Waarheen met Cyprus
Rood topgesprek
Sovjet-hoofdstad
in
Onderzoekmethode
is thans verbeterd
Bisschoppenraad
advies-orgaan
Spookvestingstond op Eisenhowers
weg naar Berlijn
SLAMAT DJALAN
Luchtverontreiniging
BLOEDDORSTIGE VHOIIW
ALS CRISIS (WEER) REZWOREN IS:
Turks imperium
oorsprong van
Cyprus-kwestie
Kardinaal A/frink in VS.:
In plaats van
trouwencel
Enosis
Kerstavond 1963
Blauwhelmen
EELT, LIKDOORNS ENZ.
Sabres
Allernalievcn
Versland
Volgend jaar
weer een
Brit spioneerde
voor Russen met
zegen van V.S.
Integratie op
katholieke scholen
in Mississippi
Politie knuppelt
nozems
van het strand
After dinner?
DROSTE pastilles altüdwelkom!^^^.
Miljoenen Chinezen
demonstreerden
tegen Amerikanen
Oosten ropeanen
verlaten schip en
vragen asiel
GEEN SENAAT
Dominees pogen
Loempa-sekte
te overreden
Voor rokers met een eigen stijl
55
Meer loon voor
dokwerkers
te Antwerpen
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG II AUGUSTUS 1964
(Van een onzer redacteuren)
pyprus zou een paradijs kunnen
zijn met zjjn met zijn knoestige
bergen, vruchtbare valleien en
bijbelse landschappen. Toch vloeit
»p het eiland weer bloed. In plaats
van een einde te maken aan de
nog altijd economisch zwakke po
sitie, rumoeren de Turken en
Grieken nu al jarenlang in hun
even geprezen als beruchte koffie
huizen. Maar erger nog dan politie
ke hartstochten, regeert op Cyprus
de haat. Onverzoenlijke haat tus
sen twee gemeenschappen, welke
voor elkaar geen hegrip willen en
kunnen opbrengen.
De Griekse haat tegen de Turkse
ellandgennten dateert van eeuwen her.
l!it de tijd dat Cyprus deel uitmaakte van
het Turkse imperium. De schokkende ge
beurtenissen van het afgelopen weekein
de rijn de rechtstreekse gevolgen van de
stichting der Cyprische republiek In 1960,
destijds door een opgeluchte wereld be
groet als het resultaat van redelijk over
leg na jarenlange bloedige strijd. De
kuestie-Cyprus was achter de rug. De
commentatoren die nieuwe moeilijkheden
voorspelden waren pessimisten.
Maar de laatsten hadden toch gelijk
De nieuwe republiek onder aartsbis
schop Makarios had een grondwet die de
kiemen van de nieuwe ziekte in zich
droes.
De grondwet, zeer moeizaam tot stana
gekomen, wilde op een uiterst ingewik
kelde manier de belangen van de Turkse
minderheid veilig stellen. Een van de
knelpunten was het recht van veto dat
de Turken konden hanteren tegen allerlei
belangrijke beslissingen van de Griekse
meerderheid in de regering (70 pet.). Bo
vendien gebeurde wat velen vreesden:
Alleen al om het blote feit minderheid te
zijn gleden de Turkse Cyprioten onder
aanvoering van vice-president Fazil Kut-
chuk af naar de oppositie.
De Grieks-Cyprioten vonden dat veel
te veel rekening werd gehouden met de
Turkse minderheidsbelangen. Daarbij
kwam nog dat de meeste Grieks-Cyprio
ten de republiek in 1960 aanvaardden als
een noodoplossing voor de problemen die
zij al lang moe waren. De eigenlijke wens
was en is nog - de Enosis, de aan
sluiting bij Griekenland.
In het Cyprische parlement ging het
regelmatig spannen en het politieke ge
krakeel sloeg spoedig over naar de kof
fiehuizen, waar de Cyprioten, hevig dis
cussieerden over Enosis, verdeling van
het eiland, het stichten van een federale
staat met een Grieks en een Turks deel.
