'Vouwtjes
zijn in Enschede s stadhuis
geen koele registraties meer
Elke „Ranger'-foto
kost 28.000 dollar
ÓP 64
VELDEN
Rebellenleider
Moezakar
in arrest?
kantenklaar,
drinken maar!
TUSSEN TWAALF
ROVERS
EN LOHENGRIN
mumu
Lief en leed
Vooroordeeld
Wie op reis gaat,
neemt Norit mee
<VRIJ - GLASVLIES
EKKINGEN
ANDON N.v.
(oióoo) 33410 - 4 2607
1eda
Salinger is tegen
schatting
verkiezingsuitslagen
W. J. MUHRING
Dieven met buit
uit Italiaanse
kathedraal gepakt
(Advertentie)
lil IIWIIt'ililMi
Waarom? Omdat
verandering van
voedsel of water
dikwijls maag-en
darmstoornissen
veroorzaakt. Norit
heipt dan snel en
afdoend. Norit is
natuurlijk overal
verkrijgbaar maar
U vindt (bijvoor
beeld in het bui
tenland) mis
schien niet direct
de goede zaak!
Daarom altijd
Norit mee op reis!
Vraag Norit aan
Uw eigen apothe
ker of drogist.
(De zwarte dame heeft zich al aardig
in de nesten gewerkt)
14 Dg5-f4
(Op 14 Dg2: was 15. Ke2 gevolgd)
15. Lb2-e5, Df4-g4 16. h2-h3! Dg4xg2 17.
Kdl-e2! De klopjacht is ten einde, de
dame zit in de val en gaat op de volgen
de zet verloren.
Zwart gaf zich gewonnen.
Wit: Joczsa (Hongarije)
Zwart: Mette (Duitsland)
Pools
1. e2-e4, b7-b6 2. d2-d4, Lc8-b7 3. Lfl-d3,
g7-g6 4. Lcl-e3, f7-f5
(Een excentrieke zet. die weliswaar
tot kostelijke situaties leidt maar toch
in wezen foutief is en stellig te ontraden
bij correspondentieschaak)
5. e4xf5! Lb7xg2 6. f5xg6, Lf8-g7 7.
Ddl-g4, Lg2xhl 8. g6xh7, Ke8-f8 9.
h7xg8 Dame
(Deze pion van g2 heeft wel een snelle
promotie gemaakt)
9Kf8xg8 10. Pbl-c3, Th8xh2 11.
0-0-0
(Zwart heeft wel de kwaliteit meer,
maar verder is zijn stelling een toon
beeld van „doffe ellende")
11 e7-e6 12. Pgl-h3, Dd8-f6
Dg4-g3, Th2xh3 14. Dg3xh3, Lhl-b7
Tdl-gl
(Nu dreigt 16. Lh6)
15 Kg8-f8 16. Dh3-h7, Kf8-f7
Tgl-g6 en zwart gaf zich gewonnen.
SCHAAKRAADSEL
In de onderstaande positie ontleend
aan het Joegoslavische kampioenschap
1964 won de jeugdige Matulovic met
zwart aan zet op grootmeesterlijke wijze.
Matulavic is nog geen meester en toch
vindt hij de oplossing. Probeert u het
daarom ook eens! Het is een imposante
en bovendien een zeer instructieve com
binatie.
Zwart: Matulovic (aan zet)
13.
15.
17.
irhoogd, vraagt ons eens om een offerte
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 14 AUGUSTUS 1964
Wit: Marariu (Roemenië)
Zwart: Lazar (Roemenië)
Frans
I. e2-e4, e7-e6 2. d2-d4, d7-d5 3. Pbl-e3,
Lf8-b4 4. e4-e5
(Een leuk nieuwtje is 4. ed5:,ed5: 5.
Df3, Pc6 6. Lb5 gevolgd door 7. Pe2.
Door het aansturen op de lange rochade
krijgt wit dan zeer aantrekkelijke aan-
valskansen)
4 c7-c5 5. a2-a3. Lb4xc3+ 6. b2xc3,
Dd8-e7 7. Ddl-g4, Pg8-e7 8. Dg4xg7,
Th8-g8 9. Dg7xh7, c5xd4 10. Kel-dl.
