KUS
TOL BI] HAASTRECHT LAAT ZICH NIET
DOOR SNELHEIDSMANIAK OVERMEESTEREN
Brugwachter Stolwijk
ONZE PUZZEL
SLAAKT OVER
schim uit verleden
Tol:
prestigekwestie
tussen Haastrecht
en polderbestuur
t?Itar|EF
kt
iS vrij i
STOLWIJK:
KRANTE
JONGENS
TRAP IK
VAN DE
WEG AF
BOEKENPLANK
ÏM-debat
IM-debat
ileistrap
17
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1964
17
mölöfrf wftl - -
tirlfitifr
---IH1
~~fKl
Zo n snotjongen
van de krant
Zeilboten fotograferen
In de wieg gelegd
Wij in huwelijk en gezin
Intocht der kinderen
Karrespoor van
een meter
Begrip „haast
litbannen
Bloeddorstige
benadering
Jaloersheid
e
m
mow
;',UiW»V<
(töiftïDoblf! - -
- -
f§tyié -
-TV*- ;x
i 'x\
-
I
EEN ZWARTE HOKJES-PUZZEL
Voor de meer ervaren puzzelaars, die
weinig moeite hebben met een gewoon
kruiswoordraadsel, bieden we hierbij een
aanmerkelijk moeilijker opgave.
Ons diagram is zonder zwarte hokjes
en zonder nummers. Gegeven worden
slechts genummerde omschrijvingen, zo
als dat bij gewone kruiswoordraadsels het
geval is. Aan de liefhebbers de taak de
puzzel zonder de steun van zwarte hok
jes en nummers in het diagram toch op
te lossen en zelf te bepalen waar die
zwarte hokjes, die er eigenlijk in beho
ren dan wel moeten staan.
OMSCHRIJVING
Horizontaal: 1 jongensnaam, 3 Russi
sche delicatesse, 9 smalle weg. 11 buit
13 rimpel in een stof, 15 wintervoertuig.
17 rijkelijk. 19 vis, 21 tegen, 23 noodsein
24 kleur. 25 naschrift. 26 godheid. 28
smart. 29 muziekterm, 31 boom, 33 holte
in de muur. 35 Spaanse titel. 36 deel v h
oor, 37 kleur, 39 wenden. 41 kleur, 42
gebogen been, 43 deel y.h. hoofd. 44 klein
meertje, 45 vette vloeistof. 47 opstande
ling. 49 oude IJslandse literatuur, 51
aanw. voornaamw., 52 vis. 53 keurig
55 tijdperk, 56 Frans voegwoord. 57 van
het Heilige Roomse Rijk. 59 steensoort
61 meisiesnaam. 62 plaats in Noord-Hol
land. 64 tweemaal. 66 meisjesnaam. 68
voerbak. 69 niet dik, 71 Indische winkel
72 begrip, 75 rangtelwoord, 77 sluis. 78
eerste pubïikatie, 79 vogel.
Verticaal: 1 onderricht, 2 toegankelijk
3 jongensnaam, 4 staatspensioen. 5 sme
ring, 6 Egyptische heilige stier, 7 water
plantje, 8 ambtshalve. 9 clown, 10 water
kering, 12 hennepbraak. 14 sterk zuur
stofhoudend gas, 16 werpstrik, 18 haar
krul, 20 eetgerei. 22 elektrisch geladen
deeltje. 24 rivier in Nederland. 25 tijd
perk. 27 klein baardje. 28 nachtkleed
30 boom, 32 huidmondie. 34 plaats ir
Zuid-Korea, 35 raken. 36 boom. 38 aanv
voornaamw., 40 jongensnaam. 41 watr
ring, 46 inhoudsmaat. 47 tentoonstelling?
geb. in A'dam. 48 deel v.h. oor. 50 mv
thologisch monster. 52 lichaamsdeel. 5'
seconde, 57 bindmiddel, 58 weg (Tt
60 klein beetje, 63 kleine veertjes. 64
lood (Duits), 65 wond, 67 rekening, 68
stapel, 69 Engelse titel, 70 biljartstok, 72
bid (Lat.), 74 ter plaatse, 76 het Ro
meinse Rijk.
