ITRALE
I
FILM-SCHRIJF-KRANT
Atlantische politiek
lijdt aan pluralisme
GEKNIPT
de
voor
LEZER
U IS
Variante
Stroefheid
Te veel conceptieste weinig duidelijkheid
C Uaii-.'j zödtéh 1
wm
lespaart)
Langendam
IT"
Tijdschrift voor
liefhebbers van
film en boek
Een behoefte
Strenge straffen
voor „kernploeg"
van jeugdbende
Door dr. K. Hahn
18
van een van uw stook-
lemen een centrale olie-
RB
7 ets postzegel) zenden
us 294, 's-Gravenhage.
S-GRAVENHAGE
MEENTEN
ANDEREN
en Lagendam maakt,
'tikel 161 van de ge-
if 5 januari 1965 ge-
cretarie der gemeente
Ier gelegd het ontwerp
•ende stukken inzake
enten in Zeeuwsch-
bovenvermelde datum
erp van wet schrifte-
Gedeputeerde Staten
30 december 1964
voornoemd,
■L
lUgdigt
b powernet
Bt beneden-
ipen uitge-
tl. Wit of
36.90
Jri Nylon,
•gevormde
ij ke separa-
iel. Wit of
13.90
kLZAAK
TEL. 22T8
IV
LAAN COPES VAN
CATTENBURCH
76
01600-34989
T 12. TEL. 01640-3856
T 53, TEL. 01180-4287
TEL. 01150-2369
Tot de velen, die van een welver
diende wintervakantie in de
sneeuw genieten, behoort sedert
Kerstmis ook de Perzische keize
rin Farah Diba. Met haar zoon, de
vierjarige prins Rheza heeft zij, in
de omgeving van Teheran, de lan
ge latten ondergebonden.
De Russische grootmeester Paul
Keres volgt de verrichtingen van
zijn landgenote, de wereldkam
pioene Nona Gaprindashvili, tij
dens een van de partijen in het
schaaktoernooi van Hastings.
(Van onze kunstredactie)
BREDa De N.V. Maatschappij voor
Cinegrafie en de C.V. De Bezige Bij te
Amsterdam beginnen binnenkort met de
uitgave van een film-schrijfkrant, die
elke veertien dagen zal verschijnen. De
ze ietwat merkwaardige combinatie van
filmkrant en literair blad is door een
proefnummer aan een aantal eventuele
toekomstige abonnees voorgesteld. Voor
wat de filmkrant betreft: het is bepaald
niet de eerste poging om de Nederland
se filmliefhebbers door middel van een
periodieke publikatie op de hoogte te
houden van wat er in de binnen- en
buitenlandse filmwereld omgaat. Er be
staan al verschillende bladen. De laat
ste pretentieuze aanwinst was „Skoop".
Of er in ons land nog ruimte is voor
een nieuwe uitgave op dit gebied is
zeer de vraag. De poging blijft overi
gens de moeite waard. En als de re
dactie, die wordt gevoerd door de jour
nalist H. de Witte, haar ideeën kan
waar maken, zit er o.i. een goede kans
in, dat deze krant een blijvertje wordt.
In het proefnummer wordt verteld, waar
om deze filmkrant er zonodig moet
komen. ,,Over film", aldus de redactie,
„wordt in Nederland nog nauwelijks
gesproken. Terwijl de internationale film
kunst zich ontwikkelde tot het belang
rijkste communicatiemiddel van deze
tijd dreigt de bioscoop nog synoniem
te blijven met het avondje-uit. Terwijl
er nooit in de gescheidenis méér ge
filmd werd dan nu - voor het witte
doek en voor de televisie - dreigt de
film in de publieke belangstelling ach
terop te raken"
Deze bewering is natuurlijk maar ten
dele waar. Het is immers een vast
staand feit, dat de belangstelling voor
de goede film de laatste jaren hand
over hand toeneemt. Niet voor niets
is er emplooi voor tal van nieuwe klei
ne theaters, dié uitsluitend films pro
grammeren, die terecht het predikaat
cultureel opgeplakt krijgen. Dat neemt
intussen niet weg - en als deze film
krant daar verandering in kan brengen
zou dat een groot goed zijn - dat de-
inderdaad te weinig mogelijkheden heeft
zich door publikaties op de hoogte te
houden van wat er zich internationaal
afspeelt. Speciale uitgaven, doorgaans
niet in het Nederlands, bereiken te wei
nig geïnteresseerd. En al kunnen we
onze scepsis t.a.v. dit nieuwe filmblad
niet helemaal opzij zetten, daarvoor zijn
er in het verleden al teveel ambitieuze
projecten op nies uitgelopen, we willen
deze filmcritische boreling toch gaarne
onder de aandacht brengen van de film
liefhebbers onder onze lezers.
