\s
Pc»
BESCHOUWINGEN RONDOM HET CONCILIE
Discussiepunt in sessie III:
is „de pil" aanvaardbaar?
De medicus
als adviseur
vet
haar?
TRAITAL'
Nieuwe kijk op
wereldoorlog I
Italiaanse prijswinnaars
zijn dikwijls heel slordig
't is weer tijd voor
TALLOZE PRIJZEN NIET AFGEHAALD
Uitspraak van Pius XII in
hoofd
zaak normerend
SLAMAT DJALAN
Agenda voor
derde zitting
Margebeleid plukt laatste
veren van
Familie dook
in een berg
loterijcoupons
1.15
rs
I f 536,83 bruto per
lsatie. Na verloop
beid van uitloop
LN°<d?°
l0fè>
;^e
DE INDICATIE
VERDERE STUDIE
EELT, LIKDOORNS ENZ.
„Roka '-voorzitter in Utrecht
Radio Noordzee
zendt politieke
mijmeringen uit
Boekhouder
bekent fraude
van 25.000 gulden
zó zacht
zó geurig
I!
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 8 SEPTEMBER
11
ROTTERDAM
ETTEVGS-,
I VEERDIENST
pen
5 jaar.
rerhoogd met een
Lag
p
richten aan het
Ing, Stadhuis,
\S'
(Van onze Concilie-redacteur, dr. A. v. d. Weijerf OFM-Cap)
Eén van de punten, die in de derde zitting van het concilie besproken zullen
worden, is de kwestie van de geboorteregeling. Ongetwijfeld zullen de leken
voor deze zaak meer belangstelling hebben dan voor de collegialiteit van de
bisschoppen of voor de reorganisatie van het kloosterleven. Dit is iets wat
hen direct raakt. Dit is een probleem, waarmee velen allang zitten te tobben.
Welk standpunt het concilie ten aanzien van de geboorteregeling zal gaan in
nemen, is uiteraard nog niet bekend. Het is ook moeilijk te voorspellen. Daar
om willen we in dit artikel niet meer doen dan de stand van de kwestie zo
nauwkeurig mogelijk uiteenzetten. En wel aan de hand van een beschouwing,
die prof. Haering onlangs heeft gepubliceerd in het tijdschrift „Documentation
Catholique".
Voorop staat, dat in elk huwelijk de
liefde een centrale plaats moet innemen
en wel de echte huwelijksliefde, die ge
richt staat op „verantwoord ouderschap"
Daaronder verstaan we dan: het voort
brengen van zoveel kinderen als al
les wel beschouwd redelijk verant
woord lijkt. Dit is de kern van het
huwelijk, die kost wat kost behouden
zal moeten blijven. Alles wat deze liefde
ondermijnt dient resoluut te worden af
gewezen.
Verondersteld, dat „verantwoord ou
derschap" in bepaalde gevallen en
dat zal nogal eens zijn om beperking
van de huwelijksvruchtbaarheid vraagt,
dan komen de ouders te staan voor de
vraag van het hoe. Op zich zijn er voor
een katholiek verschillende mogelijkhe
den.
Men kan proberen te leven in absolute
onthouding. Voor de meeste huwelijken
zal dit geen oplossing zijn, althans niet
wanneer deze absolute onthouding ge-
praktizeerd moet worden op lange ter
mijn. Het huwelijk kan er door in de
kern worden aangetast en daarmee ook
het ideaal van „verantwoord ouder
schap".
Periodieke onthouding biedt aan velen
een zekere uitkomst Maar er zijn ook
bezwaren. Het is moeilijk en soms
onmogelijk de vruchtbare dagen van
de onvruchtbare te onderscheiden. Ver
der biedt deze methode geen oplossing
voor de moeilijkheden van echtparen,
die maar enkele keren per jaar gedu
rende korte perioden bij elkaar zijn.
Enkele jaren geleden werd er eeh
nieuwe methode ontdekt: de pil. In 1958
heeft paus Pius XII zich daarover uit
gesproken. Hij aanvaardde het gebruik
van de pil op medische gronden, d.w.z.
wanneer een bevoegde arts van oordeel
is, dat hierdpor ziekten of organische
defecten kunnen worden genezen. Maar
als middel tot geboortebeperking aan
vaardde hij het niet.
Voortgaande met hun onderzoek bin
nen de door Pius XII getrokken grzen,
zijn de katholieke theologen in grote
meerderheid tot de volgende praktische
conclusies gekomen:
Gebruik van de pil is geoorloofd,
indien zulks nodig is om storingen
in het natuurlijk verloop van de cy
clus te verhelpen. Ieder kan zich
wat dat betreft op het oordeel van de
medicus verlaten.
