De „Duitsche Orde" voor
de Duitsers verboden
Verhaal van jonge levens
voor filmcamera's verteld
m
heröpiwg
bouwgrond
bouwgrond
Kees Brusse beluisterde
de Mensen van Morgen
Erfenis van
kruistochten
Programma
Kunstkringen
Zeeland
t
t
DAGBLAD DE STEM
J. W. Terburg
Él WSK 1
CHARITAS SINDS HET JAAR 1230
734 jaar oud
Feodale adel
Zakelijk inzicht
Hulp in nood
Verre visserij proef
wordt gesubsidieerd
Twee doden bij
oefening met
handgranaten
Legerkoerier in
Y.S. vermist
CAFé DU COMMERCE
Wat 'n ontdekking!
afwezig
GESLAAGD
P. C. TRAAS
IE KOOP
r:
MM
■Ui
4
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 9 OKTOBER 1964
4
(Van een onze redacteuren)
De oudste organisatie van Nederland
is in Utrecht gevestigd. Het is de Ridder
lijke Duitsche Orde Balije van Utrecht.
Opgericht tijdens de kruistochten en dus
begonnen als katholieke orde tot leniging
van nood onder kruisvaarders, is de
Duitsche Orde te Utrecht na de hervor
ming omgezwaaid. Nu nog is de Duitsche
Orde een protestants christelijke organi
satie, die tot doel heeft steun te verlenen
aan ziekenverpleging, kerken, prot. chris
telijke instellingen en het plegen van
weldadigheid in het algemeen. De Orde
heeft een groot aantal boerderijen en
landerijen in bezit. Vooral in de provincie
Utrecht zal men menige boerderij met
het kenmerk van de orde, een zwart kruis
op een wit veld vinden. Wat de organi
satie betreft is de orde nog volledig mid
deleeuws van opzet. Wat werkwijze be
treft heeft ze zich echter aangepast aan
de twintigste eeuw. Typerend is dat de
Duitsche Orde een reglement kent '"aar-
by het onmogelijk is gemaakt dat Duit
sers lid worden van de orde.
In 1190 belegerden kruisvaarders Accon
in Palestina. Enige Duitse kooplieden
stichtten toen een vereniging die zich be
lastte met de verpleging van gewonde
kruisridders. In datzelfde jaar ontstond
hieruit een ridderlijke hospitaalorde. Te
vergelijken met de Orde van St. Jan en
de Malthezerorde.
In 1199 erkende paus Innocentius II
de Duitse broederschap als een reli
gieuze orde. die de naam „Orde van de
Duitsche Ridders" kreeg. Als doelstel
ling werd gekozen: zieke en gewone
kruisvaarders en pelgrims verplegen en
onafgebroken oorlog voeren tegen de
Turken.
Het samengaan van een religieus doel
en een militair doel was oorzaak dat de
Duitsche orde in de aanvang soldaten,
priesters en verplegers in haar midden
had.
Uiterlijk kenteken was een witte man
tel met een zwart kruis. Nu nog kan men
in de kapittelzaal van de Duitsche Orde
aan de Hofpoort 4 te Utrecht, deze man
tels zien.
De Hollandse graaf Adolf van den Berg
en de Hollandse edelman Sweder van
Dingede schonken in 1219 de eerste eigen
dommen aan de Nederlandse afdeling van
de Duitsche Orde. Hierbij waren ook
landgoederen te Schalkwijk. Dit ge
schenk werd gedaan ter gelegenheid van
de heldhaftige gevechten voor Damiate
waaraan ook door Nederlandse kruis
ridders werd deelgenomen.
Hier ligt het begin van de geschiede
nis van de Balije van Utrecht, die offi
cieel in 1230 werd gesticht.
De ridders van de Duitsche Orde be
trokken eerst een burcht buiten Utrecht
op de plaats waar nu het Academisch
Ziekenhuis is. Hieruit bleek nog het
militair element. Maar toen deze burcht
door vijanden werd verwoest bouwde de
orde in 1348 een klooster. Het gebouw
staat er nu grotendeels nog: het milf-
tair hospitaal.
In het gebouw zetelde de landscom-
mandeur. van de orde, ook wel genoemd
de Balier van Utrecht. Onder zijn toe
zicht vielen de commanderijen te Die
ren, Maasland, Tiel, Rhenen, Leiden,
Schoten, Doesburg, Schelluinen, Middel
burg en Schoonhoven.
Alleen het gebouw van de commanderij
te Schelluinen is nog volledig intact.
De Duitsche Orde heeft pogingen ge
daan deze commanderij terug te kopen.
De pogingen zijn mislukt. De orde be
treurt dit, omdat nu niet de garantie is
verkregen dat dit historisch belangrijke
gebouw bewaard blijft.
De geschiedenis van de orde is vrij ge
bleven van sensationele verwikkelingen.
Er is dus weinig interessants uit te ver
halen. Wel is de rustige levensloop van
de Duitsche Orde een van de belang
rijke oorzaken dat de organisatie in bijna
alle oorlogen en revoluties die ons land
sinds 1230 heeft doorstaan, ongemoeid
is gelaten.
