Industrialisatiebeleid
wordt nader bekeken
MATRAS
69.=
In toekomst slechts 10 tot
15 grote scheepsfabrieken
INTERIEUR
99.-
Gymnastieklokaal in
Zierikzee krijgt tableau
Geen bewijs
Woningen
Te weinig
SENORITAS
EXTRA
Tijd gehad
Zierikzee
hield
krijgsraad
e jSfettt
Tegenwind voor
Bakker
Staatssecretaris neemt kritiek ter harte
Kamercommissie
te vroeg voor
ombuiging beleid
ZATERDAG
Het antwoord van Velasques
op de vraag naar een betere kleine sigaar
Veel belangstelling
bakkers wedstrij den
Zeeuwse Polder- en
Waterschapsbond
gaat vergaderen
Prof. drs. H Lang man (Kon. Mij. De Schelde):
Televisiespel
Inaugurele rede
te Rotterdam
Concert Zeeuws
Kamerorkest
Zeg het
met
bloemen
Faillissementen
Surseance van betaling
Pragmatiek
r~)e Europese beweging is deze week
Niet getreurd
DE afgelopen maanden zijn van de
probleemgebieden uit stormen van
protesten opgestoken waar het ging
om het voorgestelde regionale industrie
spreidingsbeleid voor de periode 1965 -
1969. Voor staatssecretaris drs. Bak
ker van Economische Zaken zijn deze
stormen gisteren aangewakkerd tot or
kaankracht tijdens de openbare be
spreking van zijn beleid in de vaste
commissie voor economische zaken uit
de Tweede Kamer.
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 16 OKTOBER 1964
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG. Staatssecretaris
Bakker van Economische Zaken
zal het door hem voorgestelde re
gionale industriespreidingsbeleid,
samen met de minister en het ge
hele kabinet, nog eens rustig be
kijken. Binnen twee weken zal de
staatssecretaris de vaste commis
sie van Economische Zaken uit de
Tweede Kamer schriftelijk mede
delen in hoeverre dit overleg nog
verandering zal brengen in het
naar voren gebrachte beleid.
De staatssecretaris kwam tot deze toe
zegging nadat de leden van de vaste com
missie zijn beleid unaniem hadden ver
oordeeld. Het verdere debat over deze
aangelegenheid werd opgeschort tot 28
oktober aanstaande.
De vaste commissie kon zich verenigen
met de doelstellingen van het regionale
industriespreidingsbeleid. Er was over de
gehele linie lof voor de wijze waarop
vanaf 1959 dit beleid is gevoerd. Hoewel
er bij de commissie begrip bestond voor
het feit dat die beleid niet ten eeuwigen
dage gecontinueerd kan worden was zij
toch van oordeel dat het tijdstip voor een
dergelijke drastische ombuiging van het
beleid te vroeg gekozen is. De plotselinge
verandering zal op allerlei gebied ver
starring en zelfs afbraak met zich mee
brengen, zo vreesde de commissie. De
staatssecretaris heeft te vroeg een nieuw
beleid op tafel willen leggen, aldus de
heer Berger (PvdA).
Staatssecretaris Bakker antwoordde
hierop dat er geen sprake is van een om
buiging van het beleid. De nota is z.i.
volledig gebaseerd'op de continuïteit en
heeft in geen geval de pretentie een „al
lesomvattend nieuw beleid te geven". De
(Advertentie)
I
I
I
alleen morgen
kunt u profiteren
van deze unieke
aanbieding
-
rsürj
Gr ff
^V. .'V u
Alleen morgen, zaterdag,
koopt U een matras, met
zóveel goede eigenschap
pen, dat U de prijs, waar
voor wij U deze matras
morgen aanbieden, nauwe
lijks mogelijk acht.
Speciaal gehard stalen
interieur doorgestikte
warme winterkant, door
royale afdekking van zui
ver schapenwol Hierdoor
anti-reuma Chique ef
fen geborduurde, opstaan
de kant Een met zorg
gekozen 3-kleurige damast
in een schitterend dessin.