OPLOSSING
Horizontaal: 2 cape, 5 agio, 9 sela, 10
armee, 12 veen, 13 kus, 14 die, 15 lade,
17 te, 19 nu, 20 rete, 23 egaal, 24 for
mule, 28 addenda, 32 t.t., 34 il, 35 lor,
37 r.k., 38 em, 39 tu, 40 af, 41 po, 42
a.g., 43 ee, 44 ha, 45 tel, 47 s.a„ 49 e.o.,
51 groenlo, 54 uitting, 57 onzin, 58 lamp,
61 mg, 62 t.t., 63 bron, 65 lam, 67 eva,
68 amie, 69 eiber, 72 raat, 73 kurk,
74 snik.
Verticaal: 1 aera, 2 cake. 3 pastel, 4 er,
5 a.e., 6 geduld, 7 over, 8 test, 11 mm,
15 lift, 16 dor, 18 egel, 19 naar. 21 een.
22 edam, 25 otter. 26 mi, 27 ulaan, 29
drost, 30 e.k., 31 degen, 36 ode, 43 egel,
44 he. 45 long. 46 luit. 48 at, 50 ogen,
52 oom. 53 lommer, 55 intern, 56 ier, 59
arme. 60 plek, 63 bark, 64 oran, 66 ob,
70 ik, 71 es.
Advertentie)
Stolwijk in actie. Ook meisjes
moeten koperen penninkskes of
feren. Daar helpt geen lieve moe
dertje aan.
K...AYsk'-.s.-k' v,r.S-fcW&J
Om over de brug te komen moet iedereen voldaan hebben aan de
eisen van het bord.
(Van een onzer verslaggevers)
U bent tevoren gewaarschuwd: de oude, aftandse tol van Haas
trecht is geen toeristisch object, dat u er tussen neus en lippen nog
wel even bij kunt pikken, want als u denkt hem „effe te doen" tussen
de waag van Oudewater en de mierzoete stroopwafel in Gouda, zit
u goed fout. Natuurlijk kunt u er als moderne zenuwpees en ge
stroomlijnde jakkeraar vanuit Gouda over een riante asfaltweg heen
rijden, maar in dat geval betaalt u de tol uitsluitend aan de ver
maledijde randstadbeschaving en keert u na afloop gegarandeerd
katterig huiswaarts. U zegt dan waarschijnlijk tot elkaar: „Was dat
nou alles? Die ene man met zijn rafelige pet en dat krakende
bruggetje over de plas En dat is ook niet verwonderlijk, want u
heeft immers verzuimd om zich eerst in het zweet te werken en
royaal boete te doen alvorens aan de broodwinning van de reus
Stolwijk te ruiken.
Het droevige resultaat van zo'n vluch
tige sight-seeing is, dat u alleen een
geweldenaar hebt ontmoet, die u om
onnaspeurlijke redenen een geldbe
drag van vijftien (voor een auto) of
twee cent (voor een rijwiel) heeft ont
futseld en dat u zich voor de rest een
kostelijke ervaring hebt laten ontste
len, want de tol van Haastrecht
heus geloof me laat zich niet over
meesteren door een kilometervreter.
Daar komt waarachtig wel wat meer
voor kijken. Karakter bijvoorbeeld en
doorzettingsvermogen. En om met we
reldkampioen Jan Jansen te spreken:
een groot moreel. Dat is het: alleen
de reiziger, met een groot moreel, be
reikt de tol van Stolwijk ongeschonden
en weet, dat hij de tijd naar zijn hand
heeft gezet. Het maakt immers een
groot verschil of u, sigaretjes paffend,
in een auto komt aanrijden over een
keurig onderhouden weg en dan het
ronde bord „Tol" erop ziet staan, of
dat u met de tong op de schoenen door
de groene ingewanden van Zuid-Hol
land komt aanwankelen en eindelijk m
de verte drie drie letters voor uw ogen
ziet dansen. Met dat bord voor de kop
waant u zich op de drempel van de
vrijheid en de man met de pet is op
eens de cipier, die u wegens goed ge
drag ontslaat uit dat kamp in de pol
derwildernis.
