Ëindhovense super schouwburg:
fraai interieur achter massale buitenkant
Coopvaett
Strijd om
christelijk va
Technische wijzigingen
aan nieuwe TAUNUS
roem
ITOILETTEN BEREKEND OP HOEPELROKKEN
VERWARRENDE OPINIEPEILINGEN
BOEKENPLANK
Statussymbool kost stad
3800 gulden per dag.....
Gevaar van
scheuring
iale opzet
Dc grote zaal
„De Globe"
Technische snufjes
Weinig fraai
Grote plannen
Minister Bot tevreden
terug uit Warschau
Fiat Opperste Sovjet
akkoord O.-Duitsland
DOUWE EGBERTS
Schietpartij
op Borneo
Waar gaat het om
Paratyfus in
JVest-Duitsland
Zachte geurige pijptabak
Herberg de Rustende
Hengelaar
Wegwijzer in de economie
Ignatius of de spiritualiteit
der Jezuïeten
Hoeden op de duisternis
Zes cilinders
Verbeteringen
Maand ver1
bij Plovd
Geen rad
Telefoon.
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1964
i Advertentie)
(Van een onzer verslaggevers)
EINDHOVEN Het beste recept om hier snel ruzie te krijgen is zich
smalend uit te laten over de nieuwe stadsschouwburg, die op 2 oktober
officieel geopend wordt door de minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen mr. Th. *rt. Bot. Want elke Eindhovenaar die het hart op
de juiste plaats draagt, loopt thans even zelfbewust door de straat als op
de dag, waarop zijn stad Haarlem versloeg en opklom naar de vijfde plaats
op de ranglijst van Nederlandse steden. In zijn ogen is de nieuwe schouw
burg volmaakt perfecter in elk geval dan de schouwburgen van Tilburg
en Heerlen die al weer enkele jaren oud zijn. Als hij u vertelt, dat bij het
bepalen der breedtemaat van de toiletten achter het loneel rekening ge
houden is met de wijdte van hoepelrokken, maakt hij beslist geen grapje.
Het toneelgezelschap Ensemble, dat
naar men hoopt binnen enkele jaren 'n
Eindhoven gevestigd zal zijn, brengt op
de feestelijke avond van 2 oktober „De
bruiloft van Figaro" in landelijke pre
mière. In dit sociaal-kritische blijspel,
dat deze eeuw voor de vijfde keer op
een Nederlands" repertoire staat, houdt de
achttiende-eeuwse Franse schrijver Caron
de Beaumarchais het publiek een spiegel
van zijn ondeugden voor. Het is echter
maar de vraag of de Eindhovenaren hun
vermakelijke ijdelheid zullen herkennen.
Zij halen zelfs de schouders op, als men
hen voorrekent dat de exploitatie van
hun nieuwe status-symbool, dat 12 mil
joen gulden kost, de gemeentekas naar
raming 3800 gulden per dag zal gaan
kosten...
Eerlijkheidshalve moeten we echter
toegeven, dat de Ëindhovense schouwburg
er zijn mag, al zal het bouwwerk van
de architecten ir. C. G. Geenen en ir. L.
R. T. Oskam dan wel niet het begin
en het einde zijn van alles wat er op
dit gebied vertoond is en te zien zal zijn.
Het plan een stadsschouwburg te bouwen
dateert uit 1952, nadat particuliere initia
tieven van voor de oorlog mislukt waren.
In 1955 schreef het stadsbestuur een
prijsvraag voor een ontwerp uit onder
een drietal architecten die al eerder ge
selecteerd waren. De jury bestaande
uit Eindhovens burgemeester ir. H. Witte,
ir. G. J. P. M. Bolsius te Vught, ir. B.
Bijvoet te Haarlem, P J. Houtman te
Utrecht, ir. F. P. J. Peutz te Heerlen,
Jacques Snoek te Amsterdam en ir. W.
H. Vroom te Eindhoven koos tenslotte
voor het ontwerp ,,Con Brio" van de
architecten Geenen en Oskam.
