tK
BONDSREPUBLIEK EN „DDR
VEREREN HUN
rr
EIGEN GOETHE
West-Berlijn is trots op
herbouwd jachtslot
Naar de maan
teru
m
dertig minuten
Van riolen tot raketten
SOVJET-UNIE KENT HET
TYPE „VAKVROUW"
Z/V VALKENBURG IS'
ALLES MOGELIJK
85ct
roede
Slechts weinig
is authentiek
Haar drogen
tijdens het
huishouden
Pocket over
voeding
BOEKEN
Is
Neutraal gezien
Kwestie van uitleg
Tex
Schmelz
BEST GEKLEED
Doel van menige
wandeltocht
4
ers van Groede
litaire dienst van
laar, met spoed
[rekking van:
tijdelijke dienst,
[een, bevolkings-
png.
per maand, ex-
I/AWW en huur-
fcijd wordt jeugd
igen na het ver-
üe burgemeester.
B.B.A. naar Kaatsheuvel
lling) 'met lijn 34-35 via
1. Ryen, Dongen. Autobus-
lertrekken van Breda Em-
f-aat o.a. 10.30, 12.00. 13.00.
uit Kaatsheuvel o.a.
17.35, 18.50. Volledige in.
Ingen kantoor B.B.A. Sta-
plein 12, Breda, tel. 39750.
81460-X
f/eus? Gejaagd? Schieffer's
Idwijn helpt bijzonder snel,
lat aktief Lecithine, vitami-
I en mineralen, werkt bio-
lal. Exclusief bij apothekers
Ilrogisten.
TRA
turon geïllustreerde
ijke boeken in de
jkenbonnen
isle serie het twaalf-
lochte delen worden
|ezellige, spannende,
vlot geschreven
pocketboeken in de
TURKSTRA
TOPAAS-Reeks
plus 5 Turkstra-
boekenbonnen
)p iedere rol TURKSTRA-
reschuit vindt U bovenop
ren BOEKENBON. Met vijf
ran deze boekenbonnen
coopt U een TURKSTRA'
roek voor deze bijna-niet-
e-geloven prijs,
r staat geen letter
eklame in.
kunt het dus ook gerust
ils geschenk gevent
>EZE BOEKEN ALLEEN
BIJ TURKSTRA BESCHUIT»
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 15 JUNI 1964
7
Er zijn twéé Duitslanden: dit is een feit dat zich op vele wjjzen
manifesteert. Over het algemeen pleegt die verdeeldheid weinig in
druk te maken. We zjjn eraan gewend. Maar het wordt anders indien
zowel Oost- als West-Duitsland er beiden toe overgaan om het Duitse
idool Johann Wolfgang von Goethe te vereren. Er zjjn twee Goethe-
huizen, één in Frankfort en één in Weimar. Frankfort ligt in de West-
duitse Bondsrepubliek en daar is Goethe ernstig, vroom en een min
naar van natuur en wetenschap. Erfurt is in de Oostduitse Volks
republiek en daar is Goethe klassestrijder en pacifist, maar hij zou
genoegen hebben beleefd aan de Spoetniks.
Het Goethehuis in Frankfort is een
geliefd doelwit, voornamelijk voor Duit
se toeristen. Alles wat vastgemaakt kon
worden is ook vastgemaakt, want de
Duitsers zijn souvenir jagers De burgers
van Frankfot waren verontwaardigd dat
het nodig was hun Goethe zo te bescher
men tegen bezoekers. In Weimar werd
een Russische motorzaag in bedrijf ge
steld om de oude bomen rond Goethes
tuinhuisje om te zagen. De bomen waren
ziek en vormden een gevaar voor de
omgeving, maar de bevolking van Erfurt
protesteerde. „Het is toegestaan protest
demonstraties tegen deze maatregel te
houden" verklaarde een partijfunctio
naris.
Met Goetheherinneringen in Duitsland
moet men wel voorzichtig zijn; het huis
van Goethe in Frankfort is destijds door
bommen vernietigd en het is niet zonder
bijbedoeling, dat de officiële catalogus
vermeldt, dat alle planken in de vloeren
tot op de centimeter precies zo liggen
als destijds in het oorspronkelijke Goe
thehuis. Zelfs de spijkers zijn op dezelfde
plaatsen geslagen, alleen zijn het niet
dezelfde spijkers meer.
