Toeristen wegen worden door
het boerenbedrijf betaald
Binnendijken snel
in orde brengen
Boter
en
nog
eens
boter
Oostburgs turnvereniging
op punt van liquidatie
C. de Vooght nam afscheid
van Dagblad De Stem
30
zó lekker
NU met nóg
zó gezond
jzier
Mijnenvegers
naar Sluiskil
VRIJE VAN SLUIS IN RAPPORT:
Man maakt dodelijke
val van drie meter
12
l/etbmmM-
Té!metstmtt'. f
NOODKREET VRIJE VAN SLUIS:
Waterschap luidt
de alarmklok
Vijftienjarig bestaan
bond van bejaarden
HUUR GYMZAAL OPGEZEGD
lisselzaadbanken
opengesteld
Miljoenen voor
Deltawerken
Minister wil dit
jaar wetsvoorstel
indienen
Herdenking bevrijding
meer hazelnoten
Landschapsschoon
niet in
gevaar
Zeewering
0 c J^Tctn
Landbouwschuur
te St.-Jansteen
brandde af
Bestedingsbeperking
Witteveen in tricot
Stevig vangnet nodig
Vier miljoen voot
de Slochaven
Ier blinkt? De
leen waar feest
Ivel het meeste
[waarmee haar
lpre koffie, dus
Jjnste van de
[gebrand, en -
lij uw winkelier
[x 250 g 2.10
li 250 g 1.94
fr*1.74
Gemalen
vacuum koffie
in blik verpakt
Handig als reserve
voor onverwachte
situaties.
Blik 250 g 2.10
trui in dei
look". Vele
I. 95-12.50
Ikamg.pant.
jr. Vele kl.
t).75-17.75
W. VAN DER STEEN
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 16 SEPTEMBER 1964
(Van een onzer verslaggevers)
OOSTBURG Het fantastische zomerseizoen, waarin recreatie-
Zeeland een omzet van ongeveer tachtig miljoen gulden behaalde,
heeft in het West-Zeeuwsch-Vlaamse land het waterschap „Het Vrije
van Sluis met stevige nadruk op een zorgwekkende toestand gewe
zen. Het waterschap, de belangen behartigend van de landbouw
streek West-Zeeuwsch-Vlaanderen, ziet namelijk zijn zorgvuldig
opgebouwde, kostbare wegennet van ruim 250 kilometer, overspoeld
worden door een enorme hoeveelheid toeristenverkeer. Aanleg en
onderhoud van het wegennet komen uiteindelijk ten laste van de
boer. Tegen deze onredelijke toestand is tijdens de algemene ver
gadering van dinsdag krachtig geageerd.
Van goed geïnformeerde zijde verna
men wij overigens, dat het waterschap
eigenlek de beste en meest redelijke op
lossing niet zoekt en steeds maar by Den
Haag voor meer geld blijft aankloppen.
„Moeten de wegen ten dienste van de
recreatie belangrijk verbeterd worden,
laat dan uit diezelfde recreatie de finan-
Het toenemende recreatie-verkeer
vraagt wegverbetering, ook van wegen,
die niet bepaald druk door landbouw
bedrijven worden gebruikt. Het huidige
wegenstelsel, dat voor de landbouw in
prima staat verkeert, zal binnen vijf
jaar de stroom toeristen niet meer
kunnen verwerken. De polder draait
dan op voor de kosten van verbetering
en verbreding.
Vooral notaris J. Mijs, hoofdingelande
voor het district Oostburg, liet een fel
protest horen tegen deze situatie. „De
polder betaalt ten gerieve van de recrea
tie. Het waterschap voteert weliswaar
dertig procent van de kosten, maar dit is
nog veel te veel. In feite wordt het geld
van een boer uit Biervliet aangewend om
de toeristen in Cadzand over goede
wegen te kunnen laten rijden. Het is 'liet
de taak van een polder om in deze de
kosten te dragen en te delen, daar zijn
andere instanties voor", zei de notaris
De heer Mijs deed voorts de suggestie
aan de hand om een rel uit te lokken en
te weigeren enkele wegen te laten ver
beteren. „Want bepaalde autoriteiten kun
je niet eerder overtuigen, dan ze er mee
met de kop op te di'ukken", was de
mening van notaris Mijs uit Oostburg.
