„Het werk Gods wordt door mensen gedaan" Mislukt Stilstand Wonder7 FAN1A ORANGE Poging Patriarchaat Jeruzalem wil dialoog met Rome 0P J0nge tot moord weduwe KOSTBARE PARELS WELLICHT 35 MILJOEN JAAR OUD fris-vrolijk-verrukkelijk! VERSCHILLENDE MAATSTAVEN AANGELEGD Ook andere verdachte gebeurtenissen Kodak inschrijvingen Staking op til bij Chrysler .l)c bezitter zal vreugde kennen 55 55 Doodvonnis Windstilte Een wonder KENNERS KOPEN FILMS TH. Eindhoven: Vierhonderd Veel gissingen over herkomst DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1964 lie Obels in de Voltastraat riek de heer Roset, in ont- t achter de door hem be- Obels. Vader en Zoon Obels France -prijsvraag, die een woont pas sinds mei van nog het een en ander toe dkope gasolie gebruikt kan ie formulier had Ingevuld rijs kunnen profiteren. li Beers van Boxtel N.V. al Umet dit apparaat in haar 1 af de heer Van Beers nog I tuigd dat de „Tour"-prijs- pg heel wat vrolijke tonen van Smits' kleding, Oos- nnen door de heer C. dei de gelukkige prijswinnaai euze door resp. de herer. osterhout. BALANS VAN HET CONCILIE (Van onze concilie-redacteur, ROME Het oordeel over de tweede zitting van het Vaticaans concilie loopt nogal uiteen. Over het algemeen heerst een gevoel van teleurstelling, dat uitmondt in deze vraag: Wat is er bij alle mooie toespraken en bij alle mooie stemmingen nu eigenlijk bereikt? Toch niet veel meer dan een decreet over de herziening van de liturgie en een overigens vrij ongelukkige, standpuntbepaling met betrekking tot de moderne communicatiemiddelen. Moet dat zo doorgaan? Kan dat zo doorgaan? Is dit de vernieuwing, waarom heel de wereld heeft gevraagd? (Advertentie) voor minstens 4 glazen De fijnste en zonnigste verkwikking vol sappige sinaasappel-frisheid De tekenpen is beter in staat de sfeer van het Concilie op te roepen dan de camera met zijn gevoelige plaat. Wat de tekenaar Franck met lijnen en vlekken weet te bereiken is bijna ongelofelijk. Deze plaat van de Sint Pieterbasiliek tijdens een van de vergaderingen geeft er een goede indruk van. JERUZALEM Het orthodoxe pa triarchaat van Jerusalem zal zich op de komende pan-orthodoxe conferentie op het eiland Rhodos uitspreken vóór het theologisch gesprek met Rome. Tevens zullen concrete voorstellen worden ge daan hoe dit gesprek zal moeten verlo pen. Naar in Jerusalem verluidt zal de de legatie van het patriarchaat, die bestaat uit metropolieten mgr. Epifanos en mgr. Aristovoulos en de archimandriet Ger- manos, de starre afwijzende houding van de Grieks-orthodoxe kerk ten aanzien van het contact met de katholieke kerk afkeuren. De drie afgevaardigden van het or thodoxe patriarchaat van Jerusalem staan bekend als aanhangers van de dia loog met Rome. Bif een eventueel ge^ sprek tussen de Orthodoxie en Rome moeten beide gesprekpartners gelijk zijn en in die geest moeten problemen van disciplinaire en theologische aard ver duidelijkt worden, aldus een der delega tieleden, Archimandriet Germanos. Deze heeft verder verklaard, dat de Ortho doxie aan de Paus slechts het ere- primaat toekent. De Paus is de „primus interpares" (eerste onder gelijken), al dus de archimandriet. Niemand moet echter proberen zijn mening op te drin gen of door te zetten. De dialoog moet oprecht pogen samen de waarheid te vinden. Deze dialoog moet echter gron dig voorbereid worden, meent archiman driet Germanos. De delegatie uit Jerusalem zal dan ook op Lthodos voorstellen speciale com missies op te richten, die zich ieder met een facet van de kwestie zullen moeten bezighouden. De positieve houding van Jerusalem is het gevolg van de broe derlijke ontmoeting tussen Paus Paulus en patriarch