Toen de hervorming over Nederland
kwam, zwaaide de orde tijdig om. De
ridders werden protestant. De samenwo
ning in een klooster werd opgeheven,
armoede en celibaat twee belangrijke
eisen, werden afgeschaft.
Napoleon had het bijna klaar gespeeld
de Duitsche Orde om zeep te helpen. Hij
vorderde de gebouwen op om er een hos
pitaal te vestigen. Bovendien nam hij alle
andere eigendommen in beslag. De admi
nistratieve bescheiden hiervan moesten
naar Parijs worden gezonden. Dit bevei
kwam in 1811 af. De orde talmde echter
met het afzenden van de bescheiden. Tot
haar geluk.
In 1815 kwam de val van Napoleon
en de Duitsche Orde werd door Willem I
in ere hersteld, zonder echter feitelijk
ooit opgehouden te hebben te bestaan.
Het gebouw bekend als het Duitsche
huis werd niet teruggegeven. De staat
nam het over en bleef het als militair
hospitaal gebruiken Wel werd bij deze
overdracht bepaald dat het militair hos
pitaal nooit en te nimmer door de staat
mag worden verkocht of overgedragen
aan derden, als de staat het niet eerst
aan de Duitsche Orde heeft aangeboden.
Dit recht geldt nu nog. Dat betekent
dus dat zonder toestemming van de
Duitsche Orde niet tot verkoop of sloop
van het hospitaal kan worden overge
gaan.
Is dit een oud 'recht dat de orde heeft
gekregen, de orde zelf heeft een oude
plicht t.a.v. de buurtschap De K' mp
bij Tiel. Toen in Tiel nog een comman
derij was, was er een overeenkomst tus
sen het stedelijk bestuur en de comman
derij: In tijden van onrust hielpen Tielse
burgers de commanderij te verdedigen.
Als tegenprestatie verstrekte de com
manderij op bepaalde dagen eten en
drank aan de burgers. Deze lasten wer
den later in geld omgezet. Nu nog stort
de Duitsche Orde ieder jaar 5 in de kas
van de buurtvereniging De Klomp.
Bij het herstel in 1815 werd bepaald
dat voor elke verandering in de orde
toestemming moet worden gevraagd aan
de koning. Bovendien wordt regelmatig
verslag aan de koning (koningin) over
de werkzaamheden van de orde uitge
bracht.
Is de orde in Nederland een typisch
protestantse aangelegenheid en bestaan
de leden uit nazaten van feodale adellijke
geslachten, de enige Balije van de Duit.
sche Orde die naast die van Utrecht tot
dusverre het bestaan heeft kunnen rek
ken, is zuiver katholiek en bestaat voor
namelijk uit religieuzen. Deze Balije is
gevestigd te Wenen. Ze is door Rome
als „congregatie" erkend. Tussen beide
Balijes bestaat geen enkel contact meer.
De Ridders van de Duitsche Orde zijn
momenteel gevestigd in een deel van de
oude St. Paulusabdij aan de Hofpoort te
Utrecht. Toen het gebouw als comman
derij werd ingericht en verbouwd, zijn
nog oude graven gevonden in één waar
van stoffelijke resten werden aangetrof
fen. Bijna zeker hebben deze graven
toebehoord aan de Paulusabdij.
Hoe is de inrichting van de orde thans?
De leden bestaan uitsluitend uit perso
nen die vier grootouders hebben, die van
adel zijn. De organisatie is corporatief.
Bovendien moeten zij lid zijn van een
geslacht dat voor 1795 tot de feodale adel
behoorde. Verder is de protestants chris
telijke godsdienst voorgeschreven. Zij die
aan deze voorwaarde voldoen kunnen
zich aanmelden. Meestal geschiedt dit al
bij de geboorte, door de vader. Men
wordt dan op de wachtlijst geplaatst. Als
men 21 jaar is moet men voor een bal
lotagecommissie verschijnen. Behalve een
kwartierstaat (waarop de wapens van de
vier grootouders en het eigen wapen)
moet dan ook een onberispelijke levens
wandel aangetoond kunnen worden. Dit
krachtens de leuze die aan de ingang
van de kapittelzaal staat: „Wees een rid
der en een goed man".
Ieder lid brengt 1500 in als entree
geld.
Na de oorlog is bovendien bepaald dat
alleen nog maar Nederlandse edellieden
in de orde opgenomen kunnen worden.
De enige Duitse ridder die toen nog lid
was, werd ontslagen. Zo werd de Duit
sche Orde een volledig Nederlandse aan
gelegenheid. Uit liefde Uit liefde voor de
historie wérd de naam niet veranderd.
Aan de top van de orde is een kapittel.
