Willebn
KEW GARDENS, beroemdste
plantentuin ter wereld
Kees van Horen:
Tokio-rer
naar Nijn
ONTSPANNING VOOR LONDENAREN
voor ze I
Wetenschap en schoonheid
gaan er hand in hand
AEG
-Al 5000 lucifersdoosj es -
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1964
I KONINKLIJKE TUIN j
C onservatisme
Liturgie-epidemie
Schuilplaats
Woningnood
Ochtendblad
Goldwater wil
openbaar debat
met Johnson
Concours hippique
's-Hertogen bosch
Voetbalverruwing
Lippenstift
Hier Politie
Vlees en medicamenten
Quarantaine
Praktisch nut
AMSTERDAM
Proefvlucht XB 70
bijna een ramp
BREDA. Niet
128 ploegen staan
voor de strijd om
clubtitels wielrennen
getrouw te Wijk bi
verreden worden. Ej
achtentwintig vierta
vaderlandse wilerclu
tegenwordigen, lietgi
op niet minder dan
Moeten wij u nog
het vandaag een wl
wordt die uniek g
worden. De nieuwe
de „oorzaak" van, w
eerst in de geschied
drie afzonderlijke
schappen verreden:
nieuwelingen, een v
en een voor ploegen
uit profs, onafhankelijl
teurs.
Werd tot verleden jaai
de elubtitel steeds verrede
de equipes van zes rennei
elke bij de KNWU aangi
club met maximaal drie
renners kunnen deelncm
een ploeg in de nieuwcH
een formatie in de amate
equipe in de course, voor
profs en onafhankclijken
Aan het nieuwelinger
schap zullen niet mindei
deelnemen.
De wedstrijd wordt ver
rit per ploeg, over een i
km (1 ronde) en de clubs
met een minuut verschil
Om 10 uur des morgens v
ste ploeg. De kansen voo
zijn dus gelijk.
Vanaf 13.30 uur gaan
ploegen, samengesteld uit
kelijken en/of amateurs,
binden om de titel voor
Zij rijden een afstand van
burgse zijde is alleen ve
de Toer- en Wielerclul
starten om de twee mint.
die vermoedelijk zal aan
renners Beckers. Harings.
ten. Zij zullen als eerste
nen te gaan, hetgeen een
Als groot favoriet ge
Wil Vooruit", die ook vi
titel won en ditmaal zal
de gebroeders Piet en Wir
Ginneken en Pieterse.
(Van onze sportre
NIJMEGEN Nog vó«
naar de Olympische Spele
men de Nederlandse an
ners op zondag 27 septeï
Goffert-stadion in Nijme
officiële interland ontmoe
De wielerbaan van net
is een van de beste ba
men in Nederland beschii
Jan Derksen verkoos de
te baan tot tweemaal toe
opleiding op de succe
kampioenschappen in Pa
laatste krachtmeting voo
De twee nieuwbakken
nen Jaap Oudkerk en
ontmoeten er opnieuw hr
valen, die na twee nede"
dam en Ro court) revanc
men Groen komt op de
individuele achtervolging
ook in Tokio komt en
reldkampioenschap behaa
van Tiemen Groen in de
ploeg wordt nu ingenomc^
reldkampioen bij de
Jaap Oudkerk. De ploeg
uit Cor Schuring, Gerard
Nikkesen.
De gezamenlijke Nedï
teurwielerploeg onder co;
sen. vertrekt precies twe
wedstrijden in Nijmegen,
september naar Tokio.
KNIPSEL-
Een paar mijl buiten Londen ligt
nabij de Theems de Koninklijke
Plantentuin, gemeenlijk „Kew Gar-
dens" genoemd. De tuinen, plant-
soenen en kassen beslaan een op-
pervlakte van 121 ha. Men vindt er
het rijkste herbarium ter wereld, S
enige botanische musea en een
prachtig arboretum. Autoriteiten,
5 geleerden en ondernemers profite-
ren dagelijks van het werk van S
Kew's wetenschappelijke staf. Zeer
veel Landenaars genieten er na vol-
bracht werk van de schoonheid en
de rust.