(Juist is nu 10 Pd7 11. Pf3, Pe5: en
de theorie spreekt over gelijke kansen)
10 Dc7xc3
(Een escapade, die als zovele andere
openingsavontuurtjes van lichtzinnige ko
ninginnetjes, afgestraft wordt)
II. Tal-bl, d4-d3 12. Lflxd3, Dc3xe5
13. Lcl-b2, De5-g5 14. Pgl-f3!
Stelling na 14. Pgl-f3!
Feestehjke mensen in een
feestelijke omgeving: een da
gelijks gezicht voor de amb
tenaar van de Burgerlijke
Stand.
WASHINGTON De democratische
senator uit Californië, Pierre Salinger,
die perschef van het Witte Huis is ge
weest, wenst dat de radiostations en pers
bureaus in Amerika geen computerschat
tingen geven van uitslagen, van de ver
kiezingen in november in streken waar
men nog met stemmen bezig is.
Salinger heeft een resolutie van deze
strekking ingediend in de senaat. Hij
zegt dat zijn resolutie zou waarborgen
dat kiezers niet worden beïnvloed door
voorspellingen die worden gegeven ter
wijl misschien nog miljoenen kiezers naar
de stembus moeten.
DJAKARTA Volgens de in Djakarta
verschijnende „Sinar Harapan" is de
rebellenleider Kahar Moezakar zterdag
op Celebes gevangen genomen.
Na 14 jaar lang aan de elitetroepen van
de Siliwangi divisie ontkomen te zijn is
de laatste grote rebellenleider in Indo
nesië dan gepakt.
President Soekarno had onlangs zijn
strijdkrachten opdracht gegeven om voor
17 augustus, Indonesië's onafhankelijk
heidsdag, voorgoed een einde te maken
aan de opstand die in 1950 begon.
Na een moordaanslag op het leven van
de militaire commandant van Celebes op
5 april werd elitetroepen uit West- en
Oost-Java naar het eiland gezonden om
een einde te maken aan de zich voort
slepende guerrilla-oorlog daar. De troe
pen werden geplaatst onder het bevel
van luitenant-kolonel Roekman, die juist
was teruggekeerd uit Kongo waar hij bij
de internationale vredesmacht van de
V.N. had gediend.
Sinar Harapan berichtte dat Moezakar
gepakt werd na een 24 uur durend ge
vecht dichtbij het Towoetimeer in Cen-
traal-Celebes.
Het hoofdkwartier van het Indonesische
leger sprak echter het bericht over de ge
vangenneming van Moezakar officieel
tegen»
Wit: Nikolic
Oplossing
1... Tb2xg2+ (Van dik hout zaagt
men planken. Ondanks de matdreiging
zet de zwartspeler met dit kwaliteitsoffer
een pracht van een aanval in scene)
2. Kglxg2, Lc8-b7+ 3. Kg2-f2 (Op 3. Kgl
beslist 3.Tg3: 4. hg3:. Dhl+ 5. Kf2,
Df3-f5. Kgl, Dg2 mat) 3Te3-f3+
4. Kf2-g3 (Hij moet wel, na 4. Ke2 wint
4 Dh2:+ 5. Kdl, Td3-f 6. Kcl. Dd2+
7. Kbl, Tb3 met mat) 4Tf3-c3+
5. Kg2-fl (op 3. Kgl beslist weer 3....
Tg3:+ en na 3. Kf2 wint 3. Dh2:+)
5..., Dli6-h3-f-! 6. Kfl-e2 (Gedwongen)
6Tc3xc5 en wit gaf .zich gewnnnen:
Voor schakers, die weinig of in het
geheel niet in staat zijn schaakclubs te
bezoeken, betekent het schaken per brief
ook wel correspondentieschaak, een ware
uitkomst.
NOTO, SICILIë De Italiaanse po
litie is er in geslaagd vier mannen te
arresteren die een kathedraal hadden
beroofd van kostbaarheden met handels
waarde van 50 miljoen lire. De buit werd
in beslag genomen.
Het viertal wordt ervan verdacht een
inbraak te hebben gepleegd in de kathe-
daal van Sezze, Midden-Italië, tijdens een
hevig onweer in de nacht van zondag
op maandag. De inbrekers stalen twee
monstransen van goud en zilver, twee
kelken en andere kostbaarheden uit de
18e eeuw.