Zorgen
De kwestie, die „Het Vrije van Sluis"
grote zorgen baart, kwam ter sprake bij
het voorgestelde wegenplan 1965, waarin
opgenomen was de weg tussen Retran-
chement en Sluis langs de Bassageule.
Het plan, dat overigens werd goedge
keurd, voorziet in een verbetering over
een lengte van 3100 meter. De weg is van
belang voor de recreatie; geeft de ge
meente Sluis de gelegenheid de vuilnis
stortplaats te bereiken en wordt ook nog
wel gebruikt ten dienste van de land
bouw.
Dijkgraaf J. B. Becu had in zijn
openingswoord ook al op de toestand
gewezen en gezegd dat de minister de
recreatie-wegen buiten de water
schappen wil houden, maar niet be
kend is welke instantie dan wel de
zorg over die wegen heeft Volgens
hem moet er een wet komen, die de
zaken regelt. Meer geld aan de on-
derhoudplichtigen van wegen noemde
bij een dringende noodzaak. Ten aan
zien van de kanaaldijk langs de Bas
sageule zei Dijkgraaf, dat de A.N.W.B.
die weg in de Westerschelde-route zal
opnemen. Mede daardoor wordt voor
de verbetering een subsidie van 70
procent toegekend. „Het waterschap
moet zich maar een financieel offer
getroosten om van die recreatie-weg
af te komen. Eerst wanneer er een
goed verzorgd wegdek ligt, zijn de
gemeenten Ret.ranchement en Sluis
bereid om het onderhoud over te
nemen, aldus de Dijkgraaf.
Baksteen en puin bedekken de
,,weg" langs de Bassageule. Wet
West-Zeeuwsch-Vlaamse boer be
taalt om de toerist een beter weg
dek te kunnen bieden.
cïering komen. Waarom niet hier en wel
in diverse landen, moeten de toeristen
een speciale gemeentelijke belasting be
talen? Vermoedelijk heeft men schrik
voor zo'n regeling, die een uitgebreide
administratie vergt, waardoor de fiscus
een juister beeld over de seizoeninkoni'
sten verkrijgt".
BREDA De katholieke bond van
bejaarden en gepensioneerden in het
bisdom Breda herdenkt woensdag 30
september a.s. het vijftienjarig bestaan.
Bij gelegenheid hiervan zal een feestver-
gadering worden belegd in De Graan-
beurs te Breda. Voorafgaande aan deze
bijeenkomst wordt er in de St. Antonius-
kerk een H. Mis opgedragen. Op de feest-
vergadering zal er een herdenkingsrede
worden uitgesproken door de wnd. voor
zitter van de bond, de heer M. Ahsmann
uit Roosendaal.
Na"een lunch zal men 's middags kunnen
genieten van een cabaret, dat wordt ver
zorgd door Variété Theater Bureau René
Frijters uit Tilburg. Hieraan zal o.a. An
nie de Reuver meewerken.
Kortelings is de 85e afdeling van deze
bond opgericht, nl. te Nieuw-Namen in
Zeeuwsch-Vlaanderen. Het ledental in
het bisdom Breda bedraagt thans circa
17.000. Het bestuur rekent er min of
meer op, dat binnen afzienbare tijd in
alle parochies van enige betekenis een
afdeling van de kath. bond van bejaar
den zal zijn opgericht.