Het prot. chr. dagblad „Trouw" heeft besloten voortaan in zijn
geheel als ochtendblad te verschijnen. Het motief hiervoor? „Het
nieuws wordt 's nachts geboren. Een ochtendblad kan in ongeveer
acht van de tien gevallen het nieuws een half etmaal eerder brengen
dan het avondblad. Daarbij komt, dat de leef- en leesgewoonten van
miljoenen mensen de laatste jaren grondig veranderd zijn tengevolge
van de snelle opmars der tv en, wat het weekeinde betreft, door de
vrije zaterdag voor het overgrote deel van de werknemers. Meer en
meer wint het inzicht veld, dat een ochtendblad meer in overeen
stemming is met de tegenwoordige leef- en leesgewoonten".
Het conservatisme heeft de laatste jaren geen goede pers in de wereld.
Toch moeten we eerlijkheidshalve duidelijk onderscheid maken tussen twee
geheel uiteenlopende vormen van conservatisme. Er is een. conservatisme
dat zweert bij de volmaaktheid of de heiligheid van lang bestaande
opvattingen en instellingen, dat elke nieuwe gedachte of ontwikkeling
onmiddellijk op dood spoor zou willen rangeren. Dit starre reactionisme
is gespeend van elke historische visie of ligt verankerd aan gevestigde
belangen. Daarnaast is er een conservatisme dat de goede kanten van het
bestaande niet uit het oog wil verliezen, dat zich wil toeleggen op het
conserveren van wat meer dan tijdelijke waarde heeft. Dit soort con
servatisme heeft een belangrijke taak in. de historische ontwikkeling.
Niet in die zin dat het zou moeten optreden als een afremmende en
vertragende beweging, maar wel zo dat het func'ioneert als een gelijk
waardige gesprekspartner van de krachten die de progressie in Kerk
en wereld vertegenwoordigen. (De Bazuin)
„Met ingehouden adem las ik wat men in de afgelopen week
in de liturgische keuken van Gent aan het bekokstoven is ge
weest en wat er op het menu stond. De celebrant moet voortaan
de voorganger worden van de gemeente. De beelden gaan er uit
en het altaar moet zo sober mogelijk zijn. „Een strijkplank",
noemde een Amsterdamse koster dat. En laten we nu eens gaan
discussiëren om in de moderne kerkhangar (het rooms-katho-
lieke gemeentehuis) enige joodse gewoonten in te voeren. Dus
de mannen de hoed óp houden. (De vrouwen houden de hare al
af). Vervolgens een snuifje spiritisme naast het Lutherlied in
het Fries, waarmee de dienst begint. En dan komt het tenslotte
zover, dat we'allemaal onder het zingen van de Internationale
kerkelijk gecremeerd worden. Ik doe er niet aan mee."
(Volkskrant)
Een Anglikaanse geestelijke heeft zijn kerk als schuilplaats aangeboden
aan Charles Wilson, de tot een gevangenisstraf van 30 jaar veroordeelde
Engelse misdadiger, die een groot aandeel heeft gehad in de grootste
treinroof der geschiedenis. „Wat de man ook gedaan moge hebben, een
gevangenisstraf van 30 jaar is volstrekt barbaars", aldus deze Anglikaanse
geestelijke, ,,ik hoop dat Wilson op vrije voeten blijft".
„De woningnood is natuurlijk volksvijand nummer een maar ztf
wordt als zodanig slechts ondervonden door de, laten we zeggen, acht of
tien procent van de mensen, die niet goed zijn gehuisvest. Dat is de
moeilijkheid in de benadering van deze zaak als nationaaal probleem:
Wie redelijk woont kent de woningnood alleen maar theoretisch als pro
bleem. Als er een watersnood is, beseft iedereen dat er gehandeld moet
worden: de ellende staat dan levensgroot tegenover ons allemaal. Maar
de woningnood moet men persoonlijk ervaren of ervaren hebben om te
weten hoe schrijnend hij is".