Alleen door zo de tol bij Haastrecht
te benaderen kunt u rekenen op een be
levenis voor jaren. Eerlijkheidshalve
moeten we er wel aan toevoegen, dat
we waarschijnlijk ook die asfaltweg van
uit Goude hadden genomen, als we niet
door die goed ingevoerde tipgever op
een dwaalspoor waren gebracht. Maar
in dat geval zou dit epos van helden
moed in de vulpen gestold zijn, want
over een kale tol alleen, beste mensen,
je krü^t er nog geen vijftien regels
over vol. Goed, je kunt de abonnees
vertellen, dat de tol van Haastrecht er
een van de vijf is, die ons land rijk is
en als je toevallig een lezer treft met
agrarische belangstelling, dan zegt die
„Da's aardig, da's verduveld interes
sant". Maar wat dan? Je kunt zeggen
dat die tol zo mooi ligt; een verrukke
lijk uitlopen van de Reeuwijkse plas
sen, een nauw bochtig straatje, dat tel
kens oprispingen krijgt van het langs-
denderend verkeer, een stadhuisje uil
het schetsboek van Anton Pieck en dan
die enorme brugwachter Stolwijk, die
in een piepklein uitbouwtje op de loei
ligt en daar zwaar sloffend uit de voor
schijn komt, als zich weer een klant
meldt. Hij behandelt de clientèle als
lastige horzels en zijn beide handen
zijn dan ook gegoten voor een beslis
sende doodklap, maar bijtijds begrijpt
hij steeds, dat hij zijn toch al benepen
ïering niet stuk kan maken en daarom
geperkt hij zich tot het met tegenzin
ccepteren van het tolgeld.
vindt. Doe zoals wij en begin uw zwerf
tocht bij de brug in het oude dorpje
Reeuwijk. U volgt de wegwijzer met
de rode letters, die u waarschuwen,
dat het straks bar en boos zal worden,
maar laat u door deze ANWB-hint niet
afschrikken, want het wordt allemaal
nog veel erger dan u denkt. In het be
gin lijkt het allemaal nog vriendelijk:
een smalle dijk, waar de auto's elkaar
als kegels in de diepte proberen te
kieperen, een minzame bevolking van
watertrappelaars, die ineens met hun
mestkarren de weg opstuiven en dan
tergend langzaam voor u uit blijven rij
den met hun banieren van vette lucht
achter zich aan.
In die eerste kilometers kunt u vast
proberen om het begrip „haast" uit uw
geheugen te bannen, want dat is iets
voor de krankzinnige snelweg verder
op. Hier kunt u alleen uit de voeten
met een gezinsfles vol geduld, mooi
gaaf geduld.
Stolwijk. Een goede raad: Sla in He
kendorp de weg in, die u langs Oude
water naar Gouda voert, want dan bent
u er een kwartier eerder en mist u de
tol ook nog. .Neen, u moet het emmer
tje ellende tot aan de laatste druppel
opdrinken en de vijftien cent braaf aan
de tolbaas afdragen.
Op de dag dat wij zijn broodwinning
passeerden, was het zeer warm en mis
schien verklaart dat, waarom hij zo
bloeddorstig naar buiten sprong, toen
wij de wagen langs de kant parkeerden.
„Vijftien cent", nep hij strijdlustig
en dat op een toon die geen tegenspraak
duldde. Nu hadden we dat in de gau
wigheid al op het vale bord gelezen:
Bespannen voertuigen met 1 paard tien
cent, met twee paarden vijftien cent,
stuk vee vijf cent, automobiel vijftien
cent en rijwiel twee cent.
„Druk vandaag vroegen wij pei
lend.
Hij keek ons vanonder zijn kleppet
aan en riep gulzig: „Je bent toch niet
van een krant hè
Hij had het gezegd met zo'n intona
tie van een 'kanibaal, die herinnerin
gen ophaalt aan een hele malse mis
sionairs.
Weineen" antwoordden wij, „we
zijn hier voor zaken."
Hij snoof en zei: „Nou, dat is dan
maar goed, want vorige week is hier
een stelletje nozems van de televisie
geweest en dat wilde ook weer alles
weten. Ik heb gezegd: „Als je niet
gauw maakt dat je weg komt, dan trap
ik je van de weg af".
Er schilferde een donkere lach over
zijn vierkante gezicht, terwijl hij schou
derophalend vervolgde: „D'r is hier
niks te zoeken voor een kranteman,
niks begrijp je. Ik heb hier mijn werk
en voor de rest blijven ze er met hun
poten af. Zo is dat. Twee weken ge
leden nog een jongen uit Rotterdam.
Moet je nagaan, zo'n knul komt hele
maal uit Rotterdam om mij te horen.
