isten XEL Lichte straf voor No wak verontrust de wereld Gezworenen gaan op gemoed af Aardversch ui vingen thans wat bedaard Nieuwe cinerama zoekt zijn kracht in circusspektakel PROCES RAJAKOWITSCH NADERT Godsdienstvervolging in Sovjet-Unie Oe Thant gevraagd om interventie V -vins J4 tson- par IV! ENTEN Bommen als preker Vergiftigde kinderen knappen op bladen en en REIJNS /Veststrate Zn. „Allemaal al zo lang en FRANCO'S DOCHTER VERLOOFT ZICH MET EEN BOURBON O o In onderbroek op appèl: de dienst uit P.T.T.-ambtenaar aansprakelijk voor kastekort Oudejaarsnacht Westberlijners 's nachts in oosten blijven mogen Scheidsgerecht over Opera Ontslagen niet gerechtvaardigd voorgedragen VEEL SCHADE IN LUXEMBURG Oostenrijkse straaljagers neergestort Mr. Ma goo in dienst bij de AVRO Grote namen weinig goede vertolkingen Nasser steunt Kongolese opstandelingen 20 en gevonden jeconstrueerd, dig doch ook in de kasten, ch. euze met tvde roestvrij bak. eukens, doch sataalbaar. Eukens liggen tvertuigen. I. 01155-638 - telejoort 696-2200^^.2333 jds modern ingerichte u op het gebied van gen wat u zeker vol- raag de geillustreerde tv verzoek komen wy VERIJ 140 - 2906 Hulst voor land-, isch gelast. in Lederen aal voor Ie VER. STATEN MAASDAM" en van uw leven luur. >ur. kunnen maken ijn snel volge- 1 Uw visum. i i i i i i i DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 24 DECEMBER 1964 (Van onze correspondent W. Lorenz) WENEN De uitspraak in het pro ces tegen de oorlogsmisdadiger Franz Nowak, de adjudant van Eichmann, die firvan afgekomen is met 8 jaren ge vangenisstraf, waarvan 4 jaren voorar rest worden afgetrokken, heeft in Oos tenrijk nogal verontwaardiging gewekt. Men vreest, dat de wereldopinie weinig begrip zal opbrengen voor de Oosten- rykse rechtbanken in de hantering van het recht tegenover massamoordenaars als Nowak. Daarom ziet men bij voor- haat met gemengde gevoelens het pro ces tegen Erich Rajakowitsch tegemoet, de man, die verantwoordelijk wordt ge acht voor de intellectuele voorbereiding van de deportatie en afslachting van de joden uit Nederland, dit proces begint op 29 december a.s. •>5 Overeenkomstig het Oostenrijkse recht mag over een strafproces tegen een ver dachte niets gepubliceeid worden voor de opening van de strafzitting. Vandaar dat ook de dagvaarding tegen Rajako witsch niet eerder wcrdt vrijgegeven. Er zijn tijdens de voorbereidingen van het proces tegen hem zeer vele getui gen gehoord, wier verklaringen op schrift ter zitting aanwezig zijn. Met proces zal geruime tijd duren. In wezen zal dit proces identiek zijn aan dat tegen No wak. Het vonnis tegen Nowak toont weer eens op duidelijke wijze het probleem van de Oostenrijkse gezworenen-recht banken aan Deze rechtbanken werden eens geschapen om de rechtspraak te democratiseren Tot gezworenen kan el ke Oostenrijker met een blanco straf register opgeroepen worden Die oproep kan hij niet afwijzen. De gezworenen zijn de eigenlijke rechters, want de vak- rechters of de senaat van rech'ers heeft alleen het recht de gezworenen vragen voor te leggen of een beklaagde in dit of dat punt schuldig is. Beantwoorden de gezworenen die vraag ontkennend, dan kunnen de beroepsrechters de be klaagde alleen maai vri.jsnreken of hem veroordelen voor da'gene. waartoe de ge zworenen hem in minde-e mate hebben schuldig bevonden. Deze gezworener zijn allemaal leken Rij hen weegt doorgaans het gemoed zwaarder dan het verstand. De goede verdediger heeft op die wiize de mogelijkheid stemming te maken bij de gezworenen en hef vonnis in de rich ting te Vuren die voor de beklaagde aangenaam is Ook in hei onderhavige geval van de verdachte Nowak