„Desondanks zijn we met ons allen nu toch bezig de woningnood <e
overwinnen. Wij zijn er nog niet, maar de periode van uitzichtloosheid,
van wanhoop is verleden tijd. We kunnen volop houwen en als de
Investeringsmogelijkheden blijven, dan zullen we volop bouwen".
(Minister Bogacrs in Algemeen Dagblad)
CHARLOTTE Tijdens een rede in de
stad Charlotte in de staat Noord-Carolina,
heeft de republikeinse kandidaat voor het
presidentschap van de V.S., Goldwater,
president Johnson uitgedaagd met hem
in openbaar debat te treden.
Goldwater tartte Johnson toen hij zei:
„Hij (Johnson) durft mij niet in de ogen
te kijken en durft ook u niet recht in
het gezicht te kijken. In plaats daarvan
stuurt hij zijn afgezanten die voor hem
't woord doen. Sommigen hunner zijn ra
dicale socialisten, zoals zijn „running
mate" Humphrey. Anderen weer zijn bur
gemeesters of zakenlieden of bureaucra
tische lakeien".
KRANT
Er wordt nog steeds nagepraat over het Turks kabaal tijdens de
wedstrijd DWS - Fenerbahce. Verscherp de spelregels, adviseert prof.
mr. Van Binsbergen in de NRC. Zijn voorstel:
1 „Ernstige overtredingen, ook buiten bet strafschopgebied begaan, kun
nen met een strafschop door de tegenpartij te nemen bestraft worden".
Men wil misschien tegenwerpen: „Maar dan verliest het strafschop
gebied zijn betekenis". Dit gaat echter niet op, want wat ik voorstel
betreft alleen de zware overtredingen, bv. voor een „hands" buiten
het strafschopgebied begaan, zal dus nooit een penalty toegekend mo
gen worden.
2 „Wanneer een ernstige overtreding tot gevolg heeft dat een speler
van de tegenpartij tijdelijk of blijvend niet verder kan spelen, moet
de partij, die de overtreding beging, voor dezelfde tijdsduur een
speler missen".
In Amerika is een toenemende belangstelling merkbaar voor lippen-
stifts met een (fruit)smaakje. Wat proeft de Amerikaanse man het liefst,
als hij zijn vrouw een zoen geeft? Een enquête gaf de volgende rangorde
van voorkeur aan: citroen, appel, vanille, houtskoolkalkoen< brood
en koffie. Helemaal onder aan de lijst kwambier.
(N. Y. Herald Tribune)
(Advertentie)
DEN BOSCH Traditiegetrouw wordt
de grote rij der Brabantse concoursen-
hippique ook dit jaar wederom besloten
met het concours van de Kring 's-Herto-
genbosch op zondag 4 oktober.
Naast het normale programma van dc
landelijke ruiterwedstrijden met zijn
afdelings- en individuele dressuur en
B. en L. springconcoursen zal het na
tionale karakter van dit laatste zomer-
ruiterfestijn worden opgebouwd uit een
drietal tuignummers t.w. open klasse
eenspannen, open klasse tweespannen en
een concours eenspannen voor dames.
Voorts een zwaar springconcours van
een twintigtal geselecteerde Brabantse
landelijke springcombinaties, terwijl het
springconcours om de grote prijs van de
stad 's-Hertogenbosch wederom een tita
nenstrijd zal inhouden tussen de beste
landelijke- en beste burgerruiters.
(Bijzondere medewerking)
Meer dan een miljoen mensen trekken jaarlijks naar de beroemd
ste plantentuin ter wereld, naar Kew Gardens. Zij zoeken er verpozing
of studie. Dat zij dit kunnen doen, danken zij in eerste aanleg aan
prinses Augusta van Saksen-Gotha, douairière van de prins van Wales.
In 1759 besloot prinses Augusta namelijk, een botanische tuin te be
ginnen in een deel van de terreinen, die tot haar residentie, het paleis
Kew, -behoorden. Sir John Hill en de graaf van Bute hielpen haar bij
de tenuitvoerlegging van het plan. Een bekende architect, Sir William
Chambers, verfraaide de tuin en de aangrenzende terreinen met enige
markante bouwsels. Sommige hiervan bijvoorbeeld de Orangerie,
de Pagoda en enige „tempels" bestaan nog.
