Nationale aanpak is hard nodig
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 16 JANUARI 1965
CHUIT
III
Geïsoleerd
Rotterdam
TORDtUGE KOP- EN -SCHOTELS
STEEN
Op bovenstaande kaart tekende
ir. Lange vanuit het verkeerscen-
trum Rotterdam een aantal wegen
die morgen van levensbelang zul
len zijn. Op deze kaart zijn ze
aangegeven met E-nurrimers. Van
links naar rechts zijn het:
een weg dwars door de Zeeuw
se archipel, die aansluit op de E-3,
de grote route Parijs—Lissabon;
de Zoomweg die te Antwerpen
aansluit op de E-3 en dan op de
grote weg naar Parijs en Marseille;
een weg van Rotterdam naar
Hasselt en vandaar aansluitend op
de E-9 naar Rome;
een weg naar het Roergebied,
namelijk via de Biesbosch, Oss en
Gennep;
de E-8, de weg naar Berlijn die
de E-3 (weg naar Scandinavië)
kruist;
en een nog noordelijker gele
gen weg die éftakt van de Emmen-
route en bij Hamburg aansluiting
op de E-3 geeft.
In de conceptie van ir. Lange is
de weg van Londen via de Kanaal
tunnel en Parijs naar het Roerge
bied van groot belang.
Het kaartje hieronder is een
„detail-opname" uit de grote
Europese kaart hierboven. Men
ziet er bovengenoemde wegen
nog duidelijker op. Men ziet ook
dat ir. Lange rond de steden Am
sterdam en Rotterdam rondwegen
geprojecteerd heeft.
Deze rondwegen zijn noodzake
lijk om de grote steden bereikbaar
te houden. In de verschillende ste
den van de Verenigde Staten zijn
ze al aangelegd. Deze „freeways'*
hebben kruispunten van drie, vier
„verdiepingen", zoals men op bij
staande foto ziet.
De vlucht naar buiten brengt allerlei problemen met zich mee. Op deze
foto een overzicht van een winkelcentrum in de buurt van Detroit.
Het zou ook een luchtfoto kunnen zijn van een shopping-centrum in
een voorstad van bijvoorbeeld Den Haag, Utrecht of Breda in het jaar
2000. Evenals dat thans al het geval is in Amerika, zal dan ook in
Nederland enorm veel ruimte gereserveerd moeten worden voor
parkeergelegenheid: Op de parkeerruimte bij dit Amerikaanse winkel
centrum is plaats voor 7500 auto's.
W. VAN DER
vers? ALTIJD!
<ant? ALTIJD!
e lekkerste
met hartigheid,
3 U ook kiest.
(De eerste twee repor
tages in deze serie pu
bliceerden wij op 9 en
14 januari).
JQANKZIJ het baanbrekkend
werken van een aantal pla
nologen begint men in Neder
land langzamerhand het belang
van de ruimtelijke ordening in
te zien. Overweldigend is de be
langstelling voor dit probleem
intussen nog niet te noe
men. Zo is eerst in de jongste
Troonrede de verdergaande ver
stedelijking van ons land tot een
.centraal vraagstuk" uitgeroepen.
Er ontbreekt hier en daar ook
nog veel aan inzicht, dat de
planning voor de toekomst een
nationale, gecoördineerde aan
pak vereist. Nog al te veel komt
net voor dat 't-belang van 'n weg
een brug, een tunnel uitsluitend
vanuit de plaatselijke gezichtshoek
wordt bekeken. Het gevolg is dan
♦nfUziG tussen gemeenten, soms
lussen provincies. Men ziet de sa
menhang der dingen (nog) niet.
ai dat getwist leidt tot vertra
ging, tot oplossingen die dikwijls
morgen al niet meer voldoen aan
de behoeften.
Gelukkig blijkt er in de kring
van de planologen over het al
gemeen begrip te bestaan voor
de noodzaak van samenwerking
..Wij in Zuid-Holland", zegt ir.
