BE
Dankbaarheid bij viering
koperen bedrijfsapostolaat
Eif feitoren: Fr ankrijks trots,
W etsoj
Wandeltocht
Bergen op Zoom erg zwaar
NADAT ER VEEL RUZIE OM WAS GEWEEST
Monsterprestatie van
een kleine, grote man
Europees
voetbal
Waar zijn ze gebleven?
BEZINNINGSREDE VAN MGR. DE VEE
Grondaankoop „De kinderen
de Kerf aangehouden
Robbie
er
CouveNAVO
is ouderwets
Tennis
Diversen
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 1 JUNI 1964
H. Matser ridder
Sint Silvester
RAAD SINT-JANSTEEN
MARKTEN
Inauguratie
Fantastische plannen
Oude dag
104e JAARGANG
Internationale Milaan zal met Fc Bo-
logne uit moeten maken welke club
kampioen van Italië zal worden. Uit
slagen laatste competitiedag: Bari-Fio-
rentina 2-0, Bologne-Lazzio 1-0, Genua-
Juventus 3-1, Internationale-Atalante
2-1, Mantua-Lanerossi 0-0, Modena-
Messina 0-0, Roma-Catania 4-4, Spal-
Milaan 2-4, Turijn-Sampdoria 2-1.
XXX
Uitslagen van de Frankrijk gespeelde
voetbalwedstrijden In de eerste divi
sie: Strasbourg-Rennes 2-1, Sedan-
Saint Etienne 3-0, Racing Parijs—Nice
3-2, Monaco-Stade Frangais 0-1, Lyon-
Stade Reims 3-1, Angers-Nimes 0-1,
Nantes-Bordeaux 4-1, Valenciennes-
Rouaan 2-1.
Na 33 wedstrijden heeft Saint Etienne
de leiding met 43 punten, voor Mona
co met 39. Nice sluit de rij met 23
punten.
Manuel Santana en Margaret Smith
zijn de grote triomfators geworden van
de internationale kampioenschappen
van Frankrijk. Santana veroverde de
tel in het heren enkelspel op Nicola
Pietrangeli (63, 6—1, 46, 75).
Maragreth Smith versloeg Maria Bueno
(5—7, 6—1, 6—2).
In de finale van het heren dubbelspel
zegevierden Roy Emerson en Ken
Fletcher 'Australië) met 75, 63.
3—6, 7—5 over hun landgenoten John
Newcombe en Tony Roche. Gemengd
dubbelspel: finale: Ken Fletcher-Mar-
gareth Smith (Australië)- Gred. Stolle-
Lesly Turner (Australië) 63, 64.
Het Oostduitse amateur-elftal heeft in
Leipzig in het kader van het voor-
Olympisch toernooi een gelijkspel be
haald tegen Rusland (1-1). De doelpun
ten waren van Frenzel (Oost-Duits-
land) en Swidow (Rusland). Zuid-Ko
rea versloeg Seoel Zuid-Vietnam met
30 en Roemenië klopte Bulgarije met
1-0.
De bekende oefenmeester Bonsema
heeft besloten zijn carrière nog niet te
beëindigen. Hij heeft opnieuw voor een
jaar getekend bij „Veendam".
In een wedstrijd voor het Olympisch
kwalificatie toernooi heeft Ghana in
Accra met 2-1 van Tunesië gewonnen.
Bij de rust had Ghana met 1-0 de lei
ding. De tweede wedstrijd wordt in
Tunis gespeeld.
De Brit Donald Campbell heeft zyn
poging om het wereldrecord voor vier-
wielige auto's te breken uitgesteld,
omdat door een sterke wind de stató.
liteit van zijn door een straalmotor
aangedreven voertuig verminderd was.
De Nederlandse Basketbal Bond
heeft besloten een beperkte vorm van
reclame in wedstrijdzalen en trainings-
pakken toe te laten. Reclame op wed-
strijdkleding blijft echter verboden.
Uitslagen van 100 mijlrace zeilen op
het IJsselmeer:
Rorc-klasse 1 en 2: (4 deelnemers):
1. Ir. Th. Tromp de Witte Raad. Klas
se 3: 22 deelnemers: 1. W. Kuhne,
Noordzee; 2. W. van Duyl, Thalata, 3.
A. E. Dudok van Heel Dogger. Rorac-
klasse 4: 19 deelnemers: 1. M. Dudok
van Heel Amuthe; 2. S. Kroes, Thor;
3. W. Visser, Stenvis. Ronde en plat
bodem-jachten (gezeilde afstand 25
mijl met 6 deelnemers).: 1. J. F. Du
dok van Heel Tresoor; 2. Mr. K. de
Waard, De oude Willem.
