Rector
Jan Huss
ging
het
vuur
in
lllis I
Êm\ 'Mifft
VAN CONCILIE
TOT CONCILIE
ALLEMANSKERK
ARKA kan best op
eigen
benen staan
VERMIJD EEN LEGE MAAG
Beste remedie voor
maagzweer is rust
open hof bij het geloof
Ketters ging
het slecht
Aanleg speelt
grote rol
In Winkel (kop van Noord-Holland)
Tunnel stortte
in: vier doden
De Herrnhutters
Voorraad te groot
Winkel stortte
in: drie doden
Op de E-3
Resolutie stelt duidelijk:
Schoonheidskoningin
door kogels getroffen
Wanneer opereren
„Sociale indicatie
Aanleg
31
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 14 NOVEMBER 1964
SI
(Van een medewerker)
T~"V E Tsjechische geschiedschrijver Tomek wou liet in zijn
I J jeugd niet van de boeken alleen hebben. Zo vaak als hij
J - kon, trok hij erop uit om de overblijfsels uit het verle
den te gaan bekijken. Op een van zijn tochten door Bohemen
beklom hij de toren van het dorp Kopecek en ontdekte er dat
de naam van de kerkklok gedeeltelijk ivas uitgeschrapt. Er
stond enkel nog Jan op, maar het nas duidelijk te zien, dat het
opschrift vroeger uit drie ivoorden had bestaan en wel: „heilige
Jan Huss".
Tomek deed die ontdekking in augustus 1838. Hij was pas
22 jaar oud, maar reeds voor de tweede keer in zijn leven stoot
te hij op een Huss-raadsel. Het jaar daarvoor had hij een studie
geuijd aan de Hussietenoorlogen en legde die voor aan de lec
tor van de Oostenrijkse censuur. Dat ivas toen de geschiedkun
dige Sjafarik, aan wiens kinderen Tomek privélessen gaf. De
jongeman rekende dan ook op een gunstig onthaal, maar als
censor bleek Sjafarik onverbiddelijk. Geen sprake van, dat er
iets over Huss kon worden uitgegeven! Toen Tomek zijn werk
gever naar de reden van dit veto vroeg werd hij met dit laco
nieke antwoord afgescheept„Ik schik me naar de richtlijnen
van hogerhand."
In 1851, durfde dezelfde Sjafarik het nog niet aan, de ge
schriften van Huss uit te geven, hoewel de Oostenrijkse macht
toen iets lichter op Bohemen woog dan voor de revolutie van
1818.
Devotieprentje voor de op 6 juli 1415 te Constanz als
ketter terechtgestelde Jan Huss.
t •>-
Het „gelijkgeschakelde" kerkhof
Het naakte kerkinterieur van de Herrnhuttersgemeente te
Christiansfeld
haastte mij een drukverband
aan te leggen In de hoop.
dat dit het bloeden zou stelpen-
steeg ik weer in het zadel e
begon mijn tocht recht naa
het noorden. Volgens wc
Intosh lag Fort Dickson vu'
tig kilometer van Fort Sco
verwijderd.
Rusland had hem een aanbod voor de uitgifte gedaan en de finan
ciering daarvan toegezegd- Maar Sjafarik antwoordde: „Laat de doden
in vrede rusten. Huss worde zelfs niet vernoemd, of hij wordt opnieuw
verbrand".
Het was tijdens het Concilie van Constanz, vijf en een halve eeuw
geleden, begonnen, dat Jan Huss in de conciliestad op de brandstapel
het leven liet. Een fraaie geschiedenis is het in geen geval, ook al
houdt men er rekening mee, dat niet het Concilie, maar het wereldlijk
gerecht de rector van de universiteit van Praag tot de vuurdood heeft
verwezen wegens zijn verstoktheid in de dwaalleer. Huss was naar
Constanz gelokt met een vrijgeleide dat niets méér bleek te zijn dan
een hinderlaag.
Dit wreekte zich later. Vruchteloos zou na enkele jaren het Concilie
van Bazel trachten de Hussieten weer binnen de Kerk te krijgen. De
trouweloze keizer Sigismond had toen reeds zijn straf gekregen.
