Soepel beleid en rekening houden
met locale bouwcapaciteit
In zes jaar 800 km
autosnelweg
PAS OP, WE GEVEN
VEEL TE VEEL UIT
lodellen
Rijk heeft
ambtenaren
vierduizend
meer nodig
IISSIE
[OORDEN
Begrotings
flitsen'
Witteveen waarschuwt:
1
E
Naar betere
woningwet-
bouw
IPagblad pk Stem
RIJKS W EG E NFÜNDS
1
HULP AAN
ANDEREN
Voor defensie
250 miljoen
meer
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 16 SEPTEMBER 1964
Bouwverordening
wordt gewijzigd
omietbelasting
16
f
'invoehhechten
10
accijnzen
e
Inkomstenbel.
loonbelasting
18
vennootschapsbel.
10
ovehice belasting
anoepe ontvang
defensie
ondehwijs
watehstaat
10
hanoel en nijv.
sociale voohz
10
volkshuisvesting
10
nationale schulo
9
ovehice uitgaven
14
Subsidies
Emigratie over
dieptepunt heen
Totale produktie
Weinig inspirerend
Commercieel
christendom
Opvallend gematigd
Een „euvel"
lamheden in de
Ide grondgebrui
ken, dit vóór 24
Icretaris van da
Bos 3, Kloos-
igenoemde aan-
ie zitdag in de
ag 28 september
en vanaf 1317
te Commissie.
Ilk prijzen geldt„af Amaterdaa*.
j
'omfort op elk van de vier
:n banken. Ruim zicht voor
néér bagage. En ruimte op
e snelheid van 110 km per
g in de winter. Zijn vering
rater, noch om anti-vries.
genbelasting, lage verzeke-
een wagen naar uw hartl
ie" kunt u 300 kg met veel
t door de breedopen deur,
rt u de R4 "Combinatie*
ende achterbank!
4 „COMBINATIE" f 4455.-
BOGAERS WIL BOVEN
DE 90.000 UIT
i DE STMT 100 6M.0EH WTYUBT
oo
«5-
90-
85-
80.
75-
TO
SS-
80-
55
50
<0
35
30-
25-
20-
15
10
S
O
x
1000
joartijks aonfol voltecti*
r wcninqen in Nederland
Jul! Wil
1
1
j\
tok
al
f
4
m
r
i
f
j
J
V,
w.v.par
wonin
I euliere
qbouw
1952
1957
1983
DEN HAAG. Minister Bogaers
(Volkshuisvesting) zal begin 1965 de
„voorschriften en wenken voor het ont
werpen van woningen" wijzigen om
deze aan te passen aan de huidige in
zichten over de woningkwaliteit. Te
zelfdertijd ongeveer verschijnt er een
door de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten opgestelde ..model-boutv-
verordening". Omdat de gemeenten in
1965 toch waarschijnlijk hun bouwver
ordeningen zullen gaan aanpassen aan
de bepalingen van de nieuwe woning
wet. verwacht de minister, dat er dan
op ruime schaal gebruik gemaakt zal
gaan worden van deze „model-bouw
verordening". De minister zal daarvan
te verwar-hten unificatie zoveel moge
lijk stim 'eren.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Er zullen In
1965 tenminste 95.000 en ten hoog
ste 100.000 woningen in aanbouw
worden genomen, exclusief de zo
genaamde vrijetijds-woningen. De
globale verdeling van dit aantal
luidt: 45.000-47.500 woningwetwo
ningen, 25.000-26.250 premiewo
ningen en 25.000-26.250 ongesub
sidieerde woningen.
Met dit bouwprogramma wordt voor
het eerst het aantal van 90.000 wonin
gen dat in de bouwprogramma's voor
1952, 1963 en 1964 stond vermeld, over
schreden, Het beleid zal er in 1965 bo
vendien op gericht zijn'zoveel mogelijk
woningen te voltooien. Méér nog dan
er in 1965 in aanbouw zullen worden
genomen. Er zijn ook op dit ogenblik
nog veel woningen in aanbouw. Het
moet volgens minister Bogaers tech
nisch mogelijk zijn dit jaar (1964) meer
dan 95.000 woningen af te leveren.