De uitslagen van de partijen gespeeld
in de negende ronde van het Interzone-
toernoot: VranesciPortisch 01; Iv-
kovEvans afgebroken; RossettoRes.
hevsky 0—1; Larsen—Lengyel afgebro
ken; QuinonesBilek lili; Darga—
Berger afgebroken; TringovBenko af.
gebroken; BronsteinPerez 10; Tal—
Porath 1—0; SteinGligoric afgebro
ken; SpasskiFoguelman 10; Smys-
lovPachman lili; SpasskiSmys.
lov 1/2—1/2.
Dallas Long heeft tijdens kogelstoot
kampioenschappen in Los Angeles de
ornde bal liefst 20.20 meter ver ge
gooid, een resultaat, waarmee hij nog
lang niet tevreden is. Voor de Olympi
sche Spelen beginnen wil hij een af.
stand van 20.42 meter kunnen halen.
De hockyeyteams van West- en Oost-
Duitsland zijn in het kader van het
Olympisch toernooi van Tokio tegen el.
kaar in het strijdperk getreden. De
Westduitsers wonnen met 42.
De Italiaan Mannirni heeft tijdens in-
ternationale gewichthefwedstrijden met
een gewicht van 360 kg in de vederge-
wichtklasse de Pool Novak (357,5 kg)
en de Olympisch kampioen de Rus
Eugen Minajev (355 kg) verslagen.
De Nederlander Cees van Dongen heeft
op het circuit van Zolder bij Hasselt
een wedstrijd in de 50 cc-klasse gewon
nen. De afstand van 50 km legde hij af
in 30 min. en 24 seconden. In de 250
cc-klasse werd hij derde. De afstand
van 76,6 km legde hij af in 37.50,7.
Het Nederlandse dameshandbalteam
heeft in Ossweil met 93 van West-
Duitsland verloren. De Nederlandse
treffers kwamen op naam van Ineke
Booih. Lonnie Wessels en Willy de
Mare-Molenaar.
Dit zijn de Poolse amateur-wiel
renners Roman Chietj (links) en
Wlademar Slotuinski (rechts) die
hebben deelgenomen aan Ólym-
pia's Tour door Nederland en die
daarna in Nederland zijn onder
gedoken. Hun ploeg is zonder hen
met een vliegtuig van de LOT van
Schiphol naar Warschau gevlogen.
De foto werd vorige week donder
dag in Amsterdam gemaakt bij
de start van Olympia's Tour.
(Van onze verslaggever)
De zesde Internationale nacht tocht van
Vlissingen naar Bergen op Zoom is weer
ten einde. Enige honderden wandelaars
uit het gehele land en uit België, Duits
land en Engeland hebben met meer of
minder moeite de 75 kilometer langs de
eindeloze Zeeuwse weg naar Bergen op
Zoom gewandeld.
De 267 wandelaars, die na middernacht
uit Vlissingen vertrokken troffen het
meest ideale weer dat men zich kan
denken: zacht en windloos. De meesten
van hen lieten zich wellicht daardoor
verleiden tot een tempo, dat zoals later
bleek aanzienlijk te hoog was. Zo hoog,
dat de eerste wandelaars zich twintig
minuten voor het controlebureau in café
de Landbouw te Goes werd geopend
reeds meldden. Het was niet verwonder
lijk dat vele wandelaars tussen Goes en
Rilland, waar de tweede rust plaatshad,
hiervan de gevolgen moesten dragen. Het
„verse bloed" de 142 wandelaars, die
vanaf Goes de veertig-kilometertocht
liepen hield aanvankelijk de moed
er in, maar daarna steeg- het aantal uit
vallers aanzienlijk.
Er waren, toen men dan eindelijk in
Bergen op Zoom arriveerde, 37 uitvallers,
onder wie zeven Engelsen, negen Duit
sers en twee militairen van de Neder
landse marine. Dat betekende niet, hele
maal niet zelfs, dat alle overigen nu
zo fit als een hoentje de Korenbeurs
binnen stapten. Voorafgegaan door de
drumband van Odiles-Rapid, UDI en de
Valkenjagers van de l.t.s. O.L. Vrouw
ter Duinen te Ossendrecht strompelde het
leger wandelaars van het paviljoen Ro-
zenoord naar de Korenbeurs, rijk bela
den met bloemen weliswaar en toege
juicht door vele supporters maar kenne
lijk slechts bezield van één gedachte: zo
snel mogelyk zitten. Men mag zich af-
vragen of deze tocht wel dat sportieve
succes is geworden, wat men er van mag
verwachten. Er waren bepaald situaties
die men nu niet een propaganda voor de
wandelsport kan noemen. Dat er toch
velen waren, die deze tocht met plezier
gewandeld èn volbracht hebben, mag
voor de organisators de Bergen op
Zoomse Wandelsport Vereniging aan
leiding zijn een volgende maal wat meer
te letten op de conditie van de wan
delaars.