Benediktos I van Jerusa lem. Zoals bekend noemde de orthodoxe patriarch zijn ontmoeting met Paus Pau lus in januari van dit jaar ingegeven door Goddelijke inspiratie. De houding' van de patriarch van Jerusalem staat in sterke tegenstelling tot de uitlaingen van een der delegatieleden van de Grieks- Orthodoxe kerk, die metropoliet van Argolis, mgr. Chrysostom. Deze heeft, zoals bekend is, in een rap port aan de synode in Athene de aarts bisschop van Athene, mgr. Chrysosto- mos, alle bisschoppen, metropolieten en leken gewaarschuwd voor contacten met Rome, waardoor de Grieks-orthodoxe kerk ernstig in gevaar zou worden ge bracht. De metropoliet zal bij de aartsbisschop van Athene zeker gehoor vinden. De aartsbisschop van Athene boycotte im mers de vorig jaar op Rhodos gehouden pan-orthodoxe conferentie. Onder druk legde hij zich evenwel later neer bij het besluit van de conferentie tot dialoog met Rome. (Advertentie) Laten we op dit punt eens een paar auteurs ondervragen, die van de tweede zitting verslag hebben uitgebracht. Het meest negatief in zijn oordeel is onge twijfeld Michael Serafian, die in zijn boek ,,The Pilgrim" (da.t binnenkort in Nederlandse vertaling verschijnt by de Fontein) tot de conclusie komt, dat paus Paulus VI onder druk van bepaalde cu- riale kringen het ideaal van Joannes XXIII, het zgn. Giovannismo, heeft la ten vallen. Dit moge o.a. blijken uit de volgende citaten. Eerst beschrijft Serafian wat hij onder het door Joannes gepropageerde conciliarisme verstaat. ,,Het conciliaris- me is een nieuw principe, bestaande uit 2 elementen, die ieder op zich al veel zouden kunnen bijdragen om de tegen strijdigheid op te lossen, die wij gecon stateerd hebben in de historische struc tuur van de Roomse Kerk. Deze twee elementen zijn: de collegialiteit en de de-romanisatie van de Roomse kerk". Deze twee dingen hangen volgens Sera fian ten nauwste met elkaar samen. Hoe men het ook bekijkt, als men het beginsel van het conciliarisme aan vaardt, betekent dit een onmiddellijke bedreiging van het romanisme en in het "bijzonder van het romanisme van de twintigste eeuw." Het conciliarisme werd door het we reldepiscopaat bij de oriënterende stem ming van 30 oktober 1963 in overgrote meerderheid als het juiste standpunt aanvaard. Maar Paulus VI heeft on der druk van curiale kringen een an dere koers gekozen. Ziedaar de zware beschuldiging, die Serafian in zijn boek naar voren brengt. ,,De keus, waarvoor Paulus zich gesteld zag, was heel con creet te formuleren: aanvaard het con ciliarisme of verwerp het". In beide ge vallen zou hij voor grote moeilijkheden komen te staan. Maar hij koos voor het laatste. ,Toen Paulus eenmaal besloten was, het beginsel van het conciliarisme niet te accepteren, vond hij het toch moeilijk het helemaal op te geven". Hij begon naar tussenoplossingen te zoeken. Onder andere door het college van kardinalen bijeen te roepen en daaraan verslag uit te brengen van zyn reis naar het Heilige Land. Maar dat was niet wat het concilie met collegialiteit" bedoeld had. De paus zag dat wel en hij hoopte voor deze moeilijkheid een oplossing te vin den. „Nu hij eenmaal verkozen had te werken met dit orgaan, dat buiten het concilie stond, had hij ook besloten zijn gang te gaan zonder rekening te houden met de autoriteit en het morele prestige van het concilie". Daarmee liet hij het ideaal van papa Giovanni vallen." Na 23 november bleek uit zijn hele houding, dat hij niet langer steunde op het Gio- vanismo, doch uitsluitend en alleen op zijn eigen inzichten." Hij had toegege ven aan de machten die hem tegenwerk ten en was „in een val gelopen". De Jo annitiscihe periode in de Kerk was voor