De eventuele verhoging van het bouw
programma 1965 van 95.000 naar 100.000
woningen zal afhankelijk zijn van het
aantal eind 1964/begin 1965 voltooide
woningen. In de verdeling van dit aan
tal over de bovengenoemde drie secto
ren zal dan nog enige verschuiving
kunnen optreden. De minister wil na
melijk aan de gemeenten enige vrijheid
geven om een nader te bepalen aandeel
van hun contingent naar eigen inzicht
in een bepaalde sector te realiseren.
Het is voorts de bedoeling van de re
gering het subsidiebeleid meer dan
voorheen bij de oplossing van de wo
ningnood in te schakelen Er zijn maat
regelen in voorbereiding om ook in de
woningwetsector de bouw van wonin-
Sen van betere kwaliteit te bevorderen.
ieze woningen zullen dan bestemd zijn
voor ,,de voorhoede" uit de arbeiders
bevolking en een deel van de midden
groepen.
Voor wat de bijdrage aan deze wo
ningen betreft wordt gedacht aan een
b.v. in 5 jaar geleidelijk aflopende ,,ge-
wenningsoijdrage". Ook wordt overwo
gen de subsidiëring voor de premie
huurwoningen uitsluitend via jaarlijkse
bijdragen te laten geschieden. Hiermee
wil men tevens de zgn. ..doorstroming"
bevorderen. Van de uitkomsten van het
in oktober aan te vangen onderzoek
naar de woningbehoefte verwacht de
minister nadere aanwijzingen voor een
beter gebruik van de bestaande wo
ningvoorraad en voor het gewenste as
sortiment van de nieuwbouw. Van dit
onderzoek zullen de gegevens reeds in
de eerste helft van 1965 beschikbaar
komen.
Het systeem van de rijksgoedkeuring-
gen zal zo worden gevoerd, dat de pro
centuele groei van de hoeveelheid werk
dat onderhanden la zal voortgaan ach
ter te blijven bij de groei van de pro-
duktte. Bekeken zal echter worden of
voor kerkelijke gebouwen en de kassen
bouw de vereiste rijksgoedkeuring niet
geheel of gedeeltelijk kan vervallen.
Over het algemeen zal In 1965 een
restrictief, zij het in sommige opzichten
soepeler goedkeurlngsbeleid worden ge
voerd.
Behalve voor de woningbouw wordi
ook voor de andere bouwcategorieën
expansie nagestreefd. Het bouwpro
gramma in de gebouwensector om
vat een produktie van f 4750 miljoen,
waarvan 53 procent voor de woning
bouw en 47 procent voor andere bouw
werken. De niet-woningbouw mag
evenwel aan de ontwikkeling van de
woningbouw geen afbreuk doen en
evenmin aan de vermindering van de
overspanning op de bouwmarkt. Het
verdwijnen van de overspanning zal lei
den tot een tijdig nader beraad over een
aanvulling van het woningbouwpro
gramma. Dit zal ook geschieden indien
de algemene economische situatie toe
staat of eist, dat meer woningen in ui
voering worden genomen.
De verdeling van de produktie-
capaciteit in de bouwnijverheid luidt
alg volgt:
Woningen: f 2515 miljoen.
Boerderijen: f 90 miljoen (1964:
f 55 milj.) en overige agrarische ge
bouwen f 80 miljoen (1964 50 milj.)
Nijverheid: f 740 miljoen.
Handel en verkeer: f 390 miljoen.
Gezondheidszorg en hygiëne: f 195
miljoen. Omdat in deze sector sprake
is van een aantal relatief achterge
bleven onderdelen is de raming
t.o.v, 1964 met f 55 miljoen ver
hoogd.
Kerken: f 40 miljoen.
Scholen: f 345 miljoen.
Overige bijzondere gebouwen:
f 70 miljoen.
Overheidsgebouwen: f 95 miljoen.
Herstel en verbouw: f 190 miljoen.
Weg- en waterbouwkundige sec
tor: f 1400 miljoen.
19
Rijksmiddelen
gesteld op
10O gulden
9
10 sten
l649Q»lV.EgLT
HOE CE STAAT 100 BttLDEM HTGEEFT
17
Rijksuitgaven
gesteld op
100 gulden
25
5
DEN HAAG De regering wil
zoals in het kort op de voor
pagina gemeld tussen 1965 en
1971 in totaal 800 kin autosnel
weg aanleggen, waarvan de kos
ten op twee miljard gulden ge
raamd worden. Te beginnen met
1965 komt hiervoor een speciaal
Rijkswegenfonds, dat in het ko
mende jaar met 190 miljoen gul
den uit de schatkist gaat starten.