De uitslagen van de voetbalwedstrijden
die gelden voor de sporttoto Van deze
week, luiden: Vlissingen-Quick '20 1-2;
Quick '20-Vlissingen 2-1; Hertha-Feijen-
oord 1-0; Eintracht br-DWS 2-0; Kaisers-
lautern-Enschede 0-0; NAC-Saarbrucken
3-0; Italië-Spanje 1-2; Nederland-Malta
3-3; Engeland-West-Duitsland 0-1; Frank
rijk-Griekenland vervalt; Luzern-Bazel
3-2; Servette-Biel 3-0; Zurich-Grasshop
pers 5-1; Grenchen-Chiasso 3-1.
Juist ingevuld zag het totoformulier er
als volgt uit: 2-1-1-1-3-1-2-3-
2 - x - 1 - 1 - 1 - 1.
De 311.468 Nederlanders, die deze week
in de „gemengde" toto speelden, hebben
een bedrag van f 346.340.— ingelegd. Van
deze som is f 68.575.beschikbaar voor
de eerste prijs, de tweede prijs bedraagt
f 45.717.
Er was zondagavond pas één melding
binnen van twaalf punten.
In de Palmstraat
damse Jordaan is de
oude Robbie van
raam van zijn oudl
driehoog gevallen el
lager op -de sfroafl
men. Wonder boveiv
de kleuter, die is
het Emma-kinderzieki
sterdam, slechts een I
schudding opgelopeiï
OP ROZENBURG is
grondwerker H. Pijper
door een auto aangered eifl
ven gekomen,
weg over.
EX-NAZI Zech-Nenritwic 1
uit een Duitse gevangenis
op „advies" van Egypte
trokken naar Ethiopië Ni
nelijk geen ruzie krijgen T
Nenntwichs uitlevering ge
PEKING is niet bereid
grensgeschil uit te prail
vermoedelijke opvolger
Nehroe.
ALS EEN Amerikaan in 1
gearresteerd moet dit bi
aan de V.S.-consul in
bekendgemaakt en moet
se functionaris toi de aii
toegelaten. Dit is de iil
Amerikaans-Russische ovl
gisteren in Moskou is ol
DE ONTHOOFDE zeemJ
haven van Kopenilagen il
geheel hersteld op haar p,
hoofd is opnieuw gegoten.
Weersverwachting van
geldig tot vanavond:
Bewolkt met plaatse
buien. Overwegend ma
oostelijke wind. Koel.
Vandaag: zon onder
Maan onder 10 42 uur.
Morgen: zon op 4.24 ui
1.49 uur.
Uitgave: N.V. Uif
DirecteurDrs. Wl
Hoofdredacteur: Jl
Redactieraad J. Ni
C. J. v. Hootegem,
Mes, mr. H. M. L.
Vercauteren, L. J.
Bureau Breda f
fel. 22341 (5 lijnen)|
Bureau voor de
(Van onze correspondent)
De aanwezigheid van Mgr. G. de Vet,
de bisschop van Breda, bij de feestelijke
herdenking van 12 jaar bedrijfsaposto
laat in liet bisdom Breda, die zaterdag te
Etten plaats vond, gaf aan dit toch al
stijlvolle feest een aparte sfeer. Na de
H. Mis die door honderden werd bijge
woond en waarin pater P. Pisters s.m.,
de bedrijfsaalmoezenier in de Zeeuwsch-
Vlaamse kanaalzone, de feestpredikatie
hield die van grote dankbaarheid ge
tuigde, werd de viering, die uiteindelijk
een bezinning werd, voortgezet in de
eenvoudig smaakvolle versierde vee
markthallen.
Tijdens deze bijeenkomst werd de heer
H. Matser, door Mgr. de Vet, geridderd
in de Orde van de H. Silvester.
Van de nieuwe ridderschap maakte
hoofdaalmoezenier M. Huybrechts gewag
in zijn welkomstrede.
Tezamen met de oud-directeur van de
H.K.I. de heer Ch. Stulemeijer, die op het
ogenblik buitenlands vertoefde, heeft de
heer Matser aan „de wieg" van het be
drijfsapostolaat gestaan en er tot op de
dag van vandaag zijn grote zorg aan be
steed.
Met grote dankbaarheid de opdracht
herdenkend die hij 12^; jaar geleden van
zijn voorganger, mgr. Baeten kreeg om
het bedrijfsapostolaat in het bisdom
Breda te starten, heeft mgr. De Vet voor
zijn gehoor enkele van de zeer vele ge
dachten ontwikkeld over de christelijke
arbeidsopvatting zoals die in het be-
bedrijfsapostolaat moeten gerealiseerd
worden.
Dat er iets bereikt is schreef de bis
schop voor het grootste gedeelte toe aan
de vakverenigingen, de overheid, het
overleg tussen vakverenigingen en on
dernemers en het sociale bestel in ons
land. Tegelijkertijd sprak mgr. de Vet er
*ijn bezorgdheid over uit, dat de reli
gieuze en theologische, alsmede de filo
sofische bezinning op een christelijke
arbeidsethiek, de brede lagen van onder
nemers en werknemers amper beroert.
De bisschop wees erop hoe vroeger
woon- en arbeidsmilieu dicht bij elkaar
lagen en elkaar beinvloedden.