De kerk van Tyn te Praag waarop eens de gouden kelk
als overwinningsteken van de Hussieten prijkte. Links
het standbeeld van Huss.
(Van een onzer verslaggevers)
ALKMAAR Het Noordhollandse
dorp Winkel, ruim tweeduizend zielen,
25 kilometer boven Alkmaar, behoort
tot dat deel van het Hollandse platte
land, waar in een vorige generatie de
vrijzinnigheid verwoestend op de kerks
heid heeft gewerkt. Er woont een
handjevol katholieken en een handjevol
gereformeerden die elders kerken
Het percentage als onkerkelijk gere-
gistreerden behoort er tot het hoogste
van het land. Officieel als hervormd
ingeschreven staan byna duizend inwo
ners. Daarvan zijn er maar enkele hon
derden belijdend lidmaat. Trouwe kerk
gangers echter nog geen vijfentwintig.
*s in dat dorp, dat deze herfst
op twaalf achtereenvolgende zondag
avonden in het vriendelijke hervormde
nnL8 dat er welonderhouden uitziet
I bü i;?ung ln de verf steekt, „allemans-
I kerk wordt gehouden.
$ee Is van de 3°nëe predikant
v?7 g> die enkele jaren geleden
I wJ,nkel werd geroepen. Hij is ge-
en Rotterdammer, die hier in zijn
I \ov1a Semeente staat Dat is al een
riiJï er in Winkel weer een pre-
m<»,1S" De gemeente is telkens op-
7rvii jarenlang vacant geweest. Hoe
nnk ^.n.geestelijk ambtsdrager het hier
rip c+ kunnen houden? Kerk en pasto-
npp 7?n el we*> en iedereen zal domi-
teliiw i gr°eten, maar hem als gees-
»JK leidsman opzoeken: dat doet nie-
een enkeling^ de dienst komt slechts
WinS de hervormde kerk in
Ee7iohl. arleAminst een afschrikwekkend
nee n pt et kerkgebouw niet, de domi-
voor enkpfn de Pastorie evenmin. Tot
traditioneil fn stond zij er als het
™eer mnrwg e holle en nauwelijks
Dat is te? te bewonen ambtshuis,
kwam epj de §r°nd gegaan en er
low voor in ?merkelijke Pastorie-bunga-
digheid op ZichPlaatS' een bezienswaar"
I ken lekend?3118**®1* van Winkel spre
ken betekent °\*Yi wat het Seloof voor
7 uur. De reek zondagavond om
nen met PPn „S41S °P 4 oktober begon-
der Hoeven getu'genis van mr J. van
de koninginpan,lcuher secretaris van
den beëindig ZaJ op 20 december wor
merlid C. Egas r het PvdA- "Ka-
keer. en^de !|!IïmS er ook een
derland, vice aril?1and,ant zeemacht Ne-
spreekt er on T? aal L E- H- Heeser,
ket IKOR BP! t november. Daar zal
die op maanHacr pname van maken,
ket programm ayond 23 november in
zijn. ..kenmerk" te zien zal
Men SDr2fcfaan hler niet ln een dienst.
ensemble Corelli spelen en rond de
vice-admiraal komt het katholiek kerk
koor van Schagen Mozarts Krönungs-
messe zingen.
Wat betekent dit nu echter allemaal,
en wat doet het? Dat laatste kan geen
mens weten, omdat het de geest is die
waait waar hy wil. Maar het idee was
een begin in vertrouwen, al leek dat
op niets gebaseerd. Het was een poging
om hier tussen geloof en mensen een
communicatie te herstellen, die gron
dig verstoord bleek. De praktijk van dit
idee leverde tot nog toe al enkele op
merkelijke ervaringen op.
Is het immers niet wonderlijk dat
mensen als Reeser, Van der Hoeven,
Bomans het er zonder meer voor over
hebben en ook zonder bidden en
smeken om in een nauwelijks bekend
dorp over hun geloof te komen getui
gen? En is het niet fascinerend, dat het
kerkje telkens weer vol loopt 150 tot
200 bezoekers? Men zou verwachten, dat
hier voor geloofsgetuigenis de belang
stelling spoedig zou zijn gaan tanen als
het nieuwtje er eenmaal af was, Maar
neen. Er komen trouw mensen uit
Winkel, die nog nooit de kerk bezochten,
en zo komen 1 op 2 uit wijde om
trek. Het gehoor is zeer gemengd: jong
oud kerks, niet kerks Wat boeit hen
hier, wat trekt hen?
