Verzamelwerk (14.500 pagina's)
over geloof en Kerk
RoyqI Club
Straks anglicaanse
vertegenwoordiger
bij Pauselijke stoel
EUROPOORT: de wieg
van een reus
„GELOVIG DENKEN OVER HEIL EN WERELD"
Stijfbevroren bloed nu
onbeperkt houdbaar
Hoofdverdachte
nu ook gepakt
anvier
Moderne kijk
Nieuw inzicht
verwerkt in
41 delen
EERSTE VROUW
OP DE EIGER
Woestijn
VLIEGTUIG
STORT NEER:
26 DODEN
Opmars
DAGBLAD DE STEM
Kciscus
»E
Ï5
Uw advertentie
Kennedy bood
ontslag aan
Twee Japanners
menendat het
nog oorlog is
Verkiezingen in
Engeland op
15 oktober?
Indian Tonic
heeft „it" - heeft pit
maakt fit!
Nu ook in grote fles!
Drie doden bij
beklimming van
Monte Rosa
Admiraal Smith:
NAVO heeft meer
vliegtuigen en
schepen nodig
gaarne aan I
Canadese separatisten
Laat Elizabeth
thuis blijven
In Thailand:
Poging tot moord
in Noordwo/de
H. Wil is heden
eer ontslapen na
(Sacramenten der
Ihtgenoot, vader,
|der, broer en oom
DEBBAUT
lat lli ijs
I ;ië) op 25-7-1879
li op 5-9-1984
l.ekenhuis.
Ijs
liinderen
(ebben op dinsdag
ochiekerk van de
vorden maandag-
de kerk.
droefheid, voor-
i de Zieken, in het
pe lieve broer en
lierbare overledene
Audenaerde
kinderen
he-Audenaerde
de Smet
vaarbij wij U be-
febben op dinsdag
de Parochiekerk
pbus te Koewacht
Kerkhof aldaar.
7 september om
pe droefheid, voor
der Zieken, in de
94 jaar, onze be-
(huwd-, groot- en
JS MARTENS
an
(straten
fan wijlen
pchelfaut
laten
ens
en achterklein-
er en kind
parbij Ued. beleefd
1 hebben op woens-
|in de parochiekerk
nde kerk op dins-
itember.
5 45.
onnebloemstr. 13,
itember.
il"
stel „Centraal"
nsdag 16 septem-
mcordia".
otel „Concordia"
ctor et Emergo".
orpshuis.
GOES - TEL. 7664
»or beginners,
vden
De uitgevery Paul Brand te Hilversum heeft een enorm werk op stapel staan,
onder de verzamelnaam „Adventus Domini. Gelovig denken over heil en wereld",
hoopt ze in de loop van enige jaren een serie boekdelen uit te geven op theologisch
pastoraal en kerkhistorisch gebied. De serie zal 41 delen omvatten: tien delen
theologie op basis van de heilgeschiedenis, tien delen pastorele theologie, tien delen
kerkgeschiedenis, een theologisch lexikon in tien delen en een klein theologisch
woordenboek. Dit is hetgeen voorlopig vaststaat. Later hoopt men de serie nog uit
te breiden over het terrein van de moraal, exegese, liturgie en kerkelijk recht, leder
deelt zal zo ongeveer 350 bladzijden bevatten; 't geheel wordt dus 'n 14.500 pagina's
Het is duidelijk, dat het daarom alleen al een enorm werk wordt. Dat wordt het
echter nog meer, als we in de aankondiging de lange rij van medewerkers lezen, die
allen vanuit eenzelfde geest en instelling hun bijdragen voor dit grote verzamel
werk zullen moeten leveren. Want ondanks het groot aantal auteurs zal door al
die 41 delen een duidelijk na te wijzen tendens moeten lopen.
klaring van het gebruikte illustratie
materiaal. Dat zijn zo de voornaamste
punten, die opvallen, als men de boek-
ken ter hand neemt'en doorbladert.
Als men het inleidend artikel van dr.
