Theo v. Evck
nu twee jaar
hoort
eisen
ZIN IN
SINAS VAN
R.E.M.: REM
R.E.M.-WET
Tien zusters, na bange
onverwacht „thuis"
in
vlucht.
Etten
Ulbricht opent muur
voor de bejaarden
Gus speelt
voor
rinoceros
Vrouwen bij
Concilie
FRUITCORSO-
BIJLAGE
IN HOGER BEROEP
Dubbele van
eerste vonnis
Betaal per kwartaal
Bijzondere commissie
besprak wetsontwerp
installatie Noordzee
Bredanaar verongelukt
Irene niet in
verwachting
ZWARE TOCHT DOOR
VERSCHEURD KONGO
MEER „KIEREN
OP KOMST?
RASSENRELLEN
SCHULD VAN
INDONESIë
Senaat akkoord
met „opslag"
Tweede Kamer
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Verrassend besluit
van Paus Paulus VI
Zelfde temperaturen
Honderden doden in
weekeinde-verkeer V.S,
U helpt u zelf en
Vice-premier Maleisië
104s JAARGANG
No. 24685
Voor Sod. Koningin en Vaderland
Uitgave N.V. Uitg. Mij. Neerlandia.
DirecteurDrs. W. A. J. M. Harkx.
HoofdredacteurJ. J. H. A. Bruna.
Redactieraad J. M. A. C. v. Dongen,
C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M.
Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren, L. J. v. 't Westende.
Bureau: Breda Reigerstraat 16
tel. 22341 (5 lijnen). Postgiro 1114111
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1964
Abonnementsprijs: 9,75 per kwartaal,
excl. 0,25 incasso; 11,85 per post
excl. 0,50 incasso; 0,75 per week.
Prijs van buitenlandse abonnementen
op aanvraag. Losse nummers 15 cent.
Advertentieprijs voor de gehele oplage
0,45 per mm. Bij contract aanzien
lijke reductie. Volledige tarieven en
Algemene Voorwaarden worden op
aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau voor de Zeeuwse eilanden: GOES, Klokstraat 1 telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen. Hulst, Steenstraat 14 telefoon 2377 (Bijbureaus: TERNEUZEN: IJsbaanstraat 24 telefoon 2601 OOSTBURG: Nieuwstraat 41 telefoon 2893)
CASTEL GANDOLFO Paus Paulus VI
heeft gisteren verklaard dat vrouwen
daarvoor aangewezen kloosterzus
ters en leken bepaalde bijeenkomsten
van de derde zitting van het concilie
zullen bijwonen.
De mededeling van de Paus kwam als een
verrassing, omdat de persdienst van het
concilie maandag nog had meegedeeld
dat geen vrouwen de maandag a.s. be
ginnende derde zitting zouden bijwonen.
Het door wijlen Paus Johannes in 1962
geopende tweede Vaticaanse concilie is
tot nu toe uitsluitend door mannen bij
gewoond. In 1963 heeft, voor de eerste
maal in de geschiedenis der concilies,
een kleine groep leken-waarnemers op
uitnodiging de bijeenkomsten van het
concilie bijgewoond, allen mannen.
De Paus deelde de kloosterzusters mee:
„Wij zullen u in dit opzicht in ons ver
trouwen nemen. Wij hebben beschikt
dat bepaalde, daarvoor geschikte e$
godvruchtige vrouwen, als toehoorsters
verschillende plechtigheden en algeme
ne vergaderingen der komende derde
zitting van het algemene concilie zul
len bijwonen, waarop vraagstukken zul
len worden behandeld, welke speciaal
voor de vrouw van belang zijn.
Hierdoor zullen voor de eerste maal en
kele vrouwen de opvallende taak krij
gen om, hetzij als kloosterzusters, het
zij als vertegenwoordigsters van grote
katholieke vrouwenorganisaties, conci
liezittingen bij te wonen. Haar vertegen
woordiging zal bijna van zinnebeeldige
aard zijn en de vrouwen zullen hier
door weten hoe te Kerk haar eert in
haar vrouwelijke waardigheid en als
de vervulster van haar menselijke en
christelijke opdracht", aldus de Paus.