bij. Er mochten nog één of twee zittin gen van het concilie worden gehouden. Maar paus Paulus was vast besloten zijn eigen weg te gaan." Hij bouwt in een zaamheid aan een nieuwe structuur". Ziedaar in kort bestek de beschuldi' ging want minder kunnen we het echt niet noemen die Serafian aan het adres van Paulus VI uit. Hij baseert haar op inside-information, op een analyse van het karakter 'van paus Paulus en op hetgeen er sinds 23 no vember 1963, dag van de fatale keuze, in Rome is voorgevallen. Typerend is wat hij zegt over de rede, waarmee kardinaal Urbani op 3 decem ber het concilie van Trente heeft her dacht." Met deze redevoering werd het doodvonnis van het Giovannisme onder tekend. Dit was geen poging om de in houd van de oude leer in een moderne vorm te gieten. Dit was precies datgene, wat Joannes XXIII zo uitdrukkelijk niet gewild had. Maar Joannes kon in vrede rusten". De conclusie is duidelijk. Vol gens Serafian heeft paus Paulus VI het concilie eigenlijk al laten vallen. In zijn slottoespraak probeerde hij dit zoveel mogelijk te maskeren door op het psy chologisch juiste moment met zijn „coup de theatre" te komen: zijn reis naar Pa lestina." „Wie het boek „De Pelgrim" leest, komt ongetwijfeld onder de indruk, van het feitenmateriaal dat Serafian verzameld heeft. Ook voelt hij wel. dat hier in brede kring levende ang sten en voorgevoelens onder woorden zijn gebracht. Maar aan de getrokken conclusies zal hij toch ernstig moeten twijfelen. Al was het alleen maar, om dat Serafian hierin vrywel alleen staat. Andere auteurs, die toch zeker niet minder critisch en niet minder op de hoogte zyn dan hy, hebben ge heel andere conclusies getrokken. Nemen we bijvoorbeeld de Amerikaan Michael Novak, die zijn indrukken van de tweede conciliezitting heeft neerge legd in een boek „The Open Church". Ook Ihij komt tot de conclusie, dat deze zitting een teleurstelling is geworden. Geen beslissing inzake de verhouding tussen kerk en jodendom. Geen uitspraak in de uiterst delicate kwestie van de godsdienstvrijheid. Een aanvankelijk dui delijke stellingname inzake de collegia liteit, die naderhand weer is de mist is komen te hangen. Over de hervorming der Curie veel woorden maar geen da den. Over de oprichting van een kroon raad, die samen met de paus de Kerk zou gaan besturen, een petitie, door honderden bisschoppen ondertekend maar ook niet meer dan een petitie, Alles bij elkaar een mager resultaat. Het concilie is volgens Novak aan het einde van de tweede zitting in een wind stilte terechtgekomen. Maar de schuld daarvan zoekt hij niet bij de paus. „Misschien is het niet oneerbiedig op te mei-ken, dat de bisschoppen van heel de wereld geen blijk hebben gegeven, het delen in de bestuursmacht samen met de paus waardig te zijn. Zij vormden geen georganiseerd ver hand, zy brachten geen echte leider voort. Zy waren nog niet volwassen geworden. Te velen wachtten op an deren, wat die zouden doen. Te weini gen toonden onafhankelijkheid en lei derscapaciteit. Te velen waren bang van wat zij noemden „politiek" en bisschoppen, die in een kerkvergade ring a-politiek willen zijn, kunnen zich deze weelde alleen maar veroorloven ten koste van het werk, dat zy moe ten doen. Een concilie is een geza menlijke poging van vele mensen. Deze poging tot een eenheid smeden, mooie gedachten omzetten in regels en wetten, dat vereist politieke vaardig heid. Als de concilievaders de uitspraak van hun geweten niet in wet en regel weten om te zetten, dan schieten ze ten opzichte van de Kerk tekort". Novak somt dan enkele lacunes op, welke om aanvulling vragen. Novak denkt er echter niet aan, de paus persoonlijk voor de teleurstellingen