Kleuren: beige/cognac,
beige/lindegroen en bei
ge/bleu.
1 PERS.
80x190.
2 PERS.
120x190
Ook verkrijgbaar in de ma
ten 90 x 190 cm en 130 x
190 cm.
GQ
BREDA-BERGENOPZOOM
OOSTERHOUT
staatssecretaris herinnerde er aan dat het
in 1959 aanvankelijk in de bedoeling lag
alleen maar 18 primaire kernen aan te
wijzen. Op aandringen van de provinciale
besturen en omdat de hier en daar aan
wezige structuurwerkloosheid zulks toe
liet leek het volgens drs. Bakker toelaat
baar ook nog 22 secundaire kernen aan
te wijzen. Het is, zo zei hij, nooit de be
doeling geweest om deze secundaire ker
nen te handhaven. In de 7e industrialisa
tienota is er reeds op gewezen dat deze
kernen een aflopend karakter zouden heb
ben. De regering heeft op dit punt nooit
verstoppertje gespeeld, zo betoogde de
staatssecretaris. „Ik heb de lijn, die eer
der is uitgezet, consequent doorgetrokken.
Ik bouw voort op de keus, die mijn voor
ganger in overleg met de provinciale
besturen, reeds had gemaakt".
Ondanks alle kritiek bleef drs. Bakker
staande houden dat het voorgestelde be
leid in wezen en in 't kader van de ruim
telijke ordening op langere tern,'in juist
is. De acute structurele werkloosheid is zo
gering dat ze niet meer het eerste uit
gangspunt voor het beleid is. De staats
secretaris zei dat het beleid tot doel heeft
het geïntegreerd tot ontwikkeling brengen
van bepaalde grote steden; stedqn, die
brandpunten van economische activiteiten
zullen zijn en die in het urbanisatiepa
troon van ons land autonome groeikracht
zullen gaan vertonen. Bedoeld worden
hier steden, die de ontwikkeling van een
gehele provincie zullen bevorderen. De
secundaire kernen 'hebben volgens drs.
Bakker geen wezenlijke taak in het
landelijke spreidingsbeleid. Zij hebben
slechts een functie voor hun directe om
geving onder meer waar het gaat om het
opvangen van werkkrachten, die door de
Landbouw worden afgestoten. „Het is
ons doel om de secundaire kernen in de
komende vier jaar een zodanige stoot me^
te geven dat ze hun beperkte problemen
dan zullen aankunnen".
Daar tegenover had de vaste commissie
gesteld aai, en nier citeren wij ae neer
Assmann (KV.P), net heeft ontbroken aan
normen en een bewijsvoering op grond
waarvan net beleid zo drastisch moest
worden veranderd. Lr werd ook betwij
feld of de genele problematiek wel goed
uooraacnt was.
Verscmilenae sprekers waren van oor
deel dat ae nota vooruit loopt op een nog
niet aanwezig oeieid voor ue ruimielijKe
ordening, ue staatssecretaris gaf dit iaat-
.5ie toe. iiij zag er evenwei geen bezwaar
ni omdat ae weivaart&spreiuing, uie met
net niaustriespreiaingsoeieid woi^ic De-
oogd, noe aan ook zal passen in net oeieid
van ae ruimtelijke ordening.
De staatssecretaris moest toegeven
dat hij zien verkeken heeft op het
psychologische effect dat de bekend
making van zijn beleid in het genele
land heeft gehad. „Len niet te overziene
berg van rekesten uit de diverse
gewesten is daarvan net gevolg ge
weest. De staatssecretaris betreurde
aat. Hij vroeg toen om een positieve
instelling ten opzichte van het secun
daire kernenbeieid.