Over deze laatste onderwerpen spraken
uiteraard de Turken. De communisten
willen een onafhankelijk Cyprus, zonder
bemoeienis van en met Turkije, Grie
kenland, Engeland en de NAVO.
De spanning groeide naar een uitbar
sting. Die kwam op de vooravond van
Kerstmis vorig jaar, toen Grieks-Cyprio
ten de Turkse wijk Kumsal in Nicosia
overvielen en daar op beestachtige wijze
en niets en niemand ontziende manier
huishielden. Sindsdien is het op Cyprus
niet meer rustig geweest. Er is geen dag
voorbijgegaan of er werd geschoten. Aan
vallen lokten tegenaanvallen uit, maar
het was vanaf het begin duidelijk dat de
Turken het onderspit moesten delven.
Ankara kletterde met de wapens en
hield vlootoefeningen bij Iskerendun,
vlak bij het eiland. De Veiligheidsraad
kwam er aan te pas toen de vijandelijk
heden bij Ktima, in het begin van dit
jaar, een hoogtepunt bereikten. Turkije
dreigde nu openlijk met een invasie
Griekenland verzekerde niet werkeloos
te zullen toezien en Makarios z^i dat hij
de Russen te hulp zou roepen.
De Veiligheidsraad besloot een politie-
leger naar het eiland te sturen en de
NAVO-leiding wees Grieken en Turken
dringend op hun enorme verantwoorde
lijkheden inzake de veiligheid van de
Atlantische Verdragsorganisatie, waarvan
zij gezamenlijk een onmisbare hoeksteen
vormen. De crisis werd afgewend
Voor een tijdje.
Oe Thants blauwhelmen arriveerden op
Cyprus om het ondankbare en zware
werk. dat de door Grieks-Cyprioten ge
hate Britten op bewonderenswaardige
wijze deden, van hen over te nemen.
Maar al direct deden zich moeilijkheden
voor, waardoor de aanwezigheid van de
V.N.-troepen niet aan het doel beant
woordde.
Duidelijker dan ooit bleek hoe slecht
Makarios zijn Grieks-Cyprioten feitelijk
in de hand had. De schermutselingen
bleven gewoon doorgaan, ondanks af
spraken van de Cyprische regering
zonder Turkse vertegenwoordiging, die
de regering verliet toen de vijandelijkhe
den uitbraken.
alle vroegte zijn hoogtepunt bereikte. In
vasiegeruchten deden de ronde. Athene
verkeerde in alle staten van verwarring.
De Veiligheidsraad en de permanente
raad van de NAVO vergaderden.
Gisteren zag het er naar uit dat de
crisis opnieuw bezworen zou worden,
maar wat dan?
(Advertentie)
CO
3»
r—
GO
rva
CTI
VERWIJDERT SPOORLOOS EN PIJNLOOS
De Turken raakten steeds meer in de
verdrukking. Kleine Turkse dorpjes,
plaatsbiedend aan enkele honderden in
woners, bergen momenteel duizenden van
elders gevluchte Turks-Cyprioten. Builen
de dorpen liggen de Grieken op de loer.
Beschieting door Grieks-Cyprische ka
nonneerboten van de door Turken be
woonde Cyprische kustplaatsen Mansoura
en Kokkina. deed voor Ankara kennelijk
de emmer overlopen en vrijdag versche
nen de eerste Turkse Sabres boven het
eiland. Dat was het begin van een snel
Welke is de weg die Cyprus volgen
moet? De republiek van 1960 is dood,
de Turkse gemeenschap doet er niet aan
mee. Kutchuk en de zijnen liepen immers
weg toen Makarios de grondwet ten na
dele van de Turken wilde veranderen.