De andere helft van d-e tweeling,
Schi-ijfkrant geheten, staat onder redac
tie van J. Bernlef. De initiatiefnemers
zijn van mening, dat het de Nederland
se lezer aan goede informatie en docu
mentatie over pas verschenen boeken
ontbreekt. We dachten, dat er in dag-
week- en maandbladen nogal wat op
dit gebied te lezen was, maar dit schijnt
toch onvoldoende te zijn. Naast korte,
kernachtige boekbesprekingen, wil het
blad ook ruimschoots aandacht besteden
aan belangrijke gebeurtenissen in en om
de letteren. We moeten zeggen, dat het
proefnummer er niet onaantrekkelijk uit
ziet. Bij een fraaie foto van de schrij
ver beoordeelt A. van Swaan het nieu
we boek van Willem Frederik Hermans
,,Het sadistische universum". Hij ziet
het als het bijzonder goed geschreven
gekanker van een schrijver met een
goedp stijl en een slee* t humeur. Her
mans' antwoorden op een tiental tot
hem gerichte vragen zijn grappig be
doeld maar nogal flauw uitgevallen.
Veel leuker zijn de antwoorden, die Jan
Wolkers op dezelfde vragen geeft. B. v.
Wat boeit u het meest in het hedendaag
se leven? Het repareren van het asfalt-
wegdek 's nachts om twee uur op het
Victorieplein.Wanneer schrijft u: overdag
of 's nachts? 's Nachts (als ze ten
minste niet op het Victorieplein aan
het werk zijn).
R. ten Zijthoff geeft zijn mening over
Wolkers nieuwe verhalenbundel, die niet
onverdeeld gunstig is. Voorts wordt de
achtste aflevering van „Randstad" aan
gekondigd. De redacteur bespreekt zelf
een zestal gedichtenbundels. De toneel
literatuur is vertegenwoordigd met een
artikeltje over Arthur Millers „After the
Fall", dat door Bert Voeten zorgvul
dig werd vertaald. Kleurendruk en lay
out geven het blad een fris en leven
dig uiterlijk, dat het beste voor de toe-
lemiddelde filmliefhebber in ons land komst doet verwachten.
Prins Franz Joseph van Liechten
stein opent het portier van zijn
wagen voor prins Philipprinses
Anne en prins Charlesna hun
aankomst op het station van Sar-
gans in Zwitserland. De Engelse
gasten verblijven tijdens hun win
tersportvakantie op het kasteel
van prins Franz Joseph in Vaduz.
In de komende weken zullen de vertegenwoordigers van de Ver
enigde Staten, Groot-Brittannië, de Duitse Bondsrepubliek, Italië,
Nederland en misschien België opnieuw het project van de multila
terale kernmacht bespreken. Dit is het enige concrete punt, dat uit
de discussie over de verdere integratie van de Atlantische strijdkrach
ten voor onmiddellijke behandeling is overgebleven. Overgebleven zyn
dus ook de uitgesproken en onuitgesproken verschillen in concepties,
de wrijvingen, de onduidelijkheden en daarom zullen ook in de naaste
toekomst de discussies over de verdere weg van de Atlantische sa
menwerking voortduren. Ondanks de relatief gunstige sfeer, waarin
de recente vergadering van de NAVO-Raad midden december in
Parijs plaatsgehad, is het dus onver mijdelijk dat men zich van deze
politieke problematiek duidelijker bewust is dan ooit.
Het behoeft geen verder betoog, dat de bracht, de weigering van Frankrijk na-
discussie over de militaire structuur van
de Atlantische samenwerking in wezen
door politieke overwegingen bepaald
wordt. De begrijpelijke wens van de
Europese bondgenoten, bij de laatste be
slissing over het gebruik van de atoom
wapens betrokken te zijn, heeft de Ver
enigde Staten doen besluiten tenminste
een gedeelte van zijn atoommacht, een
zeer klein gedeelte, tezamen met de
strijdkrachten van de overige bondgeno
ten te integreren in een multilaterale bo
venwater-vloot, uitgerust met raketbom-
men.