Thans zijn dit van elkaar vervreemde
werelden geworden. De man in de in
dustrie kan daar andere opvattingen hul
digen dan in het gezin. Rechtvaardig
heid b.v. heeft een verschillend be
gripsinhoud gekregen. In de dagelijkse
praktijk wordt arbeid te weinig gezien
als een bijdrage tot het beter bewoon
baar maken van deze aarde en als een
dienst aan de mensen, zei mgr. de Vet.
Datgene wat niet uit het initiatief van
christenen is ontstaan kan desondanks
naar zijn innerlijke aard christelijk zijn.
Het streven om de wereld zo veel mo
gelijk voor allen bewoonbaar te maken,
om allen in staat te stellen tot een rede
lijke mate van wereldgebruik, is zeker
christelijk, zei de bisschop.
Na een korte pauze ontwikkelde mr.
H. Velu, directeur-secretaris van P. de
Gruyter n.v. te 's-Hertogenbosch, in
een soms geestige inleiding enkele ge
dachten van de feestrede die de bis
schop even tevoren had uitgesproken.
De koers van het bedrijfsapostolaat is
bij deze feestviering weer duidelijk voor
ieder die er zijn krachten aangeeft en
dit kan als de grote verdienste van dit
feest gelden.
De bedrijfsaalmoezeniers zijn er niet
om ontevreden arbeiders de gelegenheid
te geven „aan een boezem uit te huilen"
zoals mr. Velu in zijn rede opmerkte.
Het bedrijfsapostolaat is om de werkge
vers en werknemers te leren dat zeker
in de industrie eerbied voor de mens
d esterkste motor is om het bedrijf voort
durend op volle toeren te laten draaien,
zoals alle betrokkenen dat graag willen.
Dat deze dag voor de gespreksgroe
pen een diepe betekenis heeft gehad
bleek uit de dankwoorden namens de le
den, van de heer Karremans (Terneu-
zen).
De heer H. Matser (derde van rechts)
getooid met zjjn ridderorde. Naast
hem ziet men burgemeester Oder-
kerk van Etten-Leur.
(Van onze verslaggever)
Het was de bedoeling dat de raadsver
gadering van St.-Jansteen, die vooraf
ging aan een excursie naar de kanaal-
werken, kort zou duren. Men had echter
nog drie kwartier nodig om de agenda
af te werken. Eén punt, een voorstel tot
aankoop van grond van „De kinderen
De Kerf", ten behoeve van de verwezen
lijking van het exploitatieplan „West",
werd aangehouden. Over dit punt is in
een enige maanden geleden gehouden
vergadering al geruime tyd van gedach
ten gewisseld. Ook toen moest het voor
stel worden aangehouden.
Een voorstel, een motorcirkelmaaier aan
te kopen werd aangenomen nadat men
over de aankoop lang gewikt en gewogen
had. De heren Van Acker, Stevens en
Van den Berg informeerden of meer dan
één offerte was aangevraagd. Toen dat
niet het geval bleek te zijn „we heb
ben met de leverende firma bijzonder
prettige ervaringen", zei burgemeester
mr. J. I. M. Reuser kreeg men van
het college van b. en w. de belofte, dat
bij volgende voorkomende gelegenheden
zoveel mogelijk plaatselijke zakenlieden
offertes zullen kunnen indienen. Een voor
stel de slotwijziging in de begroting 1963
van de Gemeentelijke Instelling voor
Maatschappelijke Zorg goed te keuren
kon geen genade vinden in de ogen van
de heer Van Acker. „Ik heb destijds niet
de verantwoording voor deze, begroting
willen nemen", betoogde hij. Hij stemde
ook nu tegen.
De aankoop van een perceeltje grond
aan de Molenstraat, aansluitend op het
grotere stuk, waarvan de gemeente in
een vorige vergadering het recht van
erfpacht kocht ten behoeve van de stich
ting van een nieuw hulppostkantoor,
achtte de heer Van Acker voorbarig.
„Men weet nog niet, of het stukje nodig
zal zijn bij de bouw van het kantoor",
argumenteerde hij. Burgemeester Reuser
betoogde, dat de architect bij het ont
werp voor het nieuwe kantoor er re
kening mee zal moeten kunnen heuilen,
gemeente deelneemt in de „Fraude-risico
onderlinge van gemeenten", werden met
hamerslagen afgedaan.
Op de vergadering volgde de excursie
naar de kanaalzone. Onder leiding van
ir. A. J. Beenhakker van rijkswaterstr,at
bezocht men de verschillende in uit
voering zijnde werken, terwijl ook het
spaarbekken van de waterleidingmaat
schappij in de Braakman werd bezich
tigd.
dat men de beschikking he«ft over het
bedoelde stukje grond.