Is het de afwisseling van de spre
kerslijst? Die is van grote verschei
denheid Naast de vier, die we al
noemden: een koopman, een tuinder,
het katholieke Kamerlid Laan, de
kantonrechter uit Den Helder, burge
meester Wytema van Alkmaar, die
voorzitter is van het internationaal
verbond voor vrijzinnig christendom
en geloofsvrijheid, een kernfysicus
van het reactorcentrum in Petten,
een katholieke journalist en de pen
ningmeester van het NW uit Am
sterdam R. Wijkstra.
Het zit echter zeker dieper dan daarin
alleen, en dat maakt deze allemanskerk
in een afgelegen dorp wellicht tot een
teken ook voor elders. Want dit spre
ken zonder de franje van al wat ker
kelijk traditioneel is, blijkt te werken
als een uitnodiging van de kerk tot al
wie zoeken. En zoekers zijn er velen,
méér wellicht dan de kerk geneigd was
te denken.
lv*«n SD2Y>f>W r «ift in een cuensi.
een kopie kwartiertje, er wordt
Thter" 6 ^ndg?dlend; er i;
met een aantti ue al e€n Paar
in dc nacfft-:. bezoekers nog urenlang
er is dis
keer
gramma" woVrft vo?rtgezet Het pro
gel Zang of L ingeleid. Or-
Óp de laatcf dorpsfanfare.
1ste avond zal een strijkers-
BOLZANO Vier arbeiders zijn gis
teren om het leven gekomen door een
instorting van een tunnel, die bij de
Italiaans-Oostenrijkse grens wordt ge
graven. De tunnel is een onderdeel vam
een zijweg van de oude weg over de
Brennerpas, die Italië met Oostenrijk
verbindt.Het gewelf van de tunnel stort
te vermoedelijk in door het doorsijpelen
van water.
Bij de dood van zijn broeder in 1419,
koning Wenceslas IV van Bohemen, werd
hij geroepen om te Praag de troon te
bestijgen. Maar het Tsjechische volk was
de smadelijke terechtstelling van Jan
Huss, op 6 juli 1415 te Constanz, niet
vergeten. Het weigerde Sigismond als
koning te erkennen. De Hussietenoorlo
gen begonnen en zouden jarenlang Bo
hemen teisteren.
Evenmin als de keizer ontgingen de
aanhangers van Jan Huss hun lot, het
lot van alle afdwalingen. Zij vielen in
twee secten uit elkaar: de „taborieten
en de „calixtijnen".
Jan Huss had zijn dwaalleer niet zelf
gevonden. Hij had ze geput uit de ge
schriften van de Engelse priester Wiclef.
Gelijk deze laatste leerde hij dat de
waarheid inzake geloof niet van Rome
kon komen, omdat op Petrus' stoel on-
waardigen troonden, dat een onwaardig
priester niet geldig de sacramenten kon
toedienen. Wie zondigde, verbeurde vol
gens hem zijn gezag, zowel de paus, de
priesters als vorsten, omdat alle gezag
van God komt van wie de zondaar zich
afkeert.
Wat Huss niet van Wiclef geleerd
had, was de communie onder beide ge
daanten. Eén van zijn Tsjeekse aanhan
gers had hem dat voorgesteld en de
hervormer was erop ingegaan, uit een
soort democratische gezindheid, die
priesters en leken op dezelfde voet wil
de plaatsen bij het nuttigen van de
Eucharistie. Dit verklaart de naam „ca
lixtijnen" gegeven aan het leger dat
tegen de keizerlijke troepen van Sigis
mond optrok achter een witte vlag met
een rode kelk versierd. Het verklaart
eveneens waarom in de hoogste nis op
de gevel van de kerk van Tyn te Praag
een reusachtige vergulde kelk geplaatst
werd boven het standbeeld van de eni
ge Hussietenkoning die over Bohemen
regeerde.
Beide, standbeeld en kelk, werden naar
beneden gehaald na de nederlaag van de
Tsjechen op de Witte Berg in 1620,
waardoor Bohemen voor drie eeuwen
aan de Oostenrijkse Habsburgers toeviel.