(Van een onzer verslaggevers)
OOSTBURG De turnvereniging
verkeert in grote moeilijkheden en staat
op het punt geliquideerd te worden. Re
den van het abrupte einde van de flo
rerende vereniging is het gebrek aan
een geschikte zaal om de 150 jongens
en meisjes tussen 6 en 16 jaar één keer
per week turnles te geven. De vereni
ging, die in de Oostburgse samenleving
een zeer goede plaats inneemt, kon tot
voor kort gebruik maken van de goed
geoutilleerde zaal van het Koningin Wil-
helminalyceum. Rector dr. H. Waal
wijk heeft echter de huur opgezegd.
In de gemeente is geen andere ge
schikte zaal, die tevens financieel „aan
trekkelijk" is, te vinden, reden waarom
de adspirant-turners en -turnsters op
straat staan.
In een circulaire heeft het be
stuur van de vereniging de ouders van
de impasse op de hoogte gesteld.
Naar rector Waalwijk meedeelde heeft
hij het bestuur van de vereniging her
haalde malen gewaarschuwd, dat er
tijdens de turnavonden te weinig toe
zicht is. Van bewoners uit de omgeving
kwamen klachten, dat de kinderen op
het schoolplein in de avonduren zo veel
lawaai maakten. In de gangen van het
schoolgebouw gebruikten de vereni
gingsleden hockeysticks om te slaan en
gevaarlijke situaties ontstonden omdat
de kinderen de bunkers op het sport
veld als speelplaats gebruikten. Omdat
hij verantwoordelijk is voor rijkseigen
dommen, heeft rector Waalwijk de huur
opgezegd. In wezen betreurt hij echter
I
BRUINISSE De Zeeuwse mossel-
^Jbanken zijn vanmorgen weer open-
u J 0ok dit jaar is de kwaIiteit uit"
JL l? en .naast de kwaïiteit gaat ook
e Kwantiteit weer een rol spelen. Men
noopt dit seizoen te komen tot een pro-
rfÜ* ii van 500.000 ton. Daarbij komt
aat alles er op wijst dat er hier en daar
ook nogal wat mosselzaad is gevallen,
e temperatuur van het water is deze
omer steeds hoog genoeg geweest om
w {noss.e^arVG.n in leven te houden.
orden in vorige jaren de mosselzaad-
oanKen altijd opengesteld van medio-
september tot ultimo-maart dit jaar
voor het eerst is de openstelling be-
Porkt. van 15 september tot 15 november.
(Je lijn, waarbinnen gevist mag worden,
ngt voor de Oosterschelde oostelijk van
ae lijn tussen de vuurtoren van Wester-
schouwen en de toren van Vrouwen-
Polder op Walcheren, voor het Brouwers-
navensegat oostelijk van de lijn tussen
Jje vuurtoren van Westhoofd op Goeree-
werflakkee en de vuurtoren van Wester
se hou wen.
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Na 45 jaar werken op de
technische afdeling van Dagblad De
Stem heeft machinezetter C. de Vooght
gistermiddag in de kantine van het be
drijf afscheid genomen van directie en
collega's in verband met het bereiken
van zijn pensioengerechtigde leeftyd. Bij
deze byeenkomst, die geanimeerd verliep,
waren de echtgenote van de scheideling
en zijn directe familie aanwezig.
Drs. W.A.J.M. Harkx, directeur van
Dagblad De Stem, richtte zich als eer
ste tot machinezetter De Vooght. Hij
schetste in enkele woorden de verande
ringen, welke de heer De Vooght in het
bedrijf heeft meegemaakt. Hierin kwam
tot uiting dat in de afgelopen jaren de
werksfeer is veranderd, zoals zoveel in
45 jaar aan verandering onderhevig was.
De drecteur kwam tot de conclusie, dat
er wat dit betreft meer voor- dan nade
len zijn te noemen.
Over de persoon van de afscheid nemen
de werknemer vertelde hij onder meer
dat de heer De Vooght in al die jaren
vrijwel niet ziek is geweest. Als er iets
aan de gezondheid mankeerde, ging hij
toch naar de krant, omdat hij er zo graag
was.