Prinses Augusta's zoon, koning Geor
ge III, erfde het paleis Kew van zijn
moeder en „Richmond Lodge" van zijn
vader. Hij voegde beide bezittingen sa
men. Daarom spreekt men nog van Kew
Gardens (Kew Tuinen). De eigenlijke
botanische tuin was toen ruim 3,5 ha
groot. George III gaf de bekende ge
leerde Sir Joseph Banks opdracht om
de tuin interessanter te maken. Sir Jo
seph liet zich dat geen tweemaal zeggen
en al spoedig ontving hij uit alle hoeken
der (toen) bekende wereld kostbare
plantenzendingen. Na de dood van George
III en Sir Joseph (in 1820) zag het er
naar uit dat Kew in verval zou komen
n.aar in 1840 kwamen de tuinen in het
bezit van de Engelse staat. Sedertdien
zijn zij geleidelijk aan groter en belang
rijker geworden.
Onlangs stapte een inspecteur van Scot
land Yard uit de bus bij de halte Kew
Green. Hij had een actetas bij zich. Hij
ging een der laboratoria van Kew Gar
dens binnen. Hij werd in een ruim ver
trek gelaten. Een moment later betrad
een botanicus de kamer. De politieman
haalde twee reageerbuisjes uit zijn tas.
Beide bevatten wat stof. „Dit zijn hout
snippers", zei de inspecteur. „Die in het
ene buisje zijn afkomstig van een deur,
waarop gisteravond iemand met een
boortje zijn krachten beproefde. De stof
in het andere buisje haalden we uit de
broekomslagen van een verdachte. Ik
wilde graag weten of de herkomst de
/.elfde is. Op de Yard kwamen wij er
niet uit!" De botanicus onderwierp de
snippers aan enige proeven. Ja, zei hij
toen, ze behoren bij elkaar. De inspec
teur ging heen. Hij had een sterke scha
kel in de bewijsketen gevonden. De in
breker werd veroordeeld. Hij wist niets
af van de rol, die Kew Gardens gespeeld
had.
andere soorten en bovendien bestand zijn
tegen schadelijke ziekten. Met die jonge
bomen en hun nakomelingen hopen de
botanici van Kew het wereldtekort aan
cacao te kunnen verkleinen. Proefde u
wel eens een Braziliaanse noot? Kokele-
ko'tjes noemt men ze in Nederland. Let
in de komende tijden eens goed op Kew.
Daar kweekt men namelijk die notebo-
men. Binnen afzienbare tijd wil men ze
naar Afrika b"engen. ..Zal de prijs dan
dalen?", vroegen wij. Onze zegsman
antwoordde: „Misschien. We hopen het
in ieder geval. Maar bedenk wel, dat
t tien jaar duurt vóór zo'n boom vruch
ten draagt!"
Niet alleen op plantaardig terrein is
Kew van belang. Miljoenen stuks vee,
die de mensheid vlees en leer leveren,
doen zich dagelijks te goed aan gewas
sen, die Kew voor hen toegankelijk
maakte. Een enkel voorbeeld. Ruim een
halve eeuw geleden legde Kew de hand
op enige exemplaren Van een in Abes-
sinië groeiende grasplant. Teff heet dat
gras. In Kew keurde en kweekte men
die grassoort. Vervolgens „verhuisde"
men hem naar andere landen. Thans is
het, vooral in Zuid-Afrika. een belang
rijk veevoeder. Honderdduizenden zon
dagse biefstukken en miljoenen werk
schoenen zijn afkomstig van dieren, die
slachtrijp werden op teff.
