Avontuurlijke Alkmaar der s
zeilend naar Barbados
HERLEVEND
POPPENSPEL
De schone glans
Echtpaar in 60 jaar oud
jacht over de wereldzee
MENU
van glas
en
kristal
ALLES WEL AAN BOORD VAN DE „ELIZABETH"
Oponthoud
Camilla
Koevoets
met
jongste
theater
De rookkamer
van
Cornelis Klep
van de feestmaand
11
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 7 JANUARI 1965
ALKMAAR Ergens op het zuidelijke deel van de Atlantische Oceaan,
tussen de Canarische Eilanden en Barbados koerst momenteel een blauwe
zeilboot met rode zeilen naar het westen. Aan boord bevinden zich twee
jonge Alkmaarse mensen: Adri Hoekmeyer (28) en zijn vrouw Greetje
Hoekmeyer-Brink (27) en een poes. Al bijna een half jaar leeft dit jonge
echtpaar precies een jaar getrouwd aan boord van hun 12 meter
lange zeiljacht de „Elisabeth".
De „Elisabeth", bijna 60 jaar oud, is
al 25 jaar in het bezit van de familie
Hoekmeyer. Al heel wat reisjes zijn er
in die jaren gemaakt, o.a. naar Noorwe
gen en Engeland, maar de huidige reis
van zoon Adri spant wel de kroon. Maar
wat kan men anders verwachten van
een avontuurlijk en artistiek aangeleg
de jongeman, die al als 4-jarige kleuter
zijn eerste reisje aan boord van het jacht
maakte. Tijdens zijn reizen voorziet
Adri Hoekmeyer o.a. in zijn onderhoud
door het schrijven van artikelenreeksen
voor periodieken, waarbij hij zelf de
foto's en tekeningen levert, wat impli
ceert dat hij fotografeert en schildert.
Ook zijn vrouw die de kunstnijver
heidsschool bezocht is artistiek aan
gelegd.
Dat neemt niet weg, dat andere „schnab-
beltjes", die zich kunnen voordoen, graag
worden geaccepteerd. Zo gaf Adri Hoek
meyer kortgeleden navigatielessen aan
een stel Fransen.
De heer N. Hoekmeyer, vader van
Adri, heeft de huidige reis meegemaakt
vanaf het vertrek op 25 juni vanuit Alk
maar tot eind september. Toen kwam
hij na een gedwongen oponthoud in
Madrid van twee dqgen midden in de
nacht in Alkmaar aan.
„Wij hadden hem al niet meer ver
wacht", aldus zijn vrouw. „Midden in
de nacht wordt er gebeld. Ik kijk uit
het raam en daar klonk het heel nuch
ter: hallo!" Dat oponthoud in Madrid,
dat de heer Hoekmeyer twee dagen
verblijf kostte, ontstond overigens uit
een misverstand: men dacht dat de
heer Hoekmeyer, die per vliegtuig vanl
Las Palmas op de Canarische Eilanden
via Madrid naar Schiphol reisde, een
verblijfsvergunning nodig had. En daar
moest hij toen op wachten.
De heer Hoekmeyer zit vol met herin
neringen aan de drie maanden aan boord
van de „Elisabeth". Via Zuid-Engeland,
Frankrijk, de Golf van Biscaye, Noord-
Spanje, Portugal en Marokko ging het
naar de Canai'ische Eilanden. Op het eer
ste eiland waar men aankwam Lan-
zarote was de grond zo vulkanisch
en heet dat een want, die in de grond
werd gestopt, vlam vatte. In Las Palmas
liet de heer Hoekmeyer zijn zoon en
schoondochter tenslotte achter. Die wer
den daar zo aangestoken door wereldrei
zigers uit Frankrijk, Nederland, Austra
lië, Amerika e.d. die zij daar ontmoet
ten, dat zij besloten de oversteek naar
Zuid-Amerika te wagen. „Dertig dagen
alleen maar water", zegt de heer Hoek
meyer. „Het zou me niets verbazen als
ze daarna het Panamakanaal doorgaan.
Dat doen zij allemaal".
De heer Hoekmeyer heeft op zijn drie
maandse zeilreis wel ontdekt dat de
wereld in ieder geval de wereld van
de langeafstandzeiler maar heel klein
is. Overal en soms op de meest onver
wachte plaatsen ontmoet men Neder
landers. In La Coruna in Noord-Spanje
werd de heer Hoekmeyer ernstig ziek.