Lange, .erkennen volmondig
gaat u ook maar eens naar onze
Statenvergaderingen luisteren
dat de Randstad-Holland een deel
is van een groter geheel, van
Nederland, van de toekomstige
megalopolis Alkmaar - Duinker
kent - Dortmund. Wij onder
houden nauwe contacten met de
ons omringende provincies. We
weten, dat de Randstad aan de
zuidelijke kant zal uitgroeien
naar Brabant en Zeeland, ook
omdat het economisch zwaarte
punt zich naar het zuiden ver
plaatst".
Ir. Lange constateert met vol
doening dat ook de planologische
diensten van Brabant en Zeeland
rekening houden met die ont
wikkeling. „Tussen de provinciale
Planologische diensten van de
drie provincies in zuid-west Ne
derland, bestaat dan ook vrij
geregeld overleg".
Uw verslaggever tekent hier
bij aan:
Maar het is niet voldoende dat
alleen de planologen zich met het
jaar 2000 bezig houden. De dis
cussie over de verdere uitgroei
van Nederland en West-Europa
moet op een veel breder vlak
plaatvinden, in het parlement,
in de statenzalen en in de ge
meenteraden. Op het Binnenhof
zal b.v. het geheel, de samen
hang der dingen meer aandacht
moeten krijgen en minder het de
tail.
Onze volksvertegenwoordiging
dient op grotere schaal te gaan
denken. Het mag niet langer
voorkomen dat een weg naar
Twente, een vaste oeververbin
ding over de Westerschelde, de
ontsluiting van Limburg en de
Zoomweg tussen Rotterdam en
Antwerpen als regionale ambities
worden gezien. Het parlement
zal ervan doordrongen moeten
zijn dat dit soort werken natio
nale betekenis hebben. Het par
lement en de regering zal er
meer voor moeten kunnen op
brengen dan vijf minuten aan
dacht voor een regionaal verte
genwoordiger en een tot niets
verplichtend schouderklopje na
afloop van diens speech.
Groot en groots is ook de taak
die hier ligt voor de gemeente
raden. Zij staan midden tussen
het volk. De ruimtelijke orde-
is hun dagelijks werk. Iedere be
slissing ten aanzien van stads-'
planning, woning- of scholen
bouw, parkeerruimte, krotop
ruiming, groenaanleg, industrie
terrein e.d. werkt direct door in
het leven van alledag en zijn
dikwijls bepalend voor de ver
dere groei van dorp of stad. Een
gemeenteraadslid van vandaag,,
kan daardoor van grote invloed
zijn op het levensgeluk van onze
kinderen.
men. Door een dergelijke weg zou
Rotterdam slechts vijftien kilometer
verder dan Antwerpen van Londen
af liggen. Daarnaast zou nog via
Terneuzefl en Gent een aansluiting
gevonden moeten worden op de E 3
naar Parijs.
De vaste oeververbinding over de
Westerschelde heeft niet alleen groot
economisch nut. Ir. Lange wijst ook
op het toeristisch belang van deze
verbinding. Er zou een grote Europe
se toeristenkustweg door ontstaan die
de rijke historie van de Beneluxlan
den van Brugge tot Hoorn binnen
ieders bereik zou brengen in Scan
dinavië, Duitsland, Frankrijk en En
geland. Ook het recreatiegebied in de
Delta zou er dGor ontsloten worden.
Ir. Lange is ook een pleitbezor
ger voor de Delta-spoorlijn. Daardoor
komt Rotterdam even ver (vier uur)
van Londen af te liggen als Parijs.
Ook hier openen zich weer grote
recreatiemogelijkheden voor Zeeland.
Laten we echter in Nederland alles
bij het oude dan zullen de reizigers
uit Noord-Europa naar Londen via
Brussel moeteil gaan. Voor hen bete
kent dat een omweg van ruim hon
derd kilometer, voor Nederland het
grote gevaar van een geïsoleerde
ligging.
Meer wegen, betere verbindin
gen dus. Ze behoeven niet al
lemaal morgen of overmorgen
klaar te zijn. Dat is onmogelijk.
