Renesse; 10 december 1944
BEHALVE MASSA BLANKEN
Rebellen vermoordden
in Kongo 10.000 negers
....bij gebrek aan kranten....
Bete
Zingend in
aangezicht
van de dood
Chinezen oogstten ook
succes met
Voorbeeld volgen
Jungle-demonen
Lekke band
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 12 DECEMBER 1964
Lot van nog 69
Nederlanders
onzeker
Bedreigingen
Geweigerd
Indonesië belooft
schadevergoeding
Vooraanstaande
Peronisten
naar Argentinië
A. Ramond
Veel
W(
door Frans de Ligt
ZIERIKZEE Op zondag 10 december 1944 werden in de anders zo
waardige en stille oprijlaan naar kasteel Moermond te Renesse negen
verzetsmannen uit Schouwen Duiveland opgehangen. Een tiende
verzetsman moest zwaar gewond toezien. Hij stierf de volgende dag
pas en werd toen alsnog naast de anderen gehangen. De Duitsers
dwongen familieleden en inwoners uit alle gemeenten op hef eiland
om naar de gehangenen te kijken.
Dit was het verschrikkelijke slot van een gebeurtenis, die men het
drama van de gemiste kansen kan noemen. De verzetsstrijders zélf
misten door stomme toevalligheden de kans om volgens plan naar
bevrijd gebied te ontsnapen. Schouwen Duiveland verloor de kans
op een snelle bevrijding omdat de gegevens, die de verzetsstrijders
bij zich hadden, voor de geallieerden verloren gingen. Schouwen
moest nu wachten tot het eind van de oorlog.
DRAMA VAN DE
GEMISTE
KANSEN.
De Schouwse ondergrondse had be
gin december contact met de gealli
eerden op St. Philipsland door middel
van de bedrijfstelefoon van de Provin
ciale Zeeuwse Electriciteits Maat
schappij. Er werd een plan gesmeed
om een aantal illegalen uit plaatsen»
over het gehele eiland verspreid te
laten ontsnappen naar bevrijd gebied.
Zij zouden bij een eventuele landing
op Schouwen behulpzaam kunnen zijn.
Twee ondergedoken Engelse militairen
en een Drentenaar, die tijdens de
raid op Arnhem boven Schouwen
waren afgeschoten, zouden meegaan.
Tenslotte zou ook nog een Armeens
onderofficier het eiland ontvluchten
teneinde de geallieerden ervan te
overtuigen dat het Armeense onder
deel van de Duitse bezettingsmacht op
Schouwen aan het muiten zou slaan
zodra de landing van geallieerden
een feit zou zijn
lijnsplaat op Noord-Beveland. Elke
vijf minuten flitsen drie lichtsignalen
naar de overkant. Om acht uur zou
de boot er zijn. Rondom die tijd wordt
wel het vliegtuiggeronk gehoord dat
het geluid van de boot zou moeten
overstemmen.
Om half negen nog steeds geen boot.
Op voorstel van Van der Beek sluipt
men terug naar Zierikzee
De volgende middag hoort men de
reden van het uitblijven van de boot
De lichtsignalen waren eenvoudig niet
gezien. Het .slechte weer krijgt de
schuld. De bemanning van het Engel
se vaartuig was onverrichter zake te
ruggekeerd
Men geeft de moed niet op. Donder
dagavond zal de gehele operatie wor
den herhaald, In de plaats van met
alleen wit licht zal nu met afwisse
lend rood en wit licht worden geseind.
Om acht uur donderdagavond zit
men opnieuw aan de zeedijk. Van dei-
Beek seint- De geallieerde boot is on
derweg. De Engelsen zien het sein tot
De afspraken voor de ontvluchting
worden gemaakt op maandag 4 en
dinsdag 5 december.
Er zullen in totaal 17 mensen aan
de ontsnapping deelnemen. Onder hen
bevindt zich één vrouw: mevrouw
Wisse, echtgenote van een Schouwse
verzetsman Zij zullen worden opge
haald door een boot van de Engelsen.
Om half zes woensdagmiddag 6
december tuurt de ondergrondse var
Schouwen over de zeedijk in de rich
ting van Noord-Beveland. Wanneer
van daar af drie granaten zullen wor
den afgeschoten zal de hele zaak niet
kunnen doorgaan.