Hij wilde weten waarom die tol er nog
was en hoeveel mensen er per dag
langs kwamen en toen heb ik tegen
hem gezegd: ,,Weet je wat jij moet
doen Jij moet weggaan
We knikten. „Daar heeft zo'n jongen
ook niks mee te maken", zeiden wij,
„Wat heeft hij er nou aan om te weten
hoeveel mensen hier per dag langs
komen. Toch zeker niks. Hoeveel ko
men er per dag langs
Stolwijk spuwde op de grond en ant
woordde: „Nou, dat is heel verschil
lend. Twintig, zomers meer dan hon
derd, maar daar gaat het ook niet om,
want die hele tol is onzin. Gewoon een
prestigekwestie tussen het polderbe
stuur en Haastrecht. De -een wil de
brug overnemen met geld toe en de
ander wil de brug overdoen met dik
geld erbij. Dat vroeg zo'n snotjongen
van de krant ook nog. Die vroeg: „Kunt
u er nou van bestaan Ik zei: „Weet
je wat jij moet doen, jij moet weg
gaan".
Natuurlijk, zeiden wij, „Kunt u er
nou van bestaan, van die tol
Stolwijk schudde het hoofd en wees
naar een partij stenen die naast het
huis lag. „Ik doe nog wat in bouwma
terialen", zei hij, „en dat is de winst
en wat die tol betreft: dat is meege
nomen. Ik pacht dat ding en ik vang
de centen. En als ik op het einde van
het jaar nou maar meer geld in mijn
portemonnee heb dan in het begin, dan
zit het goed, begrijp je Waarom heb
je dat fototoestel op je buik? Je bent
toch niet van de krant hè
„Zeilboten fotograferen", antwoord
den wij, „wij zijn dol op zeilboten"
Stolwijk lachte schamper en riep:
„Nou, dat zou je ook niet zeggen als
je in mijn plaats was, want ik moet
voor die krengen steeds de brug open
trekken en ik krijg er geen* stuiver voor
terug. Hier, daar heb je er weer een".
Langzaam slofte hij naar de groene
brug, pakte de ijzeren ketting en ging
er met zijn hele gewicht aan hangen.
Loom klapte het gevaarte als een wal-
visbek open.
Toen hij weer terugkwam zei hij
snuivend: „Ik krijg die vijftien cent
nog van je vader. Je dacht toch hoop
ik niet dat ik die vergeten was
Hij wisselde het kwartje met rinke
lend losgeld uit zijn bruine knipbeurs
en daarna vouwde hij zich weer op in
zijn wachthuisje. De pet had hij uit
voorzorg opgehouden, want zonder ge
zag kun je een tol niet runnen.
Als we even later naar onze auto lo
pen roept Stolwijk uit zijn witte hok:
..Die kerels van de televisie, man, ze
renden al vóór ik een stap gezet had.
Opdonderen zei ik. Haha. Want ze heb
ben hier niks te zoeken. Niks".
Met kracht spuwde hij in onze rich
ting. We hadden er weer een vriend
bij.
In het modern vertimmerde café aan
de overkant vertelde de vrouw van de
kastelein, dat Stolwijk een beste man
was, die bedachtzaammaar gestadig
werkte voor zijn vrouw en negen kin
deren. „We dachten in februari al dat
die tol weg zou gaan", zei ze „Want
toen kwam dit gedeelte bij Haastrecht,
maar ze blijven touw trekken. Het gaat
ons niet zozeer om die twee cent, want
wat is nou twee cent, maar dat ding is
nergens voor nodig en dat gaat op den
duur vervelen. De hele dag staat zo'n
man maar voor piet snot bij de brug
en als er iemand langs komt, dan is
het een bekende, die een kaart voor
een jaar heeft. Ik heb al tegen mijn
man gezegd: „Voor zo'n baan moet je
ook in de wieg gelegd zijn, want hij
kan nou wel een pet op hebben, maar
dat wil nog niet zeggen, dat hij wat
doet."
Het september-nummer van dit eigen
tijdse tijdschrift voor katholieke gehuw
den bevat de visie op gezagsuitoefening
door de bisschop van Rotterdam, van een.
pastoor en van een kapelaan. Deze drie
bijdragen zijn sympatiek en bescheiden
gesteld en geven een duidelijk beeld van
de veranderende relatie tussen priesters
en leek. Naast een boekbespreking, die
weinig meer dan aanduiding is, en een
serie-artikel over de Bijbel, geeft dit
nummer een opstel van dr. Trimbos over
methoden van geboorteregeling: men
kent diens progressieve iedeeën, die men
hier beknopt en duidelijk voor zich krijgt.
„Wij" draagt daarmee weer een eigen
steentje bij aan de bewustwording van
de volwassen katholiek. Men kan het
tijdschrift zeker aan ietwat ontwikkelden
aanbevelen. (Uitg. „Wij" Ginneken -
Bavel).