Bovendien moet in dit fonds het
xogenaamde weggeld gestort wor
den, afkomstig uit de retributie
met het gebruik van de snelwe
gen. Een nader wetsontwerp zal
de opzet en de uitwerking van
wegenfonds en retributie moeten
uitwerken.
In de rijksbegroting wordt met zo
veel woorden gezegd, dat de regering
aan de aanleg van Eurosnelwegen een
hoge prioriteit toekent. Daarom zal tot
1971 het bedrag voor nieuwe snelwegen
worden opgevoerd, zodat in de komen
de zes jaar 1.4 miljard gulden ter be
schikking staat. Daar de kosten van de
aan te leggen 800 km snelweg geraamd
worden op 2 miljard gulden wil dit zeg
gen. dat de gebruikers van dG snel
wegen 600 miljoen gulden moeten op
brengen. waarschijnlijk via de mótoi-
rijtuigenbelasting. De regering stélt
zich in het algemeen op het standpunt
dat geen aparte fondsen voor het doen
van rijksuitgaven gesticht moeten wor
den. Zij is namelijk bang. dat door dit
soort fondsen de rijksbegroting uit
haar evenwicht getrokken wordt. Een
wegenfonds vormt hierop echter een
Uitzondering, niet alleen vanwege de
hoge prioriteit vóór het aanleggen van
snelwegen, maar ook om de wegge
bruikers te kunnen laten deelnemen in
de aanleg ervan. Bovendien spéélt de
regering met de gedachte hier en daav
hét heffen van tolgelden m te voeren
De regering verwacht, dat de retri
butie 72 miljoen zal opbrengen Wa
terstaat kan dus als eerste aanloov
beschikken over 262 miljoen gulden
De Nederlandse Wegverkeers- en
Vervoersorganisatie heeft de regering
enige tijd geleden geadviseerd het geld
voor het rijkswegenfonds te putten uit
de schatkist, de zuivere opbrengst van
de motorrijtuigenbelasting en een be
paald percentage van de benzine
accijns. Hiermee zou een totaalbedrag
van ruim 7 miljard gulden bereikt
kunnen worden noodzakelijk om 22Ö0
km autosnelweg nieuw aan te leggen.
De berekeningen van dè federatie en
die van de regering lopen nie4 ver uit
een. want met de cijfers, die de rege
ring thans hanteert komt zij in 198C
eveneens op ongeveer 2200 km auto
snelwegen, die dan (bij een trapsge
wijze uitbou- van de cijfers) evenéerr
ongeveer 7 miljard gulden zouden kos
ten.
Volgens de Nederlandse Wegvei
keer*- en Vervoersorganisatie wordei'
In hét komende rijkswegenplan o.a
zeker opgenomen de volgende wegen:
1. Üeltaroute; 2. Haringvlietbrug, Oos-
terscheldebrug, Goes; 3. Vlissingen.
Goes. Kortevcn, Breda, Tilburg, Olr-
schot; 4. Haringvlietbrug, Antwerpen
(voor wat Nederland betreft). 6. Breda,
Antwerpen; 6. Tilburg, Gorinchem; 8.
Den Bosch. Weert; 9. Den Bosch, Ra-
venstein, Nijmegen; 10. E 3, voor zover
het Nederland betreft voor de Euro
pese verbinding Lissabon, Parijs. Ant
werpen, Eindhoven, Venlo, Hamburg,
Stockholm.
De uitgaven voor justitie, po
litie en de civiele verdediging
worden op 760,5 miljoen geraamd,
dat is 106,8 miljoen meer dan in
de vorige begroting. Uitbreidin
gen bij justitie en bij het politie
apparaat zijn de belangrijkste
oorzaken.
Voor het gevangeniswezen, de psy
chopatenzorg, reclassering en voor
lichting is 69,7 miljoen uitgetrokken
(1964. 57,1 miljoen). Er zullen twee
nieuwe gevangenissen en vier huizev
van bewaring worden gebouwd. De
bouw van een katholieke inrichting
voor criminele psychopaten is oj
handen, die voor een protestantse in
richting wordt voorbereid.
Het aantel televisietoestellen zal in
1965 waarschijnlijk met 300.000 toene
men. Er korn't dan voor meer dan 77
milioen aan kijkgelden binnen.