Gebruik van de pil (natuurlijk even
eens onder medisch toezicht) is ge
oorloofd gedurende de normale lac-
tatieperiode (zes a negen maanden)
na de geboorte, ook al wordt de baby
om gegronde redenen niet door de
moeder gevoed. Immers de normale
gang van zaken is, dat tijdens deze
periode de ovulatie niet of althans
minder regelmatig optreedt. Wordt
deze natuurlijke gang van zaken op
een of andere manier verstoord, dan
mag de medische wetenschap ingrij
pen om de stoornis uit de wereld te
helpen en het normale proces te her
stellen. Zeker, de ene moralist oor
deelt over de zaak wat strenger dan
de andere. Maar het is zeker ver
antwoord zich aan te sluiten bij prof
Haering die zegt: ,,Na zes jaren van
discussie (sinds 1958) is men van
oordeel, dat dit vragen zijn, die open
blijven en dat ieder vrij is in dezen
de meer strenge of de meer royale
opinie te volgen overeenkomstig zijn
eigen overtuiging en zijn persoonlijk
geweten". Voor de medische kant
van de zaak dient men zich op een
bevoegde arts te verlaten. Op me
dische gronden zal minstens de eerste
menstruatie moeten worden afge
wacht, voor men tot het gebruik van
de pil overgaat.
Tot hiertoe is de discussie nog hele
maal binnen de grenzen gebleven, die
paus Pius XII in 1958 heeft uitgezet.
Pas in de allerlaatste tijd is er onder
vooruitstrevende theologen een tendens
waar te nemen, om deze grenzen te
Dit is het derde artikel dat onze
concilie-redacteur pater dr. A. v. d.
Wever OFM-cap. schreef over de pro
blemen rond de grote kerkvergade
ring. In dit artikel wordt uitgeweid
over de befaamde „pil". Deze kwestie
komt in de derde sessie waarschijn
lijk uitgebreid ter sprake.
(Advertentie)
O
00
3>
CO
r«o
CJI
VERWIJDERT SPOORLOOS EN PIJNLOOS
overschrijden. Niet omdat zij de uit
spraak van Pius XII verwerpen maar
omdat zü menen, dat de kwestie door
de vooruitgang van de medische weten
schap en van de wijsgerige mensbe
schouwing anders is komen te liggen.
Hieraan ontlenen zij het recht de zaak
van de geboorteregeling middels ge
bruik van de pil opnieuw in studie te
nemenNaturWk onderwerpen zij zich
bij voorbaat aan het oordeel van het
bevoegde kerkelijk gezag. Zij menen al
leen hun stem te moeten laten horen.
Naar hun oordeel (het gaat hier om
enkele vooraanstaande theologen waar
onder prof. Janssen uit Leuven mgr.
Reuss, hulpbisschop van Mainz en prof.
Weber uit Zwitserland) is het minstens
verstandig zich af te vragen of de pil
ook niet buiten de twee genoemde ge
vallen (regulering van een onregelma
tige cyclus en opschorting van ovulatie
tijdens de lactatie-periode) gebruikt zou
mogen worden. Zij hellen ertoe over deze
vraag bevestigend te beantwoorden, ver
ondersteld dan altijd dat de algemene
instelling van de huwelijkspartners in
zake echtelijke liefde en ouderschap ge
zond en zuiver is. Zij menen minstens,
dat men het gebruik van de pil niet als
zware zonde mag aanmerken, zolang
men er niet helemaal zeker van is. An
deren echter verzetten zich tegen deze
stroming. Zij vrezen een aantasting van
het „verantwoord ouderschap", gezien
de tendens tot morele laksheid' die in
brede kringen nu eenmaal bestaat.
De stand van de discussie overziend,
komt prof. Haering tot de volgende con
clusie: „Op het moment waarop wij dit
Het portret van Paus Joannes,
getekend door de Nederlander
F. Franck. Nog steeds beheerst
de geest van deze irenische Paus
het Concilie.
Eerlijk gezegd lijkt dit laatste ons het
meest waarschijnlijke. Maar wij blijven
hopen op het eerste. En het minste, dat
we menen te mogen vragen is wel dit:
dat de geleerden volop gelegenheid krij
gen om verder te zoeken en dat er geen
deuren voor hun neus worden dichtge
slagen.
schrijven, heeft niemand over dit zeer
betwiste onderwerp een definitief oordeel
uitgesproken. De medische wetenschap
moet nog veel duidelijker vaststellen: of
het zeker is dat de pil geen gevaar
meebrengt voor de gezondheid en of
zij geen directe sterilisatie veroorzaakt.