R. Aubert van Leuven op deze tien de
len heeft gezien, zijn de verwachtingen
met betrekking tot de eigenlijke tekst
groot. Laten we meteen zeggen, dat we
geen moment van teleurstelling hebben
stapel zetten, uitgegaan van de grote gevoeld bij het doorwerken van de twee
Dat is de opzet van de uitgevers
Terecht zijn ze, toen ze hun werk op
veranderingen die zich de laatste tijd
op alle gebied in de Kerk aan het vol
trekken zijn, en die zich in de discussies
op het tweede Vaticaans concilie zo
sterk deden gelden. De serie moet dan
ook een weerspiegeling zijn van de ver
nieuwing, die zich in de katholieke ge-
loofsbezinning aan het afspelen is. Door
denkend op datgene wat zuivere traditie
in de Kerk is en het verleden met de
grootst mogelijke objectiviteit, wikkend
en wegend, moeten de auteurs aan de
hand van de bijbelse, patristische, li
turgische en historische bronnen in hun
werk een taal spreken, die door de mo
derne mens kan worden verstaan en
moeten zij een positie bepalen, die past
in deze tijd van vernieuwing en toena
dering. In deze opzet is de serie door
de uitgevers uitdrukkelijk bedoeld niet
alleen voor d vaktheoloog, en de ziel
zorger, maar ook voor de ontwikkelde
leek, die zich voor theologie en aanver
wante wetenschappen interesseert.
Voor me liggen de twee eerste delen
van de reeks, deel een en twee van de
„Geschiedenis van de Kerk", In het
eerste deel behandelt de bekend Fran
se patroloog J. Daniélou de geschiedenis
van de vroege Kerk tot de vierde eeuw.
Professor H. Marrou van Parijs be
schrijft in deel twee de tijd van de ver
volging van keizer Diocletiaan (303) tot
de dood van Paus Gregorius de Grote
(604)
Een goed verzorgde uitgave, gebond-
den in een zwart linnen band met op
de rug een opdruk in goud en rood,
handig, niet te groot formaat, goed pa
pier en een duidelijke letter, goed ver
zorgd illustratiemateriaal, veel kaarten,
die de tekst verduidelijken, tijdtafels,
die de kerkgeschiedenis geven volgens
jaartallen naast de politieke gebeurte
nissen, zodat men alles gemakkelijk in
zijn milieu kan plaatsen, lange rijen
voetnoten, die de tekst verantwoorden,
een uitstekend verzorgde bibliografie, 'n
zeer uitvoerig en nauwkeurig personen-
en zakenregister en een duidelijk ver
tomen. Uitgaande van de moderne kijk
op de Kerk als het volk Gods wil deze
kerkgeschiedenis veel meer zijn dan
een loutere beschrijving van het doen
en laten van de kerkelijke hiërarchie.
Die krijgt vanzelfsprekend haar beurt,
maar wordt toch niet meer zo uitslui
tend benadrukt als in de methode van
schrijven vroeger. Speciale aandacht
wordt besteed aan het godsdienstig le
ven van het christenvolk. En dat in een
streng kritische zin, waarbij eenvoudig
de feiten worden weergegeven, zoals ze
geweest zijn, ook al spreken ze ten na
dele van de Kerk. De tendens van de
boeken is ook oecumenisch doordat re
kening wordt gehouden met wat ande
ren niet-katholieken dachten en deden
En dat met een begrip voor de open
heid, die de moderne stromingen in de
Kerk kenmerken.
Zo laat Daniélou de moderne bijbel
exegese volledig recht wedervaren,
waar hij in zijn beschrijving van de
geschiedenis van de jonge Kerk in de
eerste eeuw betekenis, plaats en taak
van de oudsten (presbuteroi) bepaalt.
En zowel hy als prof. Marrou werken
in een moderne geest en overeenkom
stig het hedendaags theologisch denken
over de structuur van de Kerk op een
werkelijk magistrale wijze de ontwik
keling van het bisschopsambt, het pa
triarchaat en de groeiende bewustwor
ding van een zeker primaatschap van
de bisschop van Rome uit. Vergelijkt
men dit punt eens met wat oudere Ne
derlandse uitgaven van de kerkgeschie
denis geven, dan ziet men het verschil,
en ervaart men met welk recht het
concilie verleden jaar gediscussieerd
heeft over de collegialiteit van de bis
schoppen. De oecumenische tendens,
die door het werk moet lopen treedt
hier duideiyk aan de dag.