De kritieK op dit punt van de commis
sieleden was gesubnneerd in de verge
lijking dat ae staatssecretaris als een dok
ter is aie zijn patiënten over vier jaar
in de steeK zal laten. Daarentegen wilde
ae staatssecretaris zelf zich liever zien
als een dokter die zegt: „ik ga je nog een
paar jaar heipen en noop dat je dan ge
zond bent". Drs. Bakker zei dat ae se
cundaire kernen beslist niet vergeten
zuilen worden. Lr zou alleen een beper
king van de hulp intreden, betrekking
neboena op de middelen (de premie- en
prijsreauctieregenng en de infrastructuur
op lange termijn) en op de tijd (plaats
voor plaats zal bekeken worden wanneer
de secundaire kernen zullen kunnen af
vallen). „Het is niet de bedoeling kil en
koel een streep te halen door een econo
mische ontwikkeling", aldus drs. Bakker.
Het gaat er z.i. niet alleen om de pri
maire kernen tot ontwikkeling te bren
gen. „Het gaat er om de gehele provincie
omhoog te stoten".
T«
ring het voornemen heeft voor de indus
trievestiging in secundaire kernen een
premie te verlenen van 30 per vierkante
meter bebouwd terrein. Voor primaire
kernen geldt hetzelfde bedrag tot 2000
vierkante meter. Vestigingen, die 2000 tot
4000 vierkante meter terrein nodig zul
len hebben, zullen 45 aan premie ont
vangen. Bedrijven met een bebouwd op
pervlak van meer dan 4000 vierkante
meter kunnen een premie van 60 ver
wachten.
In antwoord op vragen over de woning
toewijzing aan de probleemgebieden zei
de staatssecretaris dat de toewijzing van
1500 woningen aan deze gebieden (500
minder dan in 1964) een voorlopig karak
ter draagt. De regering wil eerst afwach
ten hoeveel woningen de primaire en
secundaire kernen zullen weten te be
machtigen uit het contingent van 10.500
woningen dat beschikbaar is voor alle
gemeenten waarin zich industrieën zul
len vestigen. Mocht blijken dat de kernen
onvoldoende hiervan hebben geprofiteerd
dan zal per 1 juli 1965 nog een correctie
ten behoeve van de kernen worden aan
gebracht. Minister Andriessen voegde
daaraan toe dat eind 1965 op deze wijze
toch in ieder geval 2000 woningen naar
de kerngemeenten zullen zijn gegaan. De
heer Roolvink gaf in dit verband nog als
zijn mening te kennen dat de kerngebie
den eigenlijk voortdurend over een klein
overschot aan woningen dienen te be
schikken.
Tijdens het debat werd vermeden de
plaatselijke en gewestelijke belangen in
de strijd te werpen. Slechts af en toe
werd op een bepaald gewest een accent
gelegd. Zo zei de staatssecretaris dat hij
juist uit een oogpunt van de sterk aan
gevochten continuïteit in zijn beleid ook
de provincies Brabant en Limburg heeft
meegenomen, „hoewel het voor die pro
vincies niet zo urgent is als voor de an
dere gebieden."
De heer Assmann wees er nog op dat
de aankondiging van het afvallen van
verschillende kernen voor die kernen al
een aantasting betekent van de moge
lijkheid om in het kader van het beleid
nog praktisch te kunnen werken. Dit
geldt z.i. speciaal voor het noorden en
voor Zeeland. Wat deze laatste provincie
aangaat werd nog opgemerkt dat in het
voorgestelde beleid alleen de „natte"
industrialisatie aan haar trekken komt.
Wa-t de algemene aspecten van het
beleid betreft vroeg de heer Roolvink
zich nog af waarom de middelen voor
het regionale industriespreidingsbeleid
zo gering moeten zijn (ruim 50 miljoen
per jaar). „Hier is iets gaande van zeer
groot belang voor een periode van tien
tallen jaren."
De Kamercommissie heeft op het ant
woord van de bewindsman niet meer ge
reageerd. Zij wacht de beloofde brief af.
Pas dan zal blijken of de regering wer
kelijk aan de ernstige bezwaren van de
Kamer tegemoet is gekomen.
