is een akkoord met sterke
Pathet Lao nog wel mogelijk?
Poolse nozems laten soms
een personentrein ontsporen
SPA CITRON I
FAR
In Nederland krijg
ik de doo
SPIONEREN GING NIET ZO
MOEILIJK
MEN WIL NU WEL PRATEN, MAAR
Argwaan tussen kerken
uitpraten en daarna
gezamenlijk overwinnen
IVER VLOERKLEED
FEST
Wennerstroem tijdens vooronderzoek:
Vakantieoord
in brand:
vier doden
fCroestjev lachende derde in
vinnige strijd om arm Laos
Pacificatiecommissie wil
rapport over reclame-tn
op 4 juni klaar hebben
BRONWATER
Nederlanders in oproep
1
Niemand kijkt
meer naar
de brand
Neutralisatie
Nieuwe badplaats
bij Zandvoort
Flink wat chloor
in Rotterdams
drinkwater
Ongeluk op werf
drie gewonden
JEUGDCRIMINALITEIT NEEMT OVERAL TOE
Rr
VN-militairen op
Cyprus beschoten
Wat is misdaad
Haagse politie
ontmaskert
oplichtersduo
Aft
oersing
Oorsaken
Gevangene in Haarlem
WANT IK BEN
AFRIKAAN
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 27 MEI 1964
(Eigen buitenlandse dienst)
Een maand geleden vierde men in Laos het feest van Phi Mai, De mensen
gooiden elkaar nat met gewijd water, waardoor alle zonden en kwaad uitgewist
werden. Emmers en waterpistooltjes maakten de pret op straat volkomen. Twee
generaals echter zochten juist deze dagen uit om de neutralisisehe regering van
prins Soevanna Phoema ten val te brengen. Plotseling werd de met water
spelende menigte opnieuw geconfronteerd met dc onzalige twist in het land. Een
touwtrekken, waarin het volk allerminst geïnteresseerd was en is.
Toch kwam de acute crisis waarvan de huidige ernstige moeilijkheden een
verlengstuk zijn niet onverwachts. Sedert het begin van dit jaar was de mili
taire situatie zeer verslechterd. Belangrijke rijstgebieden waren onder communis
tische controle gekomen en premier Soevanna Phoema verkeerde in een mineur
stemming. Zjjn haastige bezoeken aan Cambodja, Peking en Hanoi bevestigden
die stemming. Hij had bovendien ernstige voornemens om af te treden.
In een laatste verbeten poging om de in
zich sterk verdeelde neutralistisehe rege
ring nog enig aanzien te geven, trachtte
hij in de Vlakte der Kruiken tot een
compromis te komen met de communis
ten van zijn halfbroer Soephanoe Vong.
De twee wantrouwende generaals namen
daarop het heft in handen. Dat gebeurde
op het feest van Phi Mai. Het gezicht
van prins Soevanna Phoema was gered.
De revolutionairen zonden hem zelfs
naar de koning om te praten over een
reorganisatie van de regering.
Op geregelde tijden pleegt het Laoti-
aanse vuur op te flakkeren en raakt de
wereld in spanning. De regelmaat, waar
mee Laos in het nieuws komt, heeft de
interesse van de wereld doen verflau
wen. Er is echter al zo vaak brand over
Laos geroepen, dat bijna geen kijkers
meer naar de vlammen komen kijken.
Daarmee is dan het stadium bereikt,
waarin de communisten toe kunnen slaan
zonder al te veel risico's. Zij zijn daar
op dit ogenblik druk mee bezig. Dat is
tegen de wens van Rusland en de niel-
communistische landen, die de neutrali
satie van Laos waartoe in 1962 ir
Genève werd besloten gecontinueerd
willen zien. De Pathet Lao heeft echter
bewezen wat zij militair waard is. Te
recht vreesden de Westelijke landen dan
ook, dat de rechtse staatsgreep een regel
rechte uitnodiging aan de communisten
betekende om de opmars voort te zetten.
Ook Moskou nam een welwillende hou
ding aan ten opzichte van de neutralis
tisehe regering. Terwijl het Westen wilde
voorkomen, dat geheel Laos onder de
voet zou worden gelopen door de Pathet
Lao, had en heeft Moskou hele andere
redenen om tegen een rechts bewind in
Lao, had en heeft Moskou heel andere
partijen is de enige mogelijkheid voor
het Westen. En dat is ook wat Moskou
wil, want men weet daar heel goed hoe
broos het coalitiebewind van Soevanna
Phoema is. En omdat Laos meer een
Chinese dan een Sovjet-aangelegenheid
is geworden, fungeert Moskou hier als
lachende derde. Want de tegenstelling
tussen Moskou en Peking gaat toch weer
niet zover, dat men in Moskou niet graag
een toenemende communistische invloed
in Zuidoost-Azië ziet.