Vooral de bondsrepubliek voelt zeer
veel hiervoor, omdat zij met haar twaalf
parate divisies een grote rol in de weste
lijke verdediging en haar bijzondere
kwetsbaarheid een groot interesse aan de
westelijke verdediging heeft. De overige
landen die aan de MLF willen medewer
ken, erkennen eveneens de politieke
waarde van een eerste stap in de richting
van een integratie van de Atlantische
strijdkrachten.
Gevangen genomen Indonesische
infiltranten worden door Maleisi
sche militairen door een rivier ge
leid, nadat zij uit het wortelboom-
moeras bij Singapore zijn verdre
ven.
ROTTERDAM De rechtbank in Rot
terdam heeft de „kernploeg" van een
grote bende, over het algemeen jeug
dige Rotterdammers, tot strenge straffen
veroordeeld voor hun aandeel in 25 in
braken, gepleegd in een periode van
april tot september van dit jaar. De
21-jarige loswerkman W. V. kreeg 12
maanden waarvan twee voorwaardelijk.
Veertien dagen geleden had de officier
van justitie twee jaar met aftrek en
terbeschikkingstelling geëist. Een ande
re leider van de ploeg, de 25-jarige los
werkman J.T. werd veroordeeld tot twee
jaar en zes maanden. De eis had ge
luid drie jaar met aftrek. De 21-jarige
havenarbeider N. M kreeg een vonnis
van twee jaar, nadat twee jaar en zes
maanden tegen hem was geëist. De 20-
jarige loswerkman S. K. kreeg twee
jaar en zes maanden (eis vier jaar met
aftrek). De bende, totaal 17 man sterk,
had zijn werkterrein over de gehele stad
verspreid; van havenloodsen tot juwe
lierszaken. Er werd meestal gewerkt in
groepjes van vier of vijf man waarbij
een lid van de „kernploeg" als leider
optrad. Ze beraamden de plannen in
een café. De waarde van hun buit
in goederen en geld bedroeg alles bijeen
ongeveer fl 30.000,- De grootste slag werd
geslagen bij een juwelier waar ze twee
plateaus gouden ringen met een totale-
waarde van f 5600,- roofden. De rest van
de bende werd veroordeeld tot straffen
variërend van 3 maanden tot 12 maan-
Daartegenover plaatste nu de Britse
regering een andere variatie die door
premier Harold Wilson en zijn minister
van defensie Denis Healey in Washington
werd toegelicht en nu voor het Lager
huis werd gebracht. Duidelijk wil Enge
land aan de ene kant geleidelijk de posi.
tie van een eigen onafhankelijke atoom
macht opgeven en zich sterker met de
Verenigde Staten verbinden in het
juiste inzicht dat een nationale kern
macht eenvoudig te duur is aan de
andere kant wil Engeland echter ver
mijden dat West-Duitsland een te direc
te medezeggenschap in de nucleaire be
slissingen krijgt. Daarom heeft Wilson
de gedachte van een Atlantische kern
macht ontwikkeld (Atlantic Nuclaer
Force, ANF), waarin duidelijk onder
scheid gemaakt wordt tussen een Atlan
tische samenwerking van de twee kern
machten V.S. en Groot-Brittannië, met
een plaats open voor Frankrijk en de se
cundaire Atlantische kernmacht, name
lijk de multilaterale kernmacht, waaraan
West-Duitsland met de overige bondge
noten kaïn deelnemen.
De derde formule is die van De Gaulle.
Ze is eenvoudig en ze is bekend, wij be
hoeven ze hier dan ook niet nader toe
te lichten. Voor Frankrijk is militaire in
tegratie een onding, afhankelijkheid van
Amerika helemaal verwerpelijk, zodat
alleen een Franse kernmacht met een
sterke Europese samenwerking in aan
merking komt. Dit samenwerkende, dus
militair niet geïntegreerde Europa zou
dan in alle „onafhankelijkheid" met
Amerika en Engeland binnen de NAVO
samenwerken.