In Weimar is men eerlijker. Daar zegt
de catalogus „Meubilair en gebruiks
voorwerpen zijn afkomstig uit de nala
tenschap en uit voorwerpen en schilde
rijen uit die tijd, waardoor een sfeer is
geschapen, die destijds mogelijk aanwe
zig was in de tijd van Goethe".
In Weimar (Oost-Duitsland) legt men
de nadruk liever ergens anders op. Er
liggen opengeslagen werken van „Wil
helm Meisters Lehrjahre" waarin be
paalde passages zijn aangestreept. Com
mentaren vermelden dat hier sprake is
van hervormingen op landbouwgebied
met een streven naar vernietiging van
feodale overblijfselen. Overigens wordt
elke bezoeker nadrukkelijk attent ge
maakt op het feit, dat hij er trots op
mag zijn. deel uit te maken van dezelfde
natie waartoe ook de man behoorde die
zijn leven heelt gewijd aan de bevorde
ring van de vrede en humanistische
idealen. Buitenlandse bezoekers kijken
mogelijk dan wel eens naar buiten, want
de Duitse bezoekers behoren ook tot het
zelfde volk, dat het concentratiekamp
Bnchenwald, vlak bij Weimar deed ont
staan.
In Weimar kan men lezen dat een
Amerikaanse terreuraanval op 9 februari
1945 het Goethehuis verwoestte en dat
dit werd herbouwd dank zij de energieke
hulp van het Rode Leger.
In Frankfort staat het anders; daar
werd het Goethehuis door „de oorlog
verwoest" en in elk geval was het een
neutraal bombardement, want national!
teiten worden niet genoemd. In kleine
lettertjes staat erbij, dat alle huizen in
de omgeving tot op zekere hoogte allang
Johann Wolfgang von Goetheder
Herr Geheime Rath, is een Duits
symbool. Daar kan ook de roerige
historie van Duitsland na zijn
dood niets meer aan veranderen.
Daar kan ook het feit dat er nu
twee Duitslanden met elk een
Goethestad zijn, niets aan wijzi
gen. Maar Goethe zelf zou onge
twijfeld bijzonder veel plezier heb
ben gehad in de wijze waarop
zijn nagedachtenis wordt vereerd.
Misschien ook had hij er alleen
maar één van zijn wrangere grap
jes voor over gehad.
gerestaureerd waren vóór de tweede we
reldoorlog. Niettemin wordt er in Frank
fort nadrukkelijk op gewezen dat alle
hang- en sluitwerk nog origineel is! Hoe
wel het er veel te nieuw voor uitziet,
zou het onbeleefd zijn te twijfelen aan
de oudheid van dat ijzerwerk. Overigens
is er een wetenschappelijk artikel van
professor Beutler verschenen, die schreef
„bij de reconstructie van deuren en deur
sloten werd de oude techniek zorgvuldig
nagebootst!" Wat er in Frankfort van de
oorspronkelijke inventaris écht en niet
echt is, weet niemand. Na veel vragen
kan men er achter komen dat een derde
deel van die inventaris werkelijk van
de familie Goethe afkomstig is en veilig
opgeborgen is geweest tijdens de oorlog,
terwijl vijftien procent van de inventaris
uit dezelfde tijd als Goethe afkomstig is.
De rest 4s namaak en men kan wel aan
nemen dat de verstrekte gegevens met
een korreltje zout genomen moeten wor
den, vooral wanneer men aan het „hang
en sluitwerk" denkt
Die gidsen die de rondleiding ver
zorgen in Weimar zowel ais in Frank
fort, plegen hun teksten te doorspek
ken met anekdotes. Dat is hun goed
recht; de anekdotes zijn in Frankfort
voorgeschreven, omdat dr. Luders, de
directeur van de stichting er prijs op
stelt, dat alles een historische achter
grond heeft. In Weimar zyn de anek
dotes ook geselecteerd, maar voorna
melijk vanwege het feit dat men
Goethes oorspronkelijke teksten in
overeenstemming wil brengen met het
op dat ogenblik bestaande dialectisch
marxisme.
In Frankfort staat op de Rhein-Main
luchthaven een neonreclame die de aan
dacht vestigt op het Goethehuis aan de
Hirschgraben.