De regering werkt aan een
wettelijke regeling tegen de wa
terverontreiniging, die met kracht
ter h8nd dient te worden geno
men. Rijksinstellingen die zich
met de st.ijd tegen de waterver
vuiling bezighouden krijgen 5,5
miljoen gulden, drie miljoen meer
dan dit jaar.
DEN MAAG De Nederlandse ré-
jering is van mening, dat de emigra
te thans haar dieptepunt is gepas
seerd. Daarom heeft rij op de rijksbe
groting een bedrag (12,1 miljoen gul
den) uitgetrokken, de overeenkomst
met de vermoedelijke uitkomsten in
1964.
Voor de financiering van de woning-
wetbouw met voorschotten is voor 1965
een bedrag van 1143 miljoen opgeno
men. De voornaamste posten voo:
huursubsidies zijn voorts geraamd op:
a, 142 miljoen voor exploitatiekosten
van woningwetwoningen; b. 86 miljoen
voor gesub idieerde particuliere wo
ningbouw en c. 4,5 miljoen voor kosten
van woningverbetering en woningsplit
sing.
T.a.v. de woningverdeling zal bij di
geografische verdeling naast de behoef
te-overwegingen vooral de regionale en
plaatselijke bouwcapaciteit een grotere
rol gaan spelen. Arbeidsbesparende
bouw blijft de minister door contingent
toeslagen stimuleren. Daarnaast over
weegt hij voor de industriële bouw te
komen tot een nieuw toewijzingssys
teem. waarbij belangrijk meer ruimte
wordt gelaten voor het initiatief van
gemeenten en andere opdrachtgevers
en voor de producenten in de industrië
le bouw.
Deze bouw ontwikkelt zich belang
rijk: men verwacht voor 1965 een pro
duktie van rond 13.000, tegenover ge
middeld 4300 in 1962 en 1963 en rond
8500 in 1964. Van de initiatieven op
het gebied van „proefcomplexen" ver
wacht de minister in 1965 een produktie
van plm. 1250 woningen.
Voor de verletbestrijding is op
de begroting f 14 miljoen uitgetrokken
hetgeen een verdubbeling betekent t.o.
v. de begroting 1964. De afgelopen win
ter is met de verletbestrijding een pro-
duktiewinst behaald van naar schatting
f 80 miljoen, overeenkomend met 4800
woningen. Voor de verletbestrijding
verwacht de minister komende winter
een nog aanzienlijk grotere belangstel
ling.
De nieuwe wet op de ruimtelijke or
dening zal in 1965 in werking kunnen
treden. Er komen vijf inspecties: het
noorden, het oosten, het zuiden en
twee voor de opbouw van de randstad
Holland. Het spreidingsbeleid van de
regering wordt voortgezet. Mogelijk
komt de regering nog bij het eind van
de huidige kabinetsperiode met een
nadere beschouwing over de doelstel
lingen van de nationale ruimtelijke
politiek.
Het bouwprogramma 1965 gaat uil
van een totale produktie in de bouw
nijverheid van f 6150 miljoen. Daarvan
zal voor t 4750 miljoen in de gebouwen
sectoren worden verwerkt en voor
f 1400 miljoen in weg- en waterbouw
kundige werken. In 1964 kan volgens
minister Bogaers (Volkshuisvesting en
Bouwnijverheid) onder normale weers
omstandigheden een niet onbelangrijke
overschrijding van het bouwprogram
ma worden verwacht gezien de laatst
bekende productiecijfers. Hij vindt dat
de basis waarop de produktie zich in
1964 en volgende jaren zal ontwikkelen
gunstig genoemd mag worden. Hiertoe
zal ook bijdragen, dat in de periode
1964 t/m 1966 tenminste 6000 werk
nemers in de woningbouw vrijstelling
zullen krijgen van militaire dienst.
De raming van de bouwcapaciteit in
1965 is gebaseerd op de produktie van
f 3337 miljoen in 1963. Daarbij is ervan
uitgegaan dat in vergelijking met dat
jaar:
T. de bouwproduktie door grotere ar-
beidsbezetting met 14 procent zal
toenemen.
2. de produktie met 9 procent zal stij
gen door meer produktieve uren.
3. De produktiviteit met 9 procent zal
toenemen.
'1. het produktieprijspeil 14 procent ho
ger zal zijn, voor het grootste deel
als gevolg van een stijging van de
aannemingssommen t/m het eerste
kwartaal 1964.