van de tweede zitting aansprakelijk te stellen. Integendeel. Toen het concilie schijnbaar niet meer verder kon... toon de paus Paulus hoe ver de ramen al opengegooid waren door naar het oude Jerusalem te gaan. Laten we tenslotte het woord aan Hans Küng, die eveneens een balans van de resultaten der tweede zitting heeft opgemaakt. ,,De geest van de tweede zitting is eerder nog beter ge weest dan die van de eerste. Wie zou dit betwijfelen na teruggeblikt te hebben op alles wat in deze tweede ziting ge zegd en gedaan werd? Het concilie en alles wat in de katho lieke Kerk werkelijkheid is geworden in verband met het concilie, lijkt een onverwacht en onverdiend wonder van de Heilige Geest. En toch zou het on juist zijn te menen dat de tweede zit ting in dezelfde blijde stemmisg ge eindigd is, als ze begonnen was. Het onbehagen, da.t ruim om zich heen heeft gegrepen en waarover ook in de pers veel geschreven is. was geba seerd op de indruk, dat 'het contrast tussen de geest van het concilie en de definitieve positieve resultaten te groot is. Men legde hierbij aan de tweede zitting terecht een andere maatstaf aan dan aan de eerste: eens houdt de tijd op, dat het concilie „zich moet inspelen"; eens moet het ook in zijn definitieve resultaten serieus vooruitkomen." Hij probeert dan aan te geven, wat er zou kunnen worden gedaan om het con cilie uit zijn machteloosheid te bevrij den. Een sterkere leiding tijdens de vergaderingen. Een beter reglement van orde. Een opheffen van de discrepan tie tussen concilie en commissies. Het eisen van loyaliteit aan de kant der oppositie. Want: oppositie mag er zijn en behoort er te zijn. Maar oppositie moet met de juiste middelen strijden: met zakelijke argumenten, constructieve bijdragen tot de discussie en tenslotte vooral met de. stembriefjes. Andere din gen (en dan noemt hij een hele lijst van faits et gestes op) zal men niet begrij pen. Oppositie mag en moet geduld worden, obstructie niet" Ziedaar dan de balans van de tweede zitting, zoals zij door drie deskundigen is opgemaakt. Wanneer wij deze onderling tegen elkaar afwegen, lijkt het standpunt van Serafian ons te licht. Hoogstens kunnen we met de uitgever staande houden, dat hij „on der woorden brengt, wat velen vrezen". En daarom dulden, dat zijn stem, ook al klinkt ze nog zo oneerbiedig, wordt gehoord. Wij zijn nu eenmaal in een tijd terecht gekomen, waar zelfs het gedrag van een paus niet meer buiten de kri tiek kan worden gehouden. Dr. A. VAN DE WEYER O.F.M. cap. (Van een onzer verslaggevers) EINIGHAUSEN (Limburg) In de nacht van maandag op dinsdag blijkt de 42-jarige T. M. zich via het dak toegang te hebben verschaft tot de boerderij van zijn buurvrouw, de 27-jarige weduwe A. W. en daar een grote dosis dodelijk landbouwvergift in de koffie en op een stuk taart te hebben aangebracht. Dinsdagmorgen werden bij de alleen wonende weduwe en de 24-jarige H. J. eveneens uit Einighausen, vergiftigings verschijnselen geconstateerd. Na onder zoek in het ziekenhuis te Sittard, konden beiden weer naar huis terugkeren. Nadat de weduwe W. en J„ die haar in zijn vrije tijd op de boerderij helpt, kof fie hadden gedronken, werden zij onwel en moesten hevig braken. Een buurman kreeg argwaan en bracht beiden naar het ziekenhuis te Sittard, waar men hem adviseerde de politie van het ge beurde op de hoogte te stellen. Nog de zelfde avond werd M. die bij zijn be jaarde ouders inwoont, gearresteerd. Aangenomen mag worden dat jaloezie het motief van het vergrijp is. M. en de overleden echtgenoot van ae weduwe beide landbouwers, hebben vele jaren nauw samengewerkt. Zij hadd engeza- menlijk verschillende landbouwwerktui gen