Achter deze algemene voorstellingen
verbergen zich zeer concrete, maar zeer
vaag geformuleerde, slechts aangeduide
of niet uitgesproken politieke concep
ties, die de eigenlijke oorzaak zijn van
de nog steeds zeer stroeve Atlantische
alliantie. We willen hierbij niet ontken
nen, dat er juist in Parijs enkele nieuwe
positieve elementen naar voren kwamen:
Dean Rusk had twee gesprekken met De
Gaulle, naast zijn contact met Couvc de
Murville en het lijkt dat er zowel van
Washington als van Parijs een vriende
lijker bries waait. Ook mag niet worden
onderschat, dat de Britse voorstellen be
treffende de Atlantische Kernmacht in
ieder geval een bereidheid van Engeland
tonen om op kerngebied steviger in de
Atlantische structuur ingebouwd te wor
den. Deze positieve elementen worden
o.i. niet ernstig in gevaar gebracht door
het incident, dat vooral de Westduitse
publieke opinie in beroering heeft ge
melijk, om een verklaring van de Weste
lijke Vier over het Duitse probleem
waarin een bepaling over het zelfbe
schikkingsrecht was voorzien mede te
tekenen, wat minister Sdhröder zeer
kwalijk had genomen. Hierbij mag na
tuurlijk niet worden vergeten dat deze
houding van Frankrijk een antwoord was
op de kritiek van Schroder aan degenen
die tegen de MLF zijn, zcxnder eigen te
genvoorstellen te doen. Ook is het een
overvloedig bewijs voor de stuntelige
manier waarop gemeenschappelijke At
lantische projecten worden geprojecteerd
voorbereid en op de markt gebracht, dat
op de NAVO-conferentie te Parijs via
een groot Duits dagblad uitlekt, dat de
Duitsers met toestemming van de Am?
rikanen over een mogelijke gordel van
atoommijnen langs het ijzeren gordijn in
Duitsland gesproken hebben. De opwin
ding onder de militairen, de politici, en
vooral onder de bevolking van de plaat
sen langs het ijzeren gordijn had gemak
kelijk kunnen worden voorzien.
Hier ligt niet het kernprobleem. De
crux van de Atlantische samenwerking
minste niet open, niet op de conferenties
ties, waarover niet gesproken wordt, ten
minste niet op en niet op de conferenties
van de NAVO-raad. Dit is politiek zeer
verstandig, omdat men dan anders veel
te vroeg in principiële discussits belandt
en nooit meer tot de concrete en actuele
kwesties van de verdediging en planning
komt. Anderzijds draait de politieke en
ook de militaire discussie voortdurend
in het rond, als men niet eens openlijk
zegt en eens duidelijk ziet, wat de bond-
genoten van de Atlantiscne alliantie wil
len, welke politieke doelstellingen zij
wensen.
Dan zou spoedig blijken dat tussen de
V.S. en de meeste continentaal-Europese
bondgenoten, West-Duitsland incluis, een
algemene consensus bestaat over de
noodzaak van een nauwe Europeec-Ame-
rikaanse alliantie, over de erkenning van
de bijzondere rol van de V.S. als de
machtigste factor in dit bondgenootschap,
over de politieke eis van een eigen Euro
pese rol in dit bondgenootschap. Op deze
opvatting, die zonder moeilijkheid en
zonder polemiek zeker een aantal modi
ficaties en aanpassingen op de algemene
militaire en politieke structuur toelaat,
vormt nu Engelaind met zijn Labour-re-
gering een interessante variante: Enge
land wil zijn voorrangspositie als kern
macht in de eerste fase wel aan de V.S.
binden, maar niet geheel aan een Euro-
pees-Altantische integratie. Hij wil West-
Duitsland niet te veel nucleaire en daar
mee ook niet te veel politieke medezeg
genschap geven. Het bezoek van de Pool
se minister van buitenlandse zaken Ra-
packi en later van Kosygin aan Londen
en de voorgenomen reis van Gordon Wal
ker aan Tsjechö-Slowakije en Warsehhu,
vervolgens ook naar Moskou, wijzen in
die richting. Een beleid overigens dat
Adenauer al in de tijd van MacMillan
nooit bijzonder pret tig heeft gevonden.
Duiken hier oude Labour-voorstellingen
van een dénuclearisatie van het conti
nent weer op?
Dan is er natuurlijk Frankrijk. Het is
niet te ontkennen, dat de Amerikaanse
pogingen om de sfeer tussen Washington
en Parijs te ontspannen en misschien
naast de ANF en de MLF een directe
Amerikaans-Franse coördinatie van de
atoomstrategie, met erkenning dus van
de Franse „force de frappe nationale"
voor te stellen, een zeker succes hadden.
