Nationaal communisme
heeft het getij mee
het behoud van uw haar.
STILBÉPAN
Korstmossen trotseren ze Ifs
de felste Poolkoude
BENTLEY
Vi1
Symbiose van zwam en algen
het belangrijkste SIGARETTEN-NIEUWS
sinds de introductie van de filtersigaret
POLIO OP
ORANJE"?
DE COMPENSATE CHARCOAL FILTER
De breuk Peking-Moskou
na Cuba-crisis ontstaan
Zelfs in het
ijs stijgt
het leven op!
KENNER VAN COMMUNISME MEENT:
Mao was altijd
al eigenzinnig
Liberalisatie
In de V.N.
1331
Water controleren
voor consumptie
9
Kubitschek mag
tien jaar geen
politiek bedrijven
NU VOORDELIG NAAR
ENGELAND VAREN
ROOK NU BENTLEY WANT BENTLEY BIEDT U:
Geringe neerslag
Fossielen
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 10 JUNI 1964
(Van een bijzondere medewerker)
De politieke commentatoren zijn het er wel over eens, dat het ideologische
conflict tussen Peking en Moskou het belangrijkste feit van de laatste twee jaren
is. Met recht en reden mag men spreken van een wereldomvattende verschuiving
in het politieke machtsevenwicht. Het conflict gaat immers niet alleen beide
betrokken landen aan, maar het heeft ooj^ zijn weerslag op de westerse politiek
en op het lot van de ontwikkelingslanden. Een deskundige op het gebied van
het communisme, de Berlijnse hoogleraar, prof. R. Löwenthal (auteur van diverse
bekende boeken over het communisme), heeft onlangs in een grote rede te Tilburg
een tweetal vragen gesteld, die vanuit een verschillende gezichtshoek gesteld,
de draagwijdte van het probleem duidelijk maakte. Prof. Löwenthal stelde„Is
er thans een ontwikkeling begonnen, die het ideologisch aspect terugdringt en
naar een meer nationaal getint communisme leidt, of gaat het om een persoonlijk
conflict tussen Kroestjev en Mao Tse Toeng, met als inzet de titel„Leider van
het wereldcommunisme
Ter beantwoording van deze vragen
behandelde prof Löwenthal achtereen
volgens een aantal historische en ideo
logische achtergronden van het conflict.
Als eerste punt wees hij er daarbij op,
dat China nooit een echte satelliet van
Moskou is geweest. Het is op ei
gen kracht, met een eigen strate^
gie en op geheel eigen wijze een com
munistische staat geworden. De Chinese
communistische partij immers ontstond
en werd krachtig op het platteland,
steunde op de boerenbevolking Lange
Mars" van Mao), hetgeen afwij
king betekende van de marxiotisch-leni-
nistische leer van de revolutie „steu
nend op het industrie-proletariaat". De
Chinese communisten werden dan ook
nauwelijks door Rusland gesteund. De
ze isolering zorgde er echter voor, dat
zij de kans kregen de ideologie aan de
Chinese situatie aan te passen. De an
dere communistische partijen weiden
volkomen door Moskou beheerst, btalin
was nl. van menir# dat het wereld
communisme slechts apor machtsm brei-
ding van de Sovjet-Unie gerealiseerd
kon worden en niet door t ra^htige na
tionale communistische staten China
echter heeft z'ch altijd vrij van Moskou
kunnen houden. Mao Tse Toeng werd
in tegenstelling tot de andere commu
nistische partijbazen niet dooi Moskou
benoemd maar heeft zich zei. tijdens
de „Lange Mars" als partijchel opge
worpen en .werd, na lange aarzeli ig,
door Moskou tenslotte noodgedwongen
als leider van het Chinese communisme
erkend. Dit laatste was dus al „geëman
cipeerd" vóórdat er sprake kon zijn
van een Russische overheersing.
Een tweede facet was, dat ]e Chine
zen, rigoureuzer dan Lenin ooit geweest
is meenden het onmogelijke mogelijk
te maken: door gewapende revoiutie
het wereldcommunisme tot stand te
brengen. Een ander verschil was ver
der, dat Stalin zijn tegenstanders een
voudig liquideerde; China daarentegen
trachtte de „dwalenden" door ideologi
sche heropvoeding in het orthodox-com
munistische kamp in te lijven.