DEN HAAG Het aantal rijksamb
tenaren neemt opnieuw toe. Geschat
wordt, dat er volgend jaar 131.909 in
dienst zullen zijn, tegenover 127.730 in
het nog lopende jaar. Hierbij spannen
de burgerambtenaren by Defensie de
kroon met een totaal van 31.598 waar-
bü de 37 ambtenaren van het kabinet
van de vice-minister-president (mr.
Biesheuvel) wel heel kleintjes afsteken.
Dit komt overigens ook al tot uiting
in de gebouwen, die de ambtenaren van
beide diensten bezetten. Beslaat Defen
sie in Den Haag enorme complexen her
en der over de stad verdeeld. De amb-
1956 57 56 59 60 61 62 63 6& 65
Esflrotlnqsjoran UétorUmr
(Van onze parlementaire redactie)
DE HAAG Moest minister
Witteveen van Financiën vorig
jaar al waarschuwen tegen het
gebrek aan verdere speelruimte
in de miljoenennota 1964, dit jaar
klinkt zjjn stem nog somberder:
de nationaal-economische span
ningen hebben zich ontladen in
een ernstige verstoring van het
evenwicht. Herstel daarvan is ab
soluut noodzakelijk, anders zijn
de gevolgen op de prijzen, in het
deviezenverlies en ten aanzien
van de economische groei niet te
overzien,
Grote terughoudendheid op velerlei
xcbled la daarom dringend geboden
Maar zo voegt de minister er tot een
zekere geruststelling aan toe; de peri
ode van aanpassing Is al begonnen en
de eind vorig jaar en begin dit jaai
getroffen regeringsmaatregelen (Inves
teringsbeperkingen en andere financiële
stappen) beginnen nu door te werken
De verstoring van het evenwicht it
niet gering. Minister Witteveen rekent
uit. dat de stijging van de nominale
inkomens en prijzen versneld it
en dat gemeten aan de betalings
balans Op lopende rekening d<
binnenlandse bestedingen drie procent
liggen boven het peil, dat volgent
structurele normen aanvaardbaar is
Met andere woorden: de binnenlands'
bestedingen zijn veel te hard gegaan.
Daarom blijven de regeringsmaatre
gelen als corrigerende krachten ge
handhaafd en zal de loonbeweging
nauwkeurig gevolgd worden. Deze moet
zoveel mogelijk in overeenstemming
gebracht worden met de produktiviteit,
anders werkt zij alleen maar als een
nieuwe inflatoire impuls. Voorzichtig
heid en zuinigheid met de overheids
uitgaven rijk, provincie en vooral
ook gemeentten blijft een even
groot gebod. „Na de intussen verwor
ven belangrijke welvaartsstijging moe
ten we de pas inhouden, totdat produk
tie en bestedingen weer in hetzelfde
tempo opmarcheren", concludeert de
minister, die deze bereidheid niet al
leen vraagt, maar ook verwacht. Wan
neer zij niet Opgebracht wordt vreest
hij het ergste vöor de verkregen wel
vaart. Sluit men ztch bij deze opvat
tingen aan. dan garandeert de ministci
van Financiën het Nederlandse volk dr
iasis voor een nieuwe periode var
velvaartsstijging.
De regering heeft met de begrntln;
1965 al een forse stap In de rtchtln,
van het evenwichtsherstel getet. Mc
alleen zweeft zij binnen de vier pro
cent van de normale groei voor d«
netto-uitgaven, maar ook de werkint
van het progressie-effect in de belas
tlnghefflng bezweert de gevaren, Dooi
deze werking bl(jft de conjuncturele
impuls van de begroting volgens ml
uister Witteveen zowel nominaal als
-eëel duidelijk ten achter b|j de groei
an bet nationaal inkomen.
Hij wijst er daarnaast in zijn slot
^schouwingen op de mjljoenennoti
1965 nog eens nadrukkelijk op. dat d<
voorgestelde belastingverlaging, dn
het proressie-effect moet wegnemen
een structurele en geen conjunctureli
maatregel is. Wanneer de uitvoerint
van deze verlaging geheel afhankelijk
zou zijn van conjuncturele factoren
dan zou een voortzetting van de zoge
naamde sluipende verzwaring van de
loon- en inkomstenbelasting steeds ver
der gaan. Een dergelijke conjunctuur-
politiek is echter geheel in strijd met
het regeringsbeleid, dat juist een ver
lichting van deze veel te zware be
lastingdruk nastreeft.