Dit bestaat uit dertien personen. Sym
bool voor Jezus Christus en de twaalf
apostelen. De oudste heer in het kapittel
is tevens landscommandeur. Hij wordt
bijgestaan door een coadjutor. Landscom
mandeur is momenteel mr. Barend F. ba
ren Van Verschuer, heer van Ooy, Per
singen, Leur en Echteld.
Het kapittel vergadert in de grote
kapittelzaal te Utrecht. Bij kaarslicht
De zaal ademt nog de geest van de mid
deleeuwen.
Pas tien jaar geleden besloot de orde
het kaarslicht in de commanderij te ver
vangen door elektrisch licht. De kapittel
vergaderingen blijven echter door kaar
sen verlicht. De problemen die het ka
pittel bespreekt zijn echter hedendaags.
Het groot aantal boerderijen en lande
rijen vraagt namelijk een zakelijk in
zicht, veel meer nog dan middeleeuwse
romantiek.
De goederen worden beheerd door een
rentmeester. De boerderijen staan onder
een nauwkeurige controle en worden
goed onderhouden. De pachtboeren val
len onder de normale pachtwet. Is een
boerderij naar de mening van de orde
verouderd of vervallen, dan wordt kor
daat tot nieuwbouw besloten.
In Werkhoven wordt thans in plaats
van de oude boerderij Hogeland een
nieuwe gezet. Ook de Julianahoeve in
deze gemeente is eigendom van de Duit
sche Orde. Verder staan er ordeboerde
rijen te Abcoude. Baambrugge, Ruwiel,
Maartensdijk en andere plaatsen.
In Noord-Holland en de Betuwe staan
eveneens veel boerderijen van de Balije.
In Zuid-Holland heeft men overwegend
landerijen.
Uit de opbrengst van deze eigendom
men moet de Duitsche Orde haar doel
verwezenlijken. Dit doel is in de statuten
aldus omschreyen:
Het doel van de orde is gericht op de
bevordering van de belangen van per
sonen en instellingen wier werkzaamhe
den liggen op protestants christelijk
kerkelijk terrein, alsmede op het gebied
van liefdadigheid op prot. chr. grond
slag in het algemeen en op de zieken- of
gewondenverpleging in het bijzonder. In
acht nemend de normen van de christe
lijke naastenliefde richt de orde daar
nevens het doel op de leniging van no
den, voortvloeiend uit rampen.
In de hoofdzaak komt deze steun steeds
neer op geldelijke bijdragen. Maar
Sittard is enige maanden geleden een
centrum voor 'gezondheidszorg gereed
gekomen, gebouwd in opdracht van de
Balije. Dit centrum is geheel overgedra
gen aan het Oranje Groene Kruis in Lim
burg. Het is een instelling voor wijk
verpleging, opleiding kraamverzorgsters
e.d.
De orde steunt verder studenten in de
theologie aan de Utrechtse universiteit,
restauratie van kerken, orgels e.d. Ook
werden gelden overgemaakt aan het Ram
penfonds '53, het Rode Kruis, Stichting
1940-1945. net militair herstellingsoord
Aerdenburg, nagelaten betrekkingen van
in Indonesië gesneuvelde Nederlandse mi
litairen en aan de christelijke wijkver
pleging.
Men ziet dat hier de aloude charitas
nog een stukje realiteit beleeft. In zijn
boek over De Ridderlijke Duitsche Orde
schrijft de huidige secretaris, mr. F. J.
W. Fabius:
„De Ridderlijke Duitsche Orde Balije
van Utrecht is als vanouds gebleven een
adelsorde, gericht op het plegen x
weldadigheid en op de bevordering van
de christelijke godsdienst. Hét zwaard als
ridderattribuut bij uitstek, is verdwenen
en de gewelddadige stryd tegen de hei
denen behoort tot het grijze verleden,
maar met tradities, welke in het verle
den haar oorsprong vinden, tracht de
orde naar vermogen in moderne vorm
aan haar oude doelstellingen te beant
woorden."
Zo vindt een 730-jarige instelling, direct
gevolg van de kruistochten, nog een
plaatsje in een samenleving waar het
ijzer van het harnas vervangen is door
het metaal van de moderne techniek
55
BREDA Half oktober zal in
twintig theaters in Nederland de
nieuwe film van Kees Brusse,
„Mensen van Morgen" in première
gaan. Tegelijkertijd zal een nieu
we film van Herman van der
Horst, „Amsterdam" in dezelfde
theaters zijn eerste voorstellingen
beleven. De film van Van der
Horst zal in alle bioscopen in het
voorprogramma bij de film van
Brusse worden vertoond. „Mensen
van Morgen" is een psycho-monta
ge, samengesteld uit fragmenten
van gesprekken van Kees Brusse
met een aantal jonge Nederlan
ders. Zoals wij al eerder hebben
geschreven is het werkstuk ge
ïnspireerd op een gelijksoortige
film, die in Frankrijk is gemaakt
door A. Michelin en B. Blier jr.
„Wat mij speciaal interesseerde bij
het maken van deze film was de -nor-
me simpelheid van het idee: een tiental
jonge mensen, die spreken over dat wat
hun in dit korte leven bezighoudt", al
dus Kees Brusse over zyn nieuwe rol
prent.