Met weemoed nam de heer Harkx, die
vermoedde dat de weemoed van twee
kanten kwam, tenslotte afscheid. Ter on
derstreping van zijn toespraak overhan
digde de directeur een kist sigaren en
een tafelaansteker.
Vervolgens richtte hoofdredacteur J.J.
H.A. Bruna zich tot de heer De Vooght
en zijn familie. Hij memoreerde de goede
verstandhouding tussen de scheideling en
de redactie. De heer Bruna zag in het
vertrek van de heer De Vooght een ver
lies van een goed vriend. Tot slot wenste
hij de zetter en zijn echtgenote nog vele
jaren van geluk toe.
Bedrijfsleider J. Hoek maakte gewag
van de kameraadschap, die altijd tussen
hem en de scheideling heeft bestaan.
Spreker hoopte dat de mede door Karei
de Vooght aangekweekte geest in het
technisch bedrijf mag bljjven bestaan.
Ook hij sprak de wens uit dat nog vele
jaren van geluk mochten volgen. In de-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. Uit de begroting voor
verkeer en waterstaat blijkt, dat voor de
Deltawerken volgend jaar 153 miljoen
gulden nodig is. Hiervan is 62 miljoen
bestemd voor de verdere afsluiting van
het Haringvliet en 23 miljoen gulden voor
de werken In het Volkerak. In 1965 wordt
ook gestart met de afsluitdam in het
Brouwersliavense Gat.
De waterwegen krijgen 261 miljoen
gulden. Uit dit bedrag valt 24 miljoen
toe aan de nieuwe havenmond van
IJmuiden, 10 miljoen aan de voorberei
dende werkzaamheden voor de toegang
Europoorthavens, de zogenaamde Zuider-
dam, en 15 miljoen gulden voor de Har-
telsluis en het Hartelkanaal, de achter
waartse verbindingen voor het Euro-
poortgebied. Het kanaal Gent-Terneuzen
krijgt volgend jaar 50 miljoen gulden.
zelfde trant lieten de volgende sprekers
zich uit.
De resterende sprekers, de heren P.
Verhagen, N. de Leuw en C. Verwijst,
respectievelijk getuigend namens de on
dernemingsraad. het technisch personeels-
fonds en de collega's, lieten evenals de
vorigen een prettige indruk van dit af
scheid bij hun collega achter. Namens
het personeelsfonds kreeg de heer De
Vooght bovendien een enveloppe met
inhoud.
deze gang van zaken, die absoluut niet
nodig was geweest.
Voor de 150 jongens en meisjes is
het te hopen, dat hun bestuur vol
doende garant kan staan om de zaal
weer te mogen gebruiken. De vier
jaar bestaande vereniging zou anders
naar een roemloze ondergang leiden.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Indien er geen ver
traging optreedt hoopt minister Toxo-
peus (Binn. Zaken) in dit nieuwe zit
tingsjaar bij de Tweede Kamer wets
voorstellen in te dienen tot gemeente-
lijge herindeling van Zeeuwsch-
Vlaanderen. Voorts hoopt hij te komen
met voorstellen tot gemeentelijke her
indeling van Goeree-Overflakkee.
DEN HAAG Ter opluistering van de
bevrijdingsviering van Axel zullen twee
mijnenvegers van het squadron mijnen
vegers 128, te weten Hr. Ms. Drunen en
Hr. Ms. Maasdijk van heden, 16 septem
ber, tot 20 september een bezoek brengen
aan Zeeuwsch-Vlaanderen. De mijnen
vegers zullen ligplaats kiezen aan de
kade van de stikstoffabriek Sluiskil.