A. G.
Net als de automobilist van plan is om de gaspedaal flink in te
trappen, moet hij stoppen voor baas Stolwijk.
Bij het bord met Hekendorp krijgt
u gegarandeerd de aanvechting om naar
rechts te gaan, want die weg is een
stuk rianter. Nee, ga nou maar braai
het grintpad op en sla aan het einde
van de weg pas rechtsaf. Aanvankelijk
is het pad nog bestrooid met keien, die
voortreffelijk resoneren tegen de onder
kant van uw auto, maar na goed vijf
honderd meter houdt dat ook op en
begint een karrespoor van nauwelijks
een meter breed. Let wel: HekendorE
was volgens het bord nog slechts viei
kilometer verwijderd, maar desondanks
moet u er toch rekening mee houden
dat die tocht ongeveer anderhalf uu)
duurt, want als er een tegenligger aan
komt, moet u toch echt weer een halve
kilometer achteruit om op een boeren
erf te kunnen draaien. U kunt natuur
lijk ook wachten totdat de tegenliggei
achteruit gaat, maar als deze tot de
autochtone bevolking behoort dan if
daar geen kijk op en kunt u het beste
uw meegenomen lunchpakket openvou
wen, want de man wijkt geen centi
meter.
Het is een soort motorische spring
processie, waarbij de nerveuze stads
bewoner tenslotte zijn laatste reservt
moet aanspreken, want afgezien van
het feit, dat hij als een slak voortkruipt
hoort hij ook nog telkens de stenen te
gen zijn wagen schieten en ziet hij reeds
visioenen van een walmend wrak, waar
in hij straks amechtig de tolboom zal
bereiken.
VEZENO ZAANDAM WESTZIJDE 212 TEL. 6 3441
Natuurlijk levert Stolwijk interes
sante gesprekstof, maar achter zijn ogen
begint het verhaal pas te gloeien. Wan
neer je hem na een barre tocht door
de polder ineens op een kronkelpad
Die weg naar Hekendorp doet zo ir.
niets onder voor de beruchte karrespo-
ren in Griekenland en Joegoslavië maai
eenmaal in het dorp, een ongelooflijk
gehucht met een monstrueus klooster,
dat als een koekoeksei in het polder
nest ligt, is het leed geleden en voert
een redelijke dijk naar de barrière van
Deze brochure biedt een aantal be
schouwingen rond kinderbiecht en kin
dercommunie, aangeboden door een stu-
die-commissie van liet bisdom Roermond.
Na een Ten Geieide door mgr. Moors en
een afdruk van de bisschoppelijke nieuwe
richtlijnen voor het Roermondse, volgen
verklaring en toelichting op deze nieuwe
visie. Tenslotte bevat de brochure een
proeve van boete-celebraties voor kin-
deren van diverse klassen van de lagere
school. Alles tezamen een uitgave van
groot praktisch nut: heider en overtui
gend worden de beweegredenen uitge
legd voor uitstel en andere voorberei
ding op communie en biecht.
De gehele tekst is mild gesteld en ge-
Tuigt van bezonnen wijsheid. De rijke
inhoud laat zich niet in enkele 'regels
samenvatten. Beter zal het zijn, dat al
le betrokkenen, niet alleen de school,
,maar vooral ook de ouders, deze belang-
rijke, moderne en actuele uitgave zelf
ter hand en ter harte nemen.
(Uitg. J. J. Romen en Zonen-Roermond)
A. G.
In dit handzame boekje heeft de be
kende auteur Paschasius van Marvilde
het euvel der jaloezie ..psychologisch en
pedagogisch beschouwd
In tachtig bladzijden wordt het wezen
van dit verschijnsel gepeild; worden de
verschijningsvormen onderscheiden met
bijbehorende oorzaken en wordt een
summiere pedagogiscne aanpak gesug-
Igereerd.
Gelijk eerdere publikaties van deze
deskundige schrijver draagt dit boekje
de goede eigenschappen van gedegen
heid en overzichtelijkheid; maar ook de
schaduwzijde daarvan, nauwelijk een iet
wat droge systematiek. Een scholastieke
(en dus zeker waardevolle) benadering
van dc onderwerpen ligt pater Pascha
sius kennelijk beter dan een fenomenolo
gische. Het boek is daarvoor op zijn eigen
wijze verdienstelijk, al kan men er zich
eerder een studieus gebruik van voor
stellen. bijvoorbeeld in de opleiding van
kleuterleidsters, dan een huiselijke be
nutting. (Uitg. Helmond Helmond).
G.