Een integrale Grieks-Turkse staat is
niet mogelijk gebleken. Enosis. aanslui
ting bij Griekenland, is voor de Turken
onaanvaardbaar. Verdeling van het eiland
is schier onmogelijk. Immers de Turken
en Grieken wonen er door elkaar, zodat
een ware volksverhuizing het gevolg zou
moeten zijn, evenzeer als wanneer men
zou overgaan tot de stichting van een'
federale staat, met autonome Griekse en
Turkse delen.
Gebiedsruil tyssen Griekenland en Tur
kije, zoals onlangs nog voorgesteld, lijkt
al even onmogelijk en vooral onprak
tisch. De Turkse minderheid zou niet
slechts een gedwongen volksverhuizing
meemaken, maar een feitelijke deportatie.
Voor de Turkse gemeenschap is Cyprus
evenzeer geboorteland als voor de Grie
ken, die deze afstammelingen van de
Turkse kolonisten nog altijd als vreem
delingen zien.
De gedachte aan
staat, waarmee
groeiende crisis, die maandagochtend in scheurde eiland.
een onafhankelijke
noch Griekenland
noch Turkije, noch de NAVO of de Brit
ten zich te bemoeien hebben, wordt in
het Westen onwenselijk geacht. Het zou
Moskou te zeer de gelegenheid geven een
soort tweede Cuba te vormen. Tot nu
toe heeft Moskou van de Cyprische
kwestie weinig kunnen profiteren, omdat
geen der partijen, Turkije- Griekenland,
Engeland (alle NAVO-landen), hulp van
hem nodig hadden of wensten. Dreige
menten van president Makarios, dat hij
Moskou te hulp zou roepen, doen weinig
aan deze situatie af.
De wereld zal nog vaker horen van de
kwestie-Cyprus. maar het is hierbij wel
te hopen dat het gezonde verstand vanaf
dit weekeinde weer zal heersen
Cyprus als brandhaard is uiterst ge
vaarlijk voor de veiligheid van de we
reld. niet alleen omdat het ongecontro
leerde krachten op kan roepen, maar ook
omdat het tegelijkertijd het Atlantisch
bondgenootschap ondermijnt. Dit laatste
vcnral is door westerse bril gezien de
tragiek van de kwesties rond dit ver-
MOSKOU Naar de „Pravda" meldt
heeft Rusland vertegenwoordigers van 25
communistische partijen uitgenodigd voor
een bijeenkomst te Moskou, die op 15 de
cember zal beginnen. Uiteraard zal het
geschil met Peking onderwerp van ge
sprek zijn.
Deze bijeenkomst zal dienen ter voor
bereiding van een medio 1965 te houden
internationale conferentie, van ruim 90
communistische partijen.
De voor de voorbereidende conferentie
uitgenodigde partijen zijn die van Alba
nië (China's medestander), Bulgarije,
Hongarije, Noord-Vietnam, Oost-Duits-
land. China, Noord-Korea, Cuba, Mongo
lië, Polen, Roemenië, Tjsecho-Slowakije,
Frankrijk, Italië. West-Duitsland, Enge
land, Finland, Argentinië, Brazilië, Syrië,
India, Indonesië, de Verenigde Staten,
Japan en Australië.
Of er al partijen zijn die hebben toe
gezegd te zullen komen, is niet meege
deeld. Wel is van Russische zijde gezegd:
..Men mag de mogelijkheid niet uitsluiten
dat enkele partijen geen vertegenwoordi
gers zullen sturen".
De Chinese communisten hebben een
voorstel van het Kremlin om een confe-
MüNCHEN De Brit Arthur Burchin-
shaw, die gisteren plotseling uit een
Duitse gevangenis is ontslagen, na daar
132 dagen in voorarrest te zijn gehou
den op verdenking van spionage voor de
communisten heeft verteld dat hij voor
Rusland had gewerkt op verzoek van de
Amerikaanse inlichtingendienst.
Burchinshaw meende dat hij door de
Duitsers was vrijgelaten op verzoek van
de Amerikanen. Hij vertelde dat hij van
het najaar van 3 963 tot kort voor zijn
arrestatie de Russische inlichtingendienst
had gediend op verzoek van de Ameri
kaanse contraspionage.