Een derde feit: de nationale interes
ses verschilden. Aan de ene kant staat
Rusland als moderne industriestaat en
atoommacht, aan de andere kant China
met zijn bevolkingsprobleem en zijn af
hankelijkheid in militair en economisch
opzicht als gevolg van een nog niet vol
doende tot ontwikkeling gekomen indus
trie. Rusland is als wereldmacht er
kend en heeft via zijn diplomatieke ka
nalen overal in de wereld de mogelijk
heid invloed uit te oefenen, China zit
niet in de VN en is door meerdere
landen nog niet erkend. Voor cL Russen
betekent coëxistentie: „er blijft een te
genstelling maar een wereldoorlog is te
voorkomen. Volgens de Chinezen is co-
existentie alleen mogelijk tussen lan
den met een gelijk maatschappelijk en
politiek systeem. In dit verband criti-
seren zij ook de visie van Rusland ten
opzichte van de zg. bevrijdingsbewegin
gen onder de koloniale en semi-koloni-
ale landen.
Volgens de Chinezen staan nl. de
leiders van die landen (nationale
bourgoisie) in dienst van de vroegere
koloniale landen; door de coëxistentie
met het Westen ontstaat ^en strate
gisch overwicht voor de Amerikanen
en daardoor zullen de ,,half-bevi ydc"
neutrale landen in de Amerikaanse
invloedssfeer komen en niet in com
munistische zin „bevrijd" kunnen nor-
den. Het imperialisme blijft zo in
stgnd en dat kan tot een imsmge-
ling van de communistische wereld
leiden. In het algemeen zijn de C'hi-
nezes bevreesd dat bet politieke over
leg Moskou-Washington op nadelen
voor China uitloopt.
Al deze verschillen boeven echtei nog
niet tot een conflict te leiden en zijn
dan ook niet de oorzaken van bet ge
schil; compromissen zijn mogelijk en
men heeft inderdaad ook jarenlang nauw
samengewerkt. Fundamenteler echtei is
het feit, dat de Chinezen, noewel zjj
met Stalin-Rusland weinig goede erva
ringen hebben gehad, van Stalin toch
twee zaken overnamen. 1 zijn extre
me isolering van het communisme' van
buitenlandse invloeden 2 het belang van
een sterke leider voor een communis
tische staat.
Na de dood van Stalin nu ontstond er
een politiek en ideologisch vacuum en
de onstabiele Russische leiding maakte
het de Chinese leiders mogelijk zich op
te werpen als leiders van d< commu
nistische wereld Het specifieke en met-
orthodoxe karakter van de Chinese re
volutie en binnenlandse politie! deed de
Chinezen de zg. liberale bewegingen steu-j
nen die in de Oost-Europese landen ge
paard gingen met een soort nationaal-
communistische emancipatie. Maar na
de gebeurtenissen in Polen en Hongarije
en hun eigen mislukking van het zg.
,,100 bloemen laten bloeien", gaven de
Chinezen hun ondogmatische en liberale
politiek op en zwaaiden over naar het
meest dogmatische communisme (o.a.
communes).
Zij pleitten voor herstel van de com
munistische eenheid en wilden de au
toriteit van Rusland herstellen. Na
de de-stalini»atie kwamen zii zodoende
tot de overtuiging, dat Rusland ideo
logisch van China afhankelijk was en
dit leidde tot een groter zelfbewustzijn
en het poneren van - „oorspronke
lijke revolutionair" Mao Tse Toeng als
ideologisch leider van et wereldcom
munisme.
In de daarop volgende jaren echtei
ondervonden de Chinezen dat Ruslanu
niet van plan was zich door Mao de
wet te laten voorschrijven. Rusland ging
voort met zijn politiek van voorzichti
ge liberalisatie, o.a. verhoging van het
consumptieve peil van de bevolking
wat leidde tot een drastische beperking
van de hulp aan de Chinese volksic-
publiek. Rusland zag niet af van het.
contact met Eisenhower en weigerde m
de conflicten van China met zijn nabuur
landen onvoorwaardelijk de zijde der
Chinese kameraden te kiezen (India
bijv kreeg economische èn militaire hulp
van de Sovjet-Unie!). Het gevolg was
een heftige ideologische kritiek van Mao
op Kroestjev, hetgeen in de communis
tische verhoudingen een fundamentele
aanval op het leiderschap van Kroestjev
impliceert. Een laatste verzoeningspo
ging (compromisvoorstel) mislukte om
dat de Chinezen niet van plan waren
hun ideologische inzichten prijs te ge
ven. „Lukt het niet via een ideologi- in;
sche ommezwaai van-Mtostedli. dan moetij
het maar door het ondergraven van
Kroest jevs leider schap'', zo is hun rede
nering Stalin tegen Kroestjev" staat
in het vaan van de Chinese communis
ten geschreven.