Gynaecologen van naam hebben al met
klem betoogd, dat de pil geen sterilise
rende uitwerking heeft, anderen echter
aarzelen nog op dit punt. Naar mijn
mening is het voor gehuwden nog te
vroeg om uit de discussies de conclusie
te trekken, dat de pil een aanvbaardbare
methode is
Wij moeten geduld tonen en de verdere
ontwikkelingen afwachten, die ons in
staat zullen stellen het voor en het
tegen zorgvuldig tegen elkaar af te we
gen. En natuurlijk zal iedere theoloog
en iedere katholiek een eventuele be
slissing van het kerkelijk leergezag op
dit punt nederig moeten aanvaarden,
ook al gaat ze tegen zijn tot dan toe
gekoesterde opvattingen in".
Blijft de vraag, welk standpunt het
concilie in deze belangrijke aangele
genheid zal gaan innemen. Hebben de
commissies, die schema 17 moesten
voorbereiden, zich intussen zoveel in
formatie kunnen verschaffen, dat zü
het concilie een afgerond voorstel kun
nen doen? En zal het concilie dit voor
stel in een decreet omzetten? Of zal
het zich in afwachting van verder stu
dies houden aan de uitspraak, die Pius
XII omtrent deze zaak gedaan heeft?
(Advertentie)
wassen
met
Een produkt van l'Oréai da Paris
De agenda voor de derde zitting van
het oecumenische concilie, dat op 14
september in Vaticaanstad wordt ge
opend luidt in het kort:
Documenten „Over de Kerk". „Over
de herderlijke taak van bisschoppen
in de Kerk", „Over de oecumene",
„Over de Goddelijke Openbaring",
„Over het lekenapostolaat" en „Over
de Kerk in de moderne samenle
ving". De punten zullen in deze volg
orde worden behandeld.
Voorstellen betreffende de oosterse
kerken, de missie, leden van geeste
lijke orden, priesters, het huwelijk,
de opleiding van priesters en over
katholieke scholen, zullen worden be
handeld zoals door de moderatoren
van het concilie wordt aangegeven.
Verkloringen over de joden en de
godsdienstvrijheid zullen worden opge
nomen in het document over de oecu
mene. Het vraagstuk van de Mariaver
ering zal worden verwerkt ini het do
cument „Over de Kerk".
(Advertentie)
(Bijzondere correspondentie)
WENEN De eerste wereld
oorlog had vermeden kunnen wor
den en de toekomst van Europa
zou anders zijn verlopen als de
Oostenrijks-Hongaarse regering 50
jaar geleden niet had gefaald.
Dit is de bevinding van de Oos
tenrijkse historicus Fritz Wuerthle.
Hij heeft een jaar besteed aan het
onderzoeken van de ooriaken die
geleid hebben tot de eerste wereld
oorlog en de daaropvolgende ge
beurtenissen.
De mening die de schuld aan de
oorlog die aan meer dan 8 1/2
miljoen mensen het leven heeft
gekost op de regering van Franz
Joseph schuift, is welbekendOok
in het onderzoek van Wuerthle
zijn het steeds de toenmalige auto
riteiten die de verantwoordelijk
heid voor hun falen moeten dragen.
Maar Wuerthle heeft nieuw licht
geworpen op verantwoordelijkheid
en het falen, doordat hij een lij
vige aanklacht over intriges en
incompetenties in Wenen, Bosnië
en Servië heeft verzameld, welke
alleen geloofwaardig wordt ge
maakt door de opgesomde feiten.
Wuerthle, wiens boek „De schul
dige en de verantwoordelijke" bin
nenkort zal worden uitgegeven,
zegt zelf: „Men heeft veel geschre
ven over de schuldigen en ove rhen
wier daden de oorlog ontketenden.
Maar tot nu toe is er weinig ge
schreven over de personen verant
woordelijk voor de moord op Franz
Ferdinand en Sophie. Dit is ver
zwegen en ik geef er voor het eerst
bekendheid aan.
Geef uw lievelingsvogel het beste: «Sluis verpakte vogelvoeders!
(Advertentie)
Geef uw lievelingsvogel het beste: 'Sluis verpakte vogelvoeders!