Dat plan is nu, afgezien van enkele
wijzigingen, verwerkelijkt. De architecten
zijn uitgegaan van een volledig axiale
opzet, in tegenstelling bijvoorbeeld tot
de architect van de Tilburgse schouw
burg die uitgegaan is van een asymme
trische plattegrond. De symmetrische op
zet stamt reeds uit de oudheid en men
vindt haar terug in bekende theaters als
de Grand Opéra te Parijs en het Théatre
de Monnaie te Brussel. Aanzienlijke voor
delen ervan zijn de goede en snelle
distributie van het interne verkeer, en
minimale looplijnen.
Men betreedt de Ëindhovense schouw
burg door vijf aluminium toegangsdeuren.
De vestibule, waarin een vloer van cris-
tallino ligt en een open balie voor de
kaartverkoop staat, leidt naar een monu
mentale trap, waarlangs men wandel
gangen en foyers kan bereiken en recht
streeks in de grote zaal terechtkomt.
De grote zaal. het hart van het theater,
kan maximaal 935 toeschouwers herber
gen (645 op de begane grond en 290 op
het balkon). In afwijking van de meeste
Europese theaters van de laatste tijd
heeft de grote zaal een sterk oplopende
vloer. Het hoogteverschil bedraagt vier
meter. Opvallend zijn de zaalwanden,
die bestaan uit open houten panelen van
zwarte latten. De openingen zijn van
verschillende grootte met meer en min
der vooruitspringende delen. Achter deze
lattenroosters bevindt zich geluidabsor-
berend materiaal, afgedekt door een rood
doek. Men beschouwt deze oplossing als
een geslaagde combinatie van akoestische
en esthetische eisen.
De orkestbak heeft een oppervlakte
van 120 vierkante meter. Het orkest
plateau is hydraulisch beweegbaar. Bij
toneelvoorstellingen kunnen er stoelen
voor het publiek op geplaatst worden,
Om de zaal geschikt te maken voor con
certen en opera-uitvoeringen heeft men
'n akoestische nagalminstallatie geïnstal
leerd. Door het proscenium als het ware
de zaal te laten binnendringen, heeft
men geprobeerd een optimaal contact tus
sen acteurs en publiek te bewerkstelligen
Onder de grote zaal, ongeveer 6,5 me
ter beneden het maaiveld, bevindt zich
de kleine zaal, inmiddels „de Globe" ge
doopt naar het bekende Londense 'heater
uit Shakespeares tijd. De Globe heeft 450
zitplaatsen en is onder meer bedoeld voor
experimenteel toneel. Het driedelige po
dium in het midden van de zaal kan door
middel van hefinstallaties in vijf -'er-
schillende standen worden geplaatst.
Worden de podiums op het niveau van
de zaal gebracht, dan is de Globe te
gebruiken als danszaal. Grote en kleine
zaal kunnen gelijktijdig gebruikt wor
den. Zij hebben eigen foyers, garderobes
en toegangen.
De toneelaccommodatie die men in
Eindhoven kan bieden, is de moeite
waard. Met een totale oppervlakte van
1100 vierkante meter zou het toneel het
grootste van Nederland, zo niet van
Europa zijn. Het toneel omvat een hoofd
toneel, twee zijtonelen en een achter
toneel. De wil om alles te slaan die het
MOSKOU Het Russische parlement,
de Opperste Sovjet, heeft vrijdag zijn
goedkeuring gehecht aan het met Oost-
Duitsland gesloten verdrag voor weder
zijdse bijstand. Het verdrag werd 12 juni
door premier Kroestjev en Ulbricht, de
Oostduitse leider, getekend.
energieke Eindhoven kenmerkt, blijkt
hier wel zeer duidelijk. Het hoogste punt
van het toneelhuis ligt 30 meter boven
de straat. De toneelopening is 14 bij 9
meter groot. Om op alle toekomstige ont
wikkelingen voorbereid te zijn, is gele
genheid geschapen voor toneelwagens en
voor hydraulische hefplateaus. De decor
bergingen van 12 meter hoog zijn via
7 meter hoge deuren met het toneel ver
bonden.