In Weimar én in Frankfort is het ver
boden naaldhakken te dragen in de Goe-
thehuizen. In Weimar én Frankfort ne
men alle Duitse bezoekers beleefd hun
hoed af als zij binnentreden; voor buiten
landers is dit facultief. In Weimar én in
Frankfort is het verboden fooien aan te
nemen na de rondleiding. In Frankfort
gebeurt dit zeer discreet en met veel ge
fluister. In Weimar gaat men even dis
creet te werk en wordt men verzocht
om het geld eventueel in de kas van de
koffiekantine te stoppen. Men schijnt er
zeer veel koffie te drinken ofwel, de
koffie is ontzettend duur!
In Weimar verdienen de rondleiders
264 mark per maand (zonder fooi)
Frankfort 500 mark per maand. Voor de
rest zjjn de verschillen niet in het oog
lopend. Maar stelt u zich eens voor dat
Goethe dit allemaal nog eens kon zien
en meemaken! De „Herr Geheime Rath'
zou er beslist een van zijn meest wrange
grapjes voor hebben gehad!
tv* Ac iu worden, hun man op diens wenken moe-
De 46 jaren Sovjet-regering heb- ^en beciieïlen en niet de gelegenheic
Het simpele feit dat Goethe het herto
gelijke leger van Weimar van 550 man
op 250 terugbracht (voornamelijk om de
hertog meer geld voor zijn genoegens
te kunnen verschaffen) wordt in Weimar
uitgelegd als een voorbeeld van 't krach
tige pacifisme van Goethe. Daarmee is
er nog geen einde aan de banden tussen
Goethe en de Duitse democratische repu
bliek. Men gaat verder: Goethe en de ar
me kousenarbeiders van Apolda. Goethe de
mijnbouwingenieur, Goethe, de man die
belastingen en maatschappelijke verhou
dingen wilde veranderen. Zelfs de ont
dekking van een bepaald stuk kaakbeen
bij de mens wordt uitgelegd alsof Goethe
altijd heeft gestreden voor de gelijkstel
ling van alle mensen en voor vernietiging
van de gedachte dat de mens verheven
zou zijn boven andere levende wezens.
Kortom: hier gaat Goethe als klasse
strijder, misschien wel als partijgenoot!
Natuurlijk haalt men er Werther bij.
Na diens dood werd de ongelukkige
Werther door arbeiders naar zijn graf
gedragen. Natuurlijk wordt ook Faust
erbij gehaald als de man, die verwarde
maatschappelijke toestanden wilde ophef
fen. Natuurlijk wordt Goethes kleuren
theorie erbij gehaald met de mededeling,
dat hij zich zeer zeker ook voor Spoet
niks zou hebben geïnteresseerd. In Wei-
mar heeft men een groot voordeel: niet
de burgerlijke Charlotte von Stein, maar
het eenvoudige bloemenmeisje Christian
Vulpius dat Goethes echtgenote werd,
kan men daar vereren. Frau von Stein
werd „Hohe Frau" genoemd, Catherina
was een simpel bloemenverkoopstertje,
tot wie de grote dichter zich uit zijn
Olympische hoogte had neergebogen,
Noch in Weimar, noch in Frankfurt
hoeft men te zoeken naar het Goethe
huis. In Weimar staan al kilometers ver
vóór de stad de wegwijzers die de be
zoekers op het Goethehuis attent maken.
ben het zwakke geslacht in Rus
land op alle terreinen in concur
rentie met de man gebracht
van de stadsreiniging tot in de
ruimtevaart.
Het is niet verwonderlijk dat Valen-
tina Teresjkowa de eerste vrouw ter we.
reld was die door de ruimte zweefde, als
men er rekening mee houdt dat in Rus
land de vrouwen vliegtuigen, tremen en
schepen besturen. In Rusland vindt men
vrouwen in betrekkingen die m het wes
ten exclusief voor de man zijn gereser
veerd - zij zijn er fabrieks- en bouwvak
arbeider. advokaat, herenkapper en inge
nieur.
Op de Russische „internationale dag
van de vrouw" brengt de regering de
burgers van de staat aan het duizelen
met enkele cijfers: Van de naar schat
ting 223.100.000 inwoners schatting van
januari 1963) zijn er 121.600.000 van het
vrouwelijk en 101.500.000 van het manne
lijk geslacht.
De vrouwen vormen 97 procent van
de textielarbeiders, 14 procent van de
gasfitters, 37 procent van het machine
bedienend personeel, 32 procent van de
bankwerkers, 98 procent van d> kleer
makers en naaisters.