De katholieke machthebbers in Wenen
hadden het niet alleen op de dwaalleer
van Huss gemunt. Ze wilden Bohemen
verduitsen en ook daarom moest de na
tionale kerk van de Hussieten uitgeroeid
worden.
Uiterlijk leek de onderneming niet zo
moeilijk. De taborieten waren reeds uit
geschakeld door de calixtijnen en in de
schoot van deze laatsten was intussen al
een andere secte ontstaan, die van de
Moravische broeders, voor wie de ca
lixtijnen al te zeer op macht en te weinig
op vroomheid en evangelische gestreng
heid gesteld waren. De Moravische broe
ders waren het, die Jan Huss heilig ver.
klaarden en ieder jaar 8 juni zijn feest
dag vierden, tot ze wegens deelneming
aan een oproer, omstreeks 1550. uit het
land gezet werden en naar Polen uitwe
ken.
Tenminste zij, die openlijk voor hun
opvatting uitkwamen. Velen ontbrak
daartoe de moed, maar toen in 1781 voor
Bohemen een edict van tolerantie werd
afgekondigd, kwam het uit dat vele ca
lixtijnen en Moravische broeders van
vader op zoon waren trouw gebleven aan
hun secte. Dat stemde de Oostenrijkers
wantrouwig jegens alles wat met Huss
verband hield, zoals Tomek nog in 1837
zou ondervinden toen hem de publikatie
van een studie over de Hussietenoorlogen
verboden werd.
Nog eer in hun land van herkomst de
Hussieten opnieuw in het daglicht durf-
I den treden, was voor hun uitgeweken
deed, een universiteitssector tot de
brandstapel zal laten veroordelen, zo zal
de toerist van 1964 niet uitvaren tegen
Christiansfeld, alleen maar omdat het
er bij de verre volgelingen van Jan Huss
anders toegaat en anders uitziet dan in
zijn eigen kerkgemeenschap. Hij zal het
integendeel waarderen, dat de Deense
Herrnhutters zich in den vreemde aan
missiearbeid wijden, dat ze op hun kerk
hof geen onderscheid maken tussen rijk
en arm, omdat in de dood allen gelijk
zijn en meer behoefte hebben aan Gods
barmhartigheid dan aan arduinen praal
graven.
geloofsbroeders in Polen de vervolging
uitgebroken. Weer sloeg het uur van de
vlucht en ditmaal bood Duitsland een
veilig onderkomen. Zo belandde in 1722
een groep Moravische broeders op het
landgoed Bertelsdorf van graaf von Zin-
zendorf. De eigenaar was een vroom man
en hij schonk de vluchtelingen de èêle-'
genheid om zich op zijn grond te ves.
tigen. De nederzetting werd onder de
hoede van de Heer geplaatst en kreeg
daarom de naam Herrnhut. Vijf jaar lang
boterde het niet tussen de broeders. In
de vervolging waren ze eendrachtig ge
weest; nu ze in veiligheid en in volle
vrijheid verkeerden, traden hun onder
linge tegenstellingen aan het licht. Op
13 augustus 1727, toen de gemeente dreig
de uiteen te vallen, kwam de inkeer.
Men besloot de benaming broeders
waar te maken en als broeders onder
elkaar te leven. De vernieuwing ver
vulde alle leden met ijver en spoedig
gingen de Herrnhutters, zoals ze voort
aan genoemd werden, aan het uitzwer
men om hun geloofsopvatting en hun
geest van broederlijkheid te versprei,
den in Europa en o\rerzee.
Welke invloed de Herrnhutters tijdens
de achttiende eeuw in Duitsland uitoefen
den, daarvan vertelt Goethe in zijn „Wil
helm Meisters Lehrjahre". In de door het
formalistisch protestantisme verkilde
elite greep de Broedergodsdienst zeer
ruim om zich heen dank zij de aantrek
kelijkheid van het nieuwe. Hij bracht im
mers warmte, al was het bij velen, zoals
Goethe het voorstelt, niet veel meer dan
de snel dovende warmte van het stro-
vuur en slechts bij enkelen het vuur van
de doorleefde overtuiging.