zijn de gezworenen meer geleid door hun ge moed dan door hun verst an-' Zij hebben daarbij laten gelden, dat de misdaden reeds zolang gehdon zijn. dat hij zich sinds 1945 goed heeft gedragen dat hij sinds die tijd weer in de maatschappij is opgenomen, en dat hij door de na- tionaai-socialistische propaganda misleid was. Dit laatste ruikt op een onaange name wijze naar het bekende ..Befehl ist Befehl" Na vier iaren is op deze wijze de „voerman van de dood", die 1.700.000 mensen Us transpor1 vakman naar Auschwitz vervoerde, maar die na tuurlijk niet heeft geweten wat. met die mensen is gebeurd, slechts tot een be trekkelijk geringe straf veroordeeld. Over vier jaar zal hij zi;n kleinburger lijk leven, dat hij sinds het eind van de oorlog gevoerd heeft, weer kunnen gaan leiden. De veroordeelde typograaf Nowak, noemde Auschwitz een veelgebruikt eind station. De voormalige commandant van Auschwitz, Rudlf Hss, gaf vr z^nm Vliegtuigen van de Amerikaanse ma rine hebben de afgelopen dagen ver scheidene 500 ponds bommen op het bevroren water van de Copperrivier in Alaska gegooid, om zo het ijs te breken. Het voldeed best want het water, dat eerst de Richardson- Higway bedreigde, zakte bijna een halve meter. Het verkeer kon zijn gang weer gaan Op de foto raakt links een van de bommen het ijs- oppervlak. Auschwitz, Rudolf Hoss gaf voor zijn terechtstelling uitsluitsel over de vraag hoeveel mensen uit geheel Europa op dit eindstation zijn aangekomen. Uit Op- per-Silezië en Polen waren het er 250.000, uit Duitsland en Oostenrijk 100.000, uit Nederland 95.000, uit België 20.000, uit Frankrijk 110.000, uit Griekenland 65.000, uit Hongarije 400.000, uit Slowakije 90.000 terwijl het in het geheel niet bekend is hoeveel joden uit Polen, Rusland en de Skandinavische landen, alsmede uit Italië, hier zijn gearriveerd. Bij de eva cuatie van het vernietigingskamp op 18 januari 1945 bevonden zich nog 64.000 ^ensen in Auschwitz. Toen de Russen 8 dagen later daar aankwamen, vonden zy nog slechts 2.819 zwaar invaliden te rug. Van de bovengenoemde cijfers heeft alleen Nowak 1,7 miljoen mensen naar Auschwitz gestuurd. Dat hij niet gewe ten zou hebben welk lot hen daar wacht te, is op geen enkele wijze aanneembaar. En zelfs wanneer hij het niet had ge weten. zou de manier, waarop hij deze 1.700.000 mensen heeft getransporteerd, de grootste straf rechtvaardigen die toe gelaten is. Indien Nowak door beroeps- rechters in Oostenrijk veroordeeld zou zijn. zou hij ongetwijfeld de hoogste straf hebben gekregen welke het Oostenrijk se wetboek van strafrecht toelaat. De gezworenen echter gaven hem uiteinde lijk slechts vier jaren. PARIJS Volgens geruchten in Pa rijs zou er een verloving op til zijn tus sen don Alfonso de Bourbon, de oudste zoon van prins Jaime, hertog van Se govia, en een kleindochter van Franco Maria Del Carmen Villaverde. Hun ver loving zou de goedkeruing van het Spaanse staatshoofd hebben. Prins Jai me is een broer van de graaf van Bar celona, die meer aanspraken maakt o de Spaanse troon, en wiens zoon do Juan-Carlos. getrouwd met de Grieks< prinses Sophie, door Franco behandelf werd als waarschijnlijke troonopvolgei Het Nowakproces was de voorbode van een lange rij van processen, die in de komende maanden in verschillende Oos tenrijkse steden zullen plaatsvinden. Be halve Erich Rajakowitsch zit ook de voormalige S.S.