Driekwart van de 500.000 arUen en
48 procent van alle fabrieks- en kan
toorpersoneel zijn vrouwen.
Vrouwen vormen 31 procent van alle
ingenieurs en 32 procent van de advo-
katen.
Volgens de statistieken bezetten vrou
wen 59 procent van alle specialistische
functies in het land.
De Russen gaan 'er prat op dat in
de opperste sovjet (het parlement) 390
vrouwen zitting hebben tegenop Enge
land met 17 en de Verenigcio Staten
met 30 volksvertegenwoordigsters.
In Rusland schuwen de vrouwen de
politiek niet en bereiken zij soms hoge
posities. Op het ogenblik is er echter
geen vrouw in het hoofdbestuur van de
communistische partij te vinden. Kate-
rina Foertsewa, vroeger lid van het
partijbestuur, is thans minister van
Cultuur.
Wat niet ophoudt westelijke bezoekers
aan Rusland te verbazen is dik-inge
pakte vrouwen sneeuw te zien ruimen
of een knap meisje een muur te zien
betpleisteren in een besmeurde overall
Het berust niet alleen op theoretische,
maar ook op praktische grondslag dat
vrouwen zoveel en zo belangrijke pos
ten innemen. Volgens de communisti
sche ideologie hebben vrouwen dezelfde
rechten als mannen, wat inhoudt dat
zij uit specifieke beroepen niet geweerd
worden en overal hetzelfde salaris als
hun mannelijke collega's ontvangen.
De praktische kant van de zaak is dat
Rusland in de tweede wereldoorlog zo
veel mannen heeft verloren dat er bij
lange na niet genoeg arbeidskrachten
zouden zijn als de vrouwen niet wer
den ingeschakeld. Daarbij komt nog,
dat vele vrouwen gaan werken om het
salaris van hun echtgenoot aan te vullen.
Voor de Russen is dit alles een be
wijs dat de vrouwen in hun land niet
langer uitgebuit worden. In de ogen van
de Russische regering zijn het juist de
vrouwen van het westen die onderdrukt
gelegenheid
krijgen hun geest te ontwikkelen.
De sovjet-autoriteiten beweren 'dat in
geen enkel land als Rusland de staat
zo goed voor de vrouwen zorgt Hoe de
behandeling door de echtgenoten is,
wordt in het midden gelaten.
Volgens het regeringsorgaan „Iswes-
tia" vindt men nergens zoveel ki aam
verpleegsters. kleuterscholen en kinder-
bewaarplaatsèn als in Rusland.
(Advertentie)
IVoor betere sportprestaties
Dextrose tabl.
In ;ur ELMA Breda, Tel. 46650
Voor dames, die het zo druk heb
ben, dat ze zelfs niet enige tijd voor
de toilettafel kunnen gaan zitten om
met behulp van een elektrische haar
droger haar kapsel te drogen is nu
een op batterijen lopende haardroger
geconstrueerd, die met een hand om
de hals wordt gedragen. Het toestel
letje veroorlooft de gebruikster rustig
met haar werk voort te gaan, terwijl
haar haardos wordt gedroogd door
een zeer lichte ventilator, die warme
lucht blaast. De temperatuur van de
lucht wordt geregeld door een ther
mostaat en blijft dus constant.
Bankiers gaan het best gekleed in
Engeland, op de voet gevolgd door
acteurs, zo heeft de Britse Textielin
dustrie uitgemaakt. De juristen, die
vroeger altijd zo goed voor de dag
kwamen zijn teruggevallen naar de
derde plaats. De ranglijst ziet er ver
der uit als volgt: 4 aannemers, 5 po
litici, 6 accountants, 7 boeren, 8 hote
liers en architecten, 9 journalisten, 10
ambtenaren.
(Van een bijzondere medewerker)
West-Berlijn is niet rijk aan bouwwer-
kes uit het verre verleden. Doordat de
oude stadskern tegenwoordig tot de oos
telijke sector van de gedeelde stad be
hoort, bevinden zich de meeste histori
sche en artistiek waardevolle gebouwen
voor zover zij dan behouden geble
ven zijn. onbereikbaar aan de andere
kant van de muur. Kort geleden is ech
ter in het vrjje gedeelte van Berlijn een
kostelijk kleinood gerestaureerd, dat al
ie Berlfjners zeer na aan het hart ligt
en nauw met de geschiedenis van hun
stad en het Pruisische vorstenhuis is
verbonden.