Dit jaar zal te Goes de 10e Zeeuw
se Fruitcorso worden gehouden. Bij
gelegenheid daarvan heeft Dagblad
De Stem een Fruitcorso-nummer sa
mengesteld, dat de lezer bij de krant
van vandaag in de bus zal vinden.
Op de voorpagina van deze bijlage
staan wat spreuken en gezichten door
elkaar, die de lezer, wanneer hij daar
zin in heeft, bij elkaar kan bréngen.
In de oplossing van deze spreuken
pagina. die op pagina 13 van het
Fruitcorso-nummer staat vermeld, is
een foutje geslopen. Waar 4B staat
gelieve men 4A te lezen.
j
(Advertentie)
HERO
HET NEDERLANDSE semafoonnet zal
op 24 september op de radiozendmast in
Lopik in werking worden gesteld. Vier
honderd apparaten zullen dan worden
uitgereikt. Er zijn al 2000 aanvragen.
EEN FELLE actie heeft het Venezo
laanse leger ontketend tegen communis
tische guerrilla's in de bergstreken van
het land. In verschillende steden is de
staat van beleg afgekondigd.
ROOD-CHINA probeert het bewind in
Malawi omver te 'werpen, zo heeft pre
mier Banda van Malawi gisteren mee
gedeeld. Enkele ministers zijn al ont
slagen of afgetreden.
ORGANISATIES van kunstenaars eisen
van de Nederlandse Radio CJnie en
symfonie- en opera-orkesten een salaris
verhoging van 3,5 procent, zoals ook de
ambtenaren is toegezegd.
DE FORMELE leiding over Zuid-Viet
nam is weer in handen gelegd van
Doeong Van Minh, die onlangs door ge
neraal Khan naar de achtergrond is ge
schoven. Wie van beiden de feitelijke
macht uitoefent is nog niet duidelijk.
ALS GEVOLG van honger, dorst en ge
brek aan onderdak is op Cyprus het
uitbreken van een besmettelijke ziekte
onder de Turks-Cyprioten geenszins
onmogelijk, zo heeft 'e Turkse ambas
sadeur in Washington verklaard.
Weersverwachting, medegedeeld door
het K.N.M.I., geldig tot vanavond:
Half tot zwaar bewolkt met plaatse
lijk regen of motregen. Matige wind
uit westelijke tot zuidwestelijke rich
ting. Dezelfde temperaturen als gis
teren of iets hogere.
Vandaag: zon onder 19.09 uur. Maan
onder 20.46 uur.
Morgen: zon op 6.06 uur. Maan op
10.52 uur.
(Van een onzer verslaggevers)
Twee jaar gevangenisstraf met af
trek van voorarrest vanaf tien april en
ontslag uit militaire dienst, heeft gister
ochtend de advocaat-fiscaal van het
H.M.G. te Den Haag, mr. P. J. van Gil
zen, in hoger beroep geëist tegen de 21-
jarige Theo van Eyck uit Kiel (N.B.),
die dit jaar met een vliegtuig deserteer
de uit de marine. Deze eis was belang
rijk hoger dan de veroordeling door de
zeekrijgsraad (een jaar gevangenisstraf),
tegen welk vonnis het openbaar minis
terie in appèl was gegaan.
De verdediger van de militair, mr. P.
van 't Hoff Stolk, noemde de eis on
rechtvaardig. De advocaat-fiscaal be
toogde in zijn requisitoir, dat hij de fis
caal van de zeeKrijgsraad had gevraagd
appèl tegen het vonnis aan te tekenen,
opdat ook het H.M.G. als hoogste mili
tair rechtscollege over deze uitzonder
lijke zaak zou kunnen oordelen. Mr. Van
Gilzen vond dat Theo van Eyck op
zachtzinnige wijze was bejegend. Mis
schien omdat men een zekere sportivi
teit zag in het feit dat hij in zijn eentje
CHICAGO Tijdens het lange Labor
Day" weekeinde zijn in de Verenigde
Staten 535 personen bij verkeersonge
lukken om het leven gekomen. Het is
op een na het hoogste aantal dat ooit
in deze periode om het leven is ge
komen.
