DEN
(OOL
Regen en wind vechten met
de Steenen Beer in Sluis
Albanezen in Joegoslavië
worden gruwelijk geknecht
iesan-kaas bij
inestronesoep
robinsen
De televisie helpt ook
onderwijzers vormen
elke dag
SINDS VIJFHONDERD JAAR:
Dreigend verval maakt
de restauratie urgent
Nieuwe arrestatiegolf in Kossovo
Gevlucht uit de „hel
van Stanleystad"
MEDEBOUWER
FREJUS-DAM
ONSCHULDIG
AAN RAMP
TERUGKEER TOT ORTHODOX STALINISME:
BOEKENPLANK
PROEVEN AAN HEIDELBERGSE UNIVERSITEIT
9 cent
6 cent
19
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 26 NOVEMBER 1964
19
rlijke verrassing
samen f 1,38
smaak van Knorr
lekend samen met
e Knorr koks kozen
te Italiaanse kwali-
je van deze kaas
rr Minestronesoep,
e aanbieding!
Meditaties over de brief
aan de Romeinen
Speurders
DUBBEL LEED
HOOGTEPUNT
OOK ADEM DEMACI
mister.
Teveel studenten
leidde tot chaos
bij onderricht
Veel mogelijkheden
(Van een onzer verslaggevers)
SLUIS De Steenen Beer dreigt
geveld te worden. Weer en wind
hebben tegen hem jarenlang ge
vochten en hun overwinning lijkt
nu nabij. De ruïnes van de groot
ste en machtigste verdedigings
poort uit de gordel om het roem
rijke Sluis, zijn in een desolate toe
stand komen te verkeren. Van dag
tot dag schrijdt de ondermijning
voort en worden de kosten van
herstel hoger opgejaagd. Zal Sluis
dit monument van een verleden
nacht kunnen behouden
Binnenskamers ziet men de werk
zaamheden al begonnen. Maar zodra
de deur opengaat deinst men terug
voor de slag, die de realiteit zon
der genade uitdeelt. De plannen wor
den clan aarzelend, de toespelingen
schuchter. Geld, veel geld is nodig
om de Steenen Beer te kunnen red
den. De Rijksdienst voor de Monu
mentenzorg heeft het (nog) niet, de
gemeente Sluis bezit het niet ge
noeg. Het verval van de ruines houdt
daar echter geen rekening mee, en
gaat angstvallig snel voort.
Wanneer de tijden niet veranderd
waren, zou de strijd om het behoud
van de Steerten Bee. of de Wc..,;.;
identiek kunnen zijn met die om de
aanleg Als welvarende Vlaamse stad
aan hét Zwin wilde Sluis een mach
tige verdediging opwerpen. Geld was
echter niet voorhanden. Hertog Phi
lips de Goede was Sluis ter wille en
verleende bij octrooi te Atrecht van
29 augustus 1444 toestemming een
verloting te houden. Tegen 3 schel
lingen 2 groten per stuk werden 4304
loten in omloop gebracht. Met de
loterij van 22 december 1445 kwam
men aan een opbrengst van 1357 pond
waarvan de helft ten goede kwam
aan de bouwwerkzaamheden.
De Steenen Beer mocht 20.000 tot
24.000 rijders kosten. Philips gaf ver
der nog toestemming om in totaal on
geveer 2000 pond lijfrente op de stad
tegen de minimale penning 9 te ver
kopen. Bovendien mochten van hem
de stenen van de grote toren in
Hugovliet bij IJzendijke worden ge
bruikt. Niettemin stak Sluis zich diep
in de schuld, om de Westpoort te
kunnen bouwen. De vesting diende
als bolwerk tegen Engeland voor ge
heel Vlaanderen. De rentelast zou
Sluis boven het hoofd stijgen.
De Steenen Beer werd uitgevoerd
onder leiding van meester-rnetselaar
Hendrik Timmerman, naar ontwerp
van zijn leermeester Joris Lietac. Op
de plaats waar het, in 1437 door de
Bruggelingen verwoeste, houten poort
gebouw stond, verrees het sterkste
Sluise verdedigingspunt, bestaande
uit twee torens, een arduinstenen over
welving en een zware valbrug naar
een voorversterking. In de nabijhid
stond nog de „Mijns Here Haretoren"
Talrijke ambachtslieden verdienden
aan de Steene Beer enkele jaren hun
brood Karrevoerder Jan F. Hein-
rix bracht dekturven aan, Jakob van
Neville zorgde voor het grondwerk,
terwijl Heinric Timmerman en Wil
lem Vortshuus voor het metselwerk
zorgden. Alles tegen de betaling van
vele ponden, schellingen en groten.