De heren Van Acker, Van den Berg
en Vonk stemden tegen het voorstel. De
andere punten, het voorstel ontruimings
termijn van verschillende onbewoonbaar
verklaarde woningen te verlengen met
één jaar, dat tot het verlenen van een
subsidie van f 100,. aan de r.-k. hogere
landbouwschool te Roermond en dat tot
verhoging van het bedrag, waarmee de
BERGEN OP ZOOM 29 mei Sla 4-6,
spinazie 8-22, prei 30-60, selderij 60-80,
kervel 50-110, uien 20, bl.kool 12-76, sav.
6-10, spitskool 12-14, tomaten 160-210 peu
len 250-350, bospeen 40-56, waspeen 60-74,
komk. 22-32, radijs 7-11, postelijn 15-20,
aardbeien 50-115 p.d., asperges aa ex 320
aal 320, a ex 296, al 290, a afw 165, b ex
257, bl 200, b afw 120, cl 140, dl 135, el
70, e2 50', stek 29, ondereind 20, c ex 170.
MIDDELBURG, 29 mei Aardbeien
D. Evern. I 97-110, II 73-102, III 72-80,
Regina 106-112, 93-108, Cambridge Vi
gour 99-108, 83, Talisman '11. Tomaten:
A II 182-214, B I 197, B II 193-215. C I
173, C II 159-172, cc 1 138-148, CC II 147,
Kriel 82, Asperges 163-361. Nieuwe aard
appelen: Grote 148-153, Drielingen 139,
Kriel 111-112, Komkommers groen: 75-
90 44-51. 60-75 35-51, 50-60 23-41, 40-50
15-28, 30-40 17-27, Krom per kg 17-33.
.Groenten: Sla 4-9, Rabarber 4-9, Andij
vie I 16-33, II 15-24, Spinazie I 37-48, II
26-53, Postelein I 36-45, II 40-44, Bospeen
65-93, Radijs 6,5-22, Sjalotten 54-59, Was
peen 129, Bloemkool: 4 st. per kist 59-
74, 6 st. per kist. 30-61. 8 st. per kist 16-
38, 10 st. per kist 14-22, 12 st. per kist
12-17, Boskroten 33-61, Uien 11-19, Spits
kool 13-33. Peulen 400, Prei 13-17.
(Eigen buitenlandse dienst)
„Ken jij", zo vroeg ons een vriend, „de overeenkomsten tussen Mau
rice Chevalier en de Eiffeltoren?" „Dröle de question!", antwoord
den wij, „wat een gekke vraag!" „Alle twee zijn zij grote, Franse
vedetten. Zij zijn beiden vijfenzeventig jaar oud en alle twee doen zij
de wereld dromen van parijs!" De oude vedette van het Champ-de-
Mars heeft heel wat merkwaardige en dramatische gebeurtenissen
meegemaakt. De nog stevige, metalen reus heeft twee oorlogen be
leefd en drie internationale exposities- Vanaf driehonderd meter hoog
keek zijn ijzeren gezicht over het Parijs van de „Belle Epoque", van de
Charleston en naar de vermaledijde uniformen der Duitse bezetters.
Ongestoord gaat nu zijn blik over het Parijs van de vooruitgang.
De officiële geboortedatum van de
„Tour Eiffel", 31 maart 1889 was
een koude dag. Nadat de klok
ken van de hoofdstad al lang
het angelus geluid hadden, stond een
grote groep vooraanstaande personen
zich warm te trappelen aan de voet
van de toren.. Rondom was men druk
bezig met het bouwen van de pavil
joenen van de Internationale Expositie,
welk de 6e juni geopend zo worden.
Niemand scheen echter aandacht te
schenken aan de half afgewerkte expo
sitiegebouwen. Op deze 31e maart 1889
had men slechts interesse voor de crea
tie van monsieur Eiffel, zijn „Tour
het hoogste monument ter wereld,
dubbel zo hoog als de obelisk van
Washington. Gedruende vijftig jaar zou
de Eiffeltoren het hoogste monument
ter wereld blijven.
Opeens sprong iedereen in de hou
ding: de Republikeinse Garde had de
,Marseilla -e" ingezet. Toen het volks-
ied ten einde was, sprong een vief,
klein, baardig mannetje naar de trap
van de toren: monsieur Eiffel. Ieder-
oei voelde het; dit was oen historisch
moment. Achter de vader van de toren
begonnen de leden van de Parijse
gemeenteraad en een vijftigtal genodig
den aar de eerste klim naar de top
van het oneindig hoge gevaarte. Zich
we] bewust van net plechtige van het
gebeuren betrad iedereen ingetogen de
ijzeren trap. Menig gezicht was echter
niet in staat een zeker gevoel van
a> "si te verbergen
De Franse minister van buitenlandst
zaken, Couve de Murville,heeft in
Madrid een frontale aanval gedaan op
de N.A.V.O., die hij „ouderwets" noem
de.
Hij heeft een officieel bezoek van vier
dagen aan Spanje gebracht.
„Frankrijkvindt dat de N.A.V.O. ouder,
wets is omdat zij niet genoeg ruimte
biedt voor ontwikkeling van de nationale
verantwoordelijkheid van elke staat", zo
verklaarde hij.