Wie wel eens koorts heeft gehad, in de
tropen is geweest of daar vrienden en
verwanten heeft, heeft eveneens reden
om Kew dankbaar te zijn. Want dank
zij die plantentuin kreeg 'de mensheid
in voldoende mate de beschikking over
kinine, een der geneesmiddelen tegen
malaria. De kina-boom is inheems in de
Zuidamerikaanse Andes. In 1858 stuurde
men èen expeditie uit om die boom. naar
Kew te brengen. De onderzoekers kwa
men met acht soorten terug. Drie daar
van bleken de beste en een van deze
drie, voornamelijk in India en op Java
verbouwd, is thans de grootste kinine-
leverancier. Tegenwoordig doet men in
Kew zijn best om mensen met te hoge
bloeddruk te helpen. De struik Rauwol-
fia kan namelijk een geneesmiddel op
leveren, dat verlichting brengt. De prijs
van dat middel steeg in enige jaren tijds
met bijna 100 procent. Zo groot is de
vraag. Rauwolfia komt alleen in India
voor. Kan men die struik ook in Afrika
laten groeien? „Misschien wel", zei onze
zegsman, „en daarom kweken we hem
nu, omdat we willen proberen, hem naar
Afrika te verhuizen".
Kews (kleine) Afdeling Economische
Plantkunde, die al dat nuttige werk ver
richt, telt slechts een vijftal botanici en
twintig assistenten. Zij werken in een
paar broeikassen waar planten groeien,
die voor het wel en wee van miljoenen
mensen belangrijk zijn of kunnen wor
den. Ieder ,?reizend" of „emigrerend" ex
emplaar blijft enige tijd in quarantaine
om te voorkomen dat het ziekten of scha-
Kew kan dus praktisch nut afwerpen
Ja „praktisch nut" is in Kew Gardens
zelfs belangrijker dan schoonheid, hoe
wel de meeste bezoekers er komen, om
dat het een der mooist" tuinen op aarde
is. Veel bezoekers weten niet. dat er
achter de mooie décors van de plan
tentuin heel belangrijk en soms zelfs
baanbrekend werk wordt verricht. .Her
inner je je nog', vroeg een der weten
schappelijke werkers in Kew ons. „dat
we op school leerden, dat Sir Walter
Raleigh de tabak en de aardappel uit
Amerika in Europa importeerde? Eten
en roken zijn tegenwoordig zonder ta
bak en zonder aardappels moeilijk
denkbaar. We zijn Sir Walter dus wel
dank verschuldigd. Welnu, wat hij zo'n
beetje lukraak deed, hebben wij in Kew
wetenschappelijk georganiseerd. Ik be
doel: Wij „verhuizen" gewassen van
het ene land naar het andere".
In sommige kassen van Kew Gardens
kweekt men volstrekt ziektekiemvrije
exemplaren van planten, bomen en strui
ken met de bedoeling ze naar andere
landen te sturen. En met succes. Denkt
u maar eens aan de rubber. Meer dan
50 pet. van alle wielen op aarde is te
genwoordig van rubberbanden voorzien.
En die rubber is voor meer dan de helft
afkomstig uit de nazaten van dc rubber
bomen die men ruim een eeuw geleder
in Kew kweegte en vervolgens doorzond
naar Malakka. En eet je graag choco
lade of drink je graag cacao? Een dei
kassen staat vol met jonge cacaobomen,
'ie een betere opbrengst beloven dan
delijke organismen overbrengt. In de
kassen bootst men de tropen (tempera
tuur, vochtigheidsgehalte) zo goed mo
gelijk na. Dat is nodig voor bananen,
koffie en andere tropische gewassen. Eén
ding kan men echter in Kew niet na
bootsen, te weten: de tropische zonne
schijn. Daarom zetten sommige gewas
sen geen zaad en moet men hen door te
stekken laten voortbestaan. Dat Kew on
danks het gemis van de nodige zonne
schijn toch gekozen werd als quaran
tainestation voor het geheele Britse Ge
menebest, komt. omdat alleen in Kew
de getroffen veiligheidsmaatregelen vol
doende scherp zijn. Een enkel voorbeeld.
Er was 'n tropische grassoort die men
van Trinidad naar Mauritius wilde bren
gen om daar als veevoeder te gebruiken.
Dat gras is drager van een schimmel
die de suikercultuur op Mauritius zou
kunnen schaden. De ziekteverwekker zou
zich in de Westindische aarde of in de
kleren der mensen kunnen bevinden.
Trinidad kon dus geen schimmelvrije
leverantie garanderen, maar Kew wel,
nadat daar nieuw zaad was gewonnen.