-generaal Robert Verhe len. chef van de Belgische Gestapo in Wenen opgesloten. In Salzburg bevinden zich in hechtenis de gebroeders Hans en Willy Mauer. die gedurende de oor log in Stanislau een bloedig handwerk dreven en in Graz wacht de oorlogs- DAJAKOWITSCH ook milde straf misdadiger Frederik Rex, plv. Gestapo- chef van Tarnopol, op zijn vonnis. Oostenrijk is dus nog op geen stukken na klaar niet het uitwissen van het na- tionaal-socialistische verleden. Onder de bevolking daalt de belangstelling voor deze processen echter hoe langer hoe meer De weerslag daarvan ziet men in de houding van de gezworenen, die toch uit het volk gekozen zijn Daarbij komt. dat het thans meestal gaat om misdadigers of verdachten, die ten tijde van de nation.-socialistische heerschap pij nog zeer jong waren. Toch maakt het op het buitenland een weinig pret tige indruk, dat veel lieden uit het open bare leven van Oostenrijk met de smet belast zijn, dat zij tijdens de oorlog in enigerlei opzicht in de partij waren. Zo heeft onlangs, zoals bekend, de voorma lige minister van binnenlandse zaken Olah bekendgemaakt, dat zijn opvolger, minister Czettel, leider van de Hitier jeugd was. Voorts blijkt de tegenwoor dige president van de Oostenrijkse ka tholieke actie S.A.-man geweest te zijn. Ook de voormalige beroemde minister van financiën Kamitz wis partijgenoot. Wanneer nu ook al over al deze lieden niet de staf gebroken mag worden, vant niemand weet op welke wijze zij tot deze lidmeatschappen zijn gepresd, wordt toch de atmosfeer daardoor ver troebeld. GENèVE Ken Russisch-orthodox protest tegen schending van de mensen rechten en gewetensvrijheid, alsmede een verzoek om interventie door de Ver. Na ties, hebben voor het eerst in de geschie denis vanuit Rusland zelf Oe Thant be reikt. Doch de authenticiteit van de ge wraakte feiten wordt door het agenschap Tass ontkend. Het eerste document bevat een brief aan Oe Thant over het tragische lot van de monniken der abdij Potchaev en somt vele gevallen op. waarin door de Sovjet autoriteiten de artikels uit de grondwet van de scheiding van kerk en staat zijn geschonden. „Zij verwijzen voortdurend naar Lenin, terwijl zij in werkelijkheid het werk van Stalin voortzetten", aldus schrijft een moeder van een monnik. In twee andere documenten worden diverse gevallen opgesomd, waarbij de vrijheid van godsdienst en de rechten van de ouders om hun kinderen op te voeden zijn gschonden. Verder worden mishan delingen beschreven omwille van het ge loof. Zelfs de dood van een jong meisje FORT DIX, New Jersey Het Ameri kaanse leger heeft de 20-jarige rekruut Scott M. Burchill, die zo'n hekel aan het soldatenleven had. dat hij bij wijze van minachting in ondergoed op het appel verscheen, als „ongeschikt" uit de dienst ontslagen. Burchill, die bij een onderdeel in Mann heim in Duitsland was gelegerd, is naar de basis Mc Guire bij fort Diz in New Jersey gevlogen Het Amerikaanse leger, had hem gesmeekt althans voor de over tocht zijn gehate uniform aan te trekken totdat de ontslagformulieren goed en wel opgesteld en ondertekend waren. wordt weergegeven. Een zekere Theodo- sie Warawa schrijft onder haar getuige nis, dat zij niets geeft om „het lot dat haar wacht, gevangenschap, verbanning of marteldood, omwille van de waarheid" Tn de documenten wordt bevestigd, wat anoniem reeds jaren lang naar het Wes ten was uitgelekt Uit de documenten is gebleken, dat men weliswaar niet heeft geprobeerd het monnikenklooster te sluiten, maar wel om het leven daar onmogelijk te maken, zoals ook blijkt uit het document van de moeder van een van de monniken daar Haar zoon is in juli van dit jaar voor de tweede maal naar de gevangenis ge stuurd. UTRECHT Elke PTT-ambtenaar is aansprakelijk voor een tekort in zijn kas. Dit heeft de Centrale Raad van Beroep in Utrecht beslist naar aanleiding van een door de PTT-ambtenaar van H. uit Boe kei aangetekend beroep tegen zijn ont slag. Hij