We moeten er wel nu reeds
over gaan denken. Er ook
ruimte voor reserveren. Hier
ligt een grote opgave. Zet deze
generatie er niet gezamenlijk de
schouders onder, dan veroor
deelt zij ipso facto de komende
generatie tot verpaupering en
chaos- Laten we er allemaal nog
eens goed over nadenken: het
gaat tenslotte om de toekomst
van onze kinderen.
Madrid
E-WEGEN SLAGADERS
VAN NEDERLAND
Enkele jaren geleden werd over de tunnel onder het Kanaal tussen Engeland
en het continent van Europa nog gesproken als over een hersenschim. Nu
staat vast, dat de bouw ervan technisch mogelijk is. Aangenomen kan wor
den, dat de tunnel er nu ook komen zal. Het tunnelproject wordt immers met de jaren
belangrijker voor de welvaartsontwikkeling in West-Europa. Het is een onmisbare
schakel tussen de belangrijkste industrie- en handelscentra van Engeland, Frankrijk,
Duitsland en de Beneluxlanden, Scandinavië en Z.O. Europa.
Ir. G. C. Lange ontwierp een we
genplan voor de toekomst.
Op het kaartje hieronder tekende
hij de „Delta-weg", een route die
Nederland als een diagonaal
doorsnijdt. De weg is niet alleen
voor het handelsverkeer van be
langt maar kan morgen ook mil
joenen naar de recreatiegebieden
brengen.
Ir. G. C. Lange, adjunct-directeur
van de Provinciale Planologische
Dienst van Zuid-Holland heeft ook
aan die Kanaaltunnel gedacht toen
hij zijn plan ontwierp voor het toe
komstige wegennet, dat Nederland
moet helpen de verdere groei van de
bevolking op te vangen en in de pas
te blijven bij de welvaartstoename in
West-Europa. De grondgedachte van
het plan, dat door Zuid-Holland als
beleidslijn is aanvaard is: Nederland
de aansluiting laten behouden op de
belangrijkste verkeersstromen in
West-Europa.
In concreto betekent dat o.m.
1. er moet een verbinding komen
over de Westerschelde;
2. de Zoomweg tussen Rotterdam en
Antwerpen moet zo spoedig moge
lijk tot stand worden gebracht;
3. er dienen snelle verbindingen te
komen via Twente en ook Gro
ningen tussen de Kanaaltunnel
en de Randstad enerzijds en Scan
dinavië en Noord-Duitsland ander
zijds;
4. Rotterdam behoort een directe
wegverbinding met het Ruhrge-
bied te krijgen.
5. de aansluiting van Nederland op
andere Europese wegen dient
verbeterd te worden. Ir. Lange
denkt in dit verband ook aan
Gent en Brugge.
Met een dergelijk verbeterd wegen
net blijft Nederland als geheel niet
alleen meegroeien met de rest van
West-Europa. Door het plan Lange
wordt tevens bewerkt dat delen van
Nederland, die nu nog wat geïsoleerd
liggen opgenomen worden in de alge
mene welvaartsontwikkeling.
Goede perspectieven ziet ir.
Lange met name voor Zeeland
en West-Brabant, Oost-Brabant,
Twente, de drie noordelijke pro
vincies en Limburg. Deze gebie
den, die soms te veel „econo
misch schiereiland" zijn geble
ven, zullen de groei van de
Randstad uit kunnen helpen op
vangen, waardoor ze zelf aan
welvaart winnen en ook het le
ven in de Randstad leefbaar
blijft.
De verbinding van Holland met
de drie noordelijke provincies moet
worden ingepast in het plan voor de
IJsselmeerpolders, in het schema van
de E 3 verbinding tussen Portugal en
Scandinavië. Via Emmen en Olden-
zaal dienen er aansluitingen te ko
men op deze E 3 in de richting van
Bremen en Hamburg. Gedacht wordt
aan een Emmen-route vanaf Amster
dam dwars door het IJsselmeerge-
bied. Een dergelijke verbinding zou
veel kunnen betekenen voor de ver
dere ontplooiing van de drie noor
delijke provincies. Ir. Lange ver
wacht overigens toch wel dat deze
voor een belangrijk deel hun agra
risch karakter zullen behouden. Van
de weg via Twente verwacht hij een
grotere industriële stimulans.