De mannen werden opgespoord door
middel van het nummerbord op hun wa
gen. De gehele buit werd in het voer
tuig gevonden.
In dit verband worden door de Wereld
schaakbond voor het correspondentie
schaak nationale en internationale wed
strijden georganiseerd voor spelers van
alle rangen en standen. Voorts interland
wedstrijden en natuurlijk ook de strijd
om de hoogste titel. Men kan er zich
bijna geen voorstelling van maken, maar
tienduizenden enthousiaste correspon
dentiespelers over de gehele wereld spe
len jaarlijks even zovele schaakpartijen.
De Russische grootmeester, Paul Keres,
is een enorm pleitbezorger voor deze
vorm van schaken. In zijn jonge jaren
speelde hij honderden correspondentie
partijen om, zoals hij schrijft in zijn boek
„Ausgewahlte Partien", te kunnen expe
rimenteren op het terrein van de ope
ningen.
ENSCHEDE. - Het is vrij
dagmorgen. Topdrukte in
de twee trouwzalen van
het Enschedese stadhuis.
Om het half uur laden gro
te auto's of ratelende
koetsjes juffrouwen in tu
le en jonge heren met
zwaluwjassen uit. In de
hal staat de bode als een
verkeersagent de bruids
stoeten te dirigeren. „Ja, u
kunt mij volgen. Bruids
paar voorop, daarachter
ouders, dan getuigen,
komt u maar".
Fotografen behangen met
toestellen zig-zaggen door
de menigte. Een plaatje
aan de voet van de trap.
Een plaatje bij een beeld
van Jespers. „Ja, nu nog
een keertje halverwege de
trap. Say Cheese". Trou
wen in het stadhuis, een
huwelijk aan de lopende
band?
Eerst een drankgeurtje.
Dan een aantal met feest-
mutsen getooide personen
dat op een lawaaierige
manier het jonge bruids
paar tussen hen in, moed
inspreekt voor „de belang
rijke stap". Lachsalvo's
stuiteren op de marmeren
trappen als de bruilofs-
gangers zich naar de
trouwzaal begeven. De
bode in het zwart voorop.
Daarachter de aanleiding
tot de festiviteiten: hij in
een jacquet met in de ene
hand een hoge hoed en aan
de andere zijde zijn witte
bruid. Daarachter Pa en
Ma van zijn kant; Pa en
Ma van haar kant; opa en
oma; getuigen en een lan
ge stoet van familieleden
en kennissen. Boven geko
men, net ter hoogte van
de mozaïek-zaal boren zich
door het geroezemoes de
eerste akkoorden van de
Liesbestraum van Liszt.
Het bruidspaar kijkt el
kaar even verrast aan. Het
lawaai neemt af en als
iedereen op zijn plaats zit
en de bode met een zwaai
de deur opent voor de
ambtenaar van de burger
lijke stand met zijn ambte
nares van bijstand dan zijn
de f eestmutsjes op de
schoot beland en is alleen
het pianospel hoorbaar.
Trouwen in het stadhuis;
een huwelijk aan de lo
pende band?
daardspeech in mijn hoofd (laat staan
op papier, want ik heb er een hekel
aan om van het papier af te lezen).
Ik pas mij keer op keer aan aan de
mensen die voor mij zitten en probeer
geen ambtelijke maar een menselijke
toespraak te houden, afgestemd op de
situatie van het moment.... De bode
houdt de deur vriendelijk voor hem
open
In de trouwzaal een jonge kwe
ker, een boom van een vent, met
naast hem een ex-confectie-naaistertje;
klein en lief en in het wit. Op hun
verzoek draait de plaat „Zwölf Rau-
ber" en de heer Buisman praat. Via
rovertje spelen, eensgezind voelen,
komt hü hij het hoofdthema van het
gesprek: de gebondenheid in het hu-
welyk.
Een technisch tekenaar en een
gezinsverzorgster .De heer Buisman
praat nu over „het eigen gezin"
Een Spanjaard met een Italiaan
se: de heer Buisman praat, over de
voetbalwedstrijd Real Madrid tegen
Milaan, een voorbeeld van sportiviteit
en verdraagzaamheid.
En terwijl de heer Buisman praat,
klinkt op de achtergrond muziek van
uit de tweede trouwzaal Daar zijn
weer twee zielen wettelijk aaneenge
smeed door de sinds 1 juni jl. dooi
de raad benoemde ambtenaar J. G.