Bij het toneel liggen een grote stemka
mer, een timmermanswerkplaats van 180
vierkante meter, en een schilderswerk
plaats van 260 vierkante meter. Door een
sleuf in het plafond kan men van daaruit
decors en andere grote stukken naar het
achtertoneel transporteren. Aansluitend
aan het hoofdtoneel vindt men 14 kleed
kamers, waarvan enkele zeer grote be
stemd zijn voor koor en figuranten. Er is
een artiestenfoyer voor 120 personen, en
inderdaad zijn de toiletten berekend op
hoepelrokken!
Een volledige opsomming van wat deze
super-schouwburg (overigens nog niet
voorzien van een restaurant) aan ruimten
en technische snufjes te bieden heeft,
zou ons te ver voeren. Om u toch enige
indruk te geven van wat er allemaal is,
in sneltreinvaart nog enkele bijzonder
heden: toneelverlichting met onder meer
130 schijnwerpers, brandscherm tussen
hoofdtoneel en grote zaal van 6000 kg,
oliestookverwarming van 1.980.000 kcal/h,
52 trekken in de toneelruimte voor wis
seling van coulissen, een vlakhorizon van
24,5 meter hoog en 50 meter lang, een
elektro-akoestische oproepingsinstallatie
in alle ruimten, een ringleiding voor
slechthorenden, een lift voor bezoekers
die slecht ter been zijn, en een helling
voor invalidenwagens naast de trappen
voor het gebouw. Behalve de hoofdaan
nemer, Grootel's Bouwmij. N.V., hebben
52 bedrijven aan de bouw en inrichting
gewerkt.
Het gebouw bestaat uit een zelfdragend
betonskelet, waarin 12.000 kubieke meter
beton en 1.680.000 kg betonstaal verwerkt
zijn. Aan de buitenkant is het hele ge
bouw bekleed met geelgrijze baksteen
De massale toneeltoren heeft een verti
cale geleding om de grote vlakken te
breken. Dat sorteert echter niet veel ef
fect. Deze toneeltoren verleent het ge
bouw, gezien van de meeste gezichtspun
ten uit, een weinig fraai uiterlijk. Het
is echter de bedoeling dat op de toren
later een decoratie wordt aangebracht.
De 12 miljoen gulden die men beschik
baar had, waren voor de aankoop daar
van niet toereikend....
Zoals gebruikelijk is het overigens in
het algemeen sobere gebouw met kunst
werken opgesmukt. Jan van Eijk uit Hel-
De trappenhal met links de foyer en rechts de wandelgangen.
mond ontwierp decoraties voor de bui
tenwanden van de grote en kleine zaal
(stukadoorwerk), Jef Diederen te Am
sterdam ontwierp een glasplastiek voor
de trapopeningen en de Amsterdammer
Carel Visser ontwierp een bronsplastiek,
dat opgesteld wordt achter de balie in
de vestibule. Een comité uit de Ëind
hovense burgerij kocht een beeldhouw
werk van de Limburgse kunstenaar Ar
thur Spronken aan, namelijk zijn „Zon-
nestier" die in de foyer zal worden ge
plaatst.
Zoals bekend is er in de Ëindhovense
gemeenteraad nogal wat te doen geweest
over de kredieten voor de schouwburg-
bouw, die almaar verhoogd moesten wor
den, maar nu de muzentempel er eenmaal
staat in al zijn glorie en heerlijkheid
schijnt dat alles vergeten. De voorzitter
van het stichtingsbestuur, tevens wet
houder van culturele zaken, de heer Th.