Zelfs burgemeester Wouuter de Grote
hield er nog 6 schellingen en 8 gro
ten aan over, omdat hij behulpzaam
was geweest bij de afbraak van de
toren in Hughenvliet (Hugovliet bij
IJzendijke). Bij de afbouw leverden
o.a. Mattheeus van Caestre en Rei-
nier de Bastaerd nog verdienstelijk
werk bij het maken van respectie
velijk elf en een halve roede
„haleyen" en het dekken met scha
liën van 14 roeden en 2 voet.
In 1578 werd de Westpoort, het
symbool van het machtige Sluis, ge
restaureerd. In 1604 kwam door het
nieuwe verdedigingsplan van Maurits
de ontluistering. Van de Steenen Beer
die onder aarden wallen verdween,
moet niet veel meer zijn overgeble
ven, dan nu nog te zien is. Ook de
Dobbele Poort in Hulst werd toen
tertijd aan het gezicht onttrokken.
Zoals bekend, is dit verdedigingswerk
onlangs gerestaureerd.
De overblijfselen van de West
poort geven nog een goede kijk
op de toestand van vijfhonderd
jaar geleden. Het historierijke
Sluis, dat in de oorlog veel ver
woest zag gaan, is veel aan de
restauratie van de Steenen Beer
gelegen.
(Foto's Ryksdïenst voor de Monumen
tenzorg te Den Haag. Documentatie
C J. A. Bukkens te Sluis)
DRAGUIGNAN Ingenieur Jacques
Dargeou is gisteren door een rechtbank
te Draguignan vrijgesproken van dood
door schuld. Hem was nalatigheid ten
laste gelegd bij de bouw van de stuw
dam van Malpasset bij Fréjus, die in de
nacht van 2 op 3 december 1959 bezweek.
421 mensen kwamen toen om.
Er is komen vast te staan, dat niet
Dargeou verantwoordelijk was voor het
ontwerpen en bouwen van de dam, maar
de inmiddels overleden ingenieur Coyne,
een van 's werelds grootste specialisten
op het gebied van stuwdammen. Naar
het oordeel van de rechter heeft Dargeou
de hem opgedragen taak naar behoren
vervuld.
Nog een foto van het leed onder de
vluchtelingen, die uit Stanleystad
bevrijd konden worden. Dit plaatje
werd genomen op het vliegveld van
Leopoldstad, het eerste opvangcen
trum voor de ontheemden. Duidelijk
staat het doorstane leed op het ge
zicht van deze vrouw te lezen. Haar
zoontje rust op de armen van een
verpleegster.
(Advertentie)
(Van onze correspondent)
ATHENE Albanië is onder de communistische
staten maar een ukkepuk. Het land is 28.750 vier
kante kilometer groot en heeft ongeveer anderhalf
miljoen inwoners. Daarvan is een zeer gering ge
deelte communistisch georganiseerd. Desondanks
gedragen de communistische dictator Enver Hodia
en kornuiten zich, alsof Albanië naast Moskou en
Peking de derde communistische grootmacht is, de
inspecteur en controleur van de zuivere communis
tische leer en haar beleving. In vrijwel alle commu
nistische landen China, Noord-Korea en Noord-
Vietnam niet uitgesloten maakt het communis
me een proces van aanpassing aan de actuele le
vensomstandigheden door. In de drie hiergenoemde
landen heerst een aangepast Stalinisme, maar in
Albanië woedt het Stalinisme nog in zijn meest
orthodoxe, brutale vorm. Albanië, aldus Enver
Hodia, is de geschiedkundige rol van behoeder van
het Leninisme-Stalinisme ten deel gevallen. Van
daar de autorisatie voor de luide stalinistische ex
clamaties, waarmee Albanië het internationale
communistische concert voortdurend poogt te over
stemmen. Vandaar de stereotiepe eis, dat de com
munistische landen de weg van de weke Kroest-
jev-coëxistentie zullen verlaten en terugkeren tot
de zuivere leer en praktijk van Stalin.