En hij vervolgt: „Ik ben vanaf mijn
zeventiende jaar als toneelspeler eigenlijk
nooit met iets anders bezig geweest en
ik geloof nog steeds, dat het een zinvolle
bezigheid is. Daarom heb ik, denk ik
ook met zoveel plezier aan deze film
kunnen werken".
Met „Mensen van Morgen" doet een
soort film zijn intrede in ons land, die
hier tot nu toe nog niet te zien is ge
weest. Normaal werkt de filmer immers
KEES BRUSSE (39) is geboren
in Rotterdam. Als jongen van tien
jaar heeft hij al kennis gemaakt met
de film. Regisseur Kurt Gerron koos
hem nl. voor de rol van Arj aan, de
broer van Merijntje, in de film „Me-
rijntje Gijzen". Brusse is opgeleid
voor het toneel bij Cor van der Lugt
Melsert. In de oorlog werkte hij o.a.
in een cabaret van Cees Laseur. Na
de bevrijding stond hij op de plan
ken met Wim Sonneveld en speelde
hij toneel bij Sternheim, Van Dal-
sum en Defresne. Voor de radio werd
hij bekend als Kobus Rarekiek en
door zijn aandeel in de familie Door
snee. Zijn eerste filmrol kreeg hij
in „De dijk is dicht" van Koolhaas.
Andere filmrollen vertolkte hij in
„Ciske de rat", „Kleren maken de
man", „Jenny" en „De zaak M.P."
Zijn eerste grote speelfilm was „Ker
mis in de regen". Voorts had hij de
spelregie van „De Overval".
met een scenario, of in ieder geval is er
tevoren iets bedacht. Hier is dat niet het
geval. Er kon tevoren niets worden
bedacht, omdat Brusse niet wist wat er
zou komen. Daarom heeft deze film al
leen te maken met de overtuiging, dat
echte levende mensen, van nu of van
morgen minstens zo interessant zijn als
mensen, die tevoren op papier geboren
zijn. De jongelui, die in deze film aan
het woord komen waren ieder voor zich
vrij zich te uiten.
Samen met cutter Robert Kruger heeft
Brusse vijf maanden gewerkt aan de
montage van de film. De opnamen hebben
daarentegen maar twaalf dagen geduurd
Op het celluloid is niets vastgelegd, dat
de jongelui niet gezegd of gedaan heb
ben. Dat had uiteraard gemakkelijk ge
kund, „maar de medewerkenden waren
mij allemaal even lief en ik heb er naar
gestreefd ze te laten zien, zoals ik ze
heb begrepen", zegt Kees Brusse.
De jonge mensen, die zo onbevangen
hun mening hebben gegeven in deze film,
zijn geselecteerd door twee jonge psy
chologen t.w. mevr. Eva Smit-Beek en
Een jonge vrouw in gepeins ver
zonken, terwijl drie camera's haar
reacties haarfijn vastleggen.
de heer K. T. Thio. Teneinde aan hun
opdracht te kunnen voldoen hebben bei
den contact opgenomen met velerlei in
stanties en relaties. Zo bezochten ze o.a.
een „open gevangenis", waar ze gespro
ken hebben met jeugdige delinquenten.
Een van hen, „Loeki" (19 jaar, volksjon
gen uit Amsterdam, wiens handen nog al
eens los zitten) zal straks in de film te
zien zijn. De psychologen hebben verder
o.a. een kijkje genomen in een revalida
tiecentrum en een klooster. In het laat
ste vonden ze de novice „Felicia", die
eveneens in „Mensen van Morgen" op
treedt.
Bij de verfilming van „Mensen van
Morgen" zijn constant drie camera's in
actie geweest. Normaal draait er bij een
speelfilm maar één camera. De drie op
name-apparaten concentreerden zich alle
op de ene jonge mens, die in een licht-
kegel een gesprek voerde met Kees
Brusse. Deze werkwijze heeft met name
de cameralieden veel inspanning gekost.
Zij wisten immers niet tevoren wat er
zou gaan komen. Niet alleen de woor
den van de „ondervraagden" waren nieuw
maar ook hun gebaren, hun reacties hun
hele houding. Dat bracht voortdurend
spanning. Telkens waren er verrassingen.
Zo is er een meisje in de film, dat ty-
dens het vertellen van haar levensver
haal blykbaar plotseling het gevoel kreeg
dat ze niet langer stil kon zitten. Ze
voelde als het ware de actie kriebelen
Toen werd er een plaatje gedraaid en
plotseling, zonder dat iemand het ver
wachtte, begon ze spontaan te dansen.
Ze leverde een complete ritmische im
provisatie, die helemaal gefilmd is. Dat
was een typerend voorbeeld van de spon
taniteit, die aan de basis ligt van deze
film.