Verder verdronken er tussen vrijdag
zes uur namiddags en dinsdagmorgen
75 personen en verloren 16 personen het
leven bij vliegtuigongelukken.
met een vierpersoons Grumman Tracker
van Malta naar Libië was gevlogen. Mr.
Van 't Hoff Stolk, die bevestiging van
het vonnis van het hof der zeekrijgs
raad vroeg, zag geen enkele reden om
de straf te verdubbelen, ook niet uit
het oogpunt van preventie, omdat naar
zijn mening de handeling van Van Eyck
uniek zal blijven. Hij vond het „mis
handeling" om een militair» ook al miste
hij de capaciteiten om vlieger te worden,
aan vliegtuigen te laten sleutelen.
„Hij was te intelligent voor zo'n baan
tje" zei hij. Mr. Van 't Hoff Stolk waag
de zich niet aan een beschouwing over
de redenen waarom Theo van Eyck geen
vlieger kon worden. „Wat hij heeft ge
mankeerd weet ik niet", zei de verdedi
ger, „maar hij heeft bewezen lef te heb
ben". De verdediger meende dat dit een,
eigenschap was die in een oorlog goed
van pas kan komen.
Het Hoog Militair Gerechtshof doet op
6 oktober uitspraak.
Op de fotoTheo van Eycks
aankomst aan het gebouw van
het Militair Gerechtshof.
(Advertenties)
Ja, dat is het plezierige als U als
weekabonnee van Dagblad De
Stem voortaan per kwartaal gaat
betalen.
U maakt het U zelf gemakkelijker
en U helpt onze agenten: zij be
hoeven dan maar eenmaal per
kwartaal bij U aan te bellen om
het abonnementsgeld te incasse
ren. Een hele tijdsbesparing voor
U en voor onze agenten.
U kunt ook tijdig voor het ingaan
van het nieuwe kwartaal aan ons
gireren 9,75 per kwartaal) door
overschrijving op onze postreke
ning no. 1114111.
Maak het u zelf gemakkelijk:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG —De R.E.M. heeft de le
den van de Eerste en Tweede Kamer om
uitstel van de behandeling van het wets
ontwerp „Instailaties Noordzee" (het
anti-R.E.M.-wetje) gevraagd. In een
rekest aan de Staten-Generaal stelt de
gedelegeerd commissaris van de R.E.M.
mr. Minderop, dat aan het wetsontwerp
en de behandeling daarvan zeer ernstige
bezwaren kleven inzake wetsvorming,
rechtszekerheid en rechtsgelijkheid.
Uit de brief van de R.E.M. blijkt te
vens, dat men bereid is een aantal con
trolemaatregelen te aanvaarden, als een
onafhankelijke programmaraad van
maximaal zeven personen, keuring van
films door de centrale en de r.-k. film
keuring. keuring van reclame-spots, col
lectieve reclame voor winkeliers, P.T.T.-
toezicht op de zend installaties en zelfs
een „tijdelijke bestemmingsbelasting"
inkomsten uit t.v.. en radio-reclame ten
behoeve van de Nederlandse Dagblad
pers.
Volgens de R.E.M. moet thans niet lan
ger van 'n gewijzigd maar van 'n nieuw
wetsontwerp gesproken worden. De
R.E.M. acht voorts de spoed, waarmee
het ontwerp is ingediend, in strijd met
de voor de wetgever vereiste zorgvuldig
heid t.a.v. de rechtszekerheid van het in
dividu. „Het wetsontwerp zou ook in
druisen tegen het rechtsgevoel van het
Nederlandse volk".
De R.E.M.' bestrijdt dat op het R.E.M,
eiland een rechtsvacuüm zou bestaan.
De jurisdictie over het t.v.-platform be
hoort aan de staat, waar de buitenlandse
onderneming gevestigd is en waarvan de
aandelen in handen zijn van onderdanen
van deze staat. Tet staving van deze stel-
lingname is bij het rekest een rapport
van de Belgische volkenrechtsgeleerde
prof. H. Rolin gevoegd. Kennelijk hou
den ook de juristen van Lloyds verze
keringsmaatschappij deze constructie
voor juist, want Lloyds heeft de buiten
landse eigenaar van het t.v.-eiland voor
negen miljoen verzekerd tegen het on
mogelijk maken van uitzendingen door
een andere staat dan zijn eigen staat.