Er gebeurt niets.
In groepjes verlaten „de zeventien'
Zierikzee. Om zeven uur zitten zij aan
de zeedijk, recht voor de Boerenweg
nabij Zierikzee. Het regent pijpestelen
Van der Beek (van de gemeentepolitic
van Zierikzee) geeft de afgesproken
lichtsignalen in de richting van Co
in Renesse is een monument tei
nagedachtenis aan de moord op
de tien verzetsstrijders opgericht.
Rondom is een doornen haag
aangebracht.
LEOPOLDSTAD Het zijn niet alleen
blanken, maar ook minstens 10.000 Afri
kanen en wellicht zelfs meer, die in de
afgelopen maanden door de rebellen in
Kongo afgeslacht zijn. Rebellenleiders
hebben duidelijk laten uitkomen, dat zij
met de massale moordpartijen in het voet
spoor van de Chinese communistische re
volutie zijn getreden. Het aantal gedode
Kongolezen gedurende de 10 maanden
van de verschrikkelijke revolutie zal wel
licht nimmer kunnen worden vastgesteld
maar is zeker veel groter dan het aanta"
vermoorde blanken. Tot op heden is be
kend, dat na de landing van de Belgisch
parachutisten in Stanleystad door de re
bellen nog 95 blanken zijn vermoord.
Generaal Nicolas Olenga de commandan
van de strijdmacht der rebellen, heef'
volgens een van zijn aanhangers, Jean-
Roger Ngoemba, gezegd: „De Chinese
communisten hebben in hun land mil
joenen en miljoenen mensen gedood. Da-
is de reden waarom zij succes hadden. Wij
moeten hun voorbeeld volgen".
Uit de vele ooggetuigenverslagen blijkt
dat Olenga en zijn ondergeschikten beslo
ten hadden ieder te doden, die enige op
leiding genoten heeft en die een aanhaiv
ger is van de regering van Moise Tsjom-
be.
Het feit. dat de slachtoffers over het
algemeen gezocht moeten worden ondei
de kleine klasse in Kongo, die iets meei
geleerd heeft dan de beginselen van le
zen en schrijven, zal lange tijd een zwaai
verlies voor het land betekenen.
Met enige zekerheid schat men, da
tenminste 10.000 Afrikanen gedood wer
den gedurende de maanden, waarin de
Kongolese rebellie op zijn felst was, van
de lente tot de zomer van dit jaar.
Gedurende de bezetting van Stanley
stad door de rebellen werden ongeveei
2.000 Afrikanen ter dood gebracht, terwijl
ongeveer 4.000 Afrikanen het leven ver
loren in Paulis, een ander bolwerk van
de rebellen ten noordoosten van Stan
leystad. Op een reusachtige rubberplan
tage in de omgeving van Boende, in het
noordwesten van Kongo, werd een hele
gemeenschap van 2000 Afrikanen uitge
roeid.
Niemand heeft tot nu toe de berichten
over de moorden in andere steden al;
Kindoe, waar in ieder geval 800 functio
narissen, die verbonden waren aan dt
voormalige regering, zonder enige vorm
van proces vermoord werden, bij stukje;
en beetjes aan elkaai gelast om zodoen
de het juiste aantal slachtoffers bij be
nadering te kunnen bepalen.
In de overtuiging dat de rebellie de ou
de rechtsorde dient te herstellen, hebber
de rebellen bovendien honderden stam
hoofden en hun raadslieden van de in
landse gemeenschap ter dood gebracht.
Volgens een bericht uit Lodja bijvoor
beeld zijn in deze stad 80 stamhoofden en
„notabelen" geëxecuteerd op het mo
ment, dat de rebellen de stad innamen.
De rebellen schijnen in hun haat teger
de blanken, maar ook tegen de Kongo
lese elite, in het geheel geen invloed tc
hebben ondergaan van de 80 jaren van
kolonialisatie en kerstening van Kongo.
Zij laten zich door een andere code lei
den, die van de jungledemonen, een pri
mitief bijgeloof en wreedheid, en d*e aan
een mensenleven niet veel waarde hecht.
Naar verluidt hebben de „president"
van de rebellen, Christophe Gbenye, en
zijn generaal Olenga lange conferentie;
gehouden met tovenaars en tovenaressen
voordat zij tot belangrijke besluiten kwa-
men.