(Advertentie)
Samengesteld uit 27 geselecteer
de overzeese tabakken. Heer
lijk licht van trek. 10,3 cm3 dus:
niet te lang, niet te kort, net
goed. De enige senoritas die zo'n kwaliteit voor
Vraag RIBAS.
In de groene
doosjes en blikjes.
Ct biedt!
GOES Voor de op 21 en 22 oktober
te Goes te houden provinciale Zeeuwse
Bakkers vak wedstrijden en tentoonstel
ling van bakkerijbenodigdheden bestaat
een zeer grote belangstelling.
Het is dit jaar voor de vijfde maal,
dat deze wedstrijden in Goes worden
gehouden en het aantal inzendingen be
draagt reeds meer dan 500. Een aantal,
dat tevoren nimmer werd bereikt.
Meer dan 100 inzendingen zullen te be
zichtigen zijn van leerlingen van bak
kerscursussen uit Zeeland en Brabant,
terwijl alle beschikbare standruimte is
verhuurd.
Voor de bezoekers zal er veel te zien
zijn. Niet alleen allerlei heerlijke brood-
en banketprodukten doch ook tientallen
taarten en sierstukken e.d. in vele soor
ten, waarbij er zijn die zelfs verlichting
nodig hebben.
SCHERPENISSE De Algemene ver
gadering van de Zeeuwse Polder- en Wa
terschapsbond zal dit jaar in Scherpe-
nisse worden gehouden en wel op 31
oktober a.s, in' het Hollandhuis. Op het
programma staan onder meer twee in
leidingen. Als eerste spreker zal mr.
dr Th. F. J. A. Dolk het woord voe
ren. De heer Dolk is directeur van de
Unie voor Waterschapsbonden en hij zal
spreken over het onderwerp „het fi
nancieel bestel der waterschappen". Ir.
W. de Beijl is de tweede inleider. Hij
heeft als onderwerp „de toekomstige
verkeersvoorzieningen in Zeeland". De
heer De Beijl is hoofdingenieur-directeur
van de Provinciale Waterstaat in Zee
land.
Het nieuwe gymnastieklokaal .in plan
„Malta" van Zierikzee krijgt een ori
ginele wanddecoratie. De kunstenaar A.
S. M. Braat heeft een tegeltableau ont
worpen, waarop figuren in allerlei
gymnastische standen staan afgebeeld.
Het glazuren van deze tegels was het
werk van mevrouw Braat.
Op de foto: de heer en mevrouw Braat
nummeren de tegels, opdat de mannen
van gemeentewerken bij het aanbren
gen van het tableau op de halmuur niet
in de war zullen komen.
Enkele commissieleden waren van
mening dat de premie- en prijsreductie-
regeling zijn tijd heeft gehad. De heer
Engels cKVP) zag liever een garantie
stelling van overheidswege. De heer
Joekes (WD) deed de suggestie te be
sluiten de regeling over twee tot vier
jaar af te schaffen en de daarna vrij te
komen gelden te bestemmen voor een
verbetering van de infrastructuur in de
kerngebieden. Hieraan zou de mogelijk
heid van incidentele steun aan gemeenten
gekoppeld kunnen worden. De staats
secretaris antwoordde dat hij de premie-
cn prijsreductieregeling niet graag zou
missen omdat zij in het kader van de
EEG een erkende stimuleringsregeling is.