Deze meditaties zijn een voortzetting
jan de meditaties over de evangeliën,
die destijds Richard Gutzwiller publi
ceerde, waarvan de Nederlandse verta
ling bij Paul Brand verscheen. Zij blij
ken goed in de smaak te vallen, want
dezelfde uitgever heeft Prof. Schelkle
-•met hardnekkig geduld" uitgenodigd
deze vorm van mediteren voort te zet
ten t.a.v. de Romeinenbrief en dezelfde
Nederlandse uitgever heeft nu de ver
taling in het licht gegeven. Het ver
schil tussen de inmiddels overleden
Gutzwiller en Sch. is dat de nog al
jzvis breed genomen „toepassingen" van
Gutzwiller bij Schelkle geheel ontbre
ken. Hij verlaat de weg van de zake
lijke exegese niet Op het eerste gezicht
hjkt dit voor een meditatieboek in de
gangbare betekenis en tekort. Het boek
is meer een bondig commentaar gewor
den. Wil men dus op eigen geestelijk
leven toepassen" dan moet men dit
zelf doen. En de brief aan de Romeinen
geeft daar heus wel gelegenheid toe.
Voor onze mediterende christenen is een
beetje zelfwerkzaamheid wél op zijn
Plaats. Naar twee kanten dus kan dit
werk uitstekende diensten bewijzen: als
meditatieboek én als commentaar. Als
bondige verklaring van inhoud en tekst
is het zeer overzichtelijk en duidelijk.
J. H.
In korte tijd is het legioen
van speurdersverhalen en wat daaraan
annex is weer met een beduidend aan
tal uitgebreid Het Spectrum Utrecht-
Antwerpen is met zijn Prisma-reeks wat
dat betreft toonaangevend zowel in ge
tal als op het stuk van kwaliteit.
.,De geduldige dode'' van Josephine
Tey is een vroegertje van deze in de
Prisma's gezaghebbende schrijfster. Het
boek begint met een duidelijke moord
en de inmiddels vermaarde Alan Grant
begint in dit boek zijn roemruchte car
rière.
„In staat van beschuldiging" van Ed
ward Lindall is in zoverre een opval
lend boek, dat de schrijver poogt om
in het nogal beperkte kader van een
thriller een algemeen en modern men
selijk probleem aan de orde te stellen,
n.l. dat van het recht op een eigen le
ven, dat niet door invloeden van buiten
geregeerd wordt.
„Misdaad in Frankrijk" van Erich
Landgrebe moge dan een bundel van
op historische gegevens steunende mis
daadverhalen zijn, het is in vergelijking
met moderne misdaadverhalen milde en
oorspronkelijk in 1734 door de Parijse
advocaat De Pitaval zijn opgetekend
tonen een scala van menselijke ontspo
ring, maar de inmiddels verstreken eeu
wen hebben er de scherpe kanten wel
afgeslepen
,De drie rechtvaardige mannan" is
het zoveelste deel van Edgar Wallace
dat in de Prisma's uitkomt. Na een
spannende inzet wordt het saai en lang
dradig en voor men op de helft van het
boek is aangekomen, is men vergeten
dat men een Wallace onder handen heeft.
.Interpol" behelst de memoires van
hoofdinspecteur Sir Ronald Howe, In de
afgelopen jaren is Interpol een steeds
weer opwellende bron van min of meer
spannende boeken geweest. Met dit
Prisma-deeltje is er dus geen nieuws on-
der de zon gekomen. Wel heeft het en
dit in tegenstelling tot vele voorgangers
als pluspunt, dat het boeiend verteld
En dat is by een boek over een zo
nuchter onderwerp als de internationale
samenwerking van de politie een onmis
bare kwaliteit
Dezelfde Sir Ronald Howe speelt
uiteraard ook een rol in „Legenda
rische speurders" van L. Gribble, dat
in de Dubbele Antilope Reeks van het
Wereldvenster in Baarn is verschenen.
Het geeft een overzicht van de geschie
denis van het politiewezen, te beginnen
bij de eerste Franse detectieve, tevens
oud-misdadiger Vidocq. Een goed ge
schreven en informatief boekje voor ie
der die belangstelling heeft voor dit
genre.
Men kan zich bij dit alles wel voor
stellen, wat zich op de dag van van
daag nog binnen de Albanese grenzen
afspeelt. Van opening der grenzen, be
vordering van toerisme e-d. is geen spra
ke. Albanië is nog altijd één groot con
centratiekamp, waar de geheime poli
tie het laatste woord heeft en voortdu
rend op zoek is naar samenzweerders.