De schepen zijn voor het publiek open
gesteld. Vandaag zullen kransen worden
gelegd. Op de algemene en de rooms-
katholieke begraafplaats ter herdenking
van de Nederlanders en Polen, die bij de
bevrijding van Zeeuwsch-Vlaanderen hun
leven lieten. Vanavond zal in de gerefor
meerde kerk en herdenkingsdienst wor
den gehouden, waarbij onder meer zul
len spreken dr. L.A.M. Goosens o.f.m.,
hoofdvlootaalmoezenier en dominee A.
W.M. Nijenhuis, legerpredikant. Aan de
plechtigheden zullen onder meer deelne
men de Poolse generaal Maczek en an
dere Poolse gasten.
(Advertentie)
(Van een onzer verslaggevers)
"ÖOSTBURG
Tijdens de algemene vergade
ring van het waterschap Het Vrije
van Sluis, dinsdag in hotel Du
Commerce gehouden, is het rap
port inzake het stelsel eerste en
tweede binnendijken aangenomen.
Het is bedoeld als uitgangspunt
Dm te komen tot een betere re-
serve-waterkering. Als discussie
nota zal het rapport worden ge
bruikt om samen met rijks- en pro
vinciale waterstaat uit te werken.
Het ligt niet in de bedoeling van het
waterschap alle binnendijken, die niet
speciaal zijn aangeduid als eerste of twee
de reservedijk, af te graven. Alleen zal
zo spoedig mogelijk worden getracht alle
afsluitingen in orde te brengen. Zoals be
kend zullen enige binnendijken, tussen
Cadzand en Zuidzande, worden afgegra
ven om materiaal te leveren voor de
Delta-dijkverhoging tussen Breskens en
Nummer Een.
Vooral van de zijde van de Heemkun
dige Kring West Zeeuwsch-Vlaanderen is
de vrees uitgesproken, dat het water
schap nu diverse binnendijken zal op
ruimen, waarmee het landschapsschoon
zeer nadelig beïnvloed zou worden. Deze
vrees is echter ongegrond, omdat slechts
weinige dijken uit het benodigde mate
riaal bestaan. Bovendien heeft het water
schap zich uitgesproken een voorstander
van het landschapsschoon te zijn en toe
gezegd zo weinig mogelijk aan het streek-
beeld te veranderen. De afgraving van
enkele dijkjes is echter noodzakelijk om
dat anders de klei voor de dijkverhoging
van elders moet worden gehaald, hetgeen
onoverkomelijke hogere kosten met zich
meebrengt.
Dijkgraag G. Becu noemde in zijn
openingswoord 1964 een jaar waarin tot
dusver de werkzaamheden gunstig zijn
verlopen. Het delfplan is ver klaar terwijl
het schonen van de sloten met zoveel
mogelijk arbeiders is aangevat.
Op alle wegen zijn de onderhoudsslijtla
gen aangebracht. Voor de winter zullen de
wegdekken volledig zijn hersteld. Voor
meer dan een half miljoen gulden zijn
dit jaar wegverbeteringen aanbesteed en
gegund.
De wegverbetering OostburgSt.
Mai-griete is dit jaar gereed gekomen
Deze maand nog zal de ontwaterings
mogelijkheid van de Boomkreek in orde
worden gebracht, terwijl over het be
kende moddereiland in het Grote Gat nog
besprekingen gaande zijn.
Het gemaal aan de Cadzandse haven
dat inmiddels in gebruik is genomen
maar nog niet officieel is geopend, heeft
meer gekost dan aanvankelijk was ge
dacht. De totale kosten zijn 634.557,99
voor welke uitgave bij rijkswaterstaat
een verhoogde subsidie zal worden aan
gevraagd.
Het waterschap heeft de hoop uitge
sproken, dat de werkzaamheden ter ver
betering van de havenhoofden te Cad
zand en van de zeewering tussen Bres
kens en Nummer Een, waarover rijks
waterstaat de uitgewerkte plannen reeds
in bezit heeft, volgend jaar kunnen be
ginnen.