Interessant zijn de beschrijvingen
over de ontwikkeling van de liturgie
en over de geest waarin deze gevierd
werd. Ze laten ons de sfeer proeven,
waarin de oude Kerk leefde; en sfeer
die ook de moderne liturgie zij het dan
dat zij hervorming behoeft, zal moeten
trachten te bewaren omdat ze zo diep-
christelijk is en. zouden we willen zeg
gen, als het ware tot het wezen van
onze eredienst behoort.
Zij, die belangstelling hebben voor de
ontwikkeling van de Kerk in het Byzan
tijnse rijk en het christelijke Oosten in
het algemeen, vinden in de twee be
sproken delen van deze serie een macht
aan gegevens, bijgewerkt volgens de
laatste stand van de wetenschap. Zij
zullen hierin een degelijke basis vinden
voor verdere specialisatie op onderde
len. Dit wordt hen vergemakkelijkt door
een goede bibliografie.
Laten we tenslotte nog vermelden dat
niemand zich hoeft te laten afschrik
ken deze kerkgeschiedenis te lezen.
Mocht hij bang zijn dat de stof te droog
en systematisch wordt behandeld, dan
kunnen we hem de verzekering geven,
dat dit niet het geval is. Beide delen
zijn vlot en onderhoudend geschreven en
in goed Nederlands vertaald.
DR. GABRIEL MUNINGHOFF
Robert F. Kennedy, de Amerikaan
se minister van justitie, heeft pre
sident Johnson zijn ontslag aange
boden. In het midden mevr. Ethel
Kennedy. Kennedy is door de con
ventie van de democratische partij
van de staat New York aangewe
zen als kandidaat voor de senaats
zetel van de staat New York.
WASHINGTON Op Goeam pro
beert men met helikopters, pamfletten
en luidsprekers twee Japanners uit
de tweede wereldoorlog te bewegen
zich over te geven. De mannen wer
den op 25 augustus door een vracht
autochauffeur gezien. Men acht het
zeer waarschijnlijk, dat de twee 20
jaar geleden het oerwoud zijn inge
vlucht toen Amerikaanse mariniers
in juli 1944 het eiland weer verover
den.
De twee mannen hadden lange
baarden en droegen alleen lendedoe
ken. Ze vluchtten toen de chauffeur
hen aanriep. Een van de mannen
droeg een geweer, de andere scheen
uitgemergeld.
LONDEN In een rede tot 120 lei
dende figuren uit de Britse conservatieve
partij, heeft de Engelse minister van
buitenlandse zaken, Butler, volgens wel
ingelichte kringen gezegd, dat „medio
volgende maand" verkiezingen zullen
worden gehouden.
Er zijn drie factoren, waarom op 15
oktober zou worden gestemd: 1. verkie
zingsdag valt gewoonlijk op een donder
dag; 2. koningin Elizabeth, die de ver
kiezingsdag in Londen moet zijn, is van
5 tot 13 oktober in Canada en 3. keuze
van een dag na 15 oktober zou Labour
de kans geven premier Douglas-Home te
verwijten, dat hij de verkiezingen te
elfder ure uitstelde uit vrees te worden
verslagen.
In de Daily Telegraph is de Gallup-opi-
niepeiling verschenen. Ze geeft Labour
een 6.5 procent voorsprong op de con
servatieven om de verkiezingen te win
nen. hetzelfde percentage van de voor
gaande keer, een maand geleden.
Aan de zonnige Labourhorizon dreigt een
donderbui, nu omstreeks verkiezingstijd
een nationale havenstaking drt gt als ge
volg van de afwijzing door de 65.000 ha
venwerkers van de laatste loonsvoorstel
len door de werkgevers.
Labour is nauw verbonden met de vak
verbonden in Engeland.
KLEINE SCHEIDEGG Voor het
eerst is een vrouw erin geslaagd de
moeilijke noordelijke wand van de Eiger
te beklimmen. Het de 25-jarige Daisy
Voog uit München. Zij was in gezelschap
van een 23-jarige stadgenoot. Donderdag
avond bereikten zij een plek vijftig me
ter van de top verwijderd. Daar moesten
zij de nacht doorbrengen, omdat de
sneeuw op het laatste stuk te los was.
In de loop van de nacht vroor zij vast
en gisterochtend vroeg kon de top wor
den bereikt. De terugtocht gaat via de
westelijke wand, die veel gemakkelijker
is. De Eiger is een bergtop van 3975 me
ter hoogte in het Berner Oberland.
lAdvertentie)
I
5
LONDEN De primaat van de
anglicaanse kerk, dr. Michael Ram
sey van Canterbury, heeft gisteren
meegedeeld, dat hij de reverend
John Findlow, kapelaan van de
Britse ambassade in Athene, heeft
benoemd tot zjjn persoonlijk ver
tegenwoordiger bij het Vaticaan.