UTRECHT In de levensmiddelen
branche verwerkt een steeds kleiner wor
dend aantal ondernemingen een steeds
hogere omzet. Het gevolg hiervan is, dat
steeds meer kleine bedryven op de rand
van het bestaansminimum terechtkomen.
Het is verontrustend, dat de gemeen
schap die profiteert van het rationeler
worden van de handel, via haar politieke
en economische machtsconcentraties geen
oog heeft voor de steeds kleiner wor
dende speelruimte die zij de levensmid
delenbranche geeft.
Dit verklaarde d evoorzitter van de
beurs „Roka" bij de opening van de
stichting internationale levensmiddelen-
Roka-1964 in Utrecht. Hij stelde, dat
het margebeleid en met name dat van
dit jaar bezig is, de laatste veren te
plukken van een kale eend. De loon
explosie van 1964 noemde de heer Ver
haar een voor de levensmiddelenbranche
moeilijk te verteren brok. Men voelt
zich beklemd tussen hamer en aambeeld,
zo zei hij. Enerzijds grijpt het regerings
beleid maar terug op de lage marges,
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Sinds gisteren is Radio
Noordzee begonnen met het uitzenden
van „Mijmeringen", waarin gesproken
wordt over Radio- en TV-Noordzee en de
(politieke) gebeurtenissen op deze zender
Een woordvoerder van de REM deelde
mee dat dit programma dagelijks over
Radio Noordzee wordt uitgezonden tus
sen 13 en 14 uur.
Wij hebben helemaal niet de pretentie
een politiek praatje uit te zenden, aldus
de REM-woordvoerder. Wat wij gaan
doen is alleen maar mijmeren over de
gebeurtenissen op de Radio- en TV-
Noordzee.
„Wij vertellen hoe de algemene mening
over deze zender is en hoe men in ver
schillende kringen denkt en spreekt over
onze activiteiten", aldus de REM-woord.
voerder. Of deze mijmeringen ook over
TV-Noordzee zullen worden uitgezonden
kon hij niet bevestigen of ontkennen.
die door een rationeel beheer in het ver
leden zijn ontstaan, terwijl anderzijds de
arbeidsmarkt krap blijft, grotere goe
derenvoorraden moeten worden aange
legd met het oog op het grotere assorti
ment en er steeds nieuwe investeringen
nodig zijn voor de modernisering van
winkels en outillage.
Volgens de heer Verhaar wordt het
de handel bij een te scherp margebeleid
onmogelijk gemaakt, de middelen te ver
krijgen die nodig zijn om te voldoen aan
de eisen die de consument stelt aan de
verkoopplaats. Hij voegde hieraan toe,
dat ook bij de gezonde en normale ont
wikkeling in de groothandelsbedrijven
hetzelfde nijpende probleem voor de
groothandel ontstaat.
De heer Verhaar deelde tenslotte mee,
dat het „Roka"-bestuur overweegt, de
tweejaarlijkse „Roka", die nu alleen nog
maar toegankelijk is voor de handel, ge
deeltelijk (bijvoorbeeld een halve week)
ook consumentenbeurs te maken. Ver
schillende industrieën hebben zich hier
van een voorstander betoond.
ROTTERDAM De boekhouder van
een automobielbedrijf aan het Stadhou
dersplein in Rotterdam heeft tegenover
de politie toegegeven dat een inbraak,
enkele dagen geleden gepleegd en waar
bij de brandkast werd geopend en 25.000
werd gestolen, door hem in scène was
gezet.
De dader, de 25-jarige J. A. U., die
over een sleutel van de brandkast be-
beschikte, werd na de inbraak gearres
teerd*. Hij heeft bekend sinds 1962, toen
hij bij het bedrijf in dienst kwam, gere
geld te hebben gefraudeerd. Daarmee is
in drie jaar een bedrag van plm. 68.000
gemoeid geweest. Het geld is besteed
aan dure reisjes naar het buitenland en
andere zaken die hij uit zijn beperkt sa
laris niet kon bekostigen.
Hij begreep tenslotte dat de zaak mis
zou lopen en hoopte met de gestolen
25.000 de gaten in de boekhouding te
te kunnen dichten.
(Bijzondere correspondentie)
De inflatie in Italië zou veel erger
zyn als de Italianen minder slordig of
verstrooid waren. Op banken in Italië
liggen letterlijk miljoenen lires en in
pakhuizen talloze kostbare pryzen in
goederen te wachten op hun rechtma
tige eigenaars, de bezitters van win
nende loterybrief jes.