Geen rebellenkrijger zal ten strijde
trekken zonder een talisman (bepaald
voorwerp, dat geacht wordt op magische
wijze een beschermende invloed op de
drager uit te stralen). Ritueel kanniba
lisme was het gemeenschappelijk ken
merk van de massamoorden op blanken
en Afrikanen.
Gbenye zou in zijn eigen krant, „Le
Martyr" geschreven hebben: „Wij zullen
onze fetisj uit de harten van de Belgen
en Amerikanen halen en wij zullen on;
zelf kleden met de huiden van de Ameri
kanen en de Belgen".
Blanken en Afrikanen waren niet al
leen slachtoffers van de slacht- en moord
partijen. Toen de rebellen in de omgeving
van Boende, na eerst 180 geschooide ar
beiders gedood te hebben, 2.000 plantage
arbeiders om het leven brachten, ver
moordden zij ook 18 Maleise en Indo
nesische deskundigen, die naar Kongo ge
komen waren om voorlichting te geven
over de techniek van de rubberproduktie
Het schijnt, dat de anti-imperialisten
die onlangs de bibliotheek van de Ame
rikaanse voorlichtingsdienst in Djakarta
en Soerabaja in brand staken, niet op dc
hoogte zijn geweest van dit feit.
Door dergelijke slachtpartijen aangesto
ken voegden zich tieners en andere kin
deren, die jonger dan 13 jaar waren, bij
de rebellen en toonden zich nog gevaar
lijker en wreder dan de anderen. Adoles
centen kregen de opdracht hun leraren
dood te schieten met machinegeweren oi
hen in stukken te snijden.
In een klein „witboek", dat deze maand
door de Kongolese regering uitgegeven
werd over de slachtingen van de rebellen
werd het gebruik van kinderen in de re
bellie in het bijzonder veroordeeld, mei
de woorden: .,De leiders van de rebellie
aarzelen niet de zeer jonge Kongolezen
te bewapenen en hen de meest verschrik
kelijke daden te laten begaan. Op deze
wijze hebben zij de jeugd van het land
voor een hele generatie bedorven. Dit i;
ongetwijfeld een van de grootste misda
den tegen, de natie, door de rebellen be
gaan".
vijf minuten over half negen. Dan valt
het plotseling uit. Na enige tijd zwaait
een wit licht over de rand van de dijk.
Daarna niets meer.
Wat is er gebeurd? Er is eenvoudig
een auto voorbij gekomen. Zeven mi
nuten lang heeft Van der Beek het
seinen onderbroken. Als de auto weg
is, flitst het herkenningsteken weer
over het water: rood-wit, rood-wit.
De Engelsen zien het echter niet.
Zij besluiten toch door te varen naar
de Schouwse kust. Aan de Kisterinlaat
komen zij aan land. Er gaat een pa
trouille naar de Boerenweg waar de
verzetstrijders moeten zitten. Tegen
half tien komt de patrouille daar aan.
Er is niemand meer. „De zeventien"
zijn net weg. Na lang wikken en wegen
heeft Van der Beek opnieuw het bevel
tot de terugtocht gegeven. De onderne
ming werd andermaal als mislukt be
schouwd.
Op de terugtocht naar de boot wordt
de patrouille ontdekt door een Duitse
schildwacht. Deze maakt alarm door
een lichtkogel af te schieten. De En
gelsen maken dat ze wegkomen.
Intussen keren de ontmoedigde ver
zetstrijders omzichtig terug naar de
stad. Wisse en zijn vrouw gaan een
eind voorop. Zij lopen met een fiets
aan de hand. Een van de banden is
lek. Een mooie smoes voor het geval
zij worden aangehouden Zij worden
aangehouden. Vanuit de donkerte
springen plotseling zeven Duitsers op
de weg.
,.Wat doen jullie hier?"
„We hebben een lekke band. We ko
men van Haamstede. Kijk maar..."
Wisse tjoept zijn zaklantaarn aan en
laat het licht over zijn fiets glijden.
Dit is voor de vijftien anderen het
teken van onraad.
Wisse en zijn vrouw worden doorge
laten. Zodra zij uit het gehoor zijn
springen zij op de fiets en jakkeren
door de nacht. Wanneer zij bij de stad
zijn horen zij schoten ver achter zich.