gekocht. Na de plotselinge dood van A. op 31 oktober van het vorig jaar in het ziekenhuis te Sittard, nadat hij in Limbricht onwel was geworden bleef deze samenwerking voortbestaan. Enkele maanden geleden echter werd de goede verstandhouding verbroken en kwam er een einde aan de samenwerking. Het ge. meenschappelijk bezit werd verdeeld. Intussen is de 24-jarige J. herhaalde malen de weduwe bij haar werkzaamhe den op de boerderij komen assisteren, tot groot ongenoegen van M. die de we duwe door middel van dreigbrieven van samenwerking met J. wilde afbrengen. Ook J. kreeg herhaalde malen dreig brieven gestuurd. Naar wij vernemen is enkele weken geleden ook een jongetje van een der buren na het drinken van koffie bij de weduwe onwel geworden. Het kind moest naar het ziekenhuis ver voerd worden. Of hier eveneens van een poging tot vergiftiging sprake is is ech ter nog niet bewezen. Zeker schijnt het evenwel dat zowel het voorval met de 13-jarige jongen als het plotseling overlijden van de echtge noot van de weduwe bij het onderzoek zullen worden betrokken. (Advertentie) EINDHOVEN Het aantal studenten dat zich tot 2 september voor de eerste keer aan de Technische Hogeschool te Eindhoven liet inschrijven, bedraagt 400, van wie 29 pet. van buiten Noord-Bra_ bant en Limburg afkomstig is. Op dezelfde datum van het vorig jaar bedroeg dit aantal 389. van wie eveneens 29 procent van buiten Noord-IBrabant en Limburg kwam. Voor het studiejaar 1963-1964 lieten zich na de eerste inschrijving nog' 89 eerste jaarsstudenten inschrijven. De eerstejaarsstudenten brengen teza men met een aantal ouderejaarsstudenten, hoogleraren en leden van de wetenschap pelijke staf enkele introductiedagen door in de legerplaats Oirschot. Er worden daar inleidingen gehouden over studie en studentenleven gevolgd door groeps discussies. Ook vinden er enkele sport- demonstraties plaats. Bij de 400 eerstejaars zijn 7 vrouwelijke studenten: 6 voor de afdeling der schei kundige technologie en 1 voor de afde ling elektrotechniek. DETROIT De vakbond van arbei ders in de Amerikaanse auto-industrie heeft haar leden opdracht gegeven zich voor te bereiden op een staking. Het conflict betreft de Chrysler auto- fabriek die sinds het begin van de on derhandelingen op 2 juli heeft „gewei gerd rechtvaardigheid te betonen tegen over de arbeiders en hun gezinnen". „Als dat zo blijft dan zullen zij vanaf 10 uur in de ochtend van 9 september niet langer auto's maken", aldus de vakbond. 17 (Bijzondere correspondentie) LONDEN De jonge Ernest Chap man en zijn verloofde Mary O'Donnell zalen samen op een dubbeldeks bus in de Londense White-hall street. Plotse ling stootte Mary hem onopvallend aan en vroeg met haar zachte stem, waar een licht Iers accent door klonk: „Ernie, wat vind je van deze parels?" En met deze woorden kwam het bestaan van een van 's werelds kostbaarste juwelen- geschiedenissen aan het licht. Ernest Chapman was nooit eerder in aanraking gekomen met het erfbezit van de familie O'Donnel, doch nu zag hij dan de vier regenboogkleurige schel pen, die elk een volmaakt uitgebalan ceerde parel bevatjen met een harmo nische kleurenschakering van zilver grijs naar crème rose. Voor Ernest Chapman begon hiermee een speurtocht in het verleden, die zijn hele leven in beslag zou nemen. Tot nu toe heeft Chapman het spoor tot de 16e eeuw kunnen volgen, ongeveer tot de regering van koningin Elizabeth I, tevens de bloeiperiode van het ge slacht O'Donnell in Ierland. Het was eveneens in die periode, dat Hugh O'Donnell, wiens heldendaden in de annalen van de Engelse geschie denis opgetekend zijn, door koningin Elizabeth in de gevangenis van Dublin werd