B. M. van Eupen en de waarnemend di
recteur drs. J. J. Boumans, die de over
spannen manager G. J. Metzelaar tijde
lijk vervangt, zijn enthousiast en vast van
plan de stadsschouwburg van Eindhoven
tot een brandpunt van cultuur te maken
in Zuidoost-Brabant niet alleen, maar ook
in Nederland en ook in het hele gebied
binnen de steden Düsseldorf, Aken, Maas
tricht en Luik.
„De markt is groot genoeg voor twee
schouwburgen", meent de heer Van
Eupen, als men hem vraagt, wat er nu
moet gebeuren met die andere Ëindho
vense schouwburg, de schouwburg van
Philips. De tijd zal leren of zijn geloof
in de culturele interesse van de driehon
derdduizend bewoners van het stadsge
west Eindhoven gerechtvaardigd is of
niet.
KOETSJING Een woordvoerder van
het Maleisische leger heeft vrijdag in
Koetsjing de hoofdstad van Serawak,
verklaard' dat 25 tot 30 Indonesische
guerrilleros donderdagnacht vanaf een
positie nabij de grens van Indonesisch
Borneo met mortieren en lichte vuur
wapens hebben geschoten op een Malei
sische legerpartouille.
SCHIPHOL Uiterst tevreden over
zijn „nuttige en interessante reis" is de
minister van O., K. en W., mr. Th. H.
Bot, op Schiphol teruggekeerd van zijn
bezoek aan Polen.
Hij was daar vorige week terstond na
het REM-debat in de Tweede Kamer op
uitnodiging van de Poolse ambassadeur
in ons land naar toe gevlogen om zich
persoonlijk op de hoogte te stellen van
de intensieve culturele uitwisseling tus
sen Nederland en Polen.
„De Polen, die dit jaar hun 1000-jarig
bestaan vieren, hebben altijd een zeer
onafhankelijke geest aan de dag gelegd"
aldus minister Bot op Schiphol. ,,in dat
opzicht voelen zij een zekere verwant
schap met Nederland. Ook dragen zij
ons een goed hart toe aangezien er tus
sen Polen en Nederland feitelijk nimmer
sprake is geweest van enige oorlog of
ruzie".
(Van een onzer medewerkers)
PARIJS Het buitengewoon congres
van het Christelijke Vakverbond, dat 6
en 7 november te Issy-les-Molineaux ge
houden wordt, zal voor de CFTC en voor
Frankrijk van kapitaal belang zyn. De
afgevaardigden zullen moeten beslissen
over het al dan niet weg laten vallen
van de letter C (christelijk) in de naam
van hun verbond, d.w.z. over het al dan
niet schrappen in de statuten van de
referentie naar de christelijke moraal.
Een zeer ernstige beslissing, welke een
enorme draagwijdte heeft.
Het dezer dagen gehouden congres van
de bij het Christelijke Vakverbond aan
gesloten mijnwerkers heeft zich ronduit
uitgesproken voor het behoud van de
christelijke referentie en dus ook voor
het behoud van de letter C. De weige
ring van de mijnwerkers om de letter C
te schrappen, heeft tot gevolg gehad, dat
men hier nu al meer openlijk is beginnen
te spreken van een „guerre de laïcisa-
tion", van een laïcizatie-oorlog in het
Christelijke Vakverbond. Zeker is, dat
de massale stellingname van de mijnwer
kers de strijd tussen de verschillende ten-
denzen heviger heeft doen oplaaien.
Tot nu toe is het niet mogelijk een
overzicht te krijgen van de juiste per
centages van degenen, die vóór en van
degenen, die tegen het schrappen van
de christelijke referentie zijn. Tegen zijn
in alle geval de vertegenwoordigers van
de syndikaten van de mijnwerkers, van
het ministerie van arbeid, van de veilig
heidsdienst, van het particuliere vliegwe-
zen, van de maatschappelijke steun, van
de ziekenverplegers, van de apothekers,
van de maatschappelijke verzekeringen
van de schouwburg- en bioscoopexploi*
tanten, van de hotel-, café- en restau
ranthouders.