Bij provinciale waterstaat is een nieuwe
ontwateringssluis voor no. 7 Hoofdplaat
in ontwerp. Mogelijk dat dit object ge
past worden in de waterschapswerken
aan de Deltadijk van de Faulinapolder.
Het wegenplan voor 1965 dat in de
lengte van 20.690 meter voorziet kan
misschien het volgend jaar niet geheel
worden afgewerkt. Beletselen zouden
kunnen zijn: de onzekerheid op de
geldmarkt, de overspannen arbeids
markt, het grote tekoit op de betalings.
balans en het al of niet uitvoeren van
de werken aan de Deltazeewering.
Wegens het periodiek aftreden van de
gezworene A. Lutijn uit Zuidzande, voor
het district Groede, en het niet meer
herkiesbaar zijn wegens het bereiken
van de 70-jarige leeftijd van de gezwo
rene C. Mabezoone te Oostburg. voor het
district Aardenburg, werden twee aan
bevelingen van drie personen opgesteld.
Uit deze voordrachten zal G.S. een ge
zworene benoemen. Voor het district
Groede luidt de voordracht: A. Lutijn,
C. Almekinders uit Retranchement, en P
van Cruyningen uit Zuidzande Voor het
district Aardenburg: J. Plasschaert, A.
Paridaen en J. Maenhout.
Meegedeeld werd tenslotte dat de
volgende algemene vergadering zal
worden gehouden op maandag 21 de
cember. Na een maaltijd in hotel De
o.m. het gemaal te Cadzand en een
excursie naar de polder en bezichtigde
o.m. he gemaal te Cadzand en een nieu-
nieuwe maai-inrichting.
(Van een onzer verslaggevers)
GRAAUW. - In een schuur van zijn
landbouwbedrijf aan de Zandbergsestraat
alhier is dinsdagmorgen de 46-jarige E
van Campen van een stapel in blokken
geperst stro van ongeveer 3 meter hoog
te gevallen. Hij kwam met zijn hoofd op
de betonnen vloer terecht en was op slag
dood.
Men was in de schuur doende klaver-
hooi op te tassen. De heer Van Campen
had daartoe plaats gekozen op de stapel
stroblokken. Het ongeluk gebeurde toen
enkele blokken boven op de stapel,
waarop het slachtoffer stond, begonnen
te schuiven en naar beneden gleden.
(Van onze correspondent)
MIDDELBURG Hoeveel pakjes bo
ter er door m(jn handen zyn gegaan, dat
zou Ik echt niet kunnen zeggen", vertelt
de heer G. Nieuwenkamp lachend. „In
ieder geval een heleboel, geloof dat
maar. Ik werk nu al 42 jaar bij de co-
operatieve melkinrichting Walcheren in
Middelburg als botermaker. En voordat
ik hier in 1922 kwam deed ik hetzelfde
werk in Overijssel."
Veel nieuwe boter zal de heer Nieu
wenkamp niet meer maken, want a.s.
zaterdag gaat hij met pensioen.
„Ik heb nu lang genoeg gewerkt", is
het oordeel van de botermaker. „Vroe
ger begon ik meestal om een uur of zes.
Op die tijd kwamen de boeren de melk
naar de fabriek brengen. Dat moesten
ze wel zo vroeg doen, anders was de
melg niet vers meer, en leverde dan ook
minder geld op. Het is dikwijls gebeurd,
dat de boeren om 5 uur al met paard en
wagen voor de deur stonden. Een deel
van de melk was bestemd voor directe
consumptie, de rest werd verwerkt tot
karnemelk. Van het overschot, dat in
de karnkneder bleef zitten, maakte ik
de boter."
„Natuurlijk is er veel veranderd in de
loop der jaren", zegt de hee~ Nieuwen
kamp en schept ondertussen in de vette,
gele, botermassa. „Vroeger ging alles
met de hand. Nu heeft de machine bijna
al het werk overgenomen." Met de hand
pers maakte de heer Nieuwenkamp met
behulp van een andere botermaker 50
pakjes boter per uur. De een woog, de
ander pakte in. en voorzag het pakje
van een stempeltje. Nu alles machinaal
gaat rollen 2000 pakjes boter per uur
onder de pers vandaan.
