij kunnen hun graven niet bezoeken, want zij zijn
verbrand en hun as is verstrooid. Wij voelen ons tekort gedaan want
slechts enkelen hebben ons na de terugkeer de helpende hand geboden.
En tenslotte voelen wij ons zo onbegrepen; liet schijnt nu eenmaal onmo
gelijk te zijn het leed van een ander mee-te voelen als men het zelf niet
heeft beleefd.
Onze reacties op de doorgemaakte ellende zijn verschillend, maar gelukkig
hebben velen een nieuwe levenswijze en levenskameraad gevonden waaruit
zij de kracht geput hebben om verder te kunnen leven".
Ambtenaar
Het systeem van de interdepartementale coRimissies, waardoor iedere
moderne regering wordt gekenmerkt, stelt krachtige ambtenaren in staat
hun invloed op het gehele beleid uit te oefenen. Een hoge functionaris, aan
het hoofd van een invloedrijk bureau, kan zijn ideeën, door de vele
contacten die hij onderhoudt, doordrukken. Hij is de „seigneur" van vandaag.
Hoewel hij in theorie op ieder moment kan worden ontslagen blijkt
in de praktijk, dat deze heren vrij stevig aan hun stoel gekluisterd zitten.
Met hen deelt de moderne Caesar de macht.
(Het Parool)
Citaat
Een vrouw als kamerlid wekt weerstand. De vrouw in het
publiek is bijna een publieke vrouw.
(mevr. v. Someren-Downer)
Mr. Marijnen
Wie mr. Marijnen hoort, gelooft, dat het Nederlandse kabinet een soort
college van burgemeester en wethouders is, dat keurig lopende zaken af
handelt, een zakenkabinet dus. Dat ligt hem natuurlijk het meest, maar
een vrolijke boel is het niet. In één opzicht is mr. Marijnen zeer geschikt.
Een premier moet een beetje het symbool zijn van zijn kabinet. Wat zoii
het huidige kabinet moeten doen met een leider, die gezicht heeft?
(De Volkskrant)