Het laatste bewijs van de slordigheid,
kennelijk een kwaal waar heel het land
aan lijdt, werd geleverd toen de nieuw
jaarsloterij een jaarlijks terugke
rend evenement gekoppeld aan een lied
jesfestival, georganiseerd door de Ita
liaanse televisiestichting voorbij was
Niet minder dan 26 personen in alle
delen van het land beweerden tegen
over verslaggevers dat zij Bet lot had
den waarop de hoofdprijs van 150 mil
joen lire was gevallen. Maar niemand
wist waar het winnende lot was ge
bleven
Een van hen, mevrouw Maria Gubel-
lino uit Bologne. was er zo zeker van
dat zij de gelukkige was, dat zij de
justitie te hulp riep. Zij betoogde dat
zij de aan het loterijbriefje gehechte
coupon waarop hetzelfde nummer zou
zijn afgedrukt, over de post had opge
stuurd om mee te dingen naar extra
prijzen. Als haar coupon gevonden zou
worden, zou het bewijs geleverd zijn,
dat zij het winnende lot in haar bezit
had gehad.
Hoewel volgens de bepalingen de
prijs alleen kan worden uitbetaald bij
overlegging van het winnende lot, oor
deelde een rechtbank dat mevrouw Gu-
bellino het recht had te weten of zij
al dan niet de winnares was. De tele
visiestichting kreeg opdracht met ver
nietiging van de oude coupons te wach
ten tot mevrouw Gubellino naar de
(Advertentie)
hare zou hebben gezocht.
Achttien dagen lang zochten mevrouw
Gubellino en haar familie onder de drie
miljoen coupons en niet vergeefs. Het
nummer op mevrouw Gubellino's cou
pon correspondeerde echter niet in het
minst met het winnende lot
Tragisch was het geval Michèle Pe-
sante die in Bari een gevangenisstraf
wegens zakkenrollerij en roof uitzat en
er even sterk van overtuigd was dat hij
de prijs had gewonnen. Hij beweerde
enkele loten te hebbengekocht waar
van de nummers door zijn vrouw waren
opgeschreven en dat een ervan het win
nende lot was. Toen zijn vrouw ver
klaarde liet lot niet te kunnen vinden,
dacht hij dat zij hem voor de gek hield.
Op 1 maart jl. begon hij symptomen
van waanzin te vertonen en achtte men
het gewenst hem van de gevangenis
naar een zenuwinrichting over te plaat
sen.
De justitie die het zekere voor het
onzekere wilde gaf opnieuw opdracht
de drie miljoen coupons te doorzoeken
om na te gaan of Pesante's coupon er
onder zou zijn. Het zoeken ernaar is
nog niet ten einde.
Wat de zaak nog gecompliceerder
maakt, is de mogelijkheid dat het win
nende lot in een der portefeuilles zat,
die Pesante voor zijn arrestatie had
gerold. Zou hij inderdaad het winnende
lot in zijn bezit hebben gehad, dan doet
zich het moeilijke probleem voor om
uit te zoeken of een van zijn slacht
offers de eigenaar ervan was.
De hoofdprijs van de jongste nieuw
jaarsloterij is echter nog maar een klei
nigheid vergeleken bij alle niet afge
haalde prijzen in Italië. Volgens de
laatste statistieken zijn van een enkele
loterij de jaarlijkse uitloting van
staatsobligaties ongeveer 1.383.000.000
lire aan prijzen niet afgehaald.
Ook ligt nog 42 procent van alle prij
zen die gevallen zijn op toegangsbewij
zen van tentoonstellingen, bazaars en
dergelijke, zoals die van de automobiel
tentoonstelling in Turijn waar elke dag
een auto wordt verloot, op een eigenaar
te wachten.
Wat te zeggen van negen riante vil
la's in Mount Fairo. een sjieke woon
wijk achter Napels? Of van de acht Fiat
000 en de 253 Fiat 500-wagen en drie
Bianchina-wagens die nimmer zijn ge
claimd? Of van de 5.110 Olivetti-schrijf-
machines, de 16 motorboten, de 52 ra
dio-grammofooncombinaties, de vier
elektrische naaimachines, de 153 motor
fietsen, de vijf kilo goud en de 166.700
liter benzine, genoeg om in een kleine
Italiaanse wagen geheel Europa en
Azië te doorkruisen?
Ook bij de voetbalpool Totocalcio zijn
honderden prijzen die nimmer zijn afge.
haald, maar het gaat hier om betrek^
kelijk kleine bedragen.