BELO HORIZONTE Bij de instor
ting van een. parfumerie in Belo, Hri-
zón'té in Brazilië 'zijn drie mérisêh om
het leven gekomen en hebben 14 ande
ren letsel opgelopen.
Enkele militairen en burgers, die
zich naar de winkel hadden begeven
om hulp te verlenen, zouden bedwelmd
zijn geraakt door het zware in de lucht
hangende parfum Men moest hen zuur
stof toedienen
De verdieping bezweek onder het ge
wicht van de enorme voorraden, die
met het oog op de komende feestdagen
waren ingeslagen
De schade wordt geschat op meer dan
30.000 dollar.
Wat ervan zij, de levenswijze van de
Herrnhutters zelf maakte een gunstige in
druk in protestantse landen. Koning
Christian VI van Denemarken spande
zich in om een broedergemeenschap in
zijn rijk te vestigen. Hij stelde daartoe
het terrein beschikbaar en op 1 april
1773 werd de eerste steen gelegd van de
nederzetting, die, uit dank jegens de
koning, Christiansfeld werd genoemd.
Tijdens zijn verblijf te Kolding, op
het einde van de vorige eeuw, bezocht
de Franse schrijver Léon Bloy het Herrn-
huttersstadje. De heftige man heeft zijn
gewone verwijten nog gescherpt om in
zijn dagboek lucht te geven aan zijn
verontwaardiging over wat hij te zien
kreeg in het klooster, de kerk en het
kerkhof. Op de begraafplaats zijn alle
graven eender. Daarom noemt Bloy ze:
het dambord van de hel, „geëffend door
een wals zonder groen of bloemen, zicht
baar met het doel alles te doden wat
rond die krengen zou kunnen leven, ln
de kerk vindt hij eindelijk niets dat zijn
woede kan opwekken. Hij ruikt alleen
maar een ongezonde, onzindelijke, kle
verige huichelarij
Enkele weken geleden waren we in
Christiansfeld. Het stadje ligt op de E-3-
weg, maar ondanks het drukke verkeer
heeft het de ingetogenheid uit zijn stich
tingsperiode bewaard. Men voelt zich op
het kerkplein als in een Vlaams begijn
hof en de dodenakker deed aan een sol-
datenkerkhof denken. Was het alleen
daarom dat we met de ergernis van
Bloy niet konden meevoelen, ondanks het
banale, kale kerkinterieur?
Er is in de 65 jaar sedert Bloys bezoek
veel veranderd in de wereld, ook in de
opvattingen en de gevoelens. Twee we
reldoorlogen hebben zoveel leed over
de mensheid uitgestort, de ongebrei
delde machtswellust heeft zoveel lelijks
op de wereld losgelaten, dat de mens
van deze tijd met ontroering het edele
en goede, waar hij het ook vinden mag,
begroet als een bruikbare bouwstof
voor een betere wereld, en niet direct
aan huichelarij gaat denken wanneer
hij iets anders ontmoet dan wat hy
gewoon is.
Zoals het concilie van thans niet, ge
lijk dat van Constanz 550 jaar geleden
(Van onze parlementaire redactie)
GRONINGEN Het congres van de
algemene r.-k ambtenarenvereniging
(ARKA) heeft in een resolutie verklaard,
dat voor de ARKA aansluiting bij of na
dere binding met andere organisaties
naast de bestaande, geen voorwaarde is
voor een doelmatig optreden. In de reso
lutie staat, dat de ARKA over alle mid
delen beschikt, die noodzakelijk zijn voor
de algemene en individuele belangen
behartiging van bet overheidspersoneel.
De resolutie stelt voorts, dat het ge
wenst is aan de daartoe geëigende poli
tieke instanties onder de aandacht te
brengen, dat van politieke zijde onvol
doende effectieve aandacht bestaat voor
overheids personeelsaangelegenheden.
Tenslotte wordt in de.resolutie volledi
ge goedkeuring gegeven aan hét tot
dusver door het hoofdbestuur gevoerde
beleid. In de ontwerp-resolutie strekt de
ze goedkeuring zich aanvankelijk ook
uit over het in de naaste toekomst te
voeren beleid maar deze alinea werd
op aandrang van de vergadering ge
schrapt. De voortgezette discussie over
de structuurvraagstukken leverde wei
nig nieuwe gezichtspunten meer op.