Hij had kaakontsteking en was veertien
dagen onder behandeling van een Spaan
se arts. Overdag hield hij zijn „kooi".
Op een moment, dat hij alleen aan boord
was, hoorde hij ineens iemand roepen:
::Hé, zijn er ook Hollanders aan boord?"
Het bleek een Nederlandse student te
zijn aan boord van een Spaanse vissers
boot. Een andere toevallige ontmoeting
vond plaats op het postkantoor in Lissa
bon, waar de heer Hoekmeyer een Ne-
Het echtpaar Hoekmeyer-Brink:
zwerven, schrijven en schilderen.
Het zeewaardige zeiljacht Elisa
beth (voordat het blauw geschil
derd werd) nu op weg van de Ca
narische eilanden naar Barbados
in Midden-Amerika.
(foto links)
derlandse jongeman ontmoette, wiens
broer juist in Spanje op geruchtmaken
de wijze was vermoord.
In Casablanca redde een Nederlandse
ingenieur, die daar al 20 jaar woont, de
avontuurlijke Alkmaarders uit een moei
lijk parket. De Hollander kwam net aan-
roeien op het moment, dat een Arabier
de „Elisabeth" enterde om de opvaren
den een vod van een Marokkaanse vlag
(veel te duur) te verkopen. Een derge
lijke vlag als gebaar tegenover het
gastvrije land altijd in de voormast
had de „Elisabeth" op dat moment nog
niet.
Eveneens in Casablanca ontmoetten
de Hoekmeyers Lies van der Sluis, die
op haar eentje door Noord-Afrika trok.
Twee oude schoolkennisjes van me
vrouw Hoekmeyer-Brink van de
Kunstnijverheidsschool bleken even
eens hun tenten in deze Noordafri-
kaanse stad te hebben opgeslagen. In
Las Palmas ontmoetten de opvarenden
van de „Elisabeth" een oud-officier
van de KNIL, op weg naar Nieuw-
Zeeland en een tandarts uit Den Haag,
waarbij iedereen dan maar eventjes
onder de boor ging.
Over het weer kan de heer Hoekmeyer
geen kwaad woord zeggen. Alleen in de
Golf van Biscaje voeren ze eens met
windkracht 7 en verspeelden bijna een
mast. Het was net in deze tijd, dat de
heer Hoekmeyer ziek was en dat zijn
zoon Adri eens 43 uur achtereen aan het
roer stond. Dit is nu niet meer nodig,
omdat Adri Hoekmeyer tijdens zijn
maandenlange verblijf op Las Palmas
een automatische besturing in zijn jacht
heeft aangebracht. Tijdens de tocht over
de oceaan kan men dus ook 's nachts
doorvaren. Mocht de wind wegvallen,
dan zit er nog altijd een 24 pk motor in.
Sinds 2 december zitten Adri en Greetje
Hoekmeyer nu dus tussen lucht en water.
In Barbados liggen de brieven van thuis
en wie weet waar de reis dan heen gaat?
De „Elisabeth" zeilt 60 jaar en de kapi
tein heeft blijkbaar de smaak te pakken.
(Advertentie)
Eenui^^SSen:6
van 37 Pht en natuurzuiver.
T
me
7»
„Wil je met
trouwen, prinsesje
vroeg de soldaat met
brute stem. „Ja, lie
ve soldaat", tjilpte de
prinses, „wanneer?"
„Nu dadelijk", zei de
soldaat en daarmee
was het sprookje van
de Tondeldoos uit,
het gordijntje van
poppentheater Toer
malijn rolde voor het
laatst naar beneden.
Ze is juist gestart, de spullebuzin Camilla Koe
voets en daarmee heeft ze de jongste „poppenkast"
toegevoegd aan het bestaande Nederlandse tien
tal poppentheaters. Ze speelde een vrije bewerking
van Andersen's sprookje de Tondeldoos in Hoens-
broek voor de Koningin Emma kinderkliniek: onder
het jeugdig publiek bevond zich ook een Duits
comité dat deze opvoering beoordeelde om de jonge
kunstenares het Duitse vakdiploma te geven. Zonder
dit diploma kan men in Duitsland niet optreden
hier in ons land is het beroep nog vrij en onbe
schermd. Iedereen kan een poppentheater begin
nen zonder diploma; maar zeker niet zonder op
leiding.