Drs. Bakker deelde mede dat de rege-
(Van onze correspondent)
ZIERIKZEE In verband met het
Bolsward gaat aanbinden, en waar
over wij deze week reeds konden
televisiespel, dat Zierikzee tegen
berichten, is gisteravond op het
stadhuis van Zierikzee een zestigtal
dames en heren bijeen geweest om
o.l.v. burgemeester F. Dijckmees-
ter, te beraadslagen over de ko
mende gebeurtenissen. Deze groep
was samengesteld uit alle lagen
van de bevolking. Als Zierikzee
opdrachten moet gaan uitvoeren
zal dit geschieden op het midden
in de stad gelegen Havenplein,
terwijl de „braintrust" daar dicht
bij in het 's-Gravensteen zijn
hoofdkwartier zal opslaan. De
NCRV zal nog een keus maken uit
een door Zierikzee opgegeven drie
tal. Dit drietal zal a.s. woensdag
in Bussum de tien vragen op Bols
ward afvuren. Iedereen in de ver
gadering was enthousiast bereid
mee te werken om er het beste
van te maken. Er zal een groep
van 175 Zierikzeeënaars naar Bus
sum worden gestuurd om een steun
in de rug te zijn voor de vragen
steller, die het alleen tegen alle
Bolswarders moet opnemen. Lief
hebbers voor deze tocht, die per
bus wordt gemaakt, kunnen zich
uiterlijk maandag a.s. op het stad
huis opgeven.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Gistermiddag heeft
mr. drs. H. Langman, secretaris van de
N.V. Koninklijke Maatschappij De Schel
de te Vlissingen, het ambt van buiten
gewoon hoogleraar in de bedrijfsecono
mie aan de Economische Hogeschool te
Rotterdam aanvaard. Aan het slot van
zijn inaugurele rede die zijn gedachten
weergaf over de toekomst van de Ne
derlandse scheepsbouw, zei mr. Lang
man zich ervan bewust te zijn met het
aanvaarden van het hoogleraarschap een
dubbele taak op zich genomen te hebben.
„Mocht mij evenwel te eniger tijd blijken
dat een van beide schade lijdt dan zal
ik niet aarzelen daaruit mijn conclusie
te trekken en ik hoop dat u in dat geval
mijn besluit zult willen eerbiedigen",
aldus mr. Langman. Voorts gaf mr.
Langman blijk van een grote erkente
lijkheid ten opzichte van de directie van
de N.V. Koninklijke Maatschappij De
Schelde, die haar secretaris heeft toe
gestaan het ambt van hoogleraar te
aanvaarden. „Ik hoop dat deze combi
natie van theorie en praktijk, die voor
mij persoonlek aan mijn diepste wensen
tegemoet komt, ook voor ons bedrijf
vruchtdragend zal blyken".
Zich tot de studenten kerend zei mr.
Langman er van overtuigd te zijn dat
het vak bedrijfseconomie onontbeerlijk
is voor de jurist die een carrière in het
bedrijfsleven wil maken en hoogst nuttig
voor de jurist die uit andere hoofde met
het bedrijfsleven in aanraking komt. ,,Ik
zal pogen u enerzijds begrip bij te bren
gen voor het ondernemersbeleid en de
factoren die daarop van invloed zijn en
u anderzijds niet het gevoel te geven dat
ik zou trachten u tot bedrijfseconomen
op te leiden".
Tevoren had mr. Langman de aan
dacht van zijn gehoor gevraagd voor de
situatie waarmee de Nederlandse
scheepsbouw thans wordt geconfron
teerd en voor enige moeilijkheden waar
voor de scheepsbouwer, die plannen op
lange termijn wil opstellen, zich ge
plaatst ziet.
In een markt waar kredietfaciliteiten,
kwaliteit en levertijden naar de mening
van de koper geen grote verschillen to
nen, zal volgens mr. Langman de prijs
de doorslag geven. Het initiatief tot
prijsverlagingen is bijna steeds van de
Japanse werven uitgegaan, die in 1963
dan ook bijna de helft van alle geplaatste
opdrachten boekten. Het prijsniveau in
de Nederlandse scheepsbouw ligt momen.
teel 15 tot 20 procent onder de totale
kosten. Men denkt daarbij nog de mate
riaal- en directe arbeidskosten maar
niet meer de kosten van leiding, staf,
rente en afschrijving. Dit Nederlandse
beeld vindt men in de hele Westeuropese
scheepsbouw terug. Om het tekort te
dekken moeten in het verleden gevormde
reserves worden aangesproken of moe
ten winsten worden aangewend, die be
haald zijn met andere activiteiten
(vooral scheepsreparatie).