De gevolgen van deze ontwikkeling
nu zijn:
a. dat Rusland en China de communis
tische partijen elders in de wereld voor
hun standpunt trachten te winnen.
b. dat de buitenlandse politiek niet meer
in onderling overleg wordt vastgesteld
en dat men er zelfs op uit is elkaar
waar het maar mogelijk is, moeilijk
heden te bezorgen (hulp var Rusland
an India bijv.)
De Cuba-kwestie is in dit verband
beslissend geweest; het was het ein
de van de Russische offensieve poli
tiek en een duidelijke scheiding van
wegen tussen de Sovjet-Unie en de
Chinese volksrepubliek. „Cuba" en
„India" waren een demonstratie van
onenigheid t.o.v. de gehele wereld.
Als consequenties van deze ontwikke
ling ziet prof. Löwenthal twee tendenzen
1. voor de Communistische partijen
wordt een keuze tussen Moskou en Pe
king noodzakelijk Maar er ligt voor
hen daarnaast de kans van de twee
spalt gebruik te maken en zich een
grotere zelfstandigheid te verwerven
door aan de keuze bepaalde voorwaar
den te verbinden. De vraag rijst nu:
gaat de ontwikkeling in de richting van
een communisme op nationale basis?
Joegoslavië is al gerehabiliteerd, de Ita
liaanse communisten willen hun vrijheid
van handelen behouden en voelen even
als Joegoslavië niets voor een wereld
conferentie van het communisme met
als doel wederom een soort formele
organisatie" van het communisme in het
leven te roepen. Roemenië verwijt Rus
land en China hun conflict, wil vrijheid,
o.a. op het gebied van de economische
planning (aanval op Kernekon!) en is
evenmin enthousiast voor een wereld
conferentie. Cuba is loyaal jegens Rus
land vanwege de economische voorde
len; maar de Latijns-Amerikaanse com
munisten zijn meer Chinees" georiën
teerd en hoe zal Cuba zich dus ideolo
gisch gaan ontwikkelen?
2 Ten aanzien van de ontwikkelings
landen is het conflict eveneens van
groot belang. Lenin huldigde de opvat
ting: „overal waar mogelijk macht zien
te krijgen Ontwikkelingslanden zijn
hulptroepen voor het communisme
Thans is het echter de mening der
Russische communisten, dat een wereld
revolutie in eigenlijke zin niet direct te
verwezenlijken is en dat men zich voor
alsnog vooral dient te concentreren' op
uitbreiding van de eigen macht, voora!
de economische (hogere levensstan
daard). De Russische economische hulp
aan de ontwikkelingslanden valt dus ge
deeltelijk weg en daarmee voor deze
landen tevens een groot deel van de
ideologische aantrekkingskracht van het.
communisme. Zij vallen terug op de
„concurrent-missionaris", China. Deze
staat is echter niet bij machte Rusland
in deze rol te vervangen. Prof Löwen
thal gaf verder nog als zijn mening, dat
voor Rusland het conflict met Peking
lopend is door het wegvallen van de
hulp aan China. Voor China zelf is on
danks de verse banden met De Gaulle,
het geschil economische bepaald on
voordelig.
De Berlijnse hoogleraar merkte nog
op dat zijns inziens in Rusland zelf
geèn belangrijke „Stalinistische groepe
ring meer bestaat en dat er algemene
weerstand is tegen de Chinezen en hun
„oorlogspolitiek". Hij verwacht in de
toekomst een nog verdere terugtreding
van de ideologie, temeer daa het con
flict met Peking bij de intellectuelen
wel de twijfel moét oproepen, of de
„idee" nog wel zo relevant is. Een ver
dere her-ideologisering, met o.a. grotere
adruk op c|e economische vooruitgang,
gt" in de lijn der verwachting. Het ge
schil met Peking werkt als een kataly
sator op de ontwikkelingen binnen de
Sovjet Unie.