Ook aan de kant van de uitgaven zijn
zuiver structurele maatregelen getrof
fen. die het beeld van de begroting
1965 volledig maken. Zij liggen in het
sociaal vlak: de invoering van de al
gemene bijslagwet en de verhoging
van de A.O.W.
Om de extra impuls van deze uit
gaven (noodzakelijk vanwege hun pri
oriteit) te kunnen bedwingen kunnen
onder meer extraatjes benut worden
afkomstig uit diverse E.E.G.-bepalin-
gen en worden verder verschillende
tarieven verhoogd.
Er zijn meer middelen aangegrepen
>m gevaarlijke Impulsen te vermijden
Zo wordt, ondanks het sterk verhoogd
bedrag voor de woningwetvoorschot
ten met 220 miljoen gulden slecht.'
voor 200 miljoen gulden een beroep or
de open kapitaalmarkt gedaan, Dit be
tekent. volgens de minister een duide
1 IJke verlichting van deze markt, zoda
de investeringen niet te ruw door 1
quiditeitsverkrapping verstoord zullci
worden. De bewindsman gelooft overi
gens dat deze verkrapping steeds klei
oer wordt, wanneer de genomen maat
regelen en bepaalde spontane krach
ten het evenwichtsherstel bespoedigen
Hij houdt daarbij vast aan de progno
ses van het Centraal Planbureau, die
in de loop van 1965 het herstel van het
evenwicht op de lopende rekening ver
wachten.
Er is dus geen groter beroep op de
kapitaalmarkt dan noodzakelijk, tenzij
de besparingen aanzienlijk stijgen,
maar dat zit er volgens prof Witte
veen voorlopig zeker niet in. Dat de
particuliere besparingen steeds meer
ifnemen verontrust hem in hoge mate,
imdat, deze besparingen in feite de
grondslag voor een verdere welvaart
zijn. Zij moeten daarom, omwille van
deze welvaart toenemen en de minister
wil daarom meewerken door zijn poli
tiek van evenwichtherstel.
Deze politiek moet daarvoor zelfs een
een onmisbare grondslag leggen,
meent hij.
tenaren van de vice-premier zijn ge
huisvest in een normaal gebouw van
enige verdiepingen aan het Plein'hoek
Binnenhof.
Toch neemt het aantal ambtenaren
van Defensie absoluut en relatief maar
heel langzaam toe, dit in tegenstelling
met het personeel van O. K. en W. Tus
sen 31 januari 1961 en dit jaar is het
korps ambtenaren van O. K. en W. uit
gebreid van 13.384 tot 19.047, dat van
Defensie van 31.401 tot 31.598, nog geen
tweehonderd dus.
De ministeries van Economische Za
ken en Maatschappelijk Werk zijn de
enige departementen, waar het aantal
ambtenaren terugloopt. Economische
Zaken had op 31 januari 1961 nog 4.073
ambtenaren in dienst, dit jaar waren
het er 3.973
Bij Maatschappelijk Werk liep dit
aantal terug van 911 tot 893. De uit
breiding van het totaal ambtenaren
korps verklaart de regering door de toe
nemende vraag naar overheidsdiensten.
De groei van de bevolking eist bijvoor
beeld meer politie en meer belasting
ambtenaren. De intensiteit van het ver
keer doet de diensten van Verkeer en
Waterstaat uitbreiden, terwijl ook de
groei van het middelbaar en hoger on
derwijs veel meer ambtenaren vraagt
dan vroeger. Het gevolg van dit laatste
is, dat O. K. en W. ook volgens de ra
ming 1965 de meeste nieuwe ambtena
ren aantrekt en met 1176 boven aan de
liist staat, vlak daarop gevolgd door
Justitie met 1112 nieuwe krachten.
Volkshuisvesting en Bouwnijverheid
bliift het bescheiden aandoen met een
totaal van 250 ambtenaren tegenover
2419 op 21 januari 1961.
Voor financiële hulp aan ontwikke
lingslanden is voor volgend jaar een
bedrag van 256.1 miljoen gulden uit
getrokken. In deze post zijn berekend
de uitgaven voor ontwikkelingen in Su
riname en op de Antillen, bijdragen
volgens multilaterale overeenkomsten
en bilaterale financiële overeenkom
sten voor bijvoorbeeld technische hulp
programma's. opleiding en uitzending
van jongeren vrijwilligers, instituten en
cursussen voor ontwikkelingswerk. Bo
vendien wil de regering zich tot een
bedrag van 18 miljoen gulden garant
stellen voor leningen aan Latijns-Ame
rikaanse landen.