De R.E.M. is voorts van mening dat
minister Scholten zeer zwak staat in
zijn juridische redeneringen, waarbij hij
een discriminerend verschil maakt tus
sen het optieden tegen het c.v.-platform
en het „waarschijnlijk vlagloze" schip
Veronica. Gesteld wordt dat de R.E.M.-
zender geen radio- of televisieverkeer
stoort. Daardoor zou het zenden van de
R.E.M. niet strafbaar zijn.
De bijzondere commissie uit de
Tweede Kamer is gistermiddag een
uurtje bijeen geweest om te beraadsla
gen over de door minister Scholten in
gediende memorie van antwoord op het
anti-R.E.M.-wetje. Donderdagochtend
a.s. om 11.30 uur zal de commissie een
bespreking hebben met de minister.
Daaraan voorafgaand is om 10.15 uur
nog een gesprek gepland van de bijzon
dere commissie met de gedelegeerd
commissaris van de R.E.M., mr. H. Min
derop.
De bijzondere commissie staat una
niem op het standpunt dat tegen het
gewijzigde anti-R.E.M.-wetje thans geen
bezwaren van volkenrechtelijke aard
meer bestaan. Wel zijn er bij de com
missie nog een tiental vraagpuften ge
rezen van technische aard. Verwacht,
wordt dat na het mondeling overleg met
de minister op zeer korte termijn een
verslag hiervan kan worden uitgebracht.
Dit verslag zou dan vóór zaterdagmid
dag twee uur wanneer het lopende
parlementaire jaar officieel afgesloten
wordt vastgesteld moeten zijn. Het zaï
dan waarschijnlijk begin volgende week
in druk verschijnen.
Op deze wijze is het mogelijk vol
gende week woensdag en donderdag de
openbare behandeling over het wets
ontwerp te houden. Er is nog een moge
lijkheid dat van K.V.P.-zijde zal worden
verzocht de openbare behandeling van
de kant van de kamer op donderdag 17
september te houden, waarna minister
Scholten dan de daaropvolgende dins
dag (22 september) zou antwoorden.
De minister zou dan wat meer tijd heb
ben om zijn antwoord voor te bereiden,
terwijl de fracties gelegenheid zouden
hebben voor fractieberaad op woensdag
16 september.
Een overzicht van de grote lucht
vaarttentoonstelling op Farnbo
rough in Engelanddie tot zondag
wordt gehouden
VALKENBURG In Valkenburg is
gisteren de 33-jarige F. J. Janssen uit
Breda, werkzaam als kok te Valken
burg, met zijn auto uit een bocht ge
raakt en tegen een boom geslagen. Hij
werd daarbij zo ernstig gewond dat hu
in het ziekenhuis te Heerlen enkele uren
laten overleed. Zijn medepassagier, de
16-jarige J. Salden, werd zwaar gewond.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM Prinses Irene
heeft tijdens haar korte bezoek aan
ons land ontkend dat er enige grond
bestaat voor geruchten over een blijde
gebeurtenis. De arts J. E. van Re-
nesse, met wie zij twee uur lang Oud
hollandse meubels heeft bekeken,
heeft verklaard dat de prinses om
die reden absoluut geen belangstel
ling heeft getoond voor antieke wie
gen. Het was een geïmproviseerd be
zoek, aldus de heer Van Renesse. De
prinses maakte zich op ons verzoek
vrij toen ze in Keulen was. Prins Car
los kon niet meekomen vanwege za
ken in Brussel. De prinses vond dat
niet erg. Hij heeft toch geen verstand
van Oudhollands, moet ze hebben ge
zegd. Niet alleen van dokter Van Re-
nesse, maar de volledige geschen
kencommissie is bij het bezoek van
de prinses present geweest.
(Advertentie)
(Van een onzer verslaggevers)
ETTEN Tien zusters Franciscanes
sen p.r., die werkzaam waren in de pro
vincie Oebangi in Noordwest-Kongo
(diocees Lisala) en gevlucht waren voor
de Kongolese rebellen, ztfn maandag ge
heel onverwacht behouden en wel terug
gekeerd in het moederhuis aan de Bis
schopsmolenstraat te Etten. De zusters
(negen uit West-Brabant en één uit
Zeeland) assisteerden sinds ongeveer
vijf paar de paters van Scheut op de
missieposten Dage, Bobadi en Takaya.