SCHIPHOL Dr. H. W. KrUnen, bio
chemicus van het centraal laboratorium
van de bloedtransfusiedienst te Amster
dam heeft op Schiphol verteld, dat er
patent is aangevraagd op de vereenvou
digde methode, die hy in het laborato
rium heeft ontwikkeld voor het onbeperkt
houdbaar maken van bloed in diepvries.
De moeilijkheid met het bevriezen van
bloed is, dat dit zeer snel moet gebeuren,
evenals later het ontdooien, anders ver
nietigd men de rode bloedlichaampjes.
„Wij zijn blij in ons laboratorium een
methode te hebben gevonden om bloed
te bevriezen en te bewaren in een tem
peratuur van bijna 200 graden onder nul
zonder daarvoor een speciale dure en
ingewikkelde apparaten uit Amerika te
gebruiken", zo deelde dr. Krijnen op
Schiphol mee.
In deze stijfbevroren toestand is het
bloed onbeperkt houdbaar. Tot nu toe be
stond alleen de mogelijkheid bloed voor
bloedtransfusies 3 weken goed te houden.
Dat geschiedde op ijskasttemperatuur.
De nieuwe methode om bloed onbe
perkt houdbaar te maken heeft natuur
lijk allerlei voordelen. Een daarvan is,
dat men een patiënt, die voor een ope
ratie een bloedtransfusie nodig heeft,
thans zijn eigen bloed kan toedienen. Dit
kan nodig zijn in gevallen van patiënten
die zo'n afwijkende bloedgroep bezitten
of anti-stoffen tegen de normale groepen
in het bloed hebben, dat men voor hen
geen donor kan vinden. Men stelt dan
de operatie b.v. een half jaar uit en
neemt hem gedurende die periode tel
kens wat bloed af, bewaart dit in diep
vries en dient het hem tenslotte bij de
operatie toe.
Ook opent de nieuwe methode de moge
lijkheid om grote voorraden aan te leg
gen, die nuttig zijn bij natuurrampen of
andere calamiteiten met honderden
slachtoffers.
In het centraal laboratorium van de
bloedtransfusiedienst te Amsterdam is
het experimentele stadium van het on
derzoek thans ten einde. Reeds is men
begonnen met de aanleg van een voor
raad stijfbevroren bloed.
y. «fcgfc,
De reverend Findlow, die in januari
zijn functie zal aanvaarden, zal nauw con
tact onderhouden met de pas door aarts
bisschop Ramsey ingestelde commissie
voor de betrekkingen met de katholieke
kerk en het Vaticaanse secretariaat voor
de christelijke eenheid.
Dr. Ramsey heeft navolgende priesters
benoemd tot vertegenwoordigers van de
anglicaanse kerk op het concilie: de bis
schop van Ripon, dr. J. R. H. Moorman,
en de deken van het Emmanuel-college
van Cambridge, de reverend Howard
Root, voor de kerk van Engeland, de re-
verend professor Eugène Fairweather van
Trinity College, Toronto, voor de kerk
van Engeland in Canada, de protestantse
episcopaalse kerk van Engeland in Ca
nada en de protestantse episcopaalse kerk
in de Verenigde Staten, de reverend Mas-
sey H. Shepard jr., uit de Verenigde Sta
ten, en de reverend Ernest John van de
„Brotherhood of Ascension Cambridge
Mission" in New Delhi, als vertegenwoor
diger van de anglicaanse kerk van In
dia, Pakistan, Birma en Ceylon.
AOSTA, Italië Drie alpinisten zijn bij
een belimming van de Monte Rosa om-
geomen. Deze berg bevindt zich dicht bij
de Franse grens.
De juiste oorzaak is nog niet bekend.
Politieautoriteiten achten het waarschijn
lijk, dat een van de drie gevallen is en
daarbij de andere twee in zijn val mee
gesleurd heeft. Zij vielen meer dan 30
meter naar beneden en waren vermoede
lijk op slag dood.