Zoals bekend probeert ook het Ne
derlandse bedrijfsleven vastere voet in
Latiins-Amerika te verkrijgen, waarbij
kort- of langlopende leningen de nodiae
ruggesteun kunnen geven.
In 1964 was voor ontwikkelingswerk
volgens dit totale schema een bedrag
van 225 miljoen gulden uitgetrokken
Sommige organisaties of landen hebben
echter geen beroep gedaan op bepaalde
bedragen, zoals het V.N.-fonds voor
West-Irian (vroeger Nieuw-Guinea) en
het E.E G-ontwikkelingsfonds. Als ge
volg daarvan bedraagt de werkelijke
uitgave in 1964 voor de diverse ontwik-
kelingsposten 198.2 miljoen inplaats van
225 milloen
Dat desondanks de raming voor vol
gend jaar 256 miljoen gulden bedraagt
tal van ontwikkelingswerkzaamheden.
is het gevolg van hogere uitgaven voor
Hieronder vallen onder meer de bilate.
rale Nederlandse technische hulppro
gramma's extra hulp aan Suriname en
de bijdrage aan instituten en cursussen
voor ontwikkelingswerk.
DEN HAAG De begroting 1965
van Defensie is met 2.584.1 miljoen
zuiden ruim 250 miljoen gestegen bo
ven die van 1964. Daartegenover staat,
dat dit jaar in werkelijkheid 2.667,0
miljoen gulden uitgegeven wordt aan
iet defensie-apparaat, zodat de begro-
ing 1965 daar nog ruim 80 miljoen gul
len onder blijft. Het is zoals hij in zijn
iefenaienota al omschreven heeft, de
nadrukkelijke bedoeling van minister
De Jong de exploitatie-uitgaven van
zijn ministerie zo sterk mogelijk te
drukken. Het verminderen van deze
kosten heeft ten doel meer geld voor de
aankoop van modern materiaal be
schikbaar te krijgen.
Het aanstaande R.E.M.-debat kan
reeds aantonen in hoeverre het
kabinet op de bevriende fracties zal
kunnen rekenen. In dat debat komt
een nieuw, spannend element door de
mededeling in de troonrede inzake de
Invoering van een landelijk centraal
;.v.-antennesysteem. In politieke krin
gen in Den Haag werd gisteren al ver
teld, dat de regering het C.A.S. wil
gebruiken als een breekijzer om het
omroepbestel open te breken.
Ook rond een ander punt, de in
stelling van een wegenfonds, is ru
moer te verwachten. Dit wegenfonds
is binnen het kabinet voora' gepropa
geerd door minister Witteveen. Op het
ogenblik is het bij gebrek aan na
dere gegevens niet mogelijk er
reeds een gefundeerd oordeel over te
geven. Enige reserve lijkt intussen
wel geboden. Kan het beroepsver
voer een nieuwe last verwerken? Wor
den de spoorwegen er niet extra door
bevoordeeld? Wat zullen de gevolgen
zijn voor het toerisme? Waarom wordt
de motorrijtuigenbelasting niet ge
heel naar het fonds overgeheveld? En
hoe zit het met de praktische uit
werking van een en ander?
Hoogst onsympathiek doet de ver
hoging aan van de vergoeding voor
het kleuteronderwijs. Als minister
Witteveen zijn belastingverlaging wil
veilig stellen, prachtig, maar dan niet
ten koste van het kleuteronderwijs.
Ook met de verhoging van de college
gelden slaat het kabinet de plank ra
dicaal mis. Hoe men het ook wendt
of keert, met die verhoging wordt de
toegang tot het wetenschappelijk on
derwijs bemoeilijkt, met name voor
de arbeidersjeugd en dat terwijl het
voor iedereen zonneklaar is dat deze
groepering een veel groter aandeel in
het wetenschappelijk onderwijs moet
krijgen, wil de Nederlandse economie
niet bij gebrek aan toptalent achterop
fëikeru
Resumerend kan gesteld worden,
dat door deze troonrede en miljoenen
nota 'n groot aantal controversionele
onderwerpen op het Binnenhof is ge
deponeerd. Het kabinet zal het er niet
gemakkelijk mee krijgen. Maar het
schijnt zich zeker van zijn taak te
voelen, zo zeker, dat de troonrede
(weer) niet is aangegrepen voor een
van visie getuigend bezielend woord.