Uit Dage arriveerden de zusters Ire-
nea (P. v. Unen) uit Etten, Albertina
(A. van den Brandt) uit Baarle-Nassau;
Nicoline (G. Broeders) uit Wagenberg
en Marie Ignace (M. Vermeulen) uit
Roosendaal.
Verder kwamen uit Bobaldi terug de
zuster Marie d'Aquine iM. Gommers)
uit Prinsenbeek, Ludgera (E. van Don
gen) uit Terheijden en Augustina (E.
Bastiaansen) uit Rijsbergen. In hun ge
zelschap bevonden zich tevens drie zus
ters uit Takaya, nl. zuster Lucretia (J.
de Waal) uit Ilontenisse, Agnesia (J!
Vrolijk) uit Fijnaart en Vincentio (A'.
Voermans) uit Rijsbergen.
En daar stonden de tien Nederlandse
zusters maandag, na een nachtvlucht
met een Sabena-vliegtuig, plotseling in
de kille morgenwind op het vliegveld
in Brussel, samen met nog 62 andere
vluchtelingen. Het was pas half negen
en in het moederhuis in Etten wist men
nog van niets. Ook de familieleden van
de zusters waren geheel onkundig van
hun komst.
Vlug hielden de zusters krijgsraad
hoe zij het aan zouden leggen hun alge
meen overste, moeder Annette, in Et
ten op de hoogte te brengen van het
feit dat zij met zijn allen in Brussel
zaten in plaats van op hun geïsoleerd
missieposten in de Kongolese rimboe.
Na ampele overweging besloot een
hunner toch maar de telefoon te nemen
en verbinding te vragen met het moe
derhuis. Zoals te verwachten was bleek
zuster Annette volkomen verrast te zijn.
Maar zij was voor alles blij en opge
lucht, daar de zusters over wier toe
stand zij zich reeds lang zorgen maakte
in veiligheid waren.
Weldra zaten de tien gevluchte missie
zusters in de trein naar Nederland. Na
aankomst in Elten volgde een hartelijk
weerzien met vrienden en familieleden.
Na van een goede nachtrust genoten
te hebben (na jaren weer geslapen on
der drie dekens!) vertelden zuster Marie
Ignace en zuster Lucretia ons van hun
bijzonder enerverende belevenissen van
de laatste tijd. Volkomen rustig verhaal
den zij van een tocht, die zij wellicht
nooit meer zullen vergeten.
Het was maandag 31 augustus toen
op de „brousse"-missiepost van Dage
de inlandse missiebisschop, in gezel,
schap van vier Kongolese en één Vlaam
se priester arriveerde vanuit de bis-
schopsresidenlie Lisala. De zes geeste
lijken waren gevlucht voor de in aan
tocht zijnde rebellen. Zij hadden een
uiterst vermoeiende reis van 240 km
achter de .rug. Eerst hadden zij 15 km
moeten lopen tot aan een zijrivier van
de Mongala, vanwaar zij de tocht per
prauw voortzetten. Onderweg ontmoet
ten zij een blanke in een motorbootje.
die ook op de vlucht was. Deze nam de
bisschop en de priesters aan boord en
verder ging het naar Dage. De drie pa;
ters van de missiestatie aldaar twee
Vlamingen en de Nederlander pater A.
van Doormalen uit Aalst brachten de
volgende dag drie van de vluchtelingen
per jeep verder naar het vliegveld van
Gemena. Vorige woensdagmorgen keer
de één pater vandaar met de jeep èri
met het alarmerende bericht terug dat
de rebellen een van hun strategische
tangbewegingen aan het uitvoeren wa
ren, waardoor de missieposten Dage,
Bobadi en Takaya ingesloten dreigden
te raken. De vier zusters van Etten, die
in Dage gestationeerd waren, werden
door de paters van deze missiepost daar
om diezelfde dag nog uit voorzorg met
de drie nog achtergebleven vluchtelin
gen naar Bobabi gereden met de jeep,
omdat deze post het dichtst bij het
vliegveld van Gemena ligt, dat in tijd
van de nood de enige uitweg kon bieden.