De vijftien zijn ontdekt...
Volgens de overlevering is een van
de verzetsmannen het eerst gaan
schieten. Hoe dan ook: er breekt een
hevig en langdurig vuurgevecht los dat
uiteindelijk door hun betere bewape
ning in het voordeel van de Duitsers
wordt beslist. Elf man (tien verzetsstrij
ders en de Armeen) worden gevangen
genomen. Gemeentesecretaris C; La-
zonder van Renesse, die met nog en
kele andere secretarie-ambtenaren
aan de ontsnappingspoging heeft deel
genomen omdat zy verantwoordelijk
waren voor het verdonkeremanen van
het bevolkingsregister van Renesse,
is zwaar gewond geraakt. De twee
Engelsen Syt Blacks en Philips Leider
de Drentenaar Bernard de Leeuw en
de verzetsman M. J. de Glopper uit
Renesse weten te ontsnappen.
De elf gevangenen worden naar Zie
rikzee gevoerd en daar met gummi
knuppels zwaar mishandeld. Vooral
Van der Beek wordt zwaar beproefd.
De Duitsers zijn woedend over de
DEN HAAG Over het lot van
69 Nederlandse missionarissen in
Kongo bestaat nog onzekerheid. Op
het moment van het uitbreken van
de rebellie in Kongo telde dit ge
bied 503 missionarissen, afkomstig
uit Nederland. 427 van hen zijn in
veiligheid; 7 missionarissen verlo
ren het leven door toedoen van de
opstandelingen.
Op 1 januari 1962 werden tesa-
m$n met 18 Belgische missionaris
sen twee Nederlandse paters inde
Kongo-missie vermoord: Peter
Walter Gillijns uit Zutphen, 28
jaar oud en broeder Bernulfus
Heemskerk uit Reeuwijk, 61 jaar
oud.
Op 10 november 1964 kwam om
broeder Clemens Vennix uit Oir-
schot, monfortaan, 36 jaar lang
werkzaam in het bisdom Isangi en
63 jaar oud.
Op 24 november werden te Da-
kwa in noord-oost Kongo vermoord
pater W. van Wetten o.s.c. uit
Eindhoven, 46 jaar oud en pater
A. Vervoort uit Uden, 40 jaar oud.
Op 25 november stierven een ge
welddadige dood: pater Frans ten
Bosch s.c.j. uit Lichtenvoorde, 51
jaar oud, pater Hendrik Verberne
s.c.j. uit Asten, 40 jaar oud, pater
Hendrik v. d. Vegt s.c.j., uit En
schede, 55 jaar oud en broeder
Damiaan Brabers s.c.j. uit Breda,
59 jaar oud.
Zij kwamen om op de linker
oever van Stanleystad gelijk met 5
missionarissen, s.c.j. en 17 zusters
en een tiental burgers van andere
nationaliteiten.
Maandag 21 december zal kardi
naal Alfrink te 11.00 uur in de
kerk St. Jacob te Den Haag een
pontificale H. Mis opdragen voor de
omgekomen missionarissen.
Voor deze plechtigheid zijn uit
genodigd de familieleden van de
omgekomen missionarissen en de
uit Kongo teruggekeerde missiona
rissen, alsook de bisschoppen, de
in het land verblijvende missie
bisschoppen en de kath. regerings
autoriteiten benevens provinciale
oversten van de missionerende or
den en congregaties en de missie
procuratoren.
Dit is de oprijlaan naar kasteel
Moermond te Renesse. Tussen de
twee hoge bomen rechts op de
foto was de zware dwarsbalk
vastgenageld waaraan de tien
mannen werden opgehangen.
Tussen deze bomen ligt een
zwerfsteen. Hierin is alleen de
fatale datum ,10 december 1944'
uitgehouwen.
De drie burgemeesters op Schou
wen Duiveland hebben donder
dagmiddag j.l. namens de gehele
Schouwense bevolking een krans
bij deze zwerfsteen gelegd.
ontsnapping van de zes anderen. Zij
arresteren mejuffrouw A. Hage uit
Zierikzee. Zij zien haar voor mevrouw
Wisse aan, die met haar man naar
Kerkwerve is gevlucht.