was daarmee gestraft, omdat hij samen met zijn vrouw gelden aan de ze- gelkas had onttrokken. Het ging volgens de PTT om een bedrag van f 4500,De ambtenaar verzette zich daartegen. Hij nam hooguit f 1000,voor zijn rekening en voerde aan zowel voor het ambtena rengerecht, als voor de Centrale Raad. dat de resterende 3500 gulden op andere wijze moet zijn verdwenen. De mogelijkheid van diefstal werd zelfs geopperd. Dit leidde tot de vraag of een kastekort vrijwel altijd aan de ambtenaar is te wijten. De Centrale Raad verklaarde het beroep ongegrond, omdat de PTT- voorschriften aan duidelijkheid niets te wensen overlaten. De PTT verschaft alle middelen om een juist en een zorgvuldig beheer mogelijk te maken. Voorts over woog de raad dat van H. in ieder geval f 1.000.aan de kas heeft onttrokken en het beheer niet nauwgezet heeft gevoerd. v. f BERLIJN De Oostduitse autoritei ten hebben de reisbeperkingen vooi Westberlijners die familieleden in Oost- Berlijn willen bezoeken, met de komende feestdagen verder verruimd. Westberlijners mogen de nacht van oud op nieuw in Oost-Berlijn overblij ven. Op basis van de huidige pasjesover eenkomst mogen Westberlijners maar tot middernacht in Oost-Berlijn blijven. In de nacht van oud op nieuw zouden zijn echter mogen blijven tot vijf uur in de ochtend. Nu heeft het ministerie van binnen landse zaken echter meegedeeld dat Westberlijnse bezoekers zonder onder breking mogen blijven van zeven uur 's morgens op 31 december tot midder nacht van 1 op 2 januari. AMSTERDAM Het scheidsgerecht voor de Nederlandse Opera heeft als zijn oordeel uitgesproken dat de wijze waar op het bestuur der stichting de Neder landse Opera (nu in liquidatie zijnde) het ontslag der ruim 200 geëngageerden heeft voorgedragen, ongerechtvaardigd is. Dit staat in de beslissing van het scheidsgerecht (een interne beroepsin stantie), gegeven op verzoek van di recteur en bestuui der opera. Het scheidsgerecht aarzelt niet te ver klaren dat een ontslag, waaraan niet voor de geëngageerden aanvaardbare voorzieningen zijn verbonden in verband met de gevolgen die zij daarvan zullen ondervinden, niet op gronden berust die de beëindiging der arbeidsovereenkomst rechtvaard igen. AMTESRDAM Het gevecht om het behoud van de levens van de 13-jarige Mieke en de 11-jarige Frank B.. die maandag door hun moeder vergiftigd werden, lijkt in het voordeel van kinde ren en artsen beslist te worden. In het Onze Lieve Vrouwegasthuis te Amster dam, waar de kinderen zijn opgenomen, was men gisteren optimistisch gestemd over de afloop van de strijd. Dit on danks het feit da1 de behandelende art sen na uitputtende onderzoekingen nog steeds niet weten van welke aard het vergif is dat de 33-jarige niet-toereke- ningsvatbare moeder hun heeft toege diend. (Advertentie) WETENSCHAPPELIJK 'VERANTWOORD LUXEMBURG De twee aardver schuivingen, die aan de Luxemburgse zo wel als aan de VVcstduitse oever van de Moezel aanzienlijke schade hebben aan gericht, ziji woensdag enigszins tot rust gekomen na 48 uur zonneschijn en lage temperaturen. Regen en sneeuw kunnen de situatie echter snel verergeren en de bewoners van de Moezclstreek hebben dan ook om alles gebeden behalve om een witte kerst. De aardverschuiving aan de Luxem burgse kant, waarbij een stuk autoweg over een lengte van 330 meter in de ri vier verdween, toont praktisch geen be weging meer. De schade is echter groot. Door de langzaam schuivende grond zijn drie huizen vernield, vielen er grote kraters in de wijngaarden en wordt de spoorlijn langs de rivier ernstig bedreigd Aan de Luxemburgse zijde lopen nog eens acht huizen gevaar in te storten. De gezinen zijn dinsdag