Ten aanzien van de kwestie: Rood
China en de V.N. merkte hij nog op,
dat het inderdaad jammer is dat com
munistische China niet in de V.N ver
tegenwoordigd is. Maar als men Ruud
China in de volkerenorganisatie opneemt
zonder Formosa als een apa'-te staat te
erkennen, krijgt men het volkenrechte
lijk probleem dat Formosa dan een
deel van China is dat met behulp van
de Verenigde Staten wederrechtelijk .ko
loniaal" bezet wordt gehouden. Het ge
volg is vanzelfsprekend een sterke poli
tieke druk in de „anti-koloniale" V.N
Geen enkele vrije staat zou kunnen in
stemmen met een overgeven van elf
miljoen vrije mensen aan de genade
van Mao Tse Toeng.
Het parlementaire mandaat van de
voormalige Braziliaanse president Jusce-
Iino Kubitschek is ingetrokken en zijn
politieke rechten zijn hem voor de tijd
van 10 jaar ontnomen. Er zijn speciale
maatregelen genomen om de veiligheid
en vrijheid van de senator en diens ge
zin te waarborgen, nadat er geruch
ten en persberichten waren geweest, dat
deze werden bedreigd.
Men heeft Kubitschek beschuldigd
van corruptie en wanbeheer in de perio
de van 1936 tot 1961, toen hij presi
dent van Brazilië was.
Kubitschek is door de machtige so
ciaal-democratische partij kandidaat ge
teld voor het presidentschap. De pre
sidentsverkiezingen zullen in oktober
'65 worden gehouden.
(Advertentie)
ZOMER- L-v,
REIZEN
Iets voor U?
Goedkope retours Hoek van Holland -
Harwich per dagboot incl. treinreis
Harwich - Londen v.v. f 81,-
HEENREIS:
Iedere zaterdag van 16 mei t/m 29
augustus en iedere zondag van 12 juli
t/m 16 augustus.
TERUGREIS:
Uitsluitend op zondag 1 of 2 weken
na de heenreis.
Inlichtingen en aanmeldingen (tot
uiterlijk 8 dagen voor vertrek) bij de
erkende reisbureaus.
BOEK VIA DE HOEK
Reis rustig en betrouwbaar
HOEK VAN HOLLAND-HARWICH
Katholiek Vakverbond
Naar aanleiding van de „wormpjes" die
zijn opgedoken in het leidingwater in en
kele steden in het westen van ons Jand
Vraagt het Nederlands Katholiek Vakver.
bond zich af of het niet juist is controle
op de waterleidingbedrijven ter hand te
nemen.
Zou net niet mogelijk zijn aldus
wordt in het orgaan van het NKV „Ruim
Zicht" gesteld wettelijk een biologische
controle voor te schrijven, voordat het
water door honderdduizenden wordt ge
dronken Men mag dan wat schamperen
over het gevaar voor dc volksgezondheid,
dat deze diertjes kunnen opleveren, wij
vinden wormen in een glas water op zijn
zachts uitgedrukt smerig in een land waar
de volksgezondheid hoog staat aange
schreven, aldus „Ruim Zicht".
(Advertentie)
(Advertentie)
U kunt niet meer (en niet minder) doen voor
uw haar dan het dagelijks verzorgen met
Stilbépan. Het tonicum dat haaruitval effec
tief stopt. De haarcream die beslist geen
kalkroos veroorzaakt. De shampoo (4 soor
ten!) voor elk haartype. Stilbépan èn uw
goede zorgen zijn het behoud van uw haar.
pr-
0
DAGRA N.V. DIEMEN
(Van een bijzondere medewerker)
Terwijl de Arctis, het gebied rondom de Noordpool een in zee
drijvend eiland van ijs is, bestaat de Antaretis, het gebied om de
Zuidpool uit vast land. Het is het zesde continent. Waar aarde is kun
nen ook planten leven. Ongeacht de poolkoude, de ijs- en sneeuwvel
den. die het grootste deel van dit vasteland bedekken, bestaat er in
het gebied om de Zuidpool dan ook plantengroei. Het Zuidpoolgebied
was niet altijd met ijs bedekt. Voor de laatste ijstijd (twintig- tot der
tigduizend jaren geleden), bestond er in het Zuidpoolgebied een rijk
plantenleven, dat als de bakermat van het gehele plantenleven op
het zuidelijk halfrond kan worden beschouwd.
Het Zuidpoolgebied is groter dan Eu
ropa en bijna even groot als Zuid-Ame-
rika. Het is bijna geheel met een korst
ijs bedekt, die op sommige punten wel
drie kilometer dik is. Wanneer deze ijs
massa snel zou smelten, dan zou de zee
spiegel van al de oceanen met 60 meter
stijgen en alle werelddelen zouden wor
den overstroomd. Het witte continent is
zeer heuvelachtig. Evenals in de hoge al
pen ligt de sneeuwgras bij drieduizend
meter.