Bij de fotoDe heer G. Nieuwen
kamp achter een kuip met boter.
(Van een onzer verslaggevers)
In de nacht van maandag op dinsdag
om ongeveer kwart voor twaalf brak
brand uit in een grote houten schuur
van het landbouwbedrijf van de fam.
Ongena aan de Vinkebroekstraat in St.:
Jansteen. Omdat in de schuur hooi en
gerstestro was opgeslagen kon het vuur
7,ich snel uitbreiden. De spoedig ter
plaatse zünde brandweer moest zich be
perken tot het brandvrij houden van de
belendende percelen, waarvan het woon
huis van de fam. Ongena het meeste ge
vaar liep. Eerst daarna kon men de stra
len op het immense vuur richten. Men
was daarna de brand spoedig meester.
Schuur met inhoud ging geheel verlo
ren. Het woonhuis liep enige waterscha
de op, terwijl de verf van deuren en ra
men geblakerd werd en gedeelten van
de rementbepleistering het begaven. De
oorzaak van de brand is niet bekend. De
echtelieden Ongena waren door de brand
dermate van streek, dat de hulp van een
dokter moest worden ingeroepen.
prinsjesdag heeft Nederland ln
troonrede en miljoenennota voor
1965 bestedingsbeperking en een dui
delijke lastenverzwaring in het voor
uitzicht gesteld. Het kabinet-Marijnen
hoopt er de „ernstige evenwichts
stoornis" mee te cureren, die door de
voortdurende spanning in onze eco-
homie, culminerend in de loonexplosie
van dit jaar, teweeg is gebracht.
Men kan niet zeggen, dat die beste
dingsbeperking als een donderslag bij
heldere hemel komt. Ook al heeft de
versnelde loonontwikkeling van dit
voorjaar niet de ruineuze gevolgen
gehad, die pessimisten ervan ver
wachtten, het was toch wel duidelijk,
dat er een afkoelingspauze zou moe
ten komen. Het grote tekort op de be
talingsbalans, het ver achterblijven
van de produktie bij de bestedingen,
waren een teken aan de wand.
Het kabinet heeft het gevaar tijdig
ingezien. Hiervoor is een compliment
op zijn plaats. Had men de zaken op
hun beloop gelaten, dan zou Neder
land een herhaling beleefd kunnen
hebben van de overbesteding van
1956-1957, die een zeer ingrijpende,
hoogst pijnlijke correctie-achteraf no
dig heeft gemaakt.
Kan men dus voor het tijdig ingrij
pen als zodanig waardering hebben,
het program van actie, dat de libera
le bewindsman van financiën, prof.
Witteveen in de miljoenennota ont
vouwt, doet toch wel een aantal klem
mende vragen rijzen. De twee belang
rijkste zijn: Zal wat nu wordt voor
gesteld inderdaad het beloofde even
wichtsherstel brengen? En:Is de
ze bestedingsbeperking, eufemistisch
omschreven als een „de pas inhou
den", in het psychologisch klimaat
van vandaag wel realiseerbaar? Naar
onze mening moet in het antwoord
op deze vragen een behoorlijke dosis
twijfel doorklinken.
De kernvraag hier is natuurlijk de
realiseerbaarheid van prof. Wit-
teveens programma. Welnu, gezegd
moet worden, dat de samenstelling
ervan niet direct gedachtenassociaties
oproept aan een professorale toga.