al geëvacueerd. De 400 gezinnen die in het dorp Machtum wonen hebben zich gereed gemaakt om bij het eerste alarm onmiddellijk te kun nen vertrekken. Op de Duitse oever hebben leden van de spoorwegpolitie en noodploegen van de „Bundesbahn" continu gewerkt om de verzwakte en verschoven sporen weer in het gelid te krijgen. Deskundigen weten nog steeds niet wat precies de oorzaak is van de aard verschuivingen. die meer dan een maand geleden voor het eerst werden opge merkt op de op ongeveer 200 a 300 meter hoog liggende Luxemburgse wijn gaarden. Ingenieurs van de Westduitse spoor wegen hebben de theorie gelanceerd dat het graven van het Moezelkanaal de funderingslaag van het dal heeft ver zwakt, waardoor het grondwaterpeil in het gekanaliseerde gedeelte is gestegen waardoor de oevers en de hellingen zou den worden aangetast. Een functionaris van de internationale Moezel-kanaalmaatschappij heeft met na druk verklaard dat dc kanalisering van de rivier op zichzelf niet de oorzaak kan zijn. Volgens hem zijn de uitgebreide graafwerkzaamheden ten behoeve van de autoweg aan de Luxemburgse zijde de oorzaak van de verschuivingen. SALZBURG Twee jachtvliegtuigen van de Oostenrijkse luchtmacht, die se dert dinsdag werden vermist, zijn woens dag op de hellingen van de Schwaitalm bij Salzburg gevonden. Beide toestellen van het type Saab J-29 zijn ver ongelukt. De beide vliegers zijn om het leven gekomen. De straaljagers waren dinsdagmorgen opgestegen voor een routinevlucht van Linz naar Salzburg. De vliegers waren de 26-jarige Adolf Zaengle en de 24-ja- rige Helmut Stoeger, beiden sergeant Tegen het middaguur verloor de ver keersleiding van Linz het contact met beide vliegtuigen. Op de foto: Een Saab J-29 en de beide vliegers. HILVERSUM Ofschoon het lopen de televisieseizoen reeds zover is ge vorderd dat het op grond van aange gane verplichtingen nagenoeg onmoge lijk is ingrijpende wijzigingen in het geprojecteerde programma aan te bren gen, heeft de AVRO besloten enkele programmaseries, die bij het staken van de uitzendingen van de R.E.M. nog niet waren beëindigd en blijkens de reacties door vele kijkers op prijs worden ge steld, in het televisieprogramma voort te zetten. Het betreft hier o.a. de pro gramma's „Mr. Magoo", waarvan de AVRO de eerstvolgende aflevering op zaterdag 2 januari zal uitzenden, en „Robin Hood", waarvan men de eerst volgende aflevering op zaterdag 30 ja nuari zal kunnen zien. De keuze zal voorts, voor uitzending op de vrijdag avond via het 'tweede net, worden ge maakt uit de series „The Saint" en „Ben Casey". De Dick van Dykeshow en de Danny Kayeshow, van welke se ries men de afleveringen tot dusverre beurtelings via het eerste en het twee de net kon zien, zullen voortaan uit sluitend via het eerste net door de AVRO worden uitgezonden. .v», >\w K'A.W ROTTERDAM Het Cinerama- theater, waarvan deze stad nog steeds de primeur heeft in Neder land, heeft (al) weer een nieuwe produktie op zijn programma ge nomen. Het is deze keer zelfst een film volgens een gedeeltelijk nieuw systeem, t.w. het z.g, single-lens sy steem, waarbij de kijker verlost is van de twee hinderlijke stre pen, die tot nu toe altijd over het enorme cineramadoek liepen. Het gehele schouwspel heeft hierdoor zeker aan aantrekkelijkheid ge wonnen. Anderzijds is de illusie van „er mid den in" te zitten enigszins weggeno men, al onttrekt het zich aan onze waar neming of dat iets te maken heeft met het nieuwe systeem. Voor het overige hebben regisseur Henry Hathaway en producent Samuel Bronston met dit spektakel bewezen overweg te kunnen met de gigantische cinerama-middelen. Circuswereld", zoals de film gedoopt