Over Spanje zei Couve dat Frankrijk
Spanje's rol in de defensie van West-
Europa „belangrijk" achtte.
In een Frans-Spaans communiqué
wordt o m. gezegd dat Frankrijk „zich
bewust is van de groeiende betekenis
van de taak die Spanje bij de verdedi
ging van Europa te vervullen heeft".
De Franse minister heeft in een onder
houd met generaal Franco een gedetail
leerde uiteenzetting gegeven van de
ideeën van president De Gaulle over de
militaire verdediging van Europa.
Men was niet klaar gekomen met
het installeren van de lift. leder een
hield stevig met de ene hand de trap-
leuning vast en met de andere zijn
klakhoed, terwijl de wind oneerbiedig
speelde met de lange jasslippen. Een
afgevaardigde, die bijzonder aan hoog
tevrees leed, bond zijn zakdoek voor
de ogen en besteeg de trap aan de hand
van een vriend.
Op de eerste verdieping werd even
tialt gehouden om het verbaasde gezel
schap Parijs van uit de hoogte te la-
t n bewonderen. Eiffel profiteerde van
leze pauze om de hoge herer te ver
ellen hoeveel kilo's ijzer, bouten en
chroeven hij voor zijn toren nodig had
»chad. Daarna zetten de kwieksten en
Aoutmoedigsten de klim voort. De
anderen bleven zitten wachten op de
oanken van het eerste balkon.
Slechts twintig genodigden bestegen
ie 1710 treden tellende trap en haal-
ien de top. Op de bovenste verdieping
hees Gustave Eiffel de Franse drie
kleur, een vlag van 7,5 bij 4,5 meter,
welke daarna, elke week door een
nieuwe moest worden vervangen.
Met al de adem, waarover de twin-
tig, na de vermoeiende klim nog be
schikten, werd hoog boven Parijs, de
..Marseillaise" gezongen, waaraan de
president van de Parijse gemeente
raad een spontaan „Glorie aan man
sier Eiffel en aan zijn medewerkers!
Leve Frankrijk!" koppelde. Het enthou
siasme van de hoge heren was echter
niet in staat hen ongevoelig te maken
voor de grote, heersende koude. Toen
dan ook iemand voorstelde orr de
plechtigheid op de begane grond voort
te zetten, was iedereen het hiermee da
delijk eens.
Beneden stonden verscheidene dele.
gaties opgesteld met boeketten bloerrten
voor Gustave Eiffel, wiens naam die
d^.g opgenomen werd in de geschiedenis.
Gustave Eiffel stamde uit een Rijn
landse emigrantenfamilie. Een zekere
Johann Boenickhausen emigreerde als
jonge man van Keulen naar Parijs, waar
hij een vrouw vond en een betrekking
aL boswachter van de domeinen van
Lode wijk XIV. Het beviel hem zo
goed in Frankrijk, dat hij de Franse
nationaliteit aannam Zijn naam, moei
lijk uit te spreken voor de Fransen,
veranderde hij iin die van Eiffel.
De zonen van Johan Eiffel verwier
ven in Frankrijk en in het buitenland
grote bekendheid als tapijthandelaren.
De vader van Gustave Eiffel, die niets
voor de handel voelde, ging op zestien
jarige leeftijd het leger in, bij de hu
zaren. Toen hij in 1815 de rang van
adjudant had bereikt, vond hij de tijd
gekomen om een gezin te stichten Hij
trouwde met Cathértine-Mélanie Mo-
neuse. Uit het huwelijk werden twee
dochters en een zoon, Gustave, gebo
ren.
Gustave was achtereenvolgens stu
dent van het lyceum te Dijon en het
college Sainte-Barbe te Parijs. Later
studeerde hij aan de Polytechnische
School, waar hij het, als slecht geno
teerde leerling, niet lang uithield. Zijn
ingenieursdiploma behaalde hij in 1855
aan de Ecole Centrale te Parijs.
Zijn familie wilde hem plaatsen bij
een zijner ooms, een azijnfabrikant.
Hij verkoos sam<~ te werken met een
zekere monsieur Neveu om onder zijn
eigen verantwoordelijkheid te beginnen
aan de bouw van een brug te Bor
deaux, een werk, waardoor Eiffel natio
naal bekend werd. Later stichtte hij
de „Constructie-ateliers van Levallois-
Perret". Van overal werd hij aange
zocht voor allerhande, voorname bouw
werken. Zijn naam werd wereldberoemd
Hij bouwde fabrieken, bruggen, kerken,
sluizen, viaducten, enz., in Europa,
Amerika en Azië. Met het viaduct van
Garabit, over de rivier de Truyère in
het departement Cantal, verwierf hij de
titel „grootste metalen ingenieur" van
zijn tijd.
In achttien jaar tijds voltooide hij
eenendertig spoorwegviaducten en zeven
tien grote bruggen. Van 1867 tot 1890
verwerkte hij tachtig miljoen kilo ijzer.