geworpen. Hij wist echter te ontsnappen en liet toen als wraakneming door het gehele land versterkingen bouwen, gebood zijn mannen de omstreken te plunderen en de lieden, die de Ierse taal, het gallisch, niet machtig waren, te doden. Voorts sloot O'Donnell een hechte vriendschap met de koning van Spanje, Philips II. die eveneens een doodsvijand van de koningin van Engeland was. Zij gaven elkaar regelmatig geschenken en toen de Spaanse armada in 1588 ver slagen werd bood O'Donnell de zeelie den voedsel en onderdak aan. Als blijk van waardering schonk Phi lips II hem de vier parels, die toen be kend werden als de Spaanse armade parels. Elizabeth besloot met haar lastige buur af te rekenen. Zij liet 20.000 man op de been brengen en de strijd begon. De Ieren leden jammerlijke verliezen en O'Donnell moest naar Spanje vluch ten, waar de Spaanse koning hem on derdak verschafte. O'Donnell stierf in ballingschap, maar zijn erfgenamen behielden zijn bezittin gen op het eiland Arranmore aan de noordwestkust. De parels gingen over van geslacht op geslacht en belandden zodoende in 1911 bij Mary O'Donnell. Haar vader schonk haar die met de woorden: „Wees er heel voorzichtig mee, want zij zullen een steun zijn in je leven en zij zullen je vreugde en ge luk brengen. De legende zegt, dat hij die de parels in bezit heeft, slechts voorspoed en vreugde zal kennen". Mary O.Donnell heeft het feit, dat zij de parels bezat lang verborgen we ten te houden. Zij waren nog in zeer goede staat en toen zij in 1924 naar de wereldtentoonstelling gingen ver telden experts hen. dat dc parels een onschatbare waarde vertegenwoordig den. De laatste schattingen liggen in de buurt van 1 miljoen pond sterling. Toen Chapman van het bestaan van de parels op de hoogte kwam, begon hij meteen bij allerlei museums inlich tingen in te winnen over de herkomst van de parels. Inmiddels waren hij en Mary O'Donnel getrouwd en het ge lukkige paar vestigde zich in Clapham Common, waar Mary helaas enkele ja ren later stierf. De eerste theorie over de herkomst van de parels werd opgesteld door dr. A. Morley Davies, professor aan de oud heidkundige faculteit van de Londense rijksuniversiteit, die de parels aan een onderzoek onderwierp. Zijn bevindin gen wekten over de gehele wereld grote beroering. David zegt, dat de parels afkomstig zijn uit het duistere miocene tijdperk, zo ongeveer 35 miljoen jaar geleden. Andere experts hebben sedertdien deze uitleg als zeer waarschijnlijk aangeno men. Maar zekerheid hieromtrent heeft nog niemand. In juni 1957 ontdekte een Deense ex peditie op 11.000 voet diepte voor de kust van Mexico, een levend week dier, waarvan men aannam dat deze reeds 35.000 jaar geleden uitgestorven was. Chapman hoopt nu dat deze ontdek king hem een aanwijzing zal verschaf fen over de herkomst van de „Spaanse armade parels." Er zijn echter nog twee theorieën opgebouwd. Verscheidene geologen ge loven, dat de parels vele eeuwen gele den als sieraad hebben gediend waar voor zij door hun grootte en schoon heid ideaal zijn. De grootste heeft ongeveer de omvang van een kwartje en de kleinste die van een dubbeltje. Chapman zelf gelooft dat zij oorspron kelijk uit een oosterse tempel komen, vooral omdat zulke juwelen vaak bij heidense riten werden gebruikt. Hij denkt;, dat de Spaanse ontdekkingsrei zigers de parels geroofd hebben en ze aan de Spaanse koning als geschenk aangeboden hebben. Tot voor kort hadden ongeveer een honderdtal personen, meest geleerden de parels gezien maar onlangs verscheen Chapman voor de televisie en toonde zijn onschatbare juwelen aan miljoenen kijkers.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1964 | | pagina 9