„De drukte op warme zomerdagen
wordt van dien aard, dat het noodzake
lijk zal zijn in de toekomst een tweede
badplaats in de omgeving van Zandvoort
aan te leggen. Als in de toekomst het
streekplan „Zuid-Kennemerland" op
nieuw bekeken wordt, dan zal dit een
punt van studie moet worden", dit zei
gisterochtend het lid van Gedeputeerde
Staten, mr. H. Westerman, in de verga,
dering van de Provinciale Staten.
Er ontstaan op de toevoerwegen zulke
moeilijkheden, dat er naar andere mo
gelijkheden voor een bezoek aan het
strand gezocht moet worden. Aan de op
namecapaciteit van Zandvoort zal een
einde komen.
De heer Westerman merkte op dat men
niet moet denken dat Zandvoort voor de
Duitsers is. De Amsterdammers maken
er het meeste gebruik van.
Het gemeentelijk drinkwaterbedrijf in
Rotterdam heeft getracht zoveel mogelijk
van de in het water voorkomende borstel
wormpjes kwijt te raken, echter zonder
veel succes. De drinkwaterleiding is
daarom van plan straffer maatregelen te
nemen om het euvel op korte termijn
definitief te bestrijden. Proefnemingen
hebben uitgewezen dat de borstel
wormpjes niet bestand zijn tegen chloor
in het water. Om te bewerkstelligen dat
overal in het buizennet tot aan de tap
kraan toe werkzaam chloor in het drink
water aanwezig is, is het noodzakelijk
de vereiste hoeveelheid chloor in de vorm
van chloor-amine aan het water toe te
voegen. Met ingang van vanmiddag zal
aan het water ter bestrijding van de wor-
menplaag twee mg per liter werkzaam
chloor, als chloor-amine aan het drink
water worden toegevoegd. Deze dosering
zal voorshands gedurende een week wor
den volgehouden.
Door deze maatregel zal de smaak van
het drinkwater wel in ongunstige zin
worden beïnvloed.
In hoeverre die invloed na het jongste
Pathet Lao offensief nog in te dammen
is, wordt een kwalijk te beantwoorden
vraag. Is het mogelijk tot een vergelijk
te komen met een partij, die de fakto het
grootste deel van Laos beheerst?
Neutralisatie is hier een woord gewor
den zonder een wezenlijke inhoud en
waaraan iedere betrokken partij een
eigen uitleg geeft. Niettemin zijn het
vooral de Amerikanen, die naar neutra
lisatie van Laos blijven streven, waar
door een enigszins functionerende rege
ring in het leven zou worden geroepen.
Zou dit alsnog slagen in Laos% dan zou
dit voor de Amerikanen een uitnodiging
zijn om het in Zuid-Vietnam met iets
dergelijks te proberen. Een verscherping
van de strijd in Laos, zoals die op het
moment plaats heeft, betekent zeker een
injectie voor de Viet Kong in Vietnam.
Maar als de neutralisatiepogingen van
Amerika voor Zuid-Vietnam het stand
punt van Frankrijk raken, zouden de
Verenigde Staten en Peking door een
militaire toespitsing van het probleem
verder dan ooit uit elkaar raken. Van
daar, dat het erop aan zal komen wie de
meeste invloed kan uitoefenen op die
machten in en buiten Laos, die in staat
zijn een einde aan de chaos te maken.
In de jungle van Laos staat oneindig
veel meer op het spel dan de veiligheid
van een paar miljoen ongeïnteresseerde
mensen. De grote mogendheden zullen
het in de hand hebben om van Laos een
proefterrein te maken van oorlog of
vrede.
Twee bankwerkers zijn gistermiddag
levensgevaarlijk gewond geraakt bij een
brand of ontploffing in een tank van
het Noorse schip m.s. „Mosoil". Een
Spaanse hulparbeider werd zeer ernstig
gewond. Het ongeluk gebeurde tijdens
reparatiewerkzaamheden op de werf
Boele in Bolnes. De drie slachtoffers zijn
onmiddellijk overgebracht naar zieken
huizen in Rotterdam.