Camilla's vader, oud-officier met
artistieke belangstelling, speelt gitaar
en luit op antieke instrumenten, ver
zamelt en zingt oude soldatenliederen
en houdt voordrachten.Hij heeft zijn
acht kinderen jarenlang geamuseerd
met schimmen- en marionettenspel.
Zijn jongste dochter Camilla, was al
tijd met poppen bezig, ze tekende ze
of speelde ermee. Toch wilde ze ver
pleegster worden, maar die opleiding
werd niet afgemaakt. De1 belangstel
ling voor literatuur leidde haar tot
leeszaalassistente, maar ook dat be
roep gaf geen voldoening. Een poging
van het bekende poppentheater Brug
man om een van de dochters Koevoets
als assistente te strikken, gaf Camilla
de overtuiging dat dit haar richting
was en zij ging naar Blaricum om er
twee jaar assistente te blijven.
Daarna werd het anderhalf jaar
Salzburg in het fameuze marionetten
theater, behorende tot de fijnste en
kunstzinnig meest verzorgde ter we
reld.
Eigen stijl
Er zijn verschillende manieren om
het poppenspel te spelen, ieder houdt
er een eigen methode en eigen stijl op
na. Brugman heeft een combinatie
van half marionetten, half stokpoppen.
Hij geeft hiermee onder andere ope
ra's met pickup-muziek. Zo zingt zijn
kleine theaterpop Gilda in Rigoletto
met de aria „Caro nome che il mio
cor" tot in alle uithoeken van ons
land met de stem van Maria Callas!
Het Salzburger theater, onder lei
ding van professor Aicher, is beroemd
en indrukwekkend. Voor elke bewe
gende marionet is één speler nodig; in
Salzburg kunnen 12 marionetten te
gelijk optreden, geleid en geïnspireerd
door twaalf paar handen. Een legertje
van beeldhouwers en naaisters is daar
steeds in de weer poppen te creëren
en te kleden. De leerling komt er drie
maanden op proef. Kan hij de goed
keuring van de meester wegdragen,
dan is hij dadelijk daarna als een vol
le kracht aan het werk en uitstekend
gesalarieerd.
Nu heeft Camilla zich in Blaricum
gevestigd en er het reizend theater
Toermalijn opgebouwd. „Opgebouwd"
mag letterlijk verstaan worden want
de poppenkoppen zijn zelf geboetseerd,
de hele „poppenkast" die juist in een
Wist u dat het in de 18e en 19e
eeuw in vele steden en dorpen ver
boden was om op straat te roken?
Waarom? Omdat de straten en de
huizen toen nog grotendeels van
hout waren. Men behoeft niet over
een uitzonderlijk grote fantasie te
beschikken om zich te kunnen in
denken welk een groot gevaar een
achteloos weggeworpen brandende
sigaar of wat gloeiende as beteken
de voor de bewoners van gehele
stadswijken.
Omstreeks 1820 leefde er in Bre
da aan de Haagweg een kolenhan
delaar, Cornelis Klep geheten. Be
halve kolenhandelaar was hij ook
verhuurder van haarden. Deze wa
ren nl. toen nog zó schaars en kost
baar, dat deze per winter werden
verhuurd. Slechts de beter gesi
tueerden konden zich de weelde
van een eigen haard veroorloven.
Gedurende de wintermaanden nu
stelde Cornelis Klep de vrijgeko
men ruimte ter beschikking als
„rookkamer". Menig brave Bredase
burger betaalde graag de luttele
toegangsprijs teneinde zijn wande
ling even te onderbreken om in de
opslagruimte van Klep ongestoord
en legaal zijn pijpje of sigaar te
kunnen opsteken.
Een vinding waarmee alle partijen
waren gebaat.
huiskamer kan staan, werd zelf In
elkaar getimmerd. Voor kinderen
speelt zij het liefst met handpoppen
en spreekt daarbij de levende tekst
uit. Het kan ook met een tevoren op
genomen band, maar de kinderen le
ven zo mee dat zij de voorstelling soms
ophouden door partij te kiezen voor
de held en afgrijzen te tonen voor de
snoodaard. Dan moet er geïmprovi
seerd worden om het spel weer in zijn
baan te krijgen.
De facade van het theatertje is
sprookjesachtig blauwmaar achter
de coulissen heerst voor de leek een
chaos. Daar hangen de levenloze pop
pen op hun kop aan een stang met
haken, vlak onder het voetlicht om
er vlug de hand in te kunnen steken.