Aannemend dat Japan voorlopig nog
wel met een lager kostenniveau dan Ne
derland zal kunnen blijven werken, ging
mr. Langman uitvoerig in op de vraag
in hoeverre het onder deze omstandig
heden verantwoord is tot investeringen
in de Nederlandse scheepsbouw over te
gaan Merkwaardig is dat, ondanks de
stagnerende markt, hier en daar (Zwe
den en Japan) grote vernieuwingsinves
teringen worden gedaan. Het betreft hier
de bouw van scheepsfabrieken, die bij
een gelijke personeelsbezetting het dub
bele van wat op de traditionele werven
omgaat kunnen produceren. Deze ver
groting van de efficiency wordt o.a.
bereikt door een drastische beperking van
het interne transport en een consequente
overgang van een ambachtelijke op een
industriële produktiewijze.
Mr, Langman was van mening dat
men 'voor het doen van diepte-investe
ringen wel over een grote dosis optimis
me inzake de toekomst van de traditi
onele werven moet beschikken. Volgens
hem is het een teken van wijs beleid
dat de meeste ondernemers zo snel mo
gelijk hun bedrijf trachten om te scha
kelen op produkten die een beter rende
ment op het geïnvesteerde vermogen
beloven op te leveren. Op lange termijn
zag mr. Langman een ontwikkeling in
de richting van een aantal zeer kapitaal
intensieve werven waar op den duur
nagenoeg alle schepen, groter dan onge
veer 40.000 ton draagpermogen, gebouwd
zullen worden. Van de bestaande lbu
werven, die schepen groter dan 5000 ton
bouwen, zal z.i. een deel zich gaan toe
leggen op speciale schepen (waarvan de
produktie niet goed in scheepsfabrieken
past) een deel zal op den duur verdwij
nen óf op het ogenblik waarop grote ver
vangingen moeten plaats hebben die
niet meer gefinancierd kunnen óf wan
neer de ontwikkeling van andere pro
dukten het mogelijk maakt de bouw van
schepen stop te zetten; een deel tenslotte
zal de produktie op de traditionele wij
ze blijven voorzetten en de verliezen,
die daarbij geleden worden, compense
ren door winsten en andere activiteiten.
Ook kan men zich, volgens mr. Lang
man, een middelgrote werf of groep
van werven indenken, die zal besluiten
een scheepsfabriek voor middelgrote
schepen te bouwen, flexibel genoeg om
een aantal verwante typen schepen aón
te kunnen
Mr. Langman zag de ontwikkeling van
de scheepsbouw gaan in de richting van
het ontstaan van tien tot vijftien grote
scheepsfabrieken, die een homogeen
produkt zullen aanbieden, en een aantal
kleinere bedrijven dat zich aan de prijs
vaststelling van de groten zal confor
meren. Daardoor komt dan volgens mr.
Langman althans de mogelijkheid in
zicht dat de prijs weer op een redelijk
niveau zal worden teruggebracht.
Kan men nu als econoom de onderne
mer adviseren een scheepsfabriek, al
dan niet op verkleinde schaal, te enta
meren? zo vroeg mr. Langman zich af.
Zijn antwoord hierop was dat in be
drijfstakken als de luchtvaart en de
scheepsbouw er vooralsnog niet veel
kans is dat de econoom op de stoel van
de ondernemer gaat zitten. Hij conclu
deerde dat veelal bij werkelijk belang
rijke en moeilijke beslissingen „de den
kers terug treden en de doeners hun
voor de denkers ondoorgrondelijke be
slissingen nemen". Moge die wetenschap
de denkers steeds tot bescheidenheid
stemmen, aldus prof. mr. drs. H. Lang-
Prof. mr. drs Langman is op 23
februari 1931 te Akkrum (Friesland)
geboren. Hij studeerde aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam. Zijn
rechtenstudie voltooide hij in 1950.