Redders waren onder weg naar het ge
bied om de lichamen te bergen en de mo
gelijkheid bestond, dat ook een helicop
ter ingeschakeld zou worden om te hel
pen bij de operatie.
HALIFAX, NOVA SCOTIA, Volgens de
opperbevelhebber van de NAVO-strijd-
krachten in het atlantische gebied, admi
raal H. P. Smith, heeft de NAVO „grotere
aantallen oorlogsschepen en vliegtuigen
nodig om weerstand te kunnen blijven
bieden aan Ruslands enorme groei als
zeemogendheid."
In de laatste vijftien jaar was er vol
gens Smith „een grote mate van verschil"
ontstaan tussen het aantal Russische on
derzeeërs en geallieerde anti-onderzee-
bootbestrij dings wapens.
De Sovjet-Unie is volgens Smith de
suprematie op zee van het Westen aan
het bedreigen, en, zei hij, „wij hebben
niet genoeg anti-onderzeebootwapens om
lijdzaam te zijn."
De huidige situatie is niet alarmerend,
aldus admiraal Smith, maar in geval van
vijandelijkheden zou de NAVO verliezen
te incasseren krijgen, die niet nodig wa
ren.
Tet vergelijking wees Smith erop, dat
de Russen op het ogenblik minstens zo
veel U-boten heeft als de Duitsers in 1943.
toen ze het sterkst waren Maar de NAVO
had nu veel minder oorlogsschepen en
vliegtuigen dan de geallieerden in 1943.
(Van een onzer redacteuren)
ROZENBURG Als een doorzichtige
koepel staat een strakke Hollandse
lucht met bolle wolken boven het om
geploegde eiland Rozenburg. Als je
er voet aan wa-1 zet, na door de veer
boot uit Maassluis over de Nieuwe
Waterweg te ztfn gebracht, ligt aan je
linkerhand nog een groen en vredig
stukje eiland, dat herinnert aan vroe
ger.
Vroeger, toen de veerboten nog lang
zo druk niet voeren. Toen Rozenburg
nog een smal en vergeten eilandje was,
dat binnen zyn dijken een handje vol
mensen herbergde.
En toen de Beer, de westelijke punt
van het eiland, nog een welhaast on
betreden natuurreservaat was, waar
tientallen, vaak zeldzame vogelsoorten
onbedreigd en zich de mens in het ge
heel niet bewust, hun vogelvrije leven
leefden.
Toen het woord Europoort" was ge
vallen, was het lot van Rozenburg be
zegeld. Eiland was het al niet meer:
toen de dam die de Brielse Maas af
sloot het met Voorne verbond, had
het vaste oeververbinding.
Het domijn der vogels was op de
tekentafels van de industriële en eco
nomische plannenmakers opgedeeld
tussen begerige oliemaatschappijen,
chemische wereldconcerns, havenon
dernemingen en scheepsbouwers. Hui
potloden trokken kaarsrechte lijnei
door gebieden waar nauwelijks de af
druk van een schoen te vinden was
en situeerden er fabrieken, havens
raffinaderijen, reuzenkranen en olie
anks.
De potloden deerden het lege en ruigt
gebied niet, en lieten de vogelkolonisch
ie dichte bosschages en de vennetje:
mgemoeid. Maar na de potloden kwa
nen de zuigers, de grijpers en de drag
mes. Kilometers roestbruine pijplei
iing braakten een zwarte modder
stroom uit over een van de laatst*
■itukjes ongerepte natuur die Nederland
oezat en allengs verdween al het groen
van de Beer onder een dikke laag
'.and. die zijn bruine kleur verloor, die
icheurde en barstte onder het drogings-
oroces en die tenslotte als een helder
vit kleed alle groei verstikte. Terwijl
iet gigantische zandtapijt meter vooi
neter werd uitgehold, vluchtten de vo
gels naar de overblijvende gebieden
Nu steken hier en daar nog wal
rieste struikjes juist boven het zand
uit. Nog gespaarde plekken vormen
geen schaduw meer van de woeste na-
tuurpracht die het eiland eens heeft
gekenmerkt: het gewas is verstikt, de
takken dragen vuilzwarte bladeren.
Een vogelparadijs is herschapen in een
woestijn. Zand, zand, zo ver het oog
reikt. De schaarse keiwegen die door
dit gebied voerden, zijn na een win
derige dag op vele plaatsen volgesto-
ven en de auto's die hier nu komen
(en de Rotterdamse bussen met
nieuwsgierige dagjestoeristen) moeten
soms door hoge hopen opgewaaid zand
worstelen.