Burchinshaw. die de leiding had van
een kledingmagazijn van het Amerikaan
se leger, vertelde: „De Russen benader
den me in Miir„chen. Zij wilden mijn po
sitie op een Amerikaanse basis benutten
om de Amerikanen te bespioneren", aldus
de Engelsman. Hij beweerde dat hij het
Amerikaanse leger onmiddellijk had in
gelicht. De contraspionage verzocht hem
toen toe te happen. Er volgde een ver
zoek van Burchinshaw aan de Russische
ambassade in Wenen, waar hem een fi
nancieel aantrekkelijk voorstel werd ge
daan. Burchinshaw wil niet onthullen
wat de Russen van hem wensten. Hem
zou door de Amerikanen zijn verzocht
daarover te zwijgen. Burchinshaw zegt
dat hij naar München was teruggekeerd
on m contact bleef met de Russen. Regel
matig bracht hij de Amerikaanse contra
spionage verslag uit. „De Amerikanen
wisten alles. Zij wilden dat ik het deed".
■Het had hem verbitterd, zei hij. dat hij
onder deze omstandigheden zo lang dooi
de Duitse justitie was vastgehouden.
(Advertentie)
JACKSONMISSISSIPPI De bis
schop van Jackson, mgr. R.O. Gertew,
heeft aangekondigd dat de katholieke
lagere scholen in Mississippi in september
zullen worden geïntegreerd.
In een herderlijk schrijven dat in alle
katholieke kerken in de van rassehaat
vervulde staat werd voorgelezen, kondigt
de bisschop aan dat in de eerste klassen
kinderen zonder onderscheid van ras
zullen worden aangenomen. Over de an
dere klassen wordt niet gesproken.
De bisschop dringt er bij de gelovigen
^ezG maa^egel te aanvaarden en
hun medewerking te verlenen.
katholieke lagere scholen in
Mississippi. Het aantal leerlingen be
draagt ongeveer 17.000.
DEN HAAG Vijftien nozems zijn
zondag op het strand bij Kijkduin door
de politie met gummiknuppels verjaagd
De jongens vielen de badgasten lastig
Zij pakten uit de tassen van dames bo
terhammen, flessen dranken en andere
lekkernijen. Zij bleven in de buurt van
de bestolen meisjes en vrouwen om nun
buit op te peuzelen. Twee politieagenten
stuurden de nozems weg. De jongelui
voelden daar zo weinig voor, dat de wa
penstok er aan te pas moest komen om
ze van het strand te verdrijven.
rentie over het ideologische geschil te
houden al van de hand gewezen, redene
rende dat het voorbarig is, en dat nog
minstens vier of vijf jaar moet worden
gewacht. Ze beschuldigen de Russen er
van dat ze probeerden een scheuring
in het wereldcommunisme te bewerk
stelligen.
Door zich niet te storen aan de Chi
nese bezwaren hebben de Russische com
munisten thans laten blijken dat hun ge
duld na anderhalf jaar van openbare
scheldpartijen is uitgeput.
Westelijke waarnemers geloven dat de
Russen bereid zijn Peking uit het com
munistische kamp van Moskou te stoten.
Het Kremlin beschuldigt de Chinezen
ervan dat zij de communistische bewe
ging in de wereld hebben verzwakt door
hun „politieke strijd tegen de Marxis-
tisch-Leninistisclie partijen" met ande
re woorden door de lijn van Moskou niet
te willen volgen.
(Advertentie)
UTRECHT Het rijksinstituut voor de
volksgezondheid in Bilthoven heeft btf
een onderzoek in opdracht van het
meentebestuur van Utrecht naar de mo
gelijkheid van luchtverontreiniging door
de lood- en zinkpletterijen Hamburger
in de Domstad een nieuwe methode van
onderzoek toegepast.