Voorzitter Boot zegde toe, dat op kor
te termijn een kaderdag zal worden be
legd over o.m. de huidige stand van
Izaken betreffende 't structuurvraagstuk.
'„Er mag echter", aldus mr. Boot,
geen onzekerheid over bestaan dat het
hoofdbestuur thans geen nadere ontwik
kelingsmogelijkheden ziet". Hij meende,
dat de ARKA inzake de structuurvraag
stukken haar tijd moet afwachten en op
dit terrein tot dusver juist grote zelfbe
heersing heeft getoond Mr Boot liet
duidelijk blijken, dat hij zicli de kritiek
van sommige zijden ten aanzien van
het gevoerde structuurbeleid persoonlijk
sterk heeft aangetrokken. Bij voorbaat
verklaarde hij evenwel niet met zijn
portefeuille te willen rammelen".
DURBAN Bij een aanslag in de
Zuidafrikaanse stad Durban zijn de vroe
gere schoonheidskoningin mej. M.Lemar-
qüe en'de voorzitter van de voetbalclub
„Durban City", norman Elliott gewond
geraakt. Het tweetal werd, gézeten in
de voor een hotel geparkeerde auto van
Elliott, getroffen door kogels uit een
jachtgeweer. De politie heeft na de aan
slag een jonge, goedgeklede man aange
houden. die ervan wordt verdacht de
schoten te hebben gelost. De slachtof
fers werden naar 'n ziekenhuis gebracht
waar bleek dat mej Lemarque ver
scheidene malen in haar rug was getrof
fen. Elliott werd met een bebloed ge
zicht en bloedende wonden aan zijn borst
achter het stuur van de wagen aange
troffen.
(Bijzonder correspondentie)
Medische congressen, bijvoorbeeld in
1958 in Washington en in 1962 in Mün-
chen, houden zich regelmatig bezig met
maagzweren en stofwisselingskwalen.
Op het grote medische wereldcongres,
dat in 1966 in Tokio zal worden gehou
den, is dit onderwerp weer bovenaan
op de agenda geplaatst. Of de toename
van maagzweren verband houdt met
de grote zenuwspanning waaraan
de moderne mens is blootgesteld,
staat niet vast, maar wordt vaak wel
aangenomen. Zeker is, dat het een
massaal voorkomende kwaal is, waarbij
de mortaliteit weliswaar niet groot is,
maar die wel het leven van vele men
sen vergalt.
Prof. Dr. N. Henning,- directeur van
de universiteitskliniek van Erlangen is
een Duitse deskundige op het gebied van
de ulcus. Maagzweren houden volgens
hem verband met het stofwisselingspro
ces in de maag. Men moet zich een
maagzweer niet als een blaar of puist
voorstellen. Het is een kratervormige
wonde in het slijmvlies van de maag
wand. Op zichzelf zou het maagzuur,
door zijn sterke gehalte aan zoutzuur en
het spijsverteringsferment pepsine, de
maagwand altijd weer moeten aantas
ten. Dat het dit normalerwijze niet doet
komt omdat de maagwand over bescher
mende middelen beschikt. Deze wand is
met maagslijm bedekt, dat onverteer
baar is. De bovenste laag van het slijm
vlies van de maag toont een weerstands
vermogen tegenover maagsap, waarvoor
men nog geen verklaring heeft. Dat zijn
dus al twee verdedigingsmechanismen.
De sterke plaatselijke bloedvoorziening
van de maag is een derde. Daardoor
worden anti-middelen en reparatiemate
riaal aangevoerd.