Er bestaat op het ogenblik nog geen
enkele zekerheid over de oorzaak van
het ongeluk. Vaststaat wel dat de drie
mannen kortere of langere tijd in een
tank op het achterschip in brand hebben
gestaan.
(Advertentie)
TEXTIELFABRIEKEN EMILE
en hy9,e
LOCKEFEER N.V. HULST (Z)
(Van onze Haagse redacteur)
Op 4 juni a.s. zal de pacificatiecommis
sie in zijn laatste vergadering voor de
zomervakantie er misschien in slagen mi
nister Bot (O. K. en W.) het gevraagde
interim.advies uit te brengen over
clame in de televisie. De voorzitter van
de pacificatiecommissie, prof. Lange-
meijer, zei ons vanmorgen desgevraagd
„flauwe hoop" te hebben dat er op 4
juni a.s. een advies uit de bus zal ko
men. Hij durfde echter geen enkele voor
spelling te doen over de inhoud van dat
advies, ..omdat er in de pacificatiecom
missie nog allerlei mensen zitten die vel
schillende ideeën hebben". Een bericht
in de Volkskrant van gisteren, als zou
„Wij spreken de wens uit, dat het offi
ciële contact tussen de christelijke ker
ken in Nederland zal leiden tot de in
stelling van een blijvend orgaan van
overleg tussen de kerken. Wij willen
met klem uitspreken, dat wij als chris
tenen niet mogen en kunnen berusten
in de negatieve en destructieve uitwer
king van spanningen, die zijn opgetre
den naar aanleiding van de wijze,
waarop Irene in de katholieke kerk is
opgenomen. Wij voelen ons gedrongen
de positieve kansen aan te grijpen, die
in deze gebeurtenissen verborgen lig
gen".
Dit staat te lezen ln een „oproep aan
allen, die de oecumene willen dienen",
die is ondertekend door 23 bekende Ne
derlanders, die bezorgd zijn over de
crisis waarin de oecumenische situatie
in ons land is terechtgkeomen. Pijnlijk
zeggen zij te hebben ervaren, dat de
verhoudingen in de Nederlandse sa
menleving op grond van historische
bepaaldheden en godsdienstig levens
patroon weerbarstiger zijn dan me
nigeen in oecumenische ijver had ver
moed.
Verschillende gebeurtenissen, aldus de
ondertekenaars, betekenden voor som
migen een verstoring van de oecume
nische illusie, waarin zij leefden, voor
anderen een teleurstelling in het oecU'
menische werk. waarvoor zij zich wil
den inzetten. Daarom is volgens de
opstellers van de oproep, het gevaar
niet denkbeeldig, dat velen zich
geweten verplicht gevoelen zich van
een verdere bijdrage tot de toenade
ring van de kerken te onthouden. Een
zuivering van het klimaat achtten zij
echter alleen mogelijk, „indien wij
werkelijk bereid zijn de in ons levende
argwaan tegenover elkaar uit te spre
ken en gemeenschappelijk te over
winnen".
De ondertekenaars noteren in de oproep
vijf winstpunten die binnen hun be
reik zijn gekomen:
Het contact tussen de aartsbisschop
van Utrecht cn het moderamen van
de hervormde synode en de wens om
dit contact te continueren.
Het aangekondigde gesprek over de
wederzijdse erkenning van de doop
zowel principieel als praktisch
voorzover deze overeenkomstig de
wil van Christus is bediend.
(Advertentie»
O Het inzicht, dat een overgang naar
een andere kerk, die niet minstens
geschiedt met medeweten van de
kerk, die men verlaat, beneden de
oecumenische waardigheid is.
De erkenning, dat zowel doop als
overgang in wezen daden zijn ten
overstaan van de gemeente en dat de
belijdenis van het christelijk geloof
een openbaar karakter draagt.
Het wederzijds inzicht, dat de een
heid van de kerk niet wordt bereikt
door te streven naar persoonlijke
overgangen, maar door de innerlijke
vernieuwing van alle kerken.
Tv
!j
De reformatorische ondertekenaars van
de oproep" hebben als hun overtuiging
nog uitgesproken, dat de oecumenische
beweging in Nederland wordt bevor
derd door enigerlei vertegenwoordi.
ging van de katholieke kerk in de
oecumenische raad van kerken.
De ondertekenaars zijn: Ds. N. K. van
Akker, dr. A. Fiolet, prof. dr. W. F.
Golterman, mevr. drs. T. Govaart-Hal-
kes, prof. dr. J. C. Groot, prof. drs.
F. Haarsma, dr. J. M. Hasselaar