Wissink. Bij de tonen van een orgel
concert zit het pas getrouwde stel te
wachten op de bode die hen de hoge
hoed en het bruidsboeket zal overhan
digen om hen daarna met familieleden
veilig het stadhuis uit te loodsen
Die drukte in het stadhuis heeft in
de loop der tijden een jargon van
ambtenaren in de burgerlijke stand in
't leven geroepen. Men praat over de
„Dag van de textiel"; dat is dan de
drukste dag in de week; de vrijdag
waarop trouwlustigen met een vrye
zaterdag voor ogen in het huwelijk
treden Er bestaan „reparatiehuwelij
ken": huwelijken tussen twee geschei
den mensen die al eens eerder samen
voor de ambtenaar van de stand heb
ben gestaan. „Belastinghuwelijken";
trouwerijen, die aan het eind van het
jaar voorkomen, waardoor het jonge
paar een fiscaal presentje ontvangt.
De grote drukte valt echter nog
steeds vlak voor de fabrieksvakantie.
Vorig jaar b.v. werden omstreeks die
tijd twintig paartjes op één dag in de
echt verbonden. De maand mei blijft
van oudsher ook een gelifede maand
om elkaar eeuwige trouw te zweren,
terwijl de woningbouw eveneens 'n
handje meehelpt aan de drukte op het
stadhuis. Is een blok woningen of een
flat bijna klaar dan is het kastje aan
de muur van het stadhuis weer be
hangen met aspirant-echtparen
Klasseverschil kent men in het
Enschedese stadhuis niet meer. Vroe
ger (en in Amsterdam is het nog
steeds zo) zette de bode voor een
tientje extra een grote steek met pluim
op en legde hij een rode loper uit In
Enschede valt aan iedereen dezlefde
ceremonie te beurt, ongeacht of je op
woensdag (de duurste dag, namelijk
f 80,of op een kosteloze dinsdag-
of donderdagmorgen trouwt. Het zijn
veelal de katholieken die in de vroe
ge morgenuren op dinsdag en donder
dag elkaar het ja-woord geven. De
plechtigheid voor hen ligt in de kerk.
Het „gedoe" op het stadhuis zien ze
als even formulieren invullen
Gelukkig gaat men steeds meer in
zien dat kerkelijk en burgerlijk huwe
lijk één zijn met voor ons (de heer
Buisman is aan het woord) het pret
tige gevolg dat steeds meer kerkelij-
ken toch met een geïnteresseerd ge
zicht de trouwzaal binnenstappen."
Het experiment van de grammo
foonplaten heeft terdege 'n steentje
bijgedragen tot de sfeerverhoging op
het stadhuis. Zoals bekend werd dit
experiment drie jaar geleden uit het
Drentse plaatsje Diever overgenomen
en inmiddels heeft grammofoonmuziek
ter opluistering van de huwelijksplech
tigheid zijn bestaansrecht wel bewezen
Het stadhuis heeft een discotheek
met 68 platen, van kerkelijke muziek
tot liedjes van Pat Boone toe De be
doeling is dat iedereen bij het binnen
stappen in de trouwzaal naar hem ver
trouwde muziek kan luisteren. „Hits"
zijn: het nonnenkoor van Casanova,
de Hochzeitsmars uit de Lohengrin,
het Ave Maria en That lucky old sun,
van Pat Boone (verzoekplaatje voor
gerepatrieerden.
Kun je helemaal geen keus maken
uit deze discotheek dan mag je ook
nog je eigen plaat meenemen, zoals
een jazz-liefhebber enige tijd geleden
deed. Hij en zijn bruid stapten op mu
ziek van Dave Brubeck de trouwzaal
binnen. De platen worden overigens
niet alleen bij de entree gedraaid,
ook direct na het hoogtepunt van de
plechtigheid het ja-woord speelt
zachte grammofoonmuziek. Op dit al
toos muisstille moment dwalen de
blikken meestal stuurloos rond, haken
ze vast in 't gobelindoek met twee
zwanen. - het hoopvolle symbool van
eeuwige trouw om dan weer doel
bewust koers te zetten naar de arab-
Het grote ogenblik„Ja"
tenaar van de burgerlijke stand, die
de stilte doorbreekt met de zwaar be
klemtoonde woorden: „Meneer en me
vrouw als eerste wil ik u feliciteren.