Vóór het schrappen van de statutaire
referentie naar de christelijke moraal zijn
de vertegenwoordigers van de syndikaten
van: de nationale defensie, de levensmid
delenbedrijven, de banken, de bouwbe
drijven, de spoorwegarbeiders, de onder
wijzers, de marine, de metaalbewerkers,
de chemische bedrijven, de justitiële be
roepen. de landbouwers, de glasindustrie,
de textielarbeiders, de confectie- en leder-
bedrijven en de tabaksplanters.
Maar het is een vraag, of de vertegen
woordigers van de syndikaten in werke
lijkheid in dit geval alle leden van hun
syndikaten achter zich hebben! Wij be
twijfelen dit ten zeerste! De gehouden
opiniepeilingen maken ons hieromtrent
ook niet wijzer. De resultaten daarvan
stemmen niet met elkaar overeen. Volgens
de eile enquête wil 60 pet. vasthouden aan
de statutaire christelijke conferentie, vol
gens een andere enquête slechts 45 pet.
In 1920 luidde een paragraaf van het
eerste artikel van de statuten van het
Christelijk Vakverbond: „de Confedera
tie wordt in haar actie geïnspireerd door
de in de encycliek „Rerum novarum" om
schreven leer. De sociale vrede kan al
leen verwezenlijkt worden door de toe
passing van de christelijke beginselen".
In 1947 werd dit artikel aldus gewij
zigd: „de Confederatie wordt geïnspi
reerd door de principes van de christe
lijke, sociale moraal".
De wijziging, welke ter beoordeling
voorgelegd zal worden tijdens het buiten
gewone congres in november a.s. te Issy-
ies-Molineaux, zal geen christelijke refe
rentie naar de christelijke moraal meer
bevatten, hetgeen door de preparatoren
van het statutaire wijzigingsplan aldus
wordt gebillijkt: „De Confederatie staat
open voor alle arbeiders, die, met respect
voor elkanders filosofische, morele en
godsdienstige overtuigingen, besloten zijn
hun gemeenschappelijke belangen te ver
dedigen om zo te komen tot de vestiging
van een democratische samenleving van
vrije en verantwoordelijke mensen".
Zou het schrappen van de statutaire re
ferentie naar de christelijke moraal aan
genomen worden, dan zou, zo menen ve
len met ons, een scheuring onvermijde
lijk zijn. De „christenen" zouden zich dan
in een nieuwe CFTC groeperen.
Wordt het schrappen van de letter C
door het congres verworpen, dan zou het
kunnen zijn, dat de voorstanders van het
laïcisatieproject een overgaan naar het
Algemene Vakverbond, de CGT, zullen
propageren, hetgeen een waar drama tot
gevolg kan hebben, daar, volgens pei
lingen slechts 10 pet. van de leden tot
een dergelijke overgang zou willen
besluiten. Zeker is, dat er een grote on
rust heerst bij de bestuursleden en oude
rotten van de resp. syndikaten en dat
de meeste leden vol verwarring zijn.
Hoe onwaarschijnlijk ook, het is ons
niet mogelijk geweest om te weten te
komen, wat het juiste aantal is van de
leden van het Christelijke Vakverbond.
Als organisatie neemt het de tweede
plaats in met een ledental van 500 a
600.000. De eerste plaats wordt ingeno
men door het Algemene Vakverbond, de
CGT.
Een vierde van het werknemersaantal
is in Frankrijk lid van een vakverbond.
Hiervan is 40 45 pet. lid van het Al
gemene Vakverbond en 30 a 32 pet. van
het Christelijke Vakverbond. De rest is
lid van een vakverbond, dat tussen de
twee anderen geplaatst moet worden, de
Force Ouvrière, de F.O.
Op het politieke plan en het sociale
plan is de oplossing van het CFTC-pro-
bleem van groot belang voor geheel
Frankrijk.