In de meeste gevallen hebben de deel
nemers hun namen niet op hun formu
lieren geschreven uit vrees voor de
pers of de fiscus en zijn zij vergeten
na te gaan of zij gewonnen hebben.
De personen die de grootste ver
antwoordelijkheid voor de moord
dragen zijn Leon Bilinski en gene
raal Oskar Potiorek. Bilinski, toen
minister van financiën in Wenen-
verhinderde om politieke redenen
de opheldering van het komplat.
Potiorek, gouverneur van Bosnië,
was een militair die niets begreep
van burgerlijke administratie".
Een tweede verschil met andere
historici is dat Wuerthle in zijn
boek de meeste nadruk legt op een
korte periode, die aan het uit
breken van de eerste wereldoorlog
voorafging.
Hoewel men de gebeurtenissen
die leidden tot de moord op aarts
hertog Franfz Ferdinand en her
togin Sophie op 28 juni 1914 te
Serajewo en ook de gebeurtenis
sen die volgden op de oorlogsver
klaring van 28 juli, moet kennen
voor de oorlogsdocumentatie, zijn
het de vier tussenliggende weken
die van vitaal belang zijn.
Wuerthle meent dat de geschied
kundigen te weinig aandacht heb
ben besteed aan het gerechtelijk
onderzoek naar de moord en vol
gens hem is dit onderzoek de sleu
tel tot de hele zaak.
Een derde aspect van Wuerthle's
nieuwe aanpak betreft de bronnen
vanwaar hij zijn documentatie
materiaal haalde.
Om feiten te verzamelen zocht de
voormalige diplomaat en journa
list in officiële archieven en open
bare bibliotheken in Wenen en
Servië. De historici voor hem put
ten hun documentatie steeds uit
slechts één van beide plaatsen.
„De twee bronnen vullen elkaar
aan", zegt Wuerthle, „als men het
standpunt van één zijde bekijkt, is
de documentatie incompleet omdat
veel van het Weense materiaal pas
ten volle kan worden begrepen als
men het verbindt met desbetref
fende stukken uit Servië en om
gekeerd".
Deze drie factoren de be
schuldiging van de regering, de
documentatie uit aanvullende
bronnen en de nadruk op de vier
weken die voorafgingen aan de
oorlogsverklering maken
Wuerthle's aanpak uniek. ,.De
schuldige en de verantwoordelijke"
belooft een vooraanstaand werk
over de eerste wereldoorlog te
worden.
„Toch beperk ik mij zeker niet
tot een scherpe veroordeling van
de verantwoordelijke personen of
tot een periode van slechts vier
weken. Deze vormen slechts de
basis van mijn werk", zo ver
klaart hij.
„Natuurlijk moet ik dit als een
geheel zien. De geheime organi
saties in Servië en Bosnië die de
oorlog veroorzaakt hebben, het
klimaat dat een Gravillo Prinzip
ertoe gebracht heeft die twee
pistoolschoten af te vuren, de ver
houding tussen de plaatselijke
autoriteiten in Bosnië en de rege
ring in Wenen.
Dan moet ik het conflict tussen
Oostenrijk en Hongarije beschou
wen. Dit was een van de belang
rijkste oorzaken waardoor een ef
fectieve actie na de moord werd
vertraagd. En dan is er het ulti
matum aan Servië, de berechting
van de moordenaars en hun uitein
delijke lot. Ik moest buitengewone
aandacht besteden aan de berech
ting, omdat die de basis van het
ultimatum inhoudt. Al deze zaken
en nog meer zijn van belang", zegt
Wuerthle over de studie.
De vier rampzalige weken die
leidden tot de bittere oorlogsjaren
van 1914-1918 behoren tot de be
langrijkste van de moderne Euro
pese geschiedenis, maar ook tot
de meest verwaarloosde. Wuerthle
heeft ze bestudeerd, gedocumen
teerd en in de publiciteit geplaatst
om een nieuwe blik te werpen op
de eerste wereldoorlog.
Er zijn velen die weten wat er
zich heeft afgespeeld, maar wei
nigen die weten waarom. Dit zoe
ken naar het „waarom" dreef
Wuerthle tot het schrijven van „De
schuldige en de verantwoorde
lijke".
tolstw naar „"t b veer I!» vowHWft Stater.mn ADuteft SvfngCeBig» Band al*. Peter Setóftrnroort vb Ratüo VsrenTea>za. ll.ts, zo. T0.39, ét. 19.09, do. IMS t