„Mensen van Morgen", die tot stand is
gekomen onder produktie van de beken
de Rudolf Meyer, heeft een muziekje mee
gekregen van Herman Schoonderwalt. Op
enkele thema's van zijn hand wordt ge
ïmproviseerd door hem zelf, Toon van
Vliet, Ruud Jacobs, Kees Cee en Ruud
Bos. Hoe de „Mensen van Morgen" vol
gens Kees Brusse zijn, zullen we dus
binnenkort kunnen zien.
BERT VAN OOSTERHOUT
MIDDELBURG De Federatie van
Algemene Kunstkringen Zeeland heeft
het volgende programma voor het sei
zoen 1965'65 vastgesteld.
Kunstkring Middelburg:
vrijdag 23 oktober optreden van de
Toneelgroep Studio met de comedie van
Dimitri Frenkel Frank ,,Pas op dat je
geen woord zegt".
maandag 30 november: Cabaret Lu-
relei met het programma „Wij, Lurelei,
een onverbeterlijke bestseller"
dinsdag 2 februari: optreden van de
Toneelgroep Centrum.
donderdag 11 maart: optreden van
het Toneel en Televisie-gezelschap En
semble.
De beide eerstgenoemde avonden wor
den gehouden in het City-theater de
overige in de Schouwburg.
Kunstkring Vlissingen.
donderdag 22 oktober optreden van
de Toneelgroep Studio met het program
ma als onder Middelburg.
woensdag 25 november: optreden van
Wim Sonneveld met ,,Een avond met
Wim Sonneveld".
maandag 1 februari: optreden van
Toneelgroep Centrum.
vrijdag 12 februari: optreden van het
Kunstmaand-orkest, onder leiding van
Anton Kersjes, solist Herman Krebbesr.
(Deze avond wordt georganiseerd in sa
menwerking met d« r. V. U.)
vrijdag 9 april: optreden van de To
neelgroep „Theater". De avonden
worden gegeven in de zaal Britannia.
Kunstkring Goes.
woensdag 21 oktober: optreden van
de Toneelgroep Studio met „Pas op dat
je geen woord zegt".
donderdag 26 november: Cabaret Wim
Sonneveld met „Een avond met Wim
Sonneveld."
woensdag 3 februari: Toneelgroep Cen
trum.
donderdag 8 april: optreden van de
Toneelgroep Theater. De avonden
worden gegeven in de zaal van Prins
van Oranje.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. Minister Biesheuvel
(Landbouw en Visserij) heeft de Twee
de Kamer meegedeeld dat de maximale
overheidsbijdrage voor het tweede
proefjaar van de verre visserij als volgt
kan worden vastgesteld:
a. dagvergoeding: 75 reizen van 20 da
gen a f 700 per dag f 1.050.000;
b. uitrustingskosten voor 3 schepen
voor de eerste vijf reizen f 55.000 per
schip f 165.000;
c. visloodsen: 75 reizen a f 2000
f 150.000;
d. kosten voor aanvulling van vistuig
f 300.000;
e. toéslag van 10 pet. voor die schepen
die in 1964 de verre visserij continu uit
oefenen f 56.000; Totaal f 1.721.000.
De subsidiëring van deze proefneming
zal in ieder geval eind 1965 worden be
ëindigd.
Aldus blijkt uit een wetsontwerp tot
wijziging van de begroting van landbouw
en visserij voor 1934.
AHLEN, DUITSLAND Bij oefenin
gen met het werpen van handgranaten
zijn gisteren twee officieren van het
Westduitse leger om het leven gekomen.
De twee officieren werden doaelijk ge
wond door delen van een granaat, die
ontplofte in de hand van een korpo
raal. De korporaal liep slechts verwon
dingen aan zijn arm op.
WASHINGTON Sinds vrijdag
wordt in Washington een l3gerkoerier
van het Pentagon, sergeant Robert L.
Johnson vermist. Hij had toegang tot
geheime documenten, maar volgens de
autoriteiten worden er geen vermist en
is er momenteel geen reden om aan te
nemen dat de veiligheid in gevaar is
gebracht.
Johnson was in dienst van een af
deling van het ministerie van defensie,
die geheime documenten moet bezor
gen.
In alle oostelijke aan de zee grenzen
de staten van Amerika is een verzoek
tot opsporing van kracht. Johnson heeft
22 dienstjaren in het Amerikaanse
leger.
Heden overleed zacht en kalm na een kortston
dig lijden en na voorzien te zijn van de genade
middelen der H. Kerk in de leeftijd van 61 jaar
mijn dierbare man, onze lieve vader, behuwd-
vader, broer en zwager
KAREL B'URGS
echtgenoot van
Pieternella Krombeen
Goes
P. BurgsKrombeen
P. J. Burgs
Vlissingen
L. Burgsde Kok
Goes, 8 oktober 1964
Heernisseweg 50
De plechtige uitvaartdienst waartoe U beleefd
wordt uitgenodigd, zal plaats hebben op maan
dag 12 oktober a.s. om 10 uur in de Parochiekerk
van de H. Maria Magdalena te Goes, waarna be
grafenis op het Parochie-kerkhof.