Vrijdagmiddag worden de Armeen
en negen verzetsmannen in Brouwers
haven aan boord van een schip gesla
gen. De gewonde Lazonder en mejuf
frouw Hage blijven in Zierikzee achter.
De gevangenen zullen naar Goeree
gebracht worden om daar te worden
berecht. Wanneer de boot de haven
van Brouwershaven uit vaart springt
de Armeen plotseling overboord Het
is niet bekend of hij verdronken of ont
komen is. Zijn naam was Jork Miki-
niejan.
De negen anderen moeten nu lang
uit en voorover op het dek gaan lig
gen. Zij worden mishandeld: aan
boord, bij aankomst in Ouddorp en in
Middelharnis.
De berechting geschiedt door een
tribunaal van acht Duitsers, waarvan
twee in uniform, t.w. de eilandcom-
mandanten Von Ellersleben en Schütz
van Goeree-Overflakkee en Schouwen-
Duiveland. Op zaterdagmorgen, om
half vier wordt 't vonnis geveld. Mejuf
frouw Hage wordt vrijgesproken. De
tien anderen worden veroordeeld tot
de strop. Hun namen zijn: de gebroe
ders J. P. en L M. Jonker uit Haam
stede, A M. Padmos, Joh. Oudkerk,
W. M. Boot en C. Lazonder uit Re
nesse, M. K. van der Beek uit Zie
rikzee, I. M. van der Bijl uit Zonne-
maire en J. A. Verhoeff en M. p. M.
van der Klooster uit Brouwershaven.
Hun verzoek om de kogel wordt af
gewezen.
Diezelfde zaterdag worden de ver
oordeelden overgebracht naar een bun
ker in Haamstede.
Zondagmorgen wordt in Renesse een
zware dwarsbalk tussen twee bomen
langs de oprijlaan naar slot Moer
mond geslagen. Daaraan komen tien
stroppen te hangen.
Ds Voorneveld wordt door de Duit
sers van de kansel te Haamstede ge
haald. Hij krijgt tot taak om tien
mannen op de dood voor te bereiden.
Hij schrikt van de aanblik die de
mannen bieden. Zij hebben vanaf het
moment van hun arrestatie geen eten
of drinken gehad- Zij hebben alleen
slaag gekregen. Tegelijkertijd is ds
Voorneveld verbaasd over de stand
vastigheid en de moed waarmee in
die donkere bunker de dood onder
ogen wordt gezien. De dominee leest
psalm 23: Al ging ik ook in een dal
der Schaduwe des doods, ik zou geen
kwaad vrezen want Gij zijt met my".
Daarna verenigen de elf mannen zich
in gebed. Op verzoek leest dominee
Voorneveld ook nog psalm 91. Ten
slotte zingen allen het Lutherlied.
In een gesloten huifkar worden de
verzetslieden naar Renesse gebracht.
Aan het begin van de oprijlaan stap-
ZIERIKZEE Notaris J.J. van den
Ende te Zierikzee was een van de-
genendie enkele minuten na de te
rechtstelling de oprijlaan naar kas
teel Moermond te Renesse ingedreven
werden om naar de gehangenen te
kijken.
Toen ik hoorde dat ik was uitge
kozen om mee te gaan, hen ik eerst
naar de Ortskommandant gegaan. Ik
vroeg hem of het soms de bedoeling
was dat wij daar ook gedood zouden
worden. Hij bezwoer me dat dat niet
het geval was. Hij zei dat we mee
moesten om het later aan anderen te
kunnen doorvertellen; bij gebrek aan
kranten...-.."
Van elke gemeente moesten vijf in
woners naar Renesse. ,,Van ons groep
je uit Zierikzee verloren we er één
toen we nog maar vlak buiten de
stad waren. De man viel flauw. In
Renesse bleek dat er helemaal geen
controle werd gehouden of wij er al
lemaal wel waren."
De getuigen van het eiland werden
verzameld op de gemeentesecretarie
te Renesse. Vandaar werden ze naar
de terechtstellingsplaats gebracht.
Notaris Van den Ende: „We wer
den daar ontvangen met het geweer
in de aanslag Ik had de indruk dat
de terechtstelling een paar minuten
eerder had plaats gehad. We werden
enkele meters voor de galg geplaatst.