Tiet jachtslot Gruenewald nam onder de
tulrijke huizen van de Hohenzollerns in
en buiten Berlijn, steeds een bijzonde
re plaats in. Als eenvoudig jachthuis in
1542 onder keurvorst Joachim de Twee
de van Brandenburg gebouwd, diende
Dit is de installatie die ervoor moet
zorgen dat binnen niet al te lange
tijd iedereen naar de maan kan
lopen. De prijs f 1,50 laat het zelfs
toe ook nog terug te keren.
het als rustoord voor de deelne
mers aan de hofjachten, die bij voorkeur
in het toen nog wilde en oorspronkelijke
Gruenewald gehouden werden. Keur
vorst Joachim, een hartstochtelijk ja
ger, hield nl. in 't bijzonder van de jacht
op wilde zwijnen en juist daarvoor bood
het plezierig dicht bij zijn residentie ge
legen woud, ideale mogelijkheden.
Onder zijn opvolgers geraakte het kas
teeltje helaas bijna in vergetelheid, tot
in 1669 keurvorst Frederik Wilhelm het
bevel gaf het ..tamelijk bekrompen en
vervallen jachthuis" weer te herstellen.
Onder zijn zoon, de prachtlievende ko
ning Frederik de Eerste, onderging het
slot ingrijpende veranderingen. Het in
wendige werd aangepast aan de eisen
van de veranderde tijd, door omvangrij
ke bijgebouwen en schuren ontstond de
ruime binnenplaats. Ook volgende gene
raties droegen het hunne ertoe bij, het
leven in slot Gruenewald niet opnieuw te
doen kwijnen en nog in 1907 hield kei
zer Wilhelm de Tweede hier zijn laatste
hofjacht. Voor de Berlijners echter bleef
het slot aan de oevers van het Grue-
newaldmeer steeds een geliefd doel voor
uitstapjes, des te meer. toen na de eer
ste wereldoorlog het ook voor het pu
bliek toegankelijk werd.
Een hedendaagse restauratie kon het
niet meer in zijn oorspronkelijke staat
doen verrijzen. Men moest zich ertoe be.
palen het wezen van de renaissance in
de 16e eeuw te bewaren en verder terug
te grijpen op de situatie, na de verande
ringen rond 1700. De vuil aandoende
geelachtige pleisterlaag aan de buiten
kant werd verwijderd en door stralend
wit vervangen. Binnen verdwenen de 19e
eeuwse betimmeringen, die gedeeltelijk
zelfs de ruiten bedekt hadden. Plafonds
en wanden werden wit gekalkt, pleister
werk bijgewerkt en het kostbare, alhoe
wel schaarse meubilair anders gegroe
peerd. Het hoofdaccent is nu weer de
middenzaal van de benedenverdieping,
die overeenkomstig het karakter van een
jachtslot, met waardevolle jachttrofeeën
is uitgerust en als eertijds door het
prachtige portret van keurvorst Joa
chim de Tweede in een rood gewaad
wordt beheerst.
De waardevolste verrijking onderging
de van oudsher in het slot bestaande,
kleine maar zeer uitgelezen scnildrij-
engalerij: ongeveer 40 schilderijen, voor.
namelijk uit de 16e eeuw, die vroeger
het Berlijnse stadsslot en in het slot
Mon Bijou hingen. Niet minder dan 13
werken van Lucas Cranach zijn hier nu
verenigd, waaronder kostbaarheden als
.keurvorst Joachim de Tweede als zes
tienjarige". „Adam en Eva" en de be
roemde „Liggende Nimf". Het is wel
zeer waarschijnlijk dat door deze uitbrei
ding enkele van de renaissanceschilde-
rijen op hun oorspronkelijke plaats zijn
teruggekeerd.
Een vrolijke, lieflijke idylle aan de
rand van de wereldstad, waaraan tot nu
toe ook het dicht voorbijrazende grote-
stadsverkeer niets van haar landelijk ka
rakter kon ontroven.
Nauwelijks zal iemand, die op milde
zomeravonden geniet van de serenade
concerten op de binnenplaats, eraan den.
ken, dat de volksmond het kasteeltje
met een huiveringwekkende legende om
rankte
Er wordt hoewel ten onrechte
beweerd, dat na de dood van de vor
stelijke stichter, diens geliefde, de scho
ne klokkengietérsdochter Anna Sydow,
in een kleine ruimte op de middenver
dieping, levend werd ingemetseld.