De bestaande apparatuur (de röntgen-
spectroscoop) voor biologisch en toxico
logisch geneesmiddelenonderzoek is daar
bij gebruikt voor het luchtonderzoek,
waardoor de verschillende chemische
TOKIO Zondag hebben miljoenen
mensen in China betogingen gehouden
tegen de Verenigde Staten en voor hel
recht Noord-Vietnam te helpen in eU
conflict met de Amerikanen.
Volgens het persbureau Nieuw-China
hebben er sinds het conflict tussen China
en Rusland nimmer zulke grote beto
gingen in China plaats gevonden.
In Peking namen twee miljoen mensen
deel aan de betogingen en 4,5 miljoen
anderen in 20 andere grote steden, aldus
het persbureau.
elementen in de lucht veel sneller en
efficiënter konden worden bepaald. Door
deze nieuwe ontwikkeling is het moge
lijk een groot aantal luchtmonsters in
korte tijd nauwkeurig te onderzoeken,
met voorbijgaan van de veelal om
slachtige en zeer arbeidsintensieve ge
bruikelijke chemische controlebepalingen.
Wanneer deze methode zal zijn ge
automatiseerd. kan het aantal lucht
monsters worden opgevoerd, zodat de
gezondheidsautoriteiten niet meer be
hoeven te volstaan met een monster por
maand of per week. Als zulks nodig is,
zal men de toestand nu op de voet van
uur tot uur kunnen volgen.
Deze nieuwe toepassing van de röntgen-
spectroscoop bij het luchtverontreinigins-
onderzcek is voorzover bekend nog ner
gens in de wereld toegepast. Zij zal de
mogelijkheden van het staatstoezicht op
de volksgezondheid met het oog op de
in omvang toenemende problemen van
de luchtverontreiniging aanzienlijk kun
nen vergroten en de hinderlijke of voor
de gezondheid schadelijke gevolgen snel
ler en effectiever kunnen opsporen.
Dit is een foto van de Afrikaanse
„profetes" Alice henshina, wier
primitief gewapende volgelingen
schrik en dood zaaien in Rhodesia.
De strijd tegen haar volgelingen
heeft al honderden dod engeëist.
STOCKHOLM Zeven passagiers en
vier bemanningsleden van 't Oostduitse
passagiersschip Völkerfreundschaft",
hebben gisteren de vrijheid in Stockholm
opgezocht, zo meldt het Zweedse och
tendblad ..Dagens Nyheter".
De vluchtelingen zijn voor het meren
deel Tsjechen. de overigen zijn Polen
en Russen. Vijf van hen hebben zich bij
de Zweedse politie gemeld en politiek
asiel gevraagd.
De „Völkerfreundschaft" arriveerde
uit Helsinki waar tien andere passagiers
aan wal zouden zijn gebleven. Geen van
hen heeft zich tot dusver bij de Finse
politie gemeld.
Volgens de „Dagens Nyheter" zijn de
tien passagiers in Finland op weg ge
gaan naar de Zweedse grens.
Het schip vervoerde 570 passagiers,
voor het merendeel Tsjechische partij
functionarissen. Het schip was uit Ros
tock vertrokken en naar Leningrad ge
gaan alvorens Helsinki en Stockholm aan
te doen.
De „Völkerfreundschaft" behoorde
aan de Zweden-Amerikalijn en heette
destijds „Stockholm". Onder die naam
kwam het schip in 1956 in aanvaring met
het Italiaanse passagiersschip „Andrea
Doria".
(Advertentie)
ST.-LOUIS „Het voorstel voor een
Centrale Raad van Bisschoppen om de
Paus van advies te dienen zou een voort
durend teken van de collegialiteit'van de
bisschoppen met de Paus zijn". Aldus
kardinaal Alfrink in een interview tij
dens zijn bezoek aan Amerika op uitno
diging van kardinaal Ritter van St.-Louis.
Dit denkbeeld is het eerst door hem ge
opperd tijdens de tweede zitting van het
Concilie en later door anderen onder
schreven.