H. WOUTERS pr.
FRANKFORT In het Westduitse
plaatsje Sulzbach vlakbij Frankfort is
een paratyfus-epidemie uitgebroken. Tot
dusverre zijn bij 26 personen verschijn
selen van paratyfus geconstateerd. Van
geen der slachtoffers is de toestand ern
stig. De verschijnselen werden het eerst
geconstateerd bij een administrateur in
een levensmiddelenbedrijf.
De gezondheidszorg in Saarbruecken
heeft scholen en speeltuinen laten sluiten
in een poging om een einde te maken
aan een dysenterie-epidemie, waarvan
reeds meer dan 300 gevallen zijn ge
constateerd.
Dit zijn korte verhalen van de aartsver
teller P. G. Wodehouse, alle gegroepeerd
rondom de figuur van Mister Mullinerxen
andere stamgasten van de Herberg de
Rustende Hengelaar. Amusante lectuur,
die zich niet alleen maar in koddigheid
verliest, doch ook fijne psychologische
trekjes heeft. Prisma-uitgave.
Dit is de tweede druk van een werk,
dat wetenschappelijk verantwoord voor
een brede schare van belangstellenden
economische verschijnselen en begrippen
verklaart. De schrijvers zijn Amerikanen,
maar de vertaler drs. W. Tims heeft de
oorspronkelijke tekst aangepast aan
Nederlandse en Belgische omstandighe
den. Er is zo een boek ontstaan, dat ze
ker de belangstelling van velen waard is.
Goede opbouw en heldere formulering
helpen de lezer de weg vinden in de ge
compliceerde vraagstukken, die hem
persoonlijk ook zeer aangaan. Uitgever
is J. H. de Bussy.
In de spiritualiteit der jezuïeten neemt
,,de onderscheiding der geesten" een
grote plaats in. Hierover handelt dit
werk. Wat wordt ermee bedoeld en hoe
kan deze onderscheiding ons helpen bij
de vorming en bepaling van ons per
soonlijk geweten. Op dit „persoonlijke"
komt het aari, want Gods plan met mij
is uniek, persoonlijk. Dit plan van God
met mij te onderkennen is het doel van
de onderscheiding der geesten. Pater
Piet Penning de Vries S.J. zet in dit
boek duidelijk uiteen hoe Ignatius hier
bij te werk ging en dit in zijn geestelijke
oefeningen als karakteristiek voor zijn
volgelingen vastlegde. In het tweede deel
wordt aan de hand van enige themati
sche schetsen de Ignatiaanse spirituali
teit verduidelijkt, in die zin dat elk
gekozen thema beantwoordt aan een be
paalde ontwikkelingsperiode van Ignatius
Wij voor ons geloven dat dit werkje in
hoofdzaak hèn zal aanspreken die de Ig
natiaanse spiritualiteit reeds volgen of
dit denken te gaan doen. En dan nog
lijkt het me nodig, bepaalde facetten
ervan die nu eenmaal in een andere
tijd en cultuur ontstaan zijn, te transpo
neren naar onze hedendaagse mentali
teit. Uitgave Lannoo J. H.
Een gedichtenbundel van de jonge
Ëindhovense dichter Peter Schudde-
boom. uitgegeven door het Fonds Ma
nifest' voor literaire publikaties te Eind
hoven en verspreid met een genum
merde en gesigneerde oplage van 300
exemplaren. Deze eersteling belooft ze
ker iets voor de toekomst als we let
ten op de soms bijzonder originele ma
nier waarop de auteur zijh thema, de
liefde voor de vrijheid en het verlan
gen naar het eeuwige, verwerkt en
vooral varieert. Minder enthousiast kan
men zijn over de vormgeving, welk
proces zo stug en sprongsgewijze ver
loopt, dat de gedichten aan de noodza
kelijke duidelijkheid veel inboeten. Hoe
wel het ontbreken van leestekens en
hoofdletters en de groene inkt waar
mee deze bundel gedrukt is veel lezers
tegen de borst zullen stoten, kan dit éen
verdienstelijke poging genoemd wordeu
om de allerjongsten onder onze dichters
een kans te geven.