Prof. Witteveen treedt uit deze mil
joenennota naar voren als een in tri
cot gestoken jongleur, die op het slap
pe koord der rijksfinanciën een even-
wichtsnummer brengt zoals nog zel
den is vertoond. Het bestaat uit een
pyramide van allerhande maatrege
len en becijferingen, waard een kas
stuk te worden in het variété-theater
der E.E.G., ware het niet, dat de grote
onbekende de loonontwikkeling in
1965 er nog niet in voorkomt. Zo
is namelijk de constructie van het be
stedingsbeperkingsprogram 1965, dat
ais het georganiseerde bedrijfsleven
de aanloop voor de loonontwikkeling
verkeerd berekent, de pyramide van
iongleur Witteveen omvergekegeld
wordt als een tentenkamp in een
windhoos.
Zal het bedrijfsleven bereid zijn ge
noegen te nemen met een slechts zeer
beperkte loonsverhoging in 1965?
Loonbeheersing in een tijd van hoog
conjunctuur is een zeer moeilijke
zaak. De rem op de lonen moet bo
vendien gepaard gaan met een hele
serie lastenverzwaringen, terwijl de
belastingverlaging tot 1966 wordt uit
gesteld. Onder die omstandigheden
wordt het voor de vakbeweging een
hele opgave aan de achterban een
halve loonstop te „verkopen", zeker
nu de regering met de nacalculatie
van drie procent voor de ambtenaren
naar veler gevoel zelf niet het goede
voorbeeld heeft gegeven. Ook mag niet
worden vergeten, dat de loonsverho
gingen van dit jaar voor velen geen
aanmerkelijke welvaartsverbetering
hebben gebracht. Het effect ervan is
voor een goed deel teniet gedaan door
de progressie en de hogere prijzen.
Het zal de vakbeweging ook niet
sympathiek aandoen, dat de minister
alleen maar bestaande vormen van
winstdeling aanprijst, doch het grote
plan van de drie vakcentrales naar de
S.E.R. verwijst.
rTet bestedingsbeperkingsprogram
van prof. Witteveen zal echter
niet alleen de vakbeweging zwaar op
de maag liggen. De lastenverzwarin
gen zijn dusdanig, dat nagenoeg alle
groepen er de druk van zullen voelen.
En is er al geen gemor, b.v. bij de
middenstand en de agrariërs over de
(voor hen helemaal niet gecompen
seerde) premieverhoging in verband
met de optrekking van de a.o.w.- en
a.w.w.-uitkeringen? En bij industrie
en middenstand over de onverbin-
dendverklaring van een belangrijk
aantal prijsafspraken?
Daar komt dan nog bij, dat menig
een zich zal afvragen gf prof Witte
veen niet wat al te hard afremt. Op
het ogenblik is er reeds een duidelijke
vermindering van de investeringen
waarneembaar. Teruglopende winst
marges en de krapte op de kapitaal
markt doen hun invloed gelden. Het
gevolg van een en ander zou wel eens
een wat al te grote ontspanning op
de arbeidsmarkt kunnen zijn alsmede
een stagnatie in de groei van onze
economie, die later misschien heel
moeilijk ingelopen kan worden.
Vraagtekens en twijfel dus. Zou het
kabinet deze niet hebben voorzien0
Dan zouden prof. Witteveen c.s. we'
in een ivoren toren moeten leven. Of
zou hier sprake zijn van een bijzon
der groot vertrouwen bij voorbaat
in de steun van de regeringspar
tijen? Het is niet te hopen voor prof.
Witteveen, dat dit vertrouwen straks
als vermetel aangemerkt zal moeten
worden. Als de regeringspartijen niet
voor een heel stevig vangnet zorgen
zou de jonglerende koorddanser van
financiën wel eens een smak kunnen
maken, die heel pijnlijk aankomt.
(Zie voor verdere commentaren
pagina 7)
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. In de rubriek industrie
Yan hat hoofdstuk handel en nijverheid
der rijksbegroting is een eenmalige post
opgenomen van 4,1 miljoen gulden als
voorschot voor de uitvoering van werken
ten behoeve van de toekomstige beheer
der van de Sloehaven.