Door de nieuwe wegverbinding
via Zeeland en Brabant zullen deze
Nieuwe Europawegen dus voor Ne
derland in het geheel van West-
Europa maar ook voor de harmoni
sche groei binnen ons land. En wat
gebeurt er als ze nu eens niet zou
den komen? Dan, voorspelt ir. Lange,
loopt de ontwikkeling binnen Neder
land spaak en komt ons land in
West-Europa geïsoleerd te liggen.
De schaal van Nederland is zo
klein, dat b.v. de aanleg van een
vaste oeververbinding tussen Dover
en Calais tot gevolg kan hebben, dat
de stroom van internationaal verkeer,
die tot nu toe over Rotterdam is ge
leid, zich naar het zuiden zou ver
leggen. Ofwel we zorgen voor een
nieuwe verbinding Scandinavië
HamburgTwenteRotterdam dwars
door de Delta naar Gent en Calais,
ofwel voorziet ir. Lange, het inter
nationaal verkeer zal zich in een
boog om ons land bewegen. In dat
geval zou Nederland op den duur
achter kunnen raken bij de verdere
ontwikkeling in West-Europa.
Maar zal de directe spoor- en weg
verbinding door het Zuidhollandse
en Zeeuwse Deltagebied niet nadelig
zijn voor de ontwikkeling van West-
Brabant en Antwerpen? Ir. Lange
beantwoordt die vraag met een beslist
„neen". De Rijn-Scheldeverbinding en
de Zoomweg tussen Rotterdam en
Antwerpen zijn even belangrijk als
de Deltaverbindingen, betoogt hij.
Wie zijn blik op de toekomst
gericht houdt en denkt naar de
schaal van morgen, moet ont
dekken, dat er geen belangente
genstellingen bestaan tussen
West-Brabant en Zeeland of
Rotterdam en Antwerpen. Er is
alleen maar een gemeenschap
pelijk belang, het gezamenlijk
verdedigen van de Europoort
functie van het Beneluxgebied.
Het plan-Lange beziet het net van
Eurowegen dat Nederland aansluiting
moet geven op de rest van West-
Europa vanuit het grootste Neder
landse verkeerscentrum, de wereld
haven Rotterdam. Zich van daaruit
richtend op de vaste punten in het
Europese wegennet, komt ir. Lange
tot de volgende conclusies
provincies grote mogelijkheden krij
gen. Brabant en Zeeland worden de
provincies van de toekomst, voor
spelt ir. Lange. Wat Zeeland betreft
denkt hij dan primair aan de toene
mende betekenis als recreatiegebied.
Ook op industrieel gebied krijgt Zee
land echter grotere kansen. In Bra
bant ziet ir. Lange activiteiten ont
staan rond Bergen op Zoom en Roo
sendaal, Breda, Tilburg en Eindho
ven.
Ir. Lange pleit in concreto voor
een directe wegverbinding tussen
Maasvlakte en Europoort en het
Ruhrgebied via Brielle, de Biesbosch,
Oss en Gennep.
Hij wil ook een kortere verbinding
van Rotterdam met de route Luik
LuxemburgItalië en wel een rechte
lijn vanaf Keizersveer tussen Breda
en Tilburg door naar de Boudewijn-
weg bij Hasselt. Daarmee wordt dan
tevens aansluiting verkregen op de
grote Belgische ringweg, die negen
belangrijke steden van België ver
bindt, te weten Antwerpen - Hasselt -
Luik - Namen - Charleroi - Bergen -
Doornik - Kortrijk en Gent.
Aan de andere kant van deze Bel
gische ovaal zou dan de grote verbin
ding van Rotterdam via Zeeland naar
Gent, Rijssel en Calais moeten ko-