Muziek weerklinkt opnieuw als de
bode de stoet komt ophalen om hen
uitgeleide te doen. Op zo'n moment
kan muziek enerverend werken. En
kele weken geleden gingen de vader
van de bruid en d.e vader van de
bruidegom direct bij het verlaten van
het stadhuis op de vuist omdat zij
beiden het jonge paar bij zich in wil
den hebben. Als de heer Buisman hier
over begint komt het laatste en tevens
laatste hoofdstuk „Wonderlijke gebeur
tenissen" en dit hoofdstuk is wel het
overtuigendste bewijs dat een huwelijk
op het stadhuis geen lopende band
werk is maar eerder een doorlopende
voorstelling van 'n ernstig stuk, waar
in de humor echter óók aan zijn trek
komt.
(Van onze New Yorkse correspondent)
LOS ANGELES. Het verlof-keer
punt, juli-augustus, is voor de Amerika
nen in het zuiden van byzondere bete
kenis geweest. Er was niet enkel de
„boom" van president Johnson, die op
een meer dan duidelijke wijze kenbaar
maakte dat hij geheel wil breken met de
Kennedy-periode, maar er was ook het
eindelijk gelukte schot naar de maan en
voor de bevolking van de leading city in
het zuiden, Los Angeles, was er een min
der prettige verhoging van belasting op
de sigaretten en op de hotel- en motel
rekeningen.
De bekendmaking van L. B. Johnson
om Robert Kennedy en een viertal an
dere vooraanstaande leden van de huidi
ge legislatuur te bannen als mogelijke
kandidaten voor de VEEPE vice-presi
dent) -titel bij de komende verkiezingen
viel niet in ongenade bij de overgrote
meerderheid van de kiezers uit het zui
den. Californië, als leidende staat van
het zuiden zag trouwens in de be
slissing van de huidige president een
weloverwogen plan, dat in de eerste
plaats niet tegen het Kennedy-plan ge
richt is, maar wel tegen het zuidelijke
conservatisme van de Republikeinse kan
didaat, Barry Goldwater.
Met de verwijdering van de Noorder
lingen, Kennedy en consorten, van de lijst
der kandidaten voor hetveepe-schap,
wil Johnson, zelf een Texaan, de wil te
kennen geven zijn volgend presidentieel
mandaat vooral te wijden aan de verdere
expansie van het zuiden op velerlei ge
bied. Uit heel wat gesprekken in Los
Angeles en San Francisco hebben we
kunnen opmaken, dat die gedragslijn van
Johnson in goede aarde is gevallen, voor
namelijk toen bekend werd dat Robert
Kennedy de huidige president in zijn ver
kiezingsactie voledig zal steunen.
Het overweldigend feit van de laatste
weken bleef echter het gelukte schot naar
de maan en vooral de uitstekende foto.
opnamen van Ranger VII. Denk niet dat
de Yank ongevoelig blijft voor een der
gelijke nationale verrichting; dat hebben
we in Los Angeles kunnen vaststellen.
Maar dit belette de immer commer
cieel denkende Amerikaan niet toch on
der de indruk te komen van het feit,
dat één maan-foto op eventjes 28.000 dol
lar mocht worden geschat (laagste prijs)
en dat het hele maan-object wel over
de 260.000 miljoen dollar zal komen eer
de voor 1970 voorziene landing van een
mens op de maan zal worden bereikt.
Men heeft eveneens, naast de onver
deelde lof die de bewerkers van het
maansucces werd toegezwaaid, met con
nuchtere zakelijkheid aangestipt, dat dit
het dertiende schot naar de maan was,
nadat er twaalf op een mislukking uit
draaiden.
Op dat punt wil de Amerikaan van
geen eenzijdige verbloeming der feiten
weten: hij is beslist fier op hetgeen in het
omvangrijk internationaal domein door
zijn land wordt gepresteerd, maar wil
ook op de hoogte worden gehouden van
hetgeen dat allemaal aan kosten mee
brengt en hoe lang er „geknoeid" werd
alvorens resultaat kon worden bereikt..