Foto hoven:
De jachtkamer in het slot
Gruenewald
Binnen enkele dagen mag heel Val
kenburg naar de maan lopen. Tenmin
ste volgens Ben Koster, die dit zelfs
graag zou zien. Want sinds maanden
heeft hij gezwoegd om het iedereen in
Valkenburg mogelijk te maken naar
de maan te lopen. En dit in de letter
lijke zin van het 'woord, want om een
bezoek te brengen aan de maan be
hoeft men over enkele dagen In Val
kenburg niet mer te vliegen. Men
hoeft maar een kleine wandeling te on
dernemen naar de Plenacrtgrot om
binnen een minuut of zes op de maan
te landen. Daarom zeiden we, dat
iedereen binnenkort in Valkenburg
naar de maan kan lopen.
Valkenburg krijgt inderdaad binnen
enkele dagen een toeristische wereld
primeur, waarvoor zelfs de grote luim.
tevaartspecialist, dr. Werner von
Braun, zich buitengewoon intei esseert.
Hij weet er vanaf en de he1» opzet
van deze maanreis heeft zijn oij '.oude
re belangstelling.
ORIGINEEL IDEE
Aan de Valkenburgse journalist Ben
Koster, die als exploitant van de Fan
toomspelonk reeds bewezen heeft, dat
hij over originele ideeën beschikt, komt
de eer toe, dat hij Valkenbuig thans
een wereldprimeur heeft oezorgd. In
de tijd van een half uur zuilen de toeris.
ten een reis kunnen maken naar de
maan, hier enige tijd vertoeven en
daarna weer veilig naar de aarde wor
den teruggestuurd.
„Een paar jaar geleden", zo vertel
de ons Ben Koster, die zo tegen de
vijftig loopt, „zat ik in de trein naar
Amsterdam en las ik in de krant de
verslagen van de eerste ruimtevaarder.
Ze wonden mij niet alleen op, maar
ik kreeg er echt de pest door in. Ik
vervloekte mijn leeftijd en werd echt
jaloers op jongens van een jaar of
twaalf, want ik dacht: die knapen zul-
len het nog mee maken, dat de mens
naar de maan reist, maar dan ben
ik te oud.
En toen dacht ik plotseling een beetje
verder. We weten nu zoveel van de
maan dacht ik, dat we best zelf een
maan kunnen maken. Ik moet toen on
geveer ter hoogte van Roermond zijn
geweest. Tussen Roermond en Eindho
ven was mijn fantasie reeds zo ver,
dat het hele maan-project in m'n hoofd
zat. In Eindhoven aangekomen ik
was op weg naar Amsterdam stap
te ik uit en ging m'n vriend Sjoerd de
Vrij opzoeken, die bij Philips werk
zaam is. Ik legde hem mijn plan uit.
„Luister eens, jongen", zei hij „wij
vei kopen radio's, lampen en t.v.-toe
stellen, maar geen manen". Toch zag
hij iets in mijn plan en hij beloofde
me alle medewerking."
MAANLANDSCHAP
Dat was het begin. En het einde be
leeft men binnen enkele dagen in Val
kenburg. Dan zal de twintigse-eeuwse
burger, enkele jaren vóór dat dit in
werkelijkheid kan geschieden, een reis
naar de maan kunnen maken.
De ruimtereis, die ongeveer zes mi
nuten zal duren, zal zich in niets on
derscheiden van een werkelijke ruimtp-
reis, hoewel de passagiers geen centi
meter van de grond komen. Toch voe
len zij de trilling van de rüimtecabine
en zien zij Nederland met een razen
de snelheid onder zich verdwijnen.
Hoe dit mogelyk is, heeft Ben Koster
ons uitgelegd, maar na zyn technische
uiteenzetting begrepen we er nog niets
van. Het resultaat wordt bereikt door
een ingenieus samenspel van elektro
nische mechanica en optische effecten.
In ieder geval krijgt de passagier in
de ruimte-cabine de indruk dat bij met
een razende snelheid door het heelal
wordt geschoten.