Hiermede vervullen wij de droeve plicht U ken
nis te geven van het overlijden van onze zeer
geachte kantoorgenoot en confrère de Weledel
gestrenge Heer
Mr. ARNOLDUS, HENRICUS
HUBERTUS ANTONIUS
KROOT JES,
advocaat en procureur.
Wij zullen hem met respect blijven gedenken,
mr. P. P. Lap
mr. B. Laret
mr. E. H. A. Schutte
mr. W. C. Groot
Bergen op Zoom, 8 oktober 1864
Dagelijks in meer dan
70.000 gezinnen.
ZATERDAG 10 OKTOBER a.s.:
van
Beleefd aanbevelend: P. C. VAN MINDERHOUT,
Westkade 94 Sas van Gent
FAMILIEBERICHTEN
(uit andere bladen)
Geboren: Paul, zoon v. P.
Fukkink-Blatter, Den Bosch.
Paul, zoon v. M. Linders-
Haans, Tilburg.
Overleden: J. Pleyte, 45
jaar, Nieuwland. A. Wiele-
maker, 80 jaar, Vlissingen. J.
Pieterse-Smith, 80 jaar,
Groede J. Bookelaar-Jooren
74 jaar, Roosendaal. M. Ba
selier, 69 jaar, Doorwerth.
C. v. Kaam, 48 jaar, Halste
ren. A. v. Riet-Jans, 79 jaar,
Tilburg H. v. d. Sande-Ma-
kel, 87 jaar, Tilburg.
U houdt er aan over als u
bij VéGé koopt en dan
nog zoveel gratis feeldzegels
toe!
Bij vonnis der Arrondisse
mentsrechtbank te Breda dd.
29 september 1964 is uitge
sproken de onteigening in
het belang der volkshuisves
ting ten name van de ge
meente Breda van het per
ceel kadastraal bekend ge
meente Breda, Sectie B num
mer 4904, groot 0.02.17 ha.
Breda, 7 oktober 1964.
De Officier van Justitie
Mr. R. H. F. H. M. Grasso
De enige uitdelingslijst in
het faillissement van J. van
Schilt, wonende te West-
dorpe, eerder te Halsteren is
gedeponeerd ter Griffie van
de Rechtbank te Breda en
van het Kantongerecht te
Terneuzen en ligt aldaar
vanaf 12 oktober 1964 gedu
rende 10 dagen ter kosteloze
inzage van een ieder.
Bergen op Zoom, 9 okt. 1964.
Mr. A. J. M. van Meel,
Halsterseweg 231,
Bergen op Zoom.
Curator.
ARTS
Kloosterzande
v- ïaf vrijdagavond 9 okto
ber tot maandagavond 12
oktober.
Voor spoedgevallen R. G.
Buwalda, arts.
TE DELFT
le gedeelte propaed-
Duits.
(studierichting
scheik. ingenieur)
Westdijk 2
Heinkenszand
Te koop 475 m2
(21.5 x 23 m) aan Absdaalse-
weg, Hulst.
Inlichtingen:
W. ROELOFS,
Mak. Onr. Goed
St. Jansteen, Tel. 01140-2438
Ahsdaalseweg 16
21 x 22.5 475 m2
LOUIS FRICOT, HULST
Struyk, Oosterhout. In enige
afdelingen van ons bedrijf be
staat nog werkgelegenheid
voor serieuze actieve mede
werkers. Ervaring in betonver-
werking verdient aanbeveling,
maar is geen vereiste. Geinte-
tesseerden kunnen onze perso-
neelchef bellen ond. no. 01620-
3941, of naar hem toekomen op
kantoor Koningsdijk 69. Zo no
dig komen wij u thuis
bezoeken.
Dienstmeisje gevr. voor gezin
met 6 kind. Dagelijks geholpen
door werks'ter. Dr. Fivez, Mgr.
Stillemansstr. 17. St.-Niklaas-
Waas. Tel. 762316.
Kinderverzorgster gevr. in ge
zin met 4 kinderen. Bevr.
schriftelijk St.-Niklaas Vijfstra
ten 163, persoonlijk iedere
avond na 18 uur of zaterdags-
namiddags.
Bijverdiensten aangeboden
voor de verkoop van tuin- en
bloemzaden. Beginnende 1 dec.
a.s. Wij geven u alle inlichtin
gen. Jos. de Jongh. Zaadhandel
Breda - Princenhage.
Edah n.v. vraagt voor haar
ZieZomarkt, Ginnekenstraat 14
Breda, kassières en leerling-
kassières Wij bieden u een
goed salaris en afwisselend
werk. Kom dee week nog pra
ten met onze bedrijfsleider, de
heer Steenbakkers. Hij geeft u
alle gewenste inlichtingen.
Bent u een goed kassière?
Edah n.v. vraagt voor haar
ZieZomarkt, Ginnekenstr. Bre
da: kassieres en leerling
kassieres. Wij bieden u een
goed salaris en afwisselend
werk. Kom deze week nog pra
ten met onze bedrijfsleider: de
heer Steenbakkers. Hij geeft u
alle gewenste inlichtingen.