Voor het steungeraamte van het Vrij
heidsbeeld in de haven van New York,
dat bijzonder sterk moest zijn om de
stormen van de Hudson te kunnen
trotseren, deden de Amerikanen een
beroep op Gustave Eiffel.
Op een dag in juni 1884, toen Eiffel
vergaderde met twee zijner ingenieurs.
Koechlin en Sauvestre, zeiden dezen
tegen hun baas: „U moest te Parijs
een hoge, ijzeren toren bouwen op
hetzelfde soort pijlers als die van uw
viaducten." Eiffel vond het een pracht
idee, maar hij wist niet hoe het te
verwezenlijken.
In 1885 schreef het ministerie van
koophandel een concours uit voor de
bouw van een driehonderd meter hoge
toren, welke men plaatsen wilde als
decoratie voor de Internationale Expo
sitie van 1889. Tientallen plannen kwa
men binnen.
Een ingenieur zond een plan in van
een sproeier van driehonderd meter
hoog, „waarmee stromen water over
Parijs gegoten konden worden in ge
val van langdurende droogte". Een
andere ingenieur wilde op het Champ-
de-Mars een gigantische guillotine bou
wen, „cm te herinneren aan de revo
lutie". Een derde plan betrof een drie
honderd meter hoge „zontoren", met
in de top eeri grote, met spiegels om
geven lamp, „welke de Parijzenaren
in staat stelde 's nachts hun krant op
straat te lezen". Dit laatste plan vond
in het begin nogal veel bijval. Het werd
ernstig bestudeerd. Na veel wikken en
wegen vond men het door Eiffel inge
zonden plan toch het redelijkste. Maar
wat een moeilijkheden zouden er over
wonnen moeten worden om het te rea
liseren!
Het plan-Eiffel werd vooral bestre
den door de voorstanders van de ,,zon-
toren", maar de minister van industrie,
Lochroy, slaagde erin de regering er
van te overtuigen, dat het plan van
Gustave Eiffel voor verwezenlijking in
aanmerking kon en moest komen. Toen
men het hierover eens was, moest uit
gemaakt worden, waar de toren ge
bouwd zou worden. Sommigen waren
voor de Mont-Valérie, anderen voor de
heuvel van Chaillot. Uiteindelijk viel
de keus op het Champ-de-Mars. omdat
daar het expositieterrein lag.
..Maar toen kwamen de Champ-de-
Mars-bewoners in actie! Zij protesteer
den: „En als die toren het eens be
geeft en op onze huizen valt!". Hun
protesten werden opzij geschoven met
de verzekering, dat de toren stevig op
z'n poten zou komen te staan en dat
hij nooit het geringste gevaar zou op
leveren, iets, waarvan niemand, behalve
Eiffel, 'helemaal zeker was.
Ten laatste kwam de financierings
kwestie aan de orde. Eiffel had bere
kend, dat zijn toren zes a zeven mil
joen francs zou kosten. De staat gaf
hem anderhalf miljoen. Gelukkig koch
ten slimme, aartsrijke Egyptenaren aan
delen van de „Eiffeltorensociëteit" zo
dat de 26e januari 1887 met de bouw
begonnen kon worden. Het leggen van
de fundamenten nam vijf maanden in
beslag, vijf maanden gedurende welke
tegenstanders alles op alles zetten om
de stopzetting van de bouw te verkrij
gen. Vijftig schilders, beeldhouwers,
architecten, letterkundigen en kunst
liefhebbers schreven het ministerie van
Industrie een brief, waarin zij de bouw
van de toren veroordeelden. Onder hen
bevonden zich mannen als Charles Gou
nod, Francois Coppée, Alexandre Du
mas, Sully Prudhomme, Maupassant en
Huysmans. Zij protesteerden „in naam
van de miskende, Franse goede smaak,
in naam van de bedreigde Franse
Kunst, tegen het oprichten, in het hart
van de hoofdstad, van de monsterachtige,
onnuttige toren van Eiffel. „Deze toren
welke in Amerika geen kans zou heb
ben, is een oneer voor Parijs. Iedereen
weet dit, iedereen zegt het".
Ondanks de vele protesten ging de
bouw van de toren verder. Eiffel ge
bruikte om de zeveneneenhalf mil
joen kilo ijzer te verwerken, betrekke
lijk weinig arbeiders: tweehonderd vijf
tig. Alle onderdelen arriveerden te Pa
rijs, pasklaar gemaakt in de Eiffel-
ateliers van Levallois-Perret. Als in
dustrieel montagewerk is de Eiffel
toren een waar meesterstuk.
Op 14 juli 1888 bood Eiffel de arbei
der.® een diner aan op de tweede ver
dieping. De grootste moeilijkheden wa
ren overwonnen. Na deze feestdag ging
het werk vlugger vooruit. Opmerkelijk
was, dat er geen enkele arbeider ver
ongelukte tydens de werkzaamheden.