Daar staat de stoel waar de speelster
op zit terwijl ze de poppen boven haar
hoofd Iaat dansen en vechten en sne
ven. Daar hangen de snoeren met
schakelaartjes om voetlicht en schijn
werpers te bedienen; daar staat een
geopende kist met schijnbaar romme
lige attributen.
Grijze oudheid
In deze tijd van het jaar had het
eigenlijk best een kerstspel kunnen
zijn. In de middeleeuwen werd het
kerstgebeuren vooral door middel
van poppen uitgebeeld.
Het oeroude poppentheater dat twee
eeuwen geleden helemaal in het ver
geetboek raakte leefde op in de we
reld omstreeks 1920; in ons land niet
voor 1946, met uitzondering van de
baanbreker Brugman en een enkele
beroepsspeler in beperkte kring, zoals
Henri Nolles.
De oorsprong ligt in een grijs ver
leden: China moet de oudste schim
menspelen gekend hebben. Zeker is
dat het spel met sohaduwpoppen van
India is gebracht naar Java en ook
naar Turkije vanwaar het via de Bal
kan Venetië bereikte. Het verspreidde
zich over heel Italië en werd door
de zigeuners over alle grenzen ge
bracht. In verschillende vormen kwam
het poppenspel tot een artistiek en al
gemeen geliefd hoogtepunt. Maar in
de 2e helft van de 18e eeuw begon het
verval. Mozart schreef toen nog mu
ziek voor poppenspelen, maar toch
was het verfijnde theater gedoemd te
verdwijnen. Èr kwam nog een korte
opleving in litteraire kringen; zo ont
haalde George Sand haar gasten graag
op een zelf gemaakt poppenspel. Maar
tenslotte bleef alleen de grovere vorm
over waarin de Oostenrijks-Duitse
Casperl, de Franse Guignol, de Engel
se en onze Jan Klaasen optreden en
waarbij de Antwerpse poesjenellekel-
der (van PolichineHe) moet gerekend
worden.
Marionet
Onze tijd heeft het poppenspel
opnieuw ontdekt. Op scholen en
instellingen spelen fervente
amateurs; creatieve handen
worden tot boetseren gestimu
leerd. Beroepsspelers wagen de
sprong in het zwervend bestaan.
,,Ik zou het later nog eens willen
brengen tot een pantomime met
poppen, op muziek, en dan daar
mee de wereld rondtrekken en spe
len voor kinderen en volwassenen,
maar ook voor zieken", zegt Ca
milla.
Dan zou zij zeker naar het Oosten
trekken, want „Achter het ijzeren gor
dijn is de kunst artistiek het meest
verfijnd, ook het modernst. Daar
wordt er dan ook veel aan besteed:
op elke school wordt minstens eens
per maand een uitvoering gegeven."
Zij rommelt wat achter de coulissen.
„Voor kinderen zijn de handpoppen
het geschiktst, maar mijn grote liefde
gaat toch uit naar marionetten", en
terwijl zij dat zegt, loopt daar de klei
ne clown Sjoempie over het tapijt.
Hij praat wat met de kinderen, maakt
kunsten en vliegt tenslotte weg in een
doosmaar hoog boven zijn hoofd
trillen de vingers die de draden bewe
gen en Sjoempies stem komt uit de
mond van het geboeide meisjesgezicht
achter het neervallend haar.
„Ben jij nou een écht popje?" vraagt
een kindje aan Sjoempie. „Zo iets heb
ik van mijn hele leven nog niet ge
zien", verzucht een vierjarige toe
schouwer.
A. Mac Gillavry
Camilla Koevoets van Theater
Toermalijn met marionetten-clown
Sjoempie.
Het is welletjes geweest, een beetja
matigheid zal ons goed doen. Als n
weer wat gewicht wilt verliezen
moet u op calorieënarme voeding
letten en onthouden:
dat u zelf recepten naar wens ca-
lorieënarmer kunt maken door te
beginnen met de hoeveelheid boter
of margarine en/of suiker te ver
minderen en doorregen of vette
vlees- of vissoorten te vervangen
door magere
dat u erfgoed aan doet, matig te
zijn met*"vetten en met suiker en
zoetigheid, óók als u en de uwen
niet aan een vermageringskuur be
zig zijn. Reken gemiddeld per per
soon bijvoorbeeld niet meer dan
1 1/4 pakje- boter of margarine en
350 g suiker, inclusief snoep per
week.