Huishoudster gevraagd intern,
zelfst. kunnende werken en
koken, door vr. arts, buiten
wonend. Salaris f 180.- p. mnd.
Brieven onder no. 15000.
Jongens gevraagd voor het ver
vaardigen van lederwaren.
Goed loon M. C. Martens,
Wouwsestraat 28, B. op Zoom.
Vakbekwame woning-meubel
stoffeerder gevraagd. Afwisse
lend en zelfstandig werk. Aan
melden aan de zaak, e.v. na
7 uur aan huis. Burg. Geillstr.
33. Naeye - Verstraten Woning
inrichting, babyartikelen,
Vlooswijkstraat 5, Terneuzen.
Tel. (01150) 2404 - 2428.
Een in prima staat zijnde haard
merk Beckers te k. Prijs f 40.
Abdijstraat 26, Hulst. 12732
Bontmantels. Keuze uit meer
dan 200 stuks. Nu zomerprijzen
Kees v.d. Ven, Nieuwlandstr.
3, Tilburg, tel. 04250-26617. X
Fijne handperen en appels
0.25 per kg. Ook jonge W.L.
hennen, braadkippen en verse
eieren bij Pluimveebedrijf Th.
v. Waterschoot, Groenendijk
57, Kloosterzande. Tel. 347.
Te koop 1 nieuwe elektrische
kachel. Te bevr. Churchillweg
6, Hulst. 12731
Te koop Erres wasmachine
met wringer z.g.a.n. 3 maan
den garantie. V.d. Hummelstr.
43, Loon op Zand. Tel. 04166-
477.
Laat door ons uw trap- of
handnaaimachine elektrisch
maken. Wij hebben steeds ge-
rev. 2e hands naaimachines in
alle uitvoeringen en prijzen als
Gritzner. Elna, Kohier, Husq-
varna, Bernina, in prijzen v.a.
f 198. Naaimachinehandel Ver
schuren. Stationsstraat 8, Axel
tel. 583.
Zelfdoeners. T.v. antennes en
t.v.-installatiemateriaal, ook
2e net en Remanteiines, scha
kelaars. stopcontacten, pijp-
draad enz. Alles hebben wij in
ruime mate in voorraad. Bo
vendien krijgt u deskundige
voorlichting. Ons magazijn is
dagelijks geopend van 8-12
uur en 13.00 - 19.00 uur. Za
terdags van 9.00 - 13.00 uur.
H. Voets en zonen, Kremerstr.
5-7, tel. 5575, Bergen op Zoom.
Speciale aanbieding 2e hands
batterij recorder voor f 75,- en
2e hands recorder voor net
spanning 120. In prima staat.
H. Voets en Zonen, Kremerstr.
5 7, Bergen op Zoom, tel.
5575.
Pracht klassiek bankstel te
koop z.g.a.n. Uiterste prijs
f 700,-. Meidoornstr. 85, Ber
gen op Zoom. Te bezichtigen
tussen 5 en 8 uur.
Huur nieuwe televisie met alle
programma's voor een gering
bedrag per maand. Geen voor
uitbetaling. Altijd recht van
koop. Vandaag besteld, mor
gen bij u thuis. Bel (óók des
avonds) nr. 01184-4410 of 01180-
3973 of 01100-5397.
Te koop keurig onderhouden
.woonhuis met bijgebouwen
en tuin. Direct te aanvaarden
B 53, Westdorpe (Z.-Vl.) Telef.
01621-966.
Charmant vrijstaand landhuis
je met garage te Ulvenhout,
blijvend vrij uitzicht. Vrijko
mend voorjaar 1965 f 89700,-.
Makelaars v. d. Berg Co.,
Nw Ginnekenstraat 43, Breda,
tel.01600-24421. 8948
Krediet vanaf f 100,- Lage
kosten (volgens wettelijk ta
rief). Snelle afwerking. Telef.
04100 - 38925 - 31326. N.V.
Voorzorg" J. v. Ouwel,
der Kinderenla'an 28,
Bosch.
•aS:
10 rijlessen v. f 47,50. Fonkel-
nw. lesauto's" - Bondsautorij-
school „De Centrale", Raad
huisstraat 48 Roosendaal, tel.
5073; St.-Catharinaplem 8 Ber
gen op Zoom, tel 6445; Pater
Beckerstraat 33, Oudenbosch,
tel. 2030; Emmastraat 108, St.-
Willebrord, tel 795; St.-Pieter
straat 1, Middelburg, tel. 4029,
Hoek Hobeinstraat-Paul Kru-
gerstraat, Vlissingen, tel. 2593;
Burg Adelaarstraat 8, Melis
kerke; Magdalenastraat 8, Goes,
Tel. 5032. 13865-X
Omlaag met de autopremie.
Premie W.A v.a. f 75,- A.R.
v.a. f 225,-. Tevens bestel- en
vrachtauto's. Financieringen.