De kardinaal wil deze centrale raad
liever niet „senaat" of „parlement" noe
men, omdat dergelijke worden herinne
ringen wekken aan democratische be
stuurslichamen. „Het is geen kwestie van
democratie", aldus de kardinaal, „maai
het zou een orgaan moeten zijn, dat de
Paus van advies dient en waaraan de
Paus desgewenst raad kan vragen. De
raad zou werkelijk alle bisschoppen moe
ten vertegenwoordigen". Als mogelijk le
denaantal dacht de kardinaal aan een
maximum van honderd leden.
Kardinaal Alfrink zei verder er vast
van overtuigd te zijn, dat de collegialiteit
der bisschoppen door het tweede Vati
caanse Concilie zal worden vastgelegd.
„De tekst, die we hebben is heel goed",
aldus de kardinaal. In dit verband wees
hij op het verschil tussen „theologische"
en „sociale" collegialiteit. Theologisch be
tekent: collegialiteit tussen alle bisschop
pen: geen enkele uitgezonderd. Van dit
laatste principe verwacht de kardinaal,
dat het door de beslissing van het Concilie
bekrachtigd zal worden.
Zijn denkbeeld over een z.g. bisschop
penraad. noemde hi.i een voorbeeld van
de „sociale" collegialiteit. Het schema
over het oecumenisme leek de kardinaal
voor de gescheiden broeders zeer aanne
melijk.
Bij de behandeling van de verklaring
over de joden verwacht kardinaal Alfrink
nog enkele moeilijkheden, ofschoon hij
meent, dat het stuk wel door het tweede
Vaticaanse Concielie zal worden afgehan
deld. Hij zag als reden voor eventuele
moeilijkheden het feit, dat sommigen ge
wag maken van het godsdienstige karak
ter van de Joden en anderen over de
politieke kant van de kwestie.
OP 24 AUGUSTUS zal in Parijs vermoe
delijk een topconferentie belegd worden
van dé grote drie van Laos: premier
Soevanna Phocma (neutraal), prins Soe-
vannoephong (communistisch) en gene
raal Phoemi Nosavan (rechts).
DE BISSCHOPPEN hebben voor aan
staande vrijdag dispensatie verleend van
het onthoudingsverbod.
LOESAKA Twaalf Noordrhodesische
predikanten zijn gisteren naar het gebied
van de zogeheten Loempa-kerk vertrok
ken om de moordende sekteleden met re
ligieuze argumenten te overreden zich
aan de politie over te geven.
Hun gidsen 2ijn gevangen genomen le
den van de Loempa-sekte die gezegd heb
ben te willen medewerken. Leider van
de groep is Colin Morris. hoofd van de
verenigde kerk van Midden-Afrika in
Noord-Rhodesië.
Het. officiële dodencijfer van de moord
partijen van de gevechten met de Loempa-
sekte bedraagt vierhonderd personen. Men
vreest echter dat nog vele slachtoffers
niet gevonden zijn.
Middleton (N.Y.) Enkele minuten
voor hij zou gaan trouwen, is de 22-jarige
John Desmond samen met zijn getuige,
de 21-jarige Thomas Slover, gearresteerd
wegens doodslag. De 21-jarige bruid, Lin
da Erickson. is met een shock onder dok
tersbehandeling.
Desmond en Slover werden door zeven
politiemannen gegrepen op het parkeer
terrein van de kerk waar Desmond zou
trouwen. Hij en de getuige worden be
schuldigd van doodslag op een bekende
Newyorkse zakenman, de 52-jarige Robert
Marshall. Marshall werd gedood tijdens
een twist na een vrijgezellenfuif die voor
Desmond werd gegeven.
Men had ruzie gekregen en Desmond
en Slover gaven toe dat er klappen wa
ren gevallen.
U kunt
'n Amerikaan roken
U kunt ook
'n Virginia roken
Maar u kunt ook
de onvergelijkbare Golden Fiction melange kiezen
Bizondere correspondentie
WASHINGTON. Een ves
tingwerk dat nimmer heeft be
staan, heeft generaal Ddwight D.