Welke was Kew's topprestatie? De me
ningen hierover lopen uiteen. Wel echter
zijn alle deskundigen van oordeel dat
hij gezocht moet worden in de vorige
eeuw. Toen was er nog betrekkelijk
weinig bekend omtrent de Zuidameri
kaanse flora. Kew bracht drie Zuidame
rikaanse gewassen binnen het bereik der
gehele mensheid: Ananas (thans in gro
ter hoeveelheid ingeblikt dan welke
andere vrucht ook), kina en rubber. De
laatste tijden zijn zulke schokkende
vondsten niet meer gedaan en legt men
zich inzonderheid toe op soortverbete
ring van bekende gewassen. Aldus wil en
kan men een bijdrage leveren tot de
oplossing van het probleem: Hoe moet
de snel groeiende wereldbevolking vol
doende te eten krijgen? Als u een ba
naan oppeuzelt, denkt u er vermoede
lijk nooit aan, hoe naarstig de mannen
der wetenschap in de weer zijn om be
tere bananen soorten te kweken en zo
doende de prijs der bananen binnen re
delijke perken te houden.
TURNAMAT
Links de roestvrij edel-
stalen trommel en kuip.
Voor 5 kg wasgoed tege
lijk. Wasmiddel in spe
ciaal bakje. Temperatuur
instellen. Knop omdraai
en. Wassen gaat nu ge
heel automatisch (inclu
sief 5x spoelen).
Rechts de razendsnelle
centrifuge om de was te
drogen. Klaar bent U.
Fantastisch 'n wascom-
bmatie te bezitten met de
garantie van degelijkheid
en moderne stijl:
AEG werkelijk ideaal
met de producten AEG
TELEFUNKEN OSRAM
(Van een onzer verslaggevers)
LUCHTMACHTBASIS EDWARDS
De eerste proefvlucht van het prototype
van de straalbommenwerper XB-70 van
de Amerikaanse luchtmacht is maandag
bijna op een ramp uitgelopen. Kort na
het opstijgen was een van de zes straal
motoren defect geraakt, waarna ook nog
het landingsgestel geblokkeerd bleek. De
twee testvliegers besloten de vlucht te
bekorten. Ze maakten een spannend uur
door voor de landing op de luchtmacht
basis Edwards, 48 km van Palmdale ge
legen, vanwaar ze waren opgestegen. On
der een regen van vonken gleed het toe
stel over de landingsbaan, maar onge
lukken deden zich niet voor. De schade
valt mee.
HERPT De negentienjarige Kees
van Horen uit Herpt nabij Heus-
den aan de Maas mag zich de
trotse bezitter noemen van een
grote verzameling lucifersdoosjes.
Kees heeft in tien jaar tijd al ruim
vijfduizend doosjes bijeen weten
te garen en heeft ze allemaal ge
rangschikt en veilig weggeborgen
achter glazen vitrines, die de wan
den van het café van zijn ouders
aan de Herptsestraat sieren.
Iedere bezoeker kijkt automatisch
met bewondering naar deze im
ponerende collectie. Juist die café
bezoekers hebben ervoor gezorgd,
dat Kees zo'n groot aantal doosjes
bijeen heeft weten te krijgen. Hij
heeft merken uit de gehele wereld.
Paters, zeelui, vrienden en beken
den zorgen ervoor, dat er iedere
week wel weer een paar doosjes
aan de reeks worden toegevoegd.
Kees heeft exemplaren uit het
begin van deze eeuw. Een doosje
met de afbeelding van een modern
verkeersbord ligt broederlijk naast
een lucifersdoosje met het portret
van koningin Wilhelmina of met
de afbeelding van een bijzonder
gebouw in Venezuela of Japan.
Kees houdt er voorlopig nog niet
mee op, want zijn hobby heeft
geresulteerd in een merkwaardige
attractie voor het café van zijn
ouders. Verder heeft Kees geen
contact met mensen, die dezelfde
hobby als hij beoefenen. Hij heeft
zijn verzameling op eigen houtje
bijeen weten te brengen.