Gedureilde zes maanden van het jaar
bedraagt de gemiddelde temperatuur 60
graden onder nul, maar .temperaturen
van negentig graden onder nul zijn niet
zeldzaam. Gedurende vijf maanden is het
nacht, ook in de zomer kan de zon Slechts
zelden door het voortdurend aanwezige
dikke wolkendek heendringen. Drie dagen
zon per jaar zijn al veel.
Toch groeien in dit barre gebied plan
ten. Zij groeien op de sneeuwvrije -rots
wanden en gedijen betrekkelijk goed.
Bloeiende planten kunnen het in dit kli
maat echter niet uithouden. Vandaar, dat
de Zuidpoolflora bijna geheel uit algen
en korstmossoorten bestaat, uit planter
van lagere orde dus. In de noordpun
van het Zuidpoolgebied worden twee klei
ne bloeiende planten gevonden: de gras
soort deschampsia antarctica en 't anjer
plantje colobanthus crassifolius. Dez
groeien tussen de mossen en zijn nic
groter dan het mos. Zij brengen 't ech
ter maar zelden tot bloeien. Deze plant
soorten komen nog niet zo heel lang in
het Zuidpoolgebied voor. De walvisvaar
ders hebben de laatste jaren zelfs het
over de gehele wereld verspreide gras
soort pao pratentis in het Zuidpoolgebied
gebracht. Voor het overige overheersen
?5
Verscheidene honderden passagiers
van het Nederlandse schip „Oranje"
hebben gisteren tabletten tegen polio
moeten innemen nadat een dag tevoren
een Britse officier was overleden. Het
staat nog niet vast, dat deze aan de
ziekte is gestorven, maar polio is een
van de mogelijkheden
Het verstrekken van het vaccin was
bedoeld als voorzorgsmaatregel. Ei zijn
geen andere ziektegevallen geweest aan
boord van het schip, dat giste»ochiend
in de haven van Wellington aankwam.
chu,
WAAROM NIEUW? Omdat de Bentley
compensate charcoal filter uit twee delen be
staat, n.l. een charcoal binnenfilter en een
selectief eindfilter. De Bentley compensate
charcoal filter biedt duidelijke voordelen
boven gewone filters.
Charcoal filters werden in Amerika voor het eerst op grote
schaal gebruikt en hebben daar een grote omwenteling te
weeggebracht. De Bentley compensate charcoal filter is
opgebouwd uit werkzame deeltjes geactiveerde houtskool.
De wetenschap maakt van deze veredelde houtskool veel
vuldig gebruik, o.a. voor zuivering van lucht. Daardoor nu
wordt Bentley zo mild en aangenaam zacht. De zuiver witte
eindfilter van Bentley vervult een bijzonder selectieve
functie en iaat het volle Bentley aroma ongehinderd door.
Bentley biedt U de zekerheid van een waar
lijk zuiver rookgenot en niet alleen door de
verfijnde melange van de beste tabakken die
voor geld te koop zijn, maar ook en vooral
door de werking van deze beide filters in één.
have a bentley |T (je perfecte combinatie van de beste sigaret en de beste filter
POR BENTLC'
N.V. CIGARETTES IMPORT COMPANY V/H A. J. bLO,\, oCHEVENINGEN.
korstmossen, waarvan al meer dan S00
antarctische soorten bekend zijn.
Korstmossen zijn tweeslachtige wezens:
zii bestaan uit een zwam en een alge,
die in symbiose leven. Prof. Fpilmann
een bekende Zuidpoolonderzoeker. wijst
er op, dat juist aan de levenskansen van
de zwam zowel als de alge juist dit kors -
mos zijn weerstandskracht ontleent,
waardoor het in het z.uldP°°1?eL1te)'vèr
leven kan blijven. De alge beschikt over
bladgroen en kan koolstof uit de lucht
opnemen (assimileren). De zwam voedt
zich met de daaruit ontstaande organi-
sche verbindingen. De zwam lever aan
de alge het koolzuur, nodig voor zijn
alemhaling, die de alge eve"ee"sa®ss'?1r:
leert en als het ware voor de zwam ver
der verwerkt. De zwam revancheeit zich
met water en opgeloste voedingszouten.
Het samenleven is voor beiden voor
delig, hoewel dc zwam de gr'"lt.s(t« is
en er dus het meest van profiteert.