Wel vond een jonge man, na de arbeids
uren, de dood: om zijn meisje te ver
bluffen, haalde hij een serie gevaar
lijke toeren uit op een balustrade van
de toren.
In maart 1889 werd de laatste hand
gelegd aan de Eiffeltoren. Hij had 7
miljoen 799.401 francs en 31 centi
mes gekost. Het bericht van zijn vol
tooiing ging als een lopend vuurtje
door Parijs en daarna door het gehele
land. „Eiffel a fini sa tour., et elle
reste debout!- Eiffel is klaar met zijn
toren... en hij blijft overeind!!" De
Parijzenaars spendeerden hun zondags
wandeling aan een bezoek aan de
Eiffeltoren. Iedereen was opeens Gusta
ve Eiffel dankbaar voor het technische
wonder, waarmee hij zijn stad verrijkt
had Iedereen, behalve natuurlijk de
ondertekenaars van de protestbrief aan
de regering!
Tot op de dag van vandaag kan de
Eiffeltoren zich verheugen in een onver
minderde belangstelling. Sinds 1889 werd
hij door meer dan veertig miljoen per
sonen beklommen. De eerste zes maan
den van zijn bestaan ontving het
enorme ijzeren geraamte 1.968,287 be
zoekers, Op sommige dagen waren de
bezoekers zo talrijk, dat een bestijging
van de metalen reus gevaar opleverde,
vanwege het gedrang der menigten.
Daarom besloot men om de liften zo
gauw mogelijk te doen functioneren,
hetgeen 15 mei 1889 voor het eerst
geschiedde.
Weldra was de „Tour Eiffel" bekend
over de gehele wereld. De meeste bui
tenlanders, die een bezoek aan Parijs
brachten, bezochten de Eiffeltoren. Zo
is het nu nog. Velen nemen een minia
tuurtoren mee naar huis. terherinnering.
Ieder jaar worden nog 60.000 Eiff el-
torens verkocht.
Meer dan driehonderd mensen kozen de
Eiffeltoren om vanuit dit tranendal de
sprong te maken naar het dodenrijk. De
eerste man, die gebruik maakte van de
Eiffeltoren om zelfmoord te plegen,
sprong echter niet van de toren: de
21e augustus 1891 hing hij zich op aan
een ijzeren balk, op twintig meter
hoogte. Het is steeds opgevallen, dat
de Eiffeltoren zijn zelfmoordperioden
heeft. Als de pers een, vanaf de Eiffel
toren gepleegde, zelfmoord meldt vol
gen steeds weldra een paar andere
zelfmoorden!
In 1909 wilde men de Eiffeltoren af
breken. Generaal Ferrié wist de rege
ring ervan te overtuigen, dat de toren
in de toekomst heel zeker de weten
schap zou dienen, o.a. de radio.
Gedurende de eerste wereldoorlog
deed de Eiffeltoren dienst als centrale
antenne. De Franse legerleiding kwam
achter veel voorname, Duitse militaire
geheimen, dank zij de Parijse antenne.
Ook werden vanaf de Eiffeltoren bood
schappen, richtlijnen en orders overge
bracht aan de geallieerde legers. De
Eiffeltoren verkreeg de titel van geheime
agent nr. een, die aanzienlijk bijgedra
gen had tot de overwinning van 1918.
Na de oorlog werd het radiozend
station geperfectioneerd. Vanaf 1921
hadden geregeld muziek- en zanguit
zendingen plaats vanaf de Eiffeltoren.
In 1923 konden de draadloze radio-
bezitters luisteren naar het eerste
„journal parlé", de eerste nieuwsbe
richten. In 1925 experimenteerde Edou-
ard Belllin vanaf de toren met zijn
eerste televisieuitzendingen. In 1936
werd de eerste, voor toen geperfectio
neerde, televisiëantenne op de to
ren geplaatst.
Sinds de laatste wereldoorlog heelt
de Eiffeltoren slechts weinig, bijzondere
gebeurtenissen meegemaakt. Dadelijk
na de oorlog moesten de trappen gere
pareerd worden. Zij hadden danig gele
den van de Duitse laarzen, gedurende
de bezetting en ook een jaar lang van
de Amerikanen. De Amerikanen had
den in de toren een grote ..night-club"
geinstalleerd.
Op een dag verkocht een handige op
lichter de toren voor vijftig miljoen
francs aan een Nederlandse oud-ijzer
handel. Op het laatste moment ver
hinderde men de verkoop.
De Eiffeltoren is nu een stuk Parijs,
zoals de Are de Trimphe, de Notre
Dame en Montmartre. Hij is een dank
baar object voor (jichters en schilders.
Na vijfenzeventig jaar staat de toren
nog even vast op zijn ijzeren benen als
op de dag van zijn inauguratie. Er
is geen sprake meer van om hem af
te breken. Als televisieantenne zou hij
momenteel niet gemakkelijk door een
ander bouwsel vervangen kunnen wor
den.