De aarde, die hij door de raampjes
ziet wordt kleiner en kleiner, en plot-
sling ontdekt hij de maan, die gioter
en groter wordt. Na enkele minuten ziet
hij zelfs het maanoppervlak en dan
worden de remmen van het amanpro-
jectiel in werking gesteld. Men is dan
op de maan gearriveerd, dat wil zeg
gen op een station, dat op de maan is
gebouwd Via een sluis bereike ndo be.
zoekers daarna een ruimte, waarin een
tentoonstelling is ondergebracht, die
een volledig beeld geeft van de ge
schiedenis van de ruimtevaart, vanaf
het begin tot het moment, waarop de
mens voet heeft gezet op 'de maan.
Hier blijft het echter niet bij. Na het
bezoek aan deze expositie kan de be
zoeker naar buiten treden om een blik
te werpen op de maan zelf. Voor hem
strekt zich een eindeloos maanland
schap uit. Maantanks rijden er rond
en zonnespiegels draaien er rond om de
energie, die de zon uitstraalt, op te
vasgen. Heel in de verte, tegen de don
kere achtergrond, ziet men de aarde
langzaam rondom de maan draaien,
want op dat ogenblik is de aardbewo
ner maanbewoner geworden.
ORIGINEEL
De aardbewoner ziet dan ook in dit
maanlandschap de raket staan, die
hem over enkele minuten weer terug
zal schieten naar de aarde. De hele
reis aarde-ma an en terug duurt onge
veer een half uur. maar in deze der
tig minuten heeft hij een reis gemaakt,
waarover geleerden eeuwen hebben ge.
dacht
Want deze nieuwe toeristische attrac.
tie van Ben Koster, dit „Cape Kenne
dy-Travel to the moon", is geen goed
kope kermis-attractie. Niemand min
der dan Werner von Braun is ei en
thousiast over. Ben Koster stuurde
hem zijn plannen en kreeg p ompt van
deze wereldberoemde ruimte expert
een uitgebreid schrijven, waarin hij
zijn bijval betuigde voor dit originele
idee. En waarin hij hem enkele techni
sche wenken gaf Ook stuurde hij hem
twee atlassen van de maan en een
dertigtal foto's.
„Ik wens u veel succes", schreef
hij. „en als ik in Europa ben, kom
ik beslist eens naar Valkenburg".
Ben Koster heeft Valkenburg met
zijn Cpe Kennedy inderdaad een toe
ristische bezienswaardigheid bezorgd
van de eerste rang, die eng s ter we
reld. De kunstenaar Jan C. Wegman
maakte hef ontwerp en Philips in
Eindhoven leverde de elektronische ap
paratuur.
Het geheel is, tot in zijn kleinste
bijzonderheden wetenschappelijk ver
antwoord. Dat dit ruimtevaart-station
naast de Fantoomspelonk ligt. van
symbolische betekenis. I nde Fantoom
spelonk werden we teruggevoerd naar
de oertijd van onze beschaving. In Ca
pe Kennedy worden we meegenomen
naar de toekomst, die misschien dich
ter bij is dan men vermoedt. Die in
ieder geval zo aanschouwelijk wordt
voorgesteld, dat zij er voor de bezoe
ker al is.
Valkenburg is de eerste plaats ter
wereld, van waaruit men voor f 1,50
een retourtje aarde-maan kan kopen.
Het Voorlichtingsbureau van de
Voeding heeft een z.g eetpocket uit
gegeven. Eerst wordt in een „stukje
voedingsleer" uit de doeken gedaan
hoe de voeding behoort te zijn samen
gesteld, waarbij natuurlijk de beroem,
de „schijf van vijf" te pas komt.
Vervolgens worden in „Dat is lekker"
onder welke naam het boekje in de
handel wordt gebracht, de artikelen
besproken die ressorteren onder onze
produktschappen: melk, boter, kaas,
peulvruchten. groen' n en fruit,
pluimvee en eieren, vlees en vlees
waren, vis. visconserven, schaal- en
schelpdieren, aardappelen. Met me
dewerking van de Produktschappen i
heeft de schrijfster Lydia Winkel
(die het succes van het boekje niet
meer mocht beleven) een aantal gul
den regels voor elk produkt opge
steld en de huisvrouw kan hiervan
bijzonder veel nut hebben bij het sa
menstellen van de maaltijden.
Recepten en menu's geven ,,de
proef op de som" en aardige illustra
ties verlevendigen het boekje dat
voor de prijs van 1,00 verkrijgbaar
is.