Er zijn ook nieuwe wegen. Ze leiden
naar de eerste industriële nederzettin
gen in deze kunstmatige woestijn, naai
de havens, waar al geregeld 's werelds
grootste tankers aan gigantische boeien
afmeren. Ze lijken klein, in de immense
ruimte van hun „zwaaiplaats" en in
de vlakte van het omringende zand-
land. Maar ze meten tachtigduizend of
honderdduizend ton. Als ze aankomen,
worden grage zuigmonden op hun af
sluiters gezet en de inhoud van hun
reusachtige rompen vloeit in een
machtige ondergrondse stroom door de
pijpleiding naar Pernis en verder, tot
in Duitsland toe.
De havens, voor zover gereed, heb
ben nog geen kaden. Hun Boorden zijn
rechte zandwanden. Het zijn strakke
inhammen in de woestenij. Boven het
zand schiet het onkruid op, en hier en
daar het ingezaaide gras, dat ver
stuiven moet tegengaan. Grote com
plexen zijn afgepaald. Op de tekeningen
staat precies aangegeven wat daar
komt. Hier een groot chemisch con
cern, daar een plasticfabriek, verdei
het hoogovenbedrijf. Nu steken nofc
slechts weinig schoorstenen omhoog
De horizon wordt slechts onderbroker,
door een handjevol olietanks, waarvan
sommige nog niet eens met bokkepoot
»n menie in aanraking zijn geweest.
Daarnaast torenen de eerste oliebe-
•verkingsinstallaties op. De rest is
wijdheid, vlakte en zand. Zarid in on
voorstelbare hoeveelheden, opgepompt
lot de diepten van de vaarweg en
uitgespreid over een natuurreservaat
dat moest wijken voor de uitbouw
wan onze economie, van onze wel
vaart. Op andere plaatsen in dat
metersdikke zandtapijt zeulen bagger-
uolens en zuigers zich 'n weg, om vol
lens de bestekken een nieuwe en keu
rig rechtgelijnde haven aan te leg
gen.
Foto hiernaast: Zand, zand, een
meters dikke Jaag die een ge
wezen natuurreservaat verstikt,
die straks machtige nieuwe in
dustrieën moet dragen en die
nu een fijne gelegenheid biedt
om te scheppen. Zand en ruim
te genoeg.
Hieronder: Zuigers diepen de
havens uit waar straks schepen
uit alle landen zullen meren.
MONTEAL De woordvoerder van de
Rassemblement pour l'Indèpendence, een
separatistische beweging in Canada, denkt
100.000 handtekeningen te verzamelen
voor een petitie aan de regering om het
bezoek van koningin Elizabeth van En
geland aan Quebec in oktober te laten
vervallen. In en om Montreal heeft men
al drieduizend handtekeningen verzameld
en de lijst zal in heel de provincie cir
culeren.
Koningin Elizabeth zal met haar ge
maal op 10 en 11 oktober Quebec bezoe
ken, als onderdeel van een korte rond
reis bij gelegenheid van het eeuwfeest
van de pre-confederatieve conferenties,
die in 1864 gehouden werden in Char-
lottetown op Prince Island en in Que-
bec-stad.
BANGKOK Een transportvliegtuig
van Amerikaanse makelij van de konink
lijke luchtmacht van Thailand is in noord-
oost-Thailand neergestort, waarbij 28 in
zittenden werden gedood en 8 gewond.
Allen waren leden van de luchtmacht
Het tweemotorige toestel verongelukte
doordat het een boom raakte.
Europoort is in zijn prille staat al
olop voorwerp van bezichtiging. Het
ülandje Rozenburg heeft nimmer zo
veel belangstelling getrokken, De twee
veren die het met noord en zuid ver
bonden (met Maassluis en Den Briel
Lc.) dankten hun bestaan wellicht nog
meer aan het feit dat de route van het
vroegere Westland naar Voorne via
twee veren veel korter was dan over
Rotterdam, dan aan de noodzaak aan
lokaal verkeer.