Eisenhower op dienst kruistocht
door Europa in 1945 parten ge
speeld en ertoe bijgedragen dat
het Russische leger eerder Ber
lijn bereikte dan de geallieerde
strijdmacht, aldus de visie van
een Amerikaanse geschiedkun
dige.
Rodney G. Minott, hoogleraar
in de geschiedenis aan de Stan
ford universiteit in Californië,
poneert deze stelling in zijn nieu
we boek „The fortress that never
was".
Het denkbeeldige vestingwerk was de
zogenaamde „Alpenfestung" of natio
nale redoute, die naar men geloof k-
door de leiders van het Derde Rijk op
de Alpengrenzen van Beieren Oosten
rijk en Italië werd gebouwd als laatste
poging de oorlog te prolongeren.
Eisenhower, destijds opperbevelheb
ber op het Europese oorlogstoneel be
sloot zuidwaarts op te rukken en het
gebied, waar volgens zijn inlichtingen
diensten de Duitsers druk bezig waren
hun redoute te bouwen, onder de voet
te lopen. Weinige jaren later zou presi
dent Eisenhower, geconfronteerd met
conflicten over Berlijn, generaal Ei
senhower wel om de oren willen slaan
vóór het najagen van een schim in-
stede van rechtstreeks op te rukken
naar Berlijn
In maart en april 1945 leek de rede
nering die tot Eisenhowers besluit
leidde, op goede gronden te berusten
Eerst begin mei bleek dat de Alpen-
festung nimmer had bestaan.
Het was een spookbeeld dat ontstaan
was uit feiten en fictie, welke Minott
zorgvuldig naast elkaar heeft gelegd
en geanalyseerd. De feiten: Gauleiter
Hofer, districtsléider in Tirol, verza
melt mannen en materiaal om zijn
droom van een Alpenvesting te reali
seren. Hitier geeft twee veldmaar
schalken Kesseteing en Schoerner
bevel toezicht op de bouw van het
vestingwerk te houden. Hitier zelf
overweegt in april ernstig om Berlijn
te verlaten en zijn hoofdkwartier op de
Obersalzberg op te slaan. Enkele elite
eenheden van de SS worden uit de
strijd genomen, althans zo wordt ge
meld.
De verdichtsels: de inlichtingendienst
van het Amerikaanse leger meldt
grootscheepse bewegingen van elite
troepen van de SS en hangt een beeld
op van een kunstig stelsel van onder
grondse installaties en munitiefabrie
ken. De psychologen in de geallieerde
strijdmacht menen dat een redoute wel
paste in de nazi-ideologie.
De propaganda-machine van de na
zi's spuit Alpenfestung-geruchten om
zowel de geallieerden als hun oorlogs
moede landgenoten in verwarring te
brengen.
Bovendien waren Eisenhouwer en zijn
staf sceptisch geworden na de slag in
de Ardennen in december 1944 welke
voortvloeide uit een Duise aanval die
de geallieerde strijdkrachten tamelijk
onverwachts op het lijf viel. De geal
lieerde bevelhebbers aie in september
1944 er niet voor terugschrokken erom
te wedden dat de oorlog in Europa
tegen het eind van dat jaar afgelopen
zou zijn, waren tot de mening gekomen
dat de oorlog nog wel maanden, mis
schien zelfs jaren, zou kunnen voort
duren
Het zou echter onjuist zijn aan te
nemen dat het denkbeeldige fort de
voornaamste reden was tot Eisenho
wers besluit niet direct naar Berlijn
op te rukken. Het schimmige fort paste
evenwel goed in Eisenhowers plan om
het langzameraan te doen en zich te
concentreren op de verplettering van
Duitsland op het slagveld, liever dan
zich te vermeien in de politieke ge
volgen op lange termijn.