G.v.H.
Do modellen van Ford Taunus
in Keulen gaan het nieuwe auto
seizoen in met een overvierkante
kopklepmotor in V-vorm. Verder
heeft de fabriek, evenals de grote
concurrent Opel, een representa
tieve wagen met een zescilinder
krachtbron gepresenteerd: de 20
M met ernaast een prestige-ver-
sie, de 20 M TS. De bekende 17 M
typen zijn een maatje groter ge
worden. Het oorspronkelijke Tau-
nus-model kent men er nog ge
makkelijk in terug, al is de car
rosserielij n dan wat strakker en
zakelijker uitgevallen. Het nieuws
van Ford-Keulen betreft dus
hoofdzakelijk technische wijzi
gingen.
Het was te verwachten, dat de Duitse
Ford zijn middenklasse-model moto
risch by de succesvolle 12 M-serie
moest aanpassen. De vervanging van
de overigens gecultiveerde 4-cilinder-
in-lijn. die in de 17M-typen goede dien
sten heeft bewezen, door de in Ameri
ka. ontwikkelde V-motor was de een
voudigste en tevens meest economische
oplossing. Met de vernieuwde 12 M, 17
M en 20 M-reeks kan Ford-Keulen nu,
in gesloten formatie aan het autofront
verschijnen. De nieuwe 17 M wordt ge
leverd met een 4-ciünder V-motor van
1498 cc en 1699 cc.
De 1.5 liter heeft 'n maximum vermo
gen van 67 SAE-pk by 4800 omwentelin
gen per minuut. Het max. koppel is 11.9
kgm by 2800 omw./min. en de eompres-
sieverhouding is 8:1. De sterkere 1.7
liter krachtbron levert 78 pk bij 4800
omw./min. Het max koppel is 14 kgm
by 2800 omw./min. en de compressic-
verhouding is verhoogd tot 9:1.
De 20 M heeft een zescilinder van
1998 cc, die 95 SAE-pk bij 5300 omw./
min. presteert. Het max. koppel is 15.1
kgm bij 3000 omw./min. y de compres-
sieverhouding 8:1. De topsnelheid ligt
boven 150 km/u. De TS-uitvoering heeft
een max. vemogen van 100 pk bij 5300
omw./min. en de top ligt boven 165
km/u.
Alle modellen hebben schijfremmen
op de voorwielen en achter trommel-
remmen. De standaarduitvoering van
de 1.5 en 1.7 liter heeft een driever
snellingsbak, wat we minder kunnen
waarderen, en stuurversnelling, Daar
entegen wordt tegen bijbetaling een
vierbak geleverd. Zelfs de 20 M moet
zich nog behelpen met een 3-versnel-
lingsbak en schakelhandle aan de stuur-
kolom. Alleen de 20 M TS heeft een
4-bak en vloerversnelling. Het is trou
wens ook de meest luxueuze en duurste
van de serie, wat men o.a. ook kan
zien aan de bekleding en de goede in
terieurafwerking. De TS heeft kuipzit-
tingen voorin. Beide 20 M-wagens kun
nen ook met automatische transmissie
worden geleverd. Over de eerste rij-er-
varingen met de nieuwe Ford Taunus-
modellen hopen we spoedig te kunnen
berichten.
Intussen is ook de Ford Taunus 12 M
technisch - erbeterd. Dit model heeft
schijfremmen op de voorwielen gekre
gen en de motor is minder luidruchtig
gemaakt en de resonantie is aanzien-
lyk afgezwakt. Voor een betere ventila
tie zijn regelbare verse-luchtroosters
in het dashboard aangebracht. Voorts
heeft de wagen nu een automatisch
werkende choke. De kwaliteit van dc
bekleding is verbeterd en de zitbank
is wat comfortabeler gemaft. Dit al
les zonder prijsverhoging.