„Sevenhuysen", Haagweg 145,
Breda, tel. 01600-32853. X
Karinann Ghia 1500 '62, V.W.
variant 150o S '63 diverse
V.W.'s de Luxe '62, Opel Ca
ravan '63. Opel Caravan van
'58, Opel Rekord '61, Opel Re-
kord 1700 '63-'64. Volvo '58,
Mercedes 190 D '6o, De Jongs
Garagebedrijf Nispen. tel.
01656-245 Burg. Prinsensingel
39, Roosendaal. Tel. 01650-5539
Belcrum-Garage vraagt steeds
aanrijdingvrije auto's v.a. 1959
te k. Min. Kanstrast 18-20.
Breda, tel. 01600—39870.
Een goede gegarandeerde ge
bruikte wagen? Ga eens rustig
kijken bij Euroto, de Otosuper-
markt van de N.V. Hennekam.
Kijk op uw dooie gemak, geen
verkoper zal u storen! Telef.
01650-6302. 300 meter van de
tunnel, bij de Freyterslaan in
Roosendaal. Open van 9.30 tot
12, 1 - 5 en 68 uur. Zater
dag tot 6 uur.
Te koop Consul Cortina 1963
in goede staat, km. st. 56.000
voorzien van radio. Tel. 35345,
Breda.
goede gegaran-
Euroto
Wilt u een
deerde gebruikte auto?
heeft de wagen die u zoekt
Keus uit ca. 50 stuks. Kom
eens langs om ze rustig te be
kijken. Niemand zal u lastig
vallen, onze verkoper komt al
leen als u hem roept. Euroto
Supermarkt gebruikte auto's
N.V. Hennekam. Tel. 01650-6302.
300 meter van de tunnel, bij
de Freyterslaan in Roosendaal
Open van 9.30 - 12, 1 - 5, 6-3
uur. Zaterdag tot 6 uur. X
Steeds goede gebr. auto's met
volledige garantie, inruil en fi
nanciering Garage Van Kaam
B.o.Zoom, tel. 01640-4775. X
V.W. busje klein 1963 als nieuw
Te bevr. C. van Beers, Emma
straat 102, St.-Willebrord.
Te koop aangeboden 2 cara
vans 4 persoons KIP - '64 carr.
jan. '63, 5 persoons. Te bevr.
Bredascheweg 20, Terheijden.
X
garage te Breda biedt u
week te koop aan de vol-
zo goed als nieuwe auto-
den teg. scherpe prijzen.
V.W. type 1964, rood. als nw.:
Simca Elysée 1961; Opel Re
kord 1962; Ford Taunus 12M
1963; Renault R8, rood, 1962;
Fiat 600 van 1962; V.W. Va
riant 1963; Renault Dauphine
met schuifdak 1962; Simca 1000
van 1963; Renault R8 wit ',64;
V.W. kleinbus 1961; Fiat 1100
van 1960; V.W. type 1962. Door
inruil verkregen V.W. 1957,
Ford Zephyr, Opel Rekord '57,
V.W. 1957 met roldak. Zoekt u
een werkelijke occasion, komt.
dan eens bij ons kijken. Prak
tisch al deze automobielen zijn
van eerste eigenaar. Koop ver-
tr. Koopt bij de Vito. 100 pet.
garantie zowel op eventuele
onderdelen en geen kosten van
arbeidsloon gedurende 10.000
km of 3 mnd. Alle kosten voor
onze rekening. Let op het juis
te adres: Vito-Garage, Ginne-
kenweg 340 - 342, Breda tel.
36173. Recht tegenover de kerk
vlakbij de Ginnekenmarkt. Da-
gel. geopend tot 's avonds 10
uur. Zaterdags tot 6 uur. Zon
dags van 11 tot 6 uur. Inruil
mogelijk. Financiering binnen
één uur geregeld.
Opel Rekord 1960, verkeert in
zeldzaam goede staat, beslist
niet van nieuw te onderschei
den en auto's zonder enig risi
co, met prima keuringsrappor
Tel. 01882 - 390.
Te koop voor weinig geld
mooie honden: poedel, Duitse
herders met stamboom. Telef
01196-419. Nwe. Kraayertsedijk
1, Lewedorp
R.-k. weduwnaar, bankwerker
59 jaar, eigen woning, z. kind.
zoekt kennism. met dame 50
jaar of ouder. Br. met foto,op
erew. ret. onder no. 12971 De
Stem Terneuzen.
Afgemat? Moe? Schieffers
bloed wijn helpt bijzonder snel.
Bevat aktief Lecithine vitami
nen en mineralen, werkt bio-
vitaal. Excl. bij apoth. en dro
gisten.
Schieting zat. 10 okt. bij A. de
Block, Zuiddorpe. Gratis 6 ba
nen. Beg. 2.30 uur.
Kermisschieting staande wip
op zaterdag 10 oktober bij L.
Jansens, Hellestr. Beg. 2 uur.