De Albanezen komen onder dit juk zel
den tot rust.
De ene samenzwering is nog niet afge
werkt, of een nieuwe wordt ontdekt.
De juistheid is niet vast te stellen, om
dat de ongelukkigen, die als verdach
ten worden gearresteerd, van het toneel
verdwijnen.
Het leed van de Albanese natie is
daarmee nog niet volledig getekend.
Door de eigenmachtige grensverschui-
vingen na de tweede wereldoorlog zijn
stukken authentiek Albanië onder vreem
de, voornamelijk Joegoslavische heer
schappij gekomen. Daardoor zijn vele dui
zenden strenggelovige Mohammedaanse
Albanezen onderdanen geworden van het
communistische Joegoslavië. Hun leed
is daardoor verdubbeld, want niet alleen
lijden zij onder het communistische juk,
maar als Albanezen moeten zij ook 'nog
boeten voor de houding van de stoere
Stalinisten van Tirana jegens Joego
slavië.
„Het Nationale Comité voor de Vrij
heid van Albanië", dat zijn domicilie
in Istanboel heeft, richtte dezer dagen
in het orgaan der beweging „Besa" een
oproep tot de vrije wereld, waarin de
onderdrukking en terreur waaraan deze
Albanezen in Joegoslavië bloot staan,
worden aangeklaagd voor het forum van
het wereldgeweten. De Joegoslavische
terreur speelt zich voornamelijk af in
de landstreek van Kossovo. Dit gebied,
dat in de Joegoslavische Volksrepubliek
een autonome provincie vormt onder
de naam Kossovo-Metohija en ongeveer
een derde deel van Nederland groot is,
wordt nagenoeg geheel bevolkt door Ski-
pitaren-Albanezen en heeft volgens de
laatste volkstelling een inwonerstal van
890.000. De hoofdstad is Priktina. Ver
dere belangrijke gemeenten zijn Ipek,
Gjilan, Prizrend, Jakovo, Vucitern, Llap
en Mitrovitsa. De Joegoslavische gesta-
po, de U.D.B. opereert sinds de lente
van dit jaar in het land der trotse Ski
pitaren en tot heden hebben meer dan
2000 arrestaties plaatsgevonden.
In de nacht van 6 juni j.l. bereikte
deze vervolgingsgolf een hoogtepunt. De
agenten van de U.D.B. drongen tal van
huizen in de steden van de provincie
Kossovo binnen en arresteerden veel
bewoners. Sindsdien zijn deze arrestaties
die met grove brutaliteit geschieden,
voortgezet. Speciaal intellectuelen, onder
wijzers e.d., maar ook boeren en arbei
ders moesten het ontgelden.
Waarom hebben deze arrestaties plaats?
Men zegt, dat als officiële motivering
geldt de geste van enige Albanese stu
denten, die bloemen zouden hebben ge
legd op de graftombe van een leraar,
Shaban Shala, die op 13 april 1963 door
de U.D.B. werd gearresteerd en dood
gemarteld. Deze kranslegging zou in de
verbeelding der U.D.B. de vormen van
een door Albanese autoriteiten opgezette
subversieve actie hebben aangenomen.
Het orgaan van de Vrije Albanezen noemt
dit een „vrij belachelijk voorwendsel".
Deze arrestaties zouden deel uitmaken
van een door de Joegoslavische regering
opgezet plan om de Albanese minderheid
in haar nationale betekenis te likwide-
ren. Men is reeds begonnen met de uit
voering van een economisch plan waar
van het doel is, de Albanezen van hun
geboortegrond te verjagen en naar el
ders in Joegoslavië over te planten. De
agrarische coöperaties en staatshoeven
onteigenen elk dag meer Albanese boe
ren en dwingen hen in de industrie te
gaan werken. Maar voor de Albanese
arbeiders van Kossovo is er geen werk,
onder het voorwendsel dat zij niet ge
specialiseerd zijn. In de werkplaatsen
van Oblitsch bijvoorbeeld, in de nabijheid
van Prishtina werken 50.000 arbeiders,
maar er is er niet een van Albanese
nationaliteit bij. Aan de Albanezen woon
achtig in Skopje geeft men geen ver
gunning om hun door de aardbeving
vernielde huizen op te bouwen. Dit is
een maatregel van de meest wrede aard.