dat voor hen, die moeten vermage
ren, stoofschotels van weinig aard
appelen en veel groente zeer ge
schikt zijn.
dat.u met een halve kilo bananen
of een kilo appelen evenveel calo
rieën opneemt als met 100 gram
suiker en dat het daarom geen zin
heeft om tussen de maaltijden door
heel veel fruit te eten ter verma
gering.
dat u het gebruik van patates fri
tes maar beter kunt afremmen,
wanneer uw gezinsleden daarna
geen trek meer hebben in een ge
wone goede maaltijd, of wanneer
ze aan die maaltijd weinig eten om
toch nog maar trek te hebben in
een zakje patates „toe".
De farmaceutische Industrie
greep enige jaren geleden de ten
dens om af te vallen gretig aan om
steeds nieuwe middelen op de
markt te brengendie ons het af
slanken" vereenvoudigdendan ivel
moest zorgen dat we niet te dik
werden.
De belangstelling voor de pillen
en de capsules en de ongezellige
slankwordende maaltijd drankjes
en -koekjes is echter dalende: die
voor normale doch calorie-arme
voedings- en genotmiddelen stij
gend. Alle bekende merken vruch
ten- en andere frisdranken zijn
thans in de Verenigde Staten ver
krijgbaar in calorie-arme samen
stelling. De nieuwste uitvinding op
dit gebied is cake- en chocolade-
cakemeel, dat volgens de fabrikant
50 pet. minder calorieën bevatdan
normaal het geval is.
WAT MEER BEWEGING
Een verstandige voeding, gesteund
door wat meer lichaamsbeweging le
vert de beste resultaten by de ver
mageringspoging.
Wanneer we echter over ware
sportbeoefenaars spreken, worden
aan het menu weer andere eisen ge
steld:
EIWITTEN behoren een bijzondere
plaats in te nemen; de jonge sport
man en -vrouw, tussen 14 en 20 jaar,
raden wij, dagelijks te gebruiken
3/4 a 1 liter melk, karnemelk of
yoghurt;
zowel bij brood als bij de warme
maaltijd een portie vlees, vis of
kaas in totaal 75 a 100 gram
dan nog een paar maal per week
een ei.
Het vlees behoeft niet altijd mager
te zijn en vleeswaren kunnen er ook
onder gerekend worden.
Het tafelen kan zeer vereenvoudigd worden: dan bedienen we
ons zelf aan een buffet, in de plaats van ons te scharen om de dis-
dan gebruiken we place-mats in de plaats van damast; dan hanteren
we dof metalen bestek in de plaats van zilver dat aepoest wil
woi den. Maar gelukkig houden we glas en kristal in ere.
Glas en kristal lenen
zich zowel voor de
klassieke als voor de
moderne vormgeving,
passen op elke tafel, in
elk interieur, bij elke
stijl De doorzichtigheid
maakt het helder, de
weerkaatsing maakt
het ondoorgrondelijk,
het licht speelt er een
boeiend spel mee.
Het drinkglas en de
karaf moeten niet al
leen vlekkeloos, maar
ook geurlooos zijn, wil
de smaak van de drank
niet bedorven worden.
Voor helder glaswerk
kan men zeepsop ge
bruiken, op voorwaar
de dat het wordt na
gespoeld met lauw wa
ter. Alleen met de al
lerschoonste droogdoek
zonder luchtje, is het
glas blinkend te wrij
ven, en dan nog alleen
maar wanneer er ge
duld en zorg bij ge
bruikt wordt. Deze
schone glazen worden
omgekeerd opgeborgen
in een kast waarvan de
plank met papier is be
kleed, ofwel op een
glazen schap. Geboende
of geverfde planken ge
ven het glas een geur
tje dat er niet in thuis
hoort.
Om de wijnkaraf die
even geurloos hoort te
zijn, te vullen, wordt
de wijn .gedecanteerd.'
Dit gebeurt aldus
steek een kaars aan en
plaats die op tafel.
Neem de voorzichtig
geopende fles in de
rechterhand, de karaf
in de linker. Schenk nu
de wijn over, zó dat er
een kalme regelmatige
straal wordt uitgego
ten. Ziet men, tegen het
licht van de kaars dat
het depot (bezinksel
dat vooral bij oudere
rode wijnen in de fles
aanwezig is) de hals
van de fles heeft be
reikt, houd dan op met
het óverschenken.