De zwam vangt de alge telkens in zpn
draden en zuigt deze uit. maar levert
daarvoor geen tegenprestatie. Men
noemt dit „helotisme' De zivam- en
algen-componenten kan men afzonder
lijk kweken, brengt men ze dan el
kaar dan ontstaat een nieuw korstmos.
De korstmossen zijn volgens prof.
i-ollmann altijd de laatste v°orPf
ie vegetatie ook in de hooggebergten
•lders ter wereld. Vele korstmossoorten
Jen er uit als kleine planten van hogere
>rde Zij kunnen een opmerkelijke om-
ang bereiken. Follmann zag be"
jossoort in het Zuidpoolgebied die een
.oorsnee had van 30 centimeter en dan
■ok de grootste plant in dit gebied was.
Iet is de navelmos ompahlodiscus antai-
Het is bet navelmos omphalodiscus fin*
carcticus.
Volgens de geleerden zijn de meest
merkwaardige planten wel de ijsalgen.
Deze leven zonder aarde in het ijs. iij
vormen daarin grote rode en groene vlek
ken Dit „cryptoplankton" vangt met be
hulp van zijn donkere kleur
kleuren absorberen meer licht dan lichte
kleuren gedurende de enkele heldere
middaguren genoeg zonneencrgie om
micro-aquaria" te doen ontdooien waar
in zich de korte levenscyclus van de alg
voltrekt. Het betreft dus een wateralge.
Waar planten zyn, leven ook steeds
bacteriën. Niet dc koude is de factor
die de levensduur beperkt, maar de
droogte. In de Antaretis valt maar wei
nig neerslag. Dit continent is niet al-
leen 'n woesiijn van ijs. maar ook van
droogte. De luchtvochtigheid is gering,
de weinige neerslag valt meestal in de
vorm van sneeuw. De Zuidpool-flora is
veel armer aan soorten dan de Noord-
pool-flora.
In de arctische toendra groeien nog
honderd bloesemdragende planten, in de
antarctische toendra maar twee. In het
Zuidpoolgebied blijven slechts 5o00 viei-
kante kilometer gedurende korte tijd van
het jaar sneeuwvrij, in de arctische toen
dra wel een miljoen vierkante kilometer.
Bovendien ontneemt de rijke zeevogel
fauna in het Zuidpool-gebied aan de plan
tengroei nog het grootste deel van de
bruikbare ruimte. De vogels leveren
daarvoor wel de guano, de mest waaiuit
de planten nitraten en fosfaten voor hun
voeding kunnen betrekken.
Het geringe watergehalte van de ant
arctische planten stelt hun in staat ge
durende lande ti:ö temperaturen van id
araden onder nul te verdragen. Zij heb
ben geen structurele bescherming tegen
koude ontwikkeld. De korstmossen nemen
nog bij 23 graden onder nul koolzuur op,
terwijl bloeiende planten al bij 6 graden
onder nul ophouden te assimileren. Vele
Antarctis-mossoorten hebben zich zo zeer
op dc aldaar heersende temperaturen
ingesteld, dat zij alleen nog maar bij
lage temperaturen goed assimileren.
Worden zii aan warmte blootgesteld,
lan faalt hun assimilatie. Bij extreme
koude houdt hun assimilatie weliswaar
ook op. maar ze beginnen meteen weer
zodra de temperatuur iets minder laag
is.
Eenandere botanicus, dr. Lange heeft
onlangs eens het gedrag van korstmossen
in de Alpen onderzocht. Zij gedragen
zich net als de korstmossen in het
Zuidpoolgebied. Hun weerstandsvermo
gen is zelfs nog groter. Hoe zich de gas-
wisseling en de vorming van energie
in de korstmossen bij extreem lage tem
peraturen voltrekt, heeft men nog niet
kunnen ophelderen Het plantenleven in
het Zuidpoolgebied begon vondsten
en fossielen hebben dit bewezen - op het
zelfde tijdstip ais op het overige deel van
de aarde. Enkele korstmossoorten in de
Zuidpoolrotsen zijn al meerdere duizen
den jaren oud. Dit heeft men door middel
van ..lichenometrische" opmetingen van
doorsnee en groeitempo kunnen vaststel
len De toendravegetatie in het Zuidpool
gebied heeft de laatste ijstijd doorstaan.
Zii zochten hun toevlucht in de hoge niet
met ijs bedekte bergen van di< vasteland.
Men kan de antarctisch" planten dan
ook voor een deel als „levende fossielen
beschouwen.