Het was opnieuw een droogzakelijk
stuk, waarvan geen vonk Inspiratie
uitgaat.
innige dagen geleden heeft het pro
testants-christelljk dagblad
„Trouw" in een hoofdartikel in ge
spierde taal de stelling geponeerd,
dat prot.-christelijke bewindslieden als
minister Biesheuvel (Landbouw) en
staatssecretaris Diepenhorst (Buit. Za
ken) evenzeer gebonden zijn aan hun
uitspraken, dat de Nederlandse bij
drage voor ontwikkelingshulp aan
zienlijk verhoogd moet worden, als de
liberalen aa» hun beloften inzake be
lastingverlaging.
De nieuwe rijksbegroting stelt op
beide punten teleur: in 1965 is even
min sprake van een verlaging der be
lastingen als van een aanmerkelijke
verhoging van het Nederlandse aan
deel in de ontwikkelingshulp. Mis
schien gaat het kabinet nu, wat
.Trouw" betreft, vrijuit. Voor ons is
dat bepaald niet het geval. Het is
naar onze mening uitermate teleur
stellend, dat miljoenennota en troon
rede met geen woord reppen over het
gecombineerde verzoek van de missie
en zending om hun specifiek ontwik
kelingswerk met een rijkssubsidie te
ondersteunen. In Den Haag verluidt,
dat het kabinet terzake nog steeds
niet tot een beslissing is gekomen.
Wel heeft het blijkens de troonrede
de directe relatie ontdekt tussen ont
wikkeling en handel. Mede op grond
daarvan zou enige uitbreiding worden
gegeven aan het bilaterale element
in de hulpverlening. Wij vrezen, dat
het kabinet door een en ander mis
verstanden omtrent een commercieel
;hristendom bevorderen zail.
De Europese paragraaf in de troon
rede is dit jaar opvallend gema
tigd. Ir Den Haag verluidt dat de
regering, nu er rond de Europese
eenwording zoveel wrijfpunten zijn,
heeft willen vermijden dat er door
scherp geformuleerde standpunten bij
de partners, in casu Frankrijk, nog
meer geprikkeldheid zou ontstaan.
Overigens blijkt toch gelukkig
in voldoende mate dat Nederland
vasthoudt aan een waarlijk democra
tische, open Europese samenwerking.
Zou de zelfbeheersing inzake de Eu
ropese Droblematiek. die de troonrede
aan de dag legt, ook iets te maken
kunnen hebben met de recente uitla
tingen van de heer Spaak? In rege'-
ringskringen zegt men dat dit niet
het geval is. Ook al weet Den Haag
nog steeds niet wat Spaak nu precies
bedoeld heeft, met zijn voorstel drie
wijze mannen de huidige politieke im-
oasse te laten bestuderen, men heeft
toch niet het gevoel door de Interven
tie van de Belgische minister van bui
tenlandse zaken in een geïsoleerde
positie te zijn geraakt.
Of deze zienswijze juist is za.l nog
moeten blijken. Onder de gegeven om
standigheden doet het Intussen wel
wat wonderlijk aan in de troonrede
de loftrompet te horen steken over
de „nauwe samenwerking", die in Be-
neluxverband tot stand zou zijn geko-
spanning van de bouwmarkt ten
grondslag hebben gelegen aan het be
sluit het maximum op 100.000 te stel
len. Toch zou het wel goed zijn als
de regering terzake nog eens een
duidelijker uitspraak zou doen. Minis
ter Witteveen noemt namelijk de wo
ningnood ln zijn miljoenennota een
„euvel". Wij zouden ons kunnen voor
stellen, dat. de tienduizenden jonge
gezinnen, die nog steeds op een be
hoorlijke woning wachten, hun misère
als meer dan een „euvel" ervaren.
Ons verontrust die omschrijving ln
leder geval.
men.
Ï3ij het ultgiftebeleid voor de woning
bouw wordt voor 1965 een maxi
mum van 100.000 woningen aange
houden. Bij alle „verheugende expan
sie", die de troonrede in de bouw
nijverheid signaleert, blijkt het dus
niet mogelijk nu reeds door te stoten
naar de hogere aantallen, die minister
Bogaers in zijn bouwnota voor moge
lijk heeft gehouden.
Gezien de instelling van de minis
ter van Volkshuisvesting mag worden
aangenomen, dat er alleen technische
redenen het gevaar van een over-