Donderdag brachten de paters ook de
drie zusters van Takaya over naar Bo
badi. De zusters van deze post hadden
hun hoognodige bagage al gepakt, om
dat zij via de berichten van de Neder
landse Wereldomroep en van radio
Brussel, die zij iedere avond konden be
luisteren, van de kritieke situatie op de
hoogte waren.
(VERVOLG OP PAGINA 3)
BERLIJN De Oostduitse re
gering heeft besloten ouden van
dagen toe te staan familie in
West-Duitsland en West-Berlijn
te bezoeken.
De Oostduitse partijleider Ulbricht
deelde in een brief aan de evangelische
bisschop van Thüringen, Moritz Mitzen-
heim, mede, dat hij het ministerie van
buitenlandse zaken had verzocht om
personen van 65 jaar en ouder toe te
staan dergelijke bezoeken af te leggen.
Het is de eerste verzachting van het
verbod op reizen naar het Westen sinds
de muur op 13 augustus 1961 op de
grens tussen Oost- en West-Berlijn ver
rees.
Bisschop Mitzenheim had op 18 augus-
tus tijdens een onderhoud met Ulbricht
gevraagd het reisverbod voor oudere
personen ln Oost- zowel als West-Duitsl
SINGAPORE De Maleisische vice-
premier, Toen Abdoel Razak, heeft ge
zegd dat Maleisië over afdoende bewij
zen beschikt dat Indonesische agenten
de jongste rassen onlusten in Singapore
hebben veroorzaakt. Dertien personen
verloren daarbij het leven.
Volgens Razak heeft Indonesië een be
langrijke rol gespeeld in het tegen el
kaar ophitsen van Chinezen en Ma-
leiers in Singapore.
„Ik heb de bewijzen, documenten, wij
hebben van alles", zei Razak, „wij heb
ben ook de leiders".
Volgens de minister gebruikten de
Indonesische agenten schoolkinderen bij
het ontketenen van de relletjes en min
stens één georganiseerde bende „messe-
stekers".
land op te heffen. Ulbricht heeft dit
verzoek ingewilligd, echter alleen wat
betreft de Oostduitse ouden van dagen.
Bejaarden uit het Westen mogen dus
niet naar Oost-Duitsland of Oost-Berlijn,
Intussen schijnt een nieuwe overeen
komst betreffende reispassen voor West-
berlijners om hun Oostberlijnse familie
leden te bezoeken nabij. Het Westduitse
kabinet zal vandaag in Bonn het ont
werp van een nieuwe passenovereen-
komst bespreken. De overeenkomst zou
inhouden dat Westberlijners hun Oost
berlijnse familieleden viermaal per jaar
en bij bijzondere omstandigheden zul
len mogen bezoeken.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Eerste Kamer heeft
dinsdag met 61 tegen 3 stemmen het
wetsontwerp tot verhoging van de scha
deloosstelling van de leden van de
Tweede Kamer aangenomen. Daardoor
zal deze per 1 januari 1964 worden ver
hoogd van 15.000 tot 17.000 en per 1
januari 1965 tot 20.000. Tevens krijgen
de fractievoorzitters, al naar gelang de
grootte van hun fracties, een bijzondere
toelage.
Alleen de twee pacifisten en het ene
communistische lid stemden tegen. Wel
waren er ernstige bedenkingen tegen
het feit dat de voorzitter van de Twee
de Kamer gaat uitmaken wie als fractie
voorzitter wordt beschouwd.
„Laat de Tweede Kamer haar eigen
zaak regelen; de voorzitter van die Ka
mer is geen kleine jongen", zei mr.
Toxopeus.
De senaat boog toen, zij het mokkend,
het hoofd.
De 26-jarige Mary Chipperfield
maakt een niet alledaags ritje op
de 15-jarige witte rinoceros „Gus"
in de dierentuin van Southamp
ton. De vader van Mary, Jack
Chipperjield kocht met 3.5 ton
wegende dier van de dierentuin
in Hannover. ,,Gus" zal de titelrol
spelen in de jilm Rinoceros
naar een toneelstuk van Eugene
Ionesco over een man, die in een
rinoceros verandert.