Hij was toen 19 jaar oud. Drie jaar
later beëindigde hij reeds zijn studie
economie. Sedert begin 1955 is prof.
Langman in dienst by de N.V. Ko
ninklijke Maatschappij De Schelde
tc Vlissingen. In 1959 werd liy secre
taris van deze N.V. Nog maar 33
jaar oud volgde zijn benoeming tot
buitengewoon hoogleraar aan de
Economische Hogeschool te Rotter
dam. Prof Langman is ook secreta
ris van het Departement Zeeland
van de Maatschappij voor Nijver
heid en Handel.
OP 23 OKTOBER IN GOES:
GOES De Stichting Zeeuws Kamer
orkest zal op vrijdag 23 oktober a.s. in
De Prins van Oranje alhier een concert
geven. De avond zal worden geopend met
La Follia van Geminiani, dat gecompo
neerd is op een thema van Corelli. Daar
na zal Gerard Hettema, violist van het
Concertgebouworkest, het vioolconcert
van Tartini ten gehore brengen. Vervol
gens zal het DVivertimento voor strijk
orkest van Haydn worden uitgevoerd. Het
concert zal worden besloten met de
Schweizer Sinfonie voor strijkorkest van
Mendelssohn.
(Advertentie)
en bestel tijdig!
Opgeheven wegens gebrek aan actief is
het faillissement van W. H. F. Kluijt-
mans, terrazzo- en mozaïekwerker, v.h.
Graafseweg 13, 's-Hertogenbosch, thans
Osseweg 51 in Heesch.
Geëindigd door het verbindend wor
den van de enige uitdelingslijst met een
uitkering van 26,8322 procent aan conc.
ered. is het faillissement van C. W. Wolf,
elektricien, Noordstraat 57, Middelburg,
Op 30 september is aan A. de Ruiter
timmerman. Oud-Bon.dijk 32 in Strijen
definitief surseance van betaling ver
leend voor de tijd van l'b jaar, ingaande
10-6-'64. Bewindvoerder is mr. G. Th. A.
baron van Lynden, Oranjepark 7, Dor'
drecht.
te Rome bijeen geweest om te zien
of er nog wat droog hout te sprokke
len valt om het smeulend vuurtje on
der de Europese pot wat op te laten
leven. Men heeft daarbij, zij het met
aarzeling de takken opgeraapt, die
Paul Henri Spaak onlangs heeft aan
gewezen. De Belgische premier Lefèvre
bleek een zo warm pleitbezorger van
Spaaks zoveelste free-lance plan, dat
men de indruk kreeg, dat het hele Bel
gische kabinet er achter staat.
Zoals men weet wil Spaak de zes
landen van klein-Europa voor drie
jaren in een proefklas zetten om te
leren hoe men zich politiek kan ver
enigen. Het plan is een onmiskenbare
tegemoetkoming jegens De Gaulle en
het wordt daarom met zoveel argwaan
bekeken. Lefèvre heeft nu gepro
beerd om een beetje achterdocht weg
te nemen door te stellen dat Spaak
tenslotte niets anders wil dan de pro
blemen der Europese samenwerking
op pragmatische wijze aanpakken.
Zo'n aanpak draagt de schijn tot niets
te verplichten, maar het zou toch wel
lichtvaardig zijn al te veel op de
schijn af te gaan. Ook zonder zich te
verbinden kan men immers door de
ontwikkeling in een hoek worden ge
drongen, waar men moeilijk meer uit
komt. Dat verklaart de duidelijke aar
zeling, waarmee de Nederlandse dele
gatie in Rome zich achter de con
clusie heeft gesteld, dat de zes re
geringen op korte termijn om de
groene tafel zullen moeten gaan zit
ten om een vorm van politieke samen
werking op te zetten. Zij heeft de voor
waarde gesteld, dat in zo'n club nie
mand een veto zou mogen uitspreken
tegen toetreding van nieuwe leden.