De arrestatie-golf van thans roept her
inneringen op aan gruwelijke vervolging
van de bevolking van Kossovo in 1956,
toen de Joegoslavische politie, met als
motivering wapenvondsten, op wreedaar
dige wijze tekeer ging tegen de bevol
king totdat de internationale pers zich
rmee ging bemoeien. Ook toen stierven
velen onder de mishandelingen, anderen
werden voor de rest van hun leven in
valide en velen pleegden zelfmoord om
aan de U.D.B. te ontsnappen.
En zeer groot aantal der thans ge
arresteerde burgers is gedeporteerd naar
Servië, vermoedelijk naar Podjorevats.
Op grond van nauwkeurige informaties
uit Kossovo, aldus de vrije Albanezen,
weten wij dat de aangehoudenen geen
enkel contact met het Albanese commu
nisme hebben of ooit hebben gehad. De
Albanezen van Kossovo zijn tegen elk
communisme gekant, of dit nu van Bel
grado of Tirana komt. Een der belang
rijkste personen onder de gearresteerden
is de schrijver Adem Demaci, die reeds
vier jaar in een gevangenis heeft door
gebracht. omdat hij een anti-communis
tische roman (.„De bloeddorstige serpen
ten") schreef.
autoschoen
v.a.
Behaaglijk warm door de
originele vachtvoering.
In zwart en bruin juchten.
Maten6 t/m 12.
(Bijzondere correspondent)
HEIDELBERG De wereldbe
roemde Westduitse universiteits
stad Heidelberg heeft in weten
schappelijke kringen de naam ver
worven, niet alleen zeer traditie-
bewust, maar tegelijkertijd buiten
gewoon vooruitstrevend te zijn.
Een nieuw bewijs voor de weten
schappelijke openheid van Heidel-
berg, zijn de proeven die sinds einc'
mei van dit jaar in de Pedagogi
sche Faculteit met een „Onderwijs-
meekijkinstallatie" worden geno
men. Deze installatie, die in de toe
komst vele mogelijkheden biedt
een tweede exemplaar wordt be
proefd in de Westduitse hoofdstad
Bonn is geschonken door dr
Stichting „Volkswagenwerk".
Door middel van televisie is het than.-
mogelijk toekomstige onderwijzers li
grotere groepen en grondiger praktisch
onderricht te geven dan tot nu toe. Dt
in Heidelberg werkende televisie-trans
missieinstallatie is op de goede weg en
heeft haar onschatbare waarde voor de
praktijk van de onderwijzersopleiding
bu=ieitenDa^T voSoterU%zeal in^-
latie eveneens bij opleiding en
onderzoek te gebruiken. Sinds het begin
van de experimenten nemen steeds meer
professoren en docenten van binnen- en
buitenlandse pedagogische faculteiten als
gasten aan de praktische lessen via de
televisie deel.
In de afgelopen jaren is het bij de on
derwijzersopleiding beslist noodzakelijke
praktische onderwijs tot een steeds gro
ter probleem uitgegroeid. De groepen
zij het onderwijs ernstig storen. Ten
einde deze factor uit te schakelen en de
leerlingen toch in de gelegenheid te
stellen voldoende praktische ervaring op
te doen, is deze transmissieinstallatie
ontworpen. Het gebeuren in de klas
wordt door drie camera's opgenomen en
met behulp van grootbeeldprojectoren
in een grote collegezaal overgebracht.
In de collegezaal zitten 220 studenten en
tegelijkertijd kunnen nog eens 150 stu
denten, die over drie kleinere ruimten
verdeeld zijn, de uitzending volgen. De
docent kan van de drie tijdens de les
opgenomen beelden het meest geschikte
Een overzicht van een klaslokaal aan
de Heidelbergse Universiteit, waar
bij de opleiding van onderwijzers
geëxperimenteerd wordt met te
levisie.
uitkiezen; hij kan als hij dat wenst het
geluid uit de klas weg draaien en zelf
commentaar geven. Tot de complete te
levisie-installatie behoort ook een mo
biel beeldopname-apparaat, zodat het
bijvoorbeeld mogelijk is, het onderwijs
in plattelandsscholen op de beeldband
vast te leggen, en dit later aan de stu
denten te vertonen.