Nu is er een dam, die de westpunt
van Rozenburg verbind met Voorne,
juist tussen Oostvoorne en Den Briel
in. Aan de ene kant van de dam strekt
zich een onafzienbaar slik uit dat is
ontstaan in wat vroeger de monding
van de Brielse Maas was. Aan de an
dere kant tekent zich een lieflijk beeld
af: ranke zeilbootjes op een nieuw
recreatiemeer: het Brielse Meer
fraai omzoomd door bossen, voorzien
van een strandje en zeer in trek bij
alle watersportliefhebbers van Rotter
dam en omgeving.
Over die dam kan men Rozenburg
bereiken. De Gulf tanks vormen een na
drukkelijk industrieel decor voor dit
stukje Nederland. Er zullen er nog veel
meer verrijzen. Er zullen kranen ko
men immense fabriekscomplexen, to
renhoge schoorstenen. De zandvlakte
van nu is de grondplaat van een on
voorstelbaar grote en ingewikkelde
bouwdoos. Iedere meter in dit terrein,
elke nu nog doelloze hoop zand elke
uitgezette paal staat ergens op de be
stekken en daar heeft alles zijn be
stemming.
Van al dit zand zal over een aantal
jaren niets meer te zien zijn. Dan is
het vroegere natuurreservaat de Beer
één grote werkplaats. Nu heeft men
er, vanaf een toevallige verhoging in
het terrein, nog een uniek uitzicht: in
het noorden, aan de overzijde van de
Nieuwe Waterweg, Hoek van Holland
met zijn Harwichboten en zijn semafoor
in het oosten de contouren van Ver-
olmes scheepswerf waar supertanks
gebouwd worden, en in het zuiden de
markante torens van Den Briel en
Oostvoorne.
Vanaf de Brielse Dom, of nog beter
vanaf de Oude, gerestaureerde Stenen
Beer (dicht bij de dam die de Brielse
Maas afsluit) heeft men een fraai uit
zicht op Europoort. Zo'n twintig jaar
geleden zijn we daar vaak op geklom
men om te genieten van een uniek
panorama: wijd polderland met kassen,
statige boerderijen, kleine dijkhuisjes.
dorpen, de monding van de Brielse
Maas. Een verstild boereland. Heel in
de verte tekende zich bij helder weer
de kranen van Rotterdam en de olie-
walm van Pernis af. Dat was ver weg.
In enkele jaren zijn oliehaven en
industrie opgerukt tot aan de zee
Vanaf de uitkijkpost ontwaart men
nu, pal onder zich, tanks, zandpers-
leidingen, een dam, een nog menie-
nieuwe brug over een Europoort
zijhaven, twee, drie supertankers en
verder steigers vol nette jachtjes,
een camping en een dorp van vakan
tiehuisjes.
Honderden die over Europoort lezen
pikken het, op een vakantietocht, of in
het weekeinde, even mee. Van Rot
terdam over de weg naar Voorne. over
de dam naar Rozenburg, kris kras
door de zandwoestijn en langs hoge
rechte dijken naar de veerhaven, om
van daar naar Maassluis te varen.
Een boeiende ontdekkingstocht, waar
de Rotterdamse trammaatschappij al
brood in gezien heeft: in het seizoen
rijden dagelijks bussen naar Europoort
voor een rondrit. Voor vijf gulden de
man kun je het wonder zien Het won
der van een industriële opmars, van
technologie en van planologie.
Men staat er aan de wieg van een
nieuw stuk Rotterdam. De wieg va-n
een reus die zó snel zal groeien dat
we ons nu al te klein voelen
..L™UWARpEN - De rijkspolitie te
Noordwolde heeft een tweede arrestatie
verricht in verband met een poging tot
moord op de 44-jarige J. de Vries al
daar .Verdacht van uitlokking van een
poging tot moord door verdrinking is
thans ook ingesloten de 32-jarige G. T.
te Noordwoide. Hij had met zijn vriend
de reeds eerder gearresteerde 25-jarige
J. N. afgesproken, dat deze De Vries
(een oom van K.) tijdens een vispartij
zou laten verdrinken. T. heeft bekend,
dat hij zijn vriend K. hiervoor als be-
loning een pakje sigaretten en tien gul
den had beloofd. Op 23 augustus ging
het drietal vissen bij een sluis in de
Vledder A bij Doldersum. K. duwde zün
oom inderdaad in het water, maar deze
wist zichzelf te redden. G. T. zal maan-
daag voor de officier van justitie te
Assen worden geleid.