We zagen ook Lazonder op de brancard
liggen. De gehele plaats was omringd
door Duitsers. Ze waren zwaar bewa
pend. Ze zaten zelfs met de machine
geweren in de bomen. Het was gewoon
belachelijk. Die Duitsers waren ont
zettend geladen. Ze waren op dat mo
ment tot alles in staat".
Een van de Duitse officieren stak
een hele redevoering af. doorspekt met
bedreigingen Binnen 24 uur zouden
de twee gevluchte en weer onderge
doken Engelse militairen uitgeleverd
moeten worden. Zo niet dan zou een
aantal gijzelaars worden opgehangen.
Intussen vochten de getuigen met
hun emoties. Naast notaris Van den
Ende stond de vader van een der
gehangenen. ,,Ik gaf hem het flesje
cognac dat mijn vrouw me had mee
gegeven". Verder stond er nog een
broer van de twee opgehangen broers
Jonker uit Haamstede.
,,Het was heel merkwaardig", zo
verklaart notaris Van den Ende, ..nor
maal kan ik helemaal niet zoveel ver
dragen maar toen juist wel. Toen ik
daar eenmaal stond verzette ik me te
gen alle opkomende gevoelens Ik
was aan alle kanten verscherpt. Later
pas, 's avonds, kwam die grote ver
slagenheid.
Notaris Van den Ende herinnert
zich nog dat een van de getuigen een
sigaret in de mond had. Die werd er
door de Duitsers uitgeslagen. Dat von
den zij niet behoorlijk
Toen de getuigen de executieplaats
hadden mogen verlaten zocht de nota
ris contact met de eigenaar van kas
teel Moermond Beiden maakten
zich zorgen over de korte termijn die
gesteld was voor de uitlevering van
de Engelse militairen. Samen wisten
zij verlenging van de'termijn te ver
krijgen.
De Engelsen, die door leden van de
ondergrondse naar het onder water ge
lopen deel van het eiland waren ge
loodst, werden daar korte tijd later
door burgers ontdekt en bij de Duit
sers aangegeven.
NOTARIS VAN DE ENDE
In het stille Renesse vragen wij
aan de bejaarde P- Natte de weg naar
het monument dat ter nagedachtenis
van de tien verzetsmannen aldaar is
opgericht.
„Herinnert u zich nog iets van die
10e december?"
,,Ja, ja, ik weet er alles van". P.
Natte moest in die tijd voor de Duit
sers met zijn paard en wagen trans
porten verzorgen. De dag na de exe
cutie moest hij Duitse militairen weg
brengen naar Schuddebeurs. De leiding
van dit transport berustte bij een
Duitse officier, die geweigerd had aan
de ophanging mede te werken Tegen
Natte heeft hij gezegd: ,,Ja. wat
denk je; ik ben een soldaat, géén
moordenaar".
P. NATTE
.ontmoeting met
een soldaat.*..
DJAKARTA De Indonesische rege
ring zal de schade aan de Amerikaanse
bibliotheken in Soerabaja en de hoofd
stad vergoeden.
President Soekarno heeft' zijn spijt be
tuigd over de ongeregeldheden van vo
rige week, waarbij de beide bibliothe
ken gedeeltelijk werden verwoest.
De Indonesische politie moest woens
dag wederom een kordon rond de biblio
theek in Soerabaja leggen om herhaling
van de relletjes te voorkomen.
MADRID. De „operatie terugkeer
van Juan D. Peron, de voormalige Ar
gentijnse dictator, is hervat. Het blijkt,
dat vier van zijn naaste medewerkers
opnieuw een poging hebben onderno
men naar Argentinië terug te keren.
Het zijn Augusto Vandor, Andres Fra-
mini, Alberto Iburbe en Carlos Lascano.
Zij gingen aan boord van een straal
vliegtuig dat naar New York vertrok.
Het is nog niet bekend of zij in het
bezit zijn van een Paraguees visum.
Verleden week woensdag waren zij
door de Amerikaanse immigratiedienst te
New York naar Spanje teruggestuurd,
toen bleek dat zij niet in het bezit wa
ren van een dergelijk visum.