Daarmede is de onzekerheid over de uit
eindelijke Franse wereldpolitieke plan
nen nog lang niet weggenomen. Terecht
werd opgemerkt dat de gedachten van
een grotere zelfstandigheid van Europa
tegenover Amerika die De Gaulle in
alle mogelijke variaties uit, in de laatste
tijd opnieuw geformuleerd werden door
zijn minister van voorlichting Peyrefitte,
die daarbij dicht bij een soort Europese
Monroe-doctrine terecht kwam, d.w.z.
een opvatting van een Europa, „van de
Atlantische Oceaan tot de Oeral", zoals
zich De Gaulle vaak uitdrukt, en vrij van
buiten-Europese overheersing van welke
kant dan ook. Is het een toeval dat een
zo bekende publicist als Maurice Duver-
ger een dag na het einde van de' NAVO-
conferentie van Parijs, op 18 december
jl., in „Le Monde" voor een „militaire
neutraliteit" van Frankrijk pleitte? Hij
achtte het niet uitgesloten dat «De Gaulle
reeds nu met dergelijke gedachten speelt.
Wij hebben hier dus met een zeer am
bivalente Franse conceptie te maken
aan de ene kant moet zich De Gaulle,
die zeer goed weet dat zijn nationaal
kernwapen na 1970 voor Frankrijk of on
belangrijk of te duur wordt, op een ak
koord met een andere westelijke bond
genoot voorbereiden, om zijn kernwapen
te kunnen financieren; aan de andere
kant wil hij volledige vrijheid van han
delen tussen de twee grote blokken voor
zich in Europa handhaven. Is het dan een
wonder dat West-Duitsland zich aan
Washington en de MLF houdt, omdat al
leen een hechte Atlantische organisatie
zijn veiligheid kan verzekeren, ander
zijds onder de zware druk van Parijs
zie de rede die De Gaulle te Straatsburg
hield, zie de weigering van Frankrijk, de
Duitsland-verklaring te tekenen, zie de
pogingen van Parijs over het hoofd
heen van Bonn met de satellietlanden
nauwer contact te onderhouden alles
doet om de vriendschap met Frankrijk
niet in gevaar te brengen en terwille van
De Gaulle een tweehoofdige Atlantische
structuur voorstelt, met Washington en
Parijs als centrum en epicentrum?
Deze zeer diepgaande accentverschil
len, onduidelijkheden en om tactische re
denen gecreëerde misverstanden moeten
door een werkelijke politieke discussie
worden opgeheven. Als de regeringen
nog niet in staat zijn deze discussie te
voeren, dan moet de publieke opinie in
de betrokken landen zich ermee bezig
houden en vooral de Europese Beweging
en de Atlantische Commissies als opinie-
vormende organisaties op dit gebied,
hierover een gesprek uitlokken. Niet zo
zeer om ideale structuren volkomen ab
stract op het papier uit te werken, maar
om voor- en nadelen, kansen en risico's,
realisme en illusie van iedere conceptie
te onderzoeken en de meest geschikte en
meest praktische gemeenschappelijke At-
lantisah-Europese samenwerking gelei
delijk uit te werken en voor te bereiden.
Het is op de duur onmogelijk, zelfs ge
vaarlijk, de westelijke politiek io een
aanhoudend clair-obscur, in gewilde en
ongewilde misverstanden, kortom in een
permanente voorlopigheid te ontwerpen.
Eens was het Spaak die op het Europese
gebied het geduld verloor. Het wordt
tijd, dat iemand zijn voorbeeld op het
Atlantische vlak volgt.
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 2 JANUARI 1965
."t-ut,
f X
f
Jürgen Baümler in de Wiener Eis-
revue optrad, heeft haar carrière
op het ijs moeten beëindigen.
„Wij met ons negenen prijzen ons
gelukkig tot de eersten te behoren,
die de kosmos verkenden. Wij ge
loven, dat het jaar 1965 nieuwe
successen zal brengen bij de
verovering van de ruimte tot het
welzijn van ons land en alle men
sen op aarde", aldus een nieuw
jaarsgroet per briefkaart, getekend
door de kosmonauten (v.l.n.r.) V.
Titov, B. Egorov, Y. Gagarin, A.
Nikolaev, V. Tereskova, N. Popo-
vich, V. Bykovsky, V. Komarov en
K. Feokistov.
Samen met haar echtgenoot, de
miljonairszoon Werner von Zahn,
bekijkt Marika Kilius babykleertjes.
De schaatsster, die samen met Hans