Bovendien wees zij op het gevaar, dat
een nieuwe Europese ministerraad
wordt ingesteld, die slechts eenstemmig
zal kunnen besluiten, juist nu we na
deren tot het punt, waar de bestaande
verdragen besluiten van een meerder
heid mogelijk gaan maken. Deze be
sluitvaardigheid van een meerderheid
is het meest typische kenmerk van de
boven-nationale structuur der be
staande gemeenschappen. Eerst als in
deze gemeenschappen het vetorecht
vervalt wordt zij werkelijk supra-na-
tionaal. De Gaulle heeft al zacht te
verstaan gegeven, dat hij verdrag
of geen verdrag niet zal toestaan,
dat Europa deze nationaliteitsbarrière
zal doorbreken. Het is niet waarschijn
lijk dat het verzet der Nederlandse
Europese beweging hem van dit voor
nemen tot verdragschennis zal afhou
den. Maar het valt toch wel toe te
juichen, dat zo duidelijk wordt gesteld,
dat een aanslag op het leven van de
samenwerking wordt gepleegd.
Qrote steden dreigen op vele plaatsen
in het ons omringende buitenland
te worden tot moeilijk bewoonbare
steenwoestijnen. Wie de monsterlijke
agglomeratie van het Ruhrgebied door
kruist, kan er de lucht soms snijden.
Men zou zo denken, dat planologen er
verstandig aan zouden doen, alle mid
delen te baat te nemen om de groei
van nieuwe miljoenen-steden te voor
komen en tijdig tot gezonde spreiding
van de bevolking over te gaan. Maar
de toon, die zij aanslaan, is vaak an
ders. Men speurt in hun woorden nog
al eens spijt over het feit, dat onze
grote steden zo weinig groeikans meer
hebben. Thans weer op een congres
voor openbare gezondheidszorg in En
schede. Daar werd onderzocht waaraan
de recentelijk in ons land opgetreden
stagnatie in de groei der grootste ste
den te „wijten" is. Wij vragen ons af
waarom men voor dit verschijnsel niet
dankbaar is. We hebben enkele ste
den in ons land, die er naarstig naar
streven het predikaat „miljoenen-stad"
te verwerven. Is daarmee de bewoner
van die steden gediend? Reeds is in
de betrokken steden de toestand op het
gebied der luchtvervuiling dusdanig
geworden, dat hij bezorgde aandacht
vraagt. In toenemende mate ziet men
mensen, die het wonen in deze steen
kolossen met ongunstige zenuwen moe
ten betalen, uitvlucht zoeken in week
end-huizen of bij gebrek aan deze,
langs de bermen van de wegen. Dat
moet de planologen te denken ge
ven. Bepaalde concentraties van bedrij
vigheid op „bevoorrechte" plaatsen zijn
in onze maatschappij onvermijdelijk.
Maar wanneer men de onverminderde
trekkracht der potentiële miljoenen
steden ziet, dan vraagt men zich toch
wel af, of er voldoende gedaan wordt
om de overvloed aan bevolking aan
werk te helpen in die delen van het
land, waar men nog een stukje natuur
rondom zich kan vinden.
De staatssecretaris weet nu dat zijn
beleid door de Tweede Kamer niet
zal worden geaccepteerd. Hoewel met
fikse tegenzin is de staatssecretaris zo
verstandig geweest niet teveel tegen
de storm in te lopen. Er zijn ook nog
andere actuele economische zaken (o.a.
met betrekking tot de middenstand)
die de Kamer niet lekker zitten. Het
opwekken van teveel weerstand zou
voor hem en mogelijk voor de minister
wei eens akelige gevolgen kunnen heb
ben.
De toezegging van de staatssecreta
ris dat hij en het kabinet het voorge
stelde regionale industriespreidingsbe
leid nog eens rustig zullen overdenken
kwam daarom niet onverwacht. Het
lijkt ook niet voorbarig te voorspellen
dat er een wezenlijke verandering in
het beleid zal worden aangebracht.
Dit zal ons in ieder geval bijzonder
aangenaam zijn.