Het Spaanse kabinet beraadslaagde
onder voorzitterschap van generaal
Franco over het lot van de ex-dictator,
die nog steeds in een hotel in Torremo-
linos, aan de zuidkust van Spanje, wordt
vastgehouden.
pen zij uit. Terwijl zij naar de bank
onder de stroppen lopen zingen zij
,,..een vaste burcht is onze God..."
Twee officieren, Klumpe en Cegers,
en de ondergeschikten Fritz Weser en
Franz Pauer bereiden de executie
voor
Lazonder ligt op een draagbaar en
moet toezien hoe zijn negen vrienden
op het bankje gaan staan. Klumpe
brengt de stroppen aan. Dan wordt
de bank onder de voeten van de ne
gen weggetrapt.
Lazonder is er nog steeds zwaar
gewond bij als 's middags bewoners
van het eiland en familieleden van
de dode verzetslieden langs de gru
welijke executieplaats moeten lopen.
Maandagochtend ligt Lazonder daar
nog steeds. Dan sterft hij. Dan zijn de
Duitsers nog zo onbeschoft om het
gewonde, dode lichaam in de tiende
strop te hangen.
TERNEUZEN -
begrotingen vooij
dat deed hielden
algemene beschol
ring, die de raadT
Hieronder volgeJ
Enkele punten, drJ
wege gelaten.
van de vaste oe
haast vanzelfsprell
leest men op de cl
Overigens dat il
begint te verafschl
(zie foto hiernaastf
de verhalen over
(Van een onzer ved
TERNEUZEN In zi
schouwing heeft de het
(G.P.V.), die tevens sp
lieer M. van Lengevef]
warm pleidooi gehoude:
ring van de verkeersvei
urgenter wordt naarmat
activiteiten in Terneuzel
den". Hy drong er bij b
beeld op aan het uitersg
te bevorderen, dat de
do veerdienst Terneuzerl
ke zeer aanzienlijk weg
Naar zijn mening is er
wanneer de Oosterscheid [j
een goede verbinding n|
Voorts zei de heer Ran!]
citeit van de dienst K:||
polder onvoldoende te vil
van mening te zijn dat hl
ten op deze dienst zo veel|
te worden opgevoerd.
Hij raadde b. en w. oc|
gesties van ir. Philips
opening van het TerneuJ
van de gloeilampenfabrieT
leg van een vliegveld inj
van Terneuzen, in ernsta
te nemen of in ieder gevJ
heden daartoe te onderzj
te vroeg hij ook aandj
„interne" verkeersproblej
neuzen. Ook hij merkte
als een onding aan en pi
breiding van de parkeer:
Nl
De heer Ramondt bleek
van mening dat het b|
van f 286.792,- niet als ergl
gezien moet worden. Hij
A. RAMONDT
pleidooi voor betere verkec
gen.
dig beleid kunnen voeren hi
gebonden moet zijn aan een
gezette begroting. Hij zei te
stemmen met het voorstel
tot het verzoeken van een
uitkering uit het fonds aan
van Binnenlandse Zaken ei
en de suggestie van het col.
hoging van de plaatselijke
zulks mede in verband me
breide wensenpakket van d
Bouwact
De heer Ramondt maakte
een nog steeds verontrusten
woningen. „Bijzonder schr,
hij het te achten dat het
deelte van de nieuwe woni
stemd voor de werkkrachte
dustrie die deze van elder:
trekken. Bij de uitbreiding
ningnood zal volgens hem o
dacht moeten worden best
woningnood onder eigen
sprak er zijn vreugde ovez
j°, dc Terneuzense woni
uuktiestromen op gang zi
«y pleitte ervoor nieuwe
Plannen ,,op groter schaal
blijven opzetten" en spral
dat naast de systeem- en
bouw ook de traditionele bo
gelijke voortgang zal kun
Hij zei overigens van meni
dat het college van b. en
i jrïgclopen jaar afdoend
S i_op ^et v*ah van de v
De heer Ramondt gaf voo]
blijk van zijn verlangen na
dige aanvang van de bou
nieuwe lyceum annex cu
rum. Hij bleek ook tevred
hoeveelheid werk, die b. er
ten voor het onderwijs in he
cn voor de verwezenlijking
schoolgebouwen in het bijzo:
Com
De heer Ramondt betuige
waardering voor het beleid v
inzake de grondaankopen t
van de industrie en de
•.dat in het komende jaar