13
Toen in de grijze
30-jarige KLM-\
der Hoop zijr
Schipholgrasmat de
wers die naar het
van de geruchtmali
de verste verte niej
vijftig jaar zou leic
Alleen Albert Pies
recteur van de piep|
en mannen uit zyn
generaal C. J. Snij der
ste ook zo veel heeft 1
de burgerluchtvaart,
licht in een vaag visi<l
haven Schiphol als
intercontinentale en
sche luchtdiensten.
Met de moeizame start i
weken wereldberoemd gl
H-NACC, begon het nog
geschreven, fascinerende I
burgerluchtvaart. Want ia
gen maar weinigen heill
postdiensten door de luel
giersdiensten werd nog hl
dacht. Op korte afstandenl
de het zakenleven toen
mee door en daarom exploj
al sinds 1920 met redel
luchtdienst Amsterdam-Li
langst bestaande luchtlijnl
Het wantrouwen van J
ven ten opzichte van de
nog geruime tijd blijvei|
Van der Hoop zyn H-N^
makende wijze naar B
vlogen, lang ook nadat
gelde diensten op li
vliegen. Tot in 1930
voor alle zekerheid de
luchtpostbrieven per
stuurd
FJe bemanning van de H
voerder Van der Hoop
tenant-vlieger der Militai
H. van Weerden Poelman
werktuigkundige P.A. vai
had de vlucht naar Java
mogelijk was terdege vo<
wens Plesman wilde, als hi
vliegtuig met bemanning
stelde, zo weinig mogelijk
Maanden tevoren plaatste
ning op de lijn Amsterd;
zodra de F VII welke li
meer speciaal voor de v
omdat de F V, waarmee r
lijk had willen gaan niet v
liteiten en capaciteiten vc
lijke „gokvlucht" had -
kwam, werd urenlang gec
voor die tijd prachtige vli
wereldwijde faam van be
verwierf.
r\e Fokker F VII was e
vliegtuig met een tota;
3665 kg. De Rolls Royce
was 360 paarden sterk en
snelheid was maar 130 kil
zoveel als een moderne s
Voor de Java-vlucht ha
speciale voorzieningen g
met het doel de kist lich
Zo werd ook de radioapp
gesloopt omdat er onderwc
radiostations waren
De H-NACC vervoerde
vlucht vijf kg post. Terwi
de route haast buitenspoi
olie, benzine en reserveor
den gedeponeerd, bestude
gers de bijzonderheden
welke liep van Amsterda
en Konstantinopel naar Ai
po, via Bagdad langs de
naar Karachi, door de wc
de Gangesvlakte naar Calc
ma, Siam en Malakka naar
slotte via Muntok naar
gokje op de motor", noe
Hoop zelf de vlucht die
fronteren met ongekenc
schijnselen als zandstorme
gens, die hen zou voeren o
te oerwouden en ruige b
gokje op de motor!
r)e motor begaf het al ie'
Om kwart over negen
lste oktober vertrok de H-I
de gedaan door een fora
vliegtuigen van Schiphol,
gin liep alles gesmeerd. Z
menten passeerde Van der
geluksplaats" Abcoude, eei
hij ook prompt zijn vrie
maakte. Om goed twee
Fokker in Praag. Vandaa:
volgende dag verder naar
derde dag, op weg van
Konstantinopel liep het e
mis als het maar kon.
In de buurt van Phili
div) knalt, pruttelt en
tor. In de cabine is het
der zich ziet Van der l
landje komen aanglijde,
lijkt als landingsplaats
kist in een scherpe
komt de Fokker neer
wiel krijgt een krake
rechter vleugeltip raa
grond, het vliegtuig
kwartdraai enstaat
rond als schotels van v
De bemanning van dc
voor het vertrek van
links naar rechts ric
Plesman, H. van Wee
gezagvoerder A. N. J
ThuessinU van der Ho
tnigkundige P. A. va
en generaal Snyders.
dit artikel is verwer
van de Fokker F VII