(Advertentie)
Een andere overweging, die bij Keres
voorzat, was het intensief trainen van
zijn combinatievermogen door in iedere
correspondentiepartij aan te sturen op de
meest wilde verwikkelingen. Bij het spe
len per brief heeft men vooral het voor
deel niet aan bedenktijd gebonden te zijn,
althans niet in de zin, zoals dit bij het
gewone wedstrijdspel gebruikelijk is. Een
bedenktijd van een of twee dagen is in
het algemeen de aanvaarde norm. Dit
bevrijd zijn van tijdnood is in hoge mate
bevorderlijk voor de kwaliteit, meer dan
eens komt het voor dat een speler een
matcombinatie lanceert met een vrien
delijk post scriptum erbij, dat' het mat
in 10 of 20 zetten een feit zal zijn.
Maar ook en hoe kan het ook an
ders worden ondanks voldoende be
denktijd fouten gemaakt, die ons nog
eens en wellicht ten overvloede aan het
verstand brengen, dat het schaken een
spel is en blijft. Een spel van onbegrensde
mogelijkheden! Hieronder volgen enige
miniatuur partijen ontleend aan zeer re
cente toernooien.
De man die dit „lopende band werk" verricht de 45-jarige heer J. R.
Buisman, chef Burgerlyke Stand Enschede strijkt tussen de vierde en
vijfde trouwpartij even met zyn wijsvinger achter zyn boordje langs. Een slok
thee, een sigaret en hy vertelt. Het wordt een vervolgverhaal met in de hoofd
rollen bruid en bruidegom; daaromheen de meest uiteenlopende mensen. Van
chic uitgedoste familieleden tot in overhemd geklede bruiloftsgangers en
Iedere keer opnieuw reageren deze mensen anders. „Er zijn er die met een
even strak gezicht binnenstappen als dat ze weggaan. Bij anderen is het ge
zicht een open boek waaruit je onverschilligheid, interesse, verveling enz. kunt
aflezen.
Ik praat nu alleen nog maar over
de reacties van familieleden. De
reacties van bruid en bruidegom
zijn een studie apart waard. Hand
schoenen aan- en uitdoen b.v.:
het elkaar een rechterhand ge
ven, ringen verwisselen; op de
trouwdag problemen op zich die
net zo verschillend worden aan
gepakt als het wel of niet zoenen
na de huwelijksvoltrekking. Dat
loopt namelijk ook uiteen van
een verdwaald kusje ergens op
de wang tot een zoen die een
stagnatie van een kwartier op
het schema veroorzaakt".
De ogen van de heer Buisman, die
zoëven nog die stemmige opslag van
„Ik ambtenaar van de Burgerlijke
Stand" hadden, blijken ideaal illustra
tiemateriaal hij zijn verhaal te zyn.
Ze geven terwijl de heer Buisman
vertelt al het lief en leed weer dat
zich zo tijdens de laatste vijf jaar
(3000 trouwtjes) in het Enschedese
stadhuis heeft afgespeeld Aan die
ogen zelf te beoordelen nemen zij meer
lief dan leed waar Het zijn nameiyk
een stel unieke pretogen die flitsend
snel alles opnemen en op die manier
een reeks gebeurtenissen registreren,
wa-arop iedere schryver jaloers kan
zyn.
Maar tussen die vierde en vijfde
trouwpartij in komt de heer Buisman
niet verder dan de hoofdstukken
„Bruidstranen", „ontroerde ouders"
en „Speeches van de ambtenaar"
Het laatste onderwerp interesseert hem
Ondanks 't feit dat geklepper van hak
jes en zachte grammofoonmuziek een
nieuwe stoet aankondigt gaat hij er
nog even op in
„Mensen hebben doorgaans zo'n voor
oordeel tegen de toespraakjes van de
Burgerlijke Stand Het feit dat men
bij de huwelijksaangifte al vraagt „U
gaat toch wel iets persoonlyks zeggen
hè?", wijst er toch duidelijk op hoe
weinig vertrouwen men in de origina
liteit van de ambtenaar van de burger
lijke stand heeft Bijzonder origineel
kunnen we ook niet zijn: wy weten
van de mensen die voor ons staan ook
niet meer dan hun antecedenten
Desondanks heb ik echt geen stan-
J. R. BUISMAN
toespraak is geen massa-produktie
oor W. VAN DER STEEN