Overmatige zuurvorming in de maag
wordt de voornaamste oorzaak van een
maagzweer geacht. De zuurfactor is
evenwel niet de enige factor. Er be
staan maagzweren, waarbij de produk-
tie van maagsap en de zuurgraad min
der zijn dan bij gezonden. Dan schijnt
de kwaal niet te worden veroorzaakt
door teveel aan zuur, maar door ge
brek aan verdediging. Ontstekingen en
slechte doorbloeding spelen daarbij ken
nelijk een rol. Men weet dit nog niet
precies. Volgens prof. Henning moet de
patiënt verwijderd worden uit zijn met
spanningen geladen wereld. Alleen in een
kliniek of sanatorium vindt hij de rust
en ontspanning, die de vicieuze cirkel
kan doorbreken. Voorts dient hij een
dieet te volgen. Men is echter van de
strenge dieetvoorschriften uit vroeger
tijden bijna geheel teruggekomen. Tegen
woordig krijgen maagzweerpatienten in
de kliniek volwaardige voeding van nor
maal calorieën-gehalte. Wel vermijdt
men prikkelende stoffen dus geen
scherp gekruide spijzen, geen alcohol en
nicotine. Geen fysische prikkels, zoals
erg koud of erg warm e.d.
Het is aan te bevelen, vaker kleine
maaltijden gedurende de dag te eten
en zo een lege maag te vermijden.
Een derde punt is berust. Het vierde
punt zijn geneesmiddelen. De taak
daarvan is, de hoeveelheid maagzuur
te verminderen, de motoriek van de
maag te kalmeren, evenals de zenu
wen. Men noemt dergelijke combina
tiemiddelen ,,spasmoseditiva".
De preparaten worden tussen de maal
tijden erï ook 's nachts verstrekt. Wordt
deze therapie consequent toegepast, dan
verdwijnen de maagklachten meestal al
na enkele dagen. Dan is de ulcus echter
niet' genezen, want dat duurt nog wel
een week of vier.
Geopereerd wordt alleen wanneer voor
noemde conservatieve" behandeling
geen effect sorteert of wanneer compli
caties optreden. Daartoe behoort de ge
vreesde maagbloeding en de nog meer
gevreesde perforatie van de ulcus in de
buikholte. De operatie leidt tot duurza
me verminking van de maag. Er leven
ongetwijfeld vele mensen met een ver
kleinde maag, die een hoge leeftijd be
reiken. De moderne chirurgie tracht
operaties voor maagzweren zoveel moge
lijk te vermijden. Indien echter de ulcus
een canceroide (kanker) vorm aanneemt,
dan moet geopereerd worden. Dit is ech
ter minder vaak het geval dan vroeger
wel werd aangenomen. In het algemeen
is de moderne maagzweer dankbaar voo
conservatieve behandeling en rust. ter
wijl oude zweren meestal alleen door
operatie kunnen worden genezen.
Professor Henning zegt, dat er ook
een „sociale indicatie" voor operatie is,
en wel wanneer de patint, door de ul
cus, zijn werk niet kan doen en daar
door ook in zijn maataschappelijke ont
wikkeling wordt geremd en aan toene
mende druk in zijn beroep blootstaat.
De sedert enige tijd toegepaste bevrie
zing van de maag als „onbloedige ope
ratie", acht Prof. Henning zeer beden
kelijk, omdat deze tot bloedingen kan
leiden. In Erlangen beproeft men thans
een ongevaarlijke variant.
Bij het ontstaan van maagzweren spe
len verschillende factoren een rol. Ver
stoord evenwicht, maar ook aanleg. Wan
neer in een familie aanleg tot deze kwaal
bestaat of een bijzondere nerveuze pre
dispositie, dan dient volgens prof. Hen
ning de profylaxe al bij de beroeps
keuze te beginnen. Dergelijke mensen
zouden beroepen moeten kiezen waarin
zij weinig aan spanningen blootstaan.
Beroepen dus, waarin hun eerzucht niet
onafgebroken wordt geprikkeld. Dat is
natuurlijk gemakkelijker gezegd dan ge
daan, want de „nerveuzen" zijn mees-
al ook eerzuchtige en daadkrachtige, ac
tieve mensen. Eenmaal in het beroep,
is regelmatige ontspanning in dag-, week
een jaarritme bepaald nodig. Men moet
verstandige en normale voeding tot zich
nemen en alle dingen vermyden. die
men „niet verdraagt". Een speciaal di
eet is niet nodig. Maar wel moet men
zijn tempo matigen, de dingen niet tra
gisch nemen dat is de beste voor
zorg. Een goede baan, aanzien, roem,
etcetera een plaatsje aan de top
is met een bloedende maagzweer toch
wel te duur betaald.