Eisenhowers politieke adviseur be.
treffende Duitsland, ambassadeur Ro
bert Murphy („Diplomat among war
riors") herinnert zich de twee belang
rijkste politieke factoren die Eisenhou
wer in overweging nam: Duitsland
was al in september 1944 op papier
verdeeld in bezettingszones onder Rus
land. de Verenigde Staten en Engeland,
en Eisenhower voelde er weinig voor
Amerikaanse soldaten op te offeren
voor een gebied dat tenslotte toch zou
moeten worden overgeleverd aan de
Russen.
De opperbevelhebber had van pre
sident Franklin D. Roosevelt de strikte
order gekregen met de Russen samen
te spelen en nauw samen te werken
met het oprukkende Rode leger. Ei
senhower had derhalve geen reden om
verwarring te riskeren door het Rus
sische leger tegemoet te gaan.
De Amerikaanse houding kwam nog
duidelijker aan het licht in het geval
van Praag, waar Eisenhower weigerde
de opstandige Tsjechische hoofdstad
binnen te rukken en aldus de Russen
de eer van bevrijders liet.
Er is echter weinig twijfel aan dat
de dingen er jaren later anders uit
gepakt zouden hebben, als Eisenhower
Berlijn eerder had bezet dan de Rus
sen.
Murphy die Eisenhower op diens eer
ste reis naar de Duitse hoofdstad ver
gezelde. brengt in zijn boek in her
innering hoe de Sovjets hun aanwe
zigheid in Berlijn gebruikten als hef
boom om de Amerikaanse militairen
uit Thuringen en Saksen te verdrij
ven en zich in de stad over het alge
meen gedroegen als alleenheersers, on
middellijk voor en zelfs tijdens de con
ferentie van Potsdam.
Per 1 oktober zullen de 13.500 „dol;*
werkers" van de Antwerpse haven gaan
genieten van de vijfdaagse. Al enkele ja
ren geleden werden hun lonen gekoppeld
aan de indexschommelingen. De werktijd
verkorting is het voornaamste resultaat
van maandenlange onderhandelingen tus
sen de vakbonden en de patroonsorgani
saties.
Uiteraard zal er in de haven van Ant
werpen weinig veranderen omdat men ook
in de toekomst nog op zaterdag en zon
dag, eventueel ook op feestdagen en
's nachts blijft werken. In de praktijk
komt het er op neer, dat de havenarbei
ders voor vijf dagen arbeid het loon van
zes dagen zullen opstrijken. Om het eind
resultaat te kennen vermenigvuldigt men
eenvoudig 't dagloon met 6 en deelt men
het daarna door vijf, ongeacht het aantal
dagen dat de havenarbeider werkt.
De invoering van dit systeem vergde
echter nog enkele aanpassingen. Zo zal
de Antwerpse havenarbeider in de toe
komst steeds in dezelfde werkbeurt moe
ten werken. Vroeger kon hij de ene dag
in de avondbeurt, de andere dag in de
middagbeurt en een volgende dag weer in
de nachtbeurt werken indien hij daar zin
in had. Er bestaan in totaal zes ver
schillende beurten d'c ook verschillend
vergoed worden gaande van 230 frank tot
660 frank per taak. Volgens het oude sy
steem was het onmogelijk het gemiddelde
Icon van zes dagen over vijf te verre
kenen. zodat van 1 oktober af de haven
arbeider een vaste beurt zal moeten kie
zen. Slechts na overleg met de patroons
organisatie kan hij later eventueel van
beurt wisselen.
Een andere wijziging in de arbeidsover
eenkomst is de invoering van de verplich
te aanwerving. Vroeger diende een arbei
der slechts 150 taken per jaar uit te voe
ren om recht tê kunnen laten gelden op
werklozensteun en bestaanszekerheid (on
geveer 200 franc per dag). Hij kon daarna
nooit verplicht worden om een taak te
aanvaarden die hem niet beviel. Daaraan
is nu een einde gesteld. In de toekomst
zal hem van ambtswege een taak aange
wezen worden indien hij zich niet vrij
willig heeft gemeld.
(Advertentie)