werd, is in elk geval een aantrekkelijk werkstuk geworden, al blijven de oude bezwaren tegen het hele procédé onzer zijds hetzelfde. Die bezwaren gelden dan o.m. de nog al waterige verfilming van het gegeven, dat op zich ook met uitmunt door origi naliteit. Het feit dat de samenstellers zich verzekerd hebben van beroemde filmgrootheden als Claudia Cardinale, Rita Hayworth en John Wayne veran dert niet veel aan de zaak. De voorma lige sex-bom Cardinale blijkt de groot ste moeite te hebben om tot een min of meer acceptabele vertolking te komen van het circusmeisje Toni Alfredo. John Wayne, die een circusdirecteur uitbeeldt heeft ook wel eens beter werk geleverd. Merkwaardig genoeg komt de vertolking van Rita Hayworth nog het best uit de verf. Door de jaren heen blijkt het dra matisch talent van deze actrice zich in de goede richting te hebben ontwikkeld. Zij was o.i. zowat de enige, die een wer kelijke mens voor de lens bracht. Vooropgesteld zij echter dat cinerama op de eerste plaats spektakel wil zijn. Het systeem bezit niet dezelfde drama tisch mogelijkheden als de 'kleinste film". Dat blijken de makers heel goed te be seffen, getuige de manier, waarop zij hun klanten steeds weer" aan het ene eind van de wereld naar het andere sle pen om het allemaal boeiend te houden. Ook in „Cirucuswereld" konden de ci- nerama-mensen het met laten diverse landen te bezoeken, al krijgt men daar bij slechts een fractie te zien van be paalde wereldsteden. De film is opgehangen aan een Euro pese tournee van een Amerikaans cir cus welks directeur de toernee in fei te op touw geezt heeft om in Europa de moeder van zijn pleegdochter te zoe ken Na veel wisselvalligheden lukt dat uiteraard, waarna ieder zeer gelukkig zijn weg kan gaan. Deze schrale story 'op zich heeft, we zeiden het al, een nog al zwakke vertolking gekregen. Maar de begeleidende beelden afgezien dus van het persoonlijk aandeel van do verschil lende sterren dwingen toch bewon dering af Zo krijgt men beelden te zien van een schip, dat in de haven van Bar celona kapseist en van een circusbrand in Wenen, die zeer knap in scène zijn gezet. En dan kunnen natuurlijk voor al de circusliefhebbers bij deze cinera ma aan hun trekken komen, al is dat op zich een wat dubieuze verdienste van de film. Trapezenummers, dressuur en clownerie het zit er allemaal in. Als kleurrijke omlijsting van het in het wa ter gevallen drama van de circusdirec teur zijn deze fragmenten zeer geslaagd. BERT VAN OOSTERHOUT. Een opname uit de nieuwe cine- ramafilm „Circus wereld" met Richard Conté als clown. BEIROET President Nasser van Egypte heeft gezegd dat premier Tsjom- be van Kongo een imperialistische agent is en dat Egypte wapens naar de rebellen in Kongo heeft gezonden en zal blijven zenden. De Egyptische president zei dit in een toespraak tof een massabijeenkomst in Port Said ter herdenking van de dag dat Britse en Franse troepen Egypte verlieten na de Suezoperatie. Nasser vergeleek Suez met het optreden van Belgische parachutisten, die met Ame rikaanse vliegtuigen naar Stanleystad werden gebracht. „Wat is het verschil tussen de Brits-Franse agressie in 1956 en de Belgisch-Amerikaanse agressie in 19647", aldus Nasser. De Egyptische president zei verder dat de Amerikanen niet bereid zijn Egypte te blijven helpen met levens middelen. Maar als de Amerikanen dachten dat zij zich in de Egyptische aangelegenheden konden mengen om dat zij Egypte minimale hulp verleen den, vergisten zij zich. „Wij zijn bereid ons verbruik van levensmiddelen te verminderen om onze onafhankelijk heid te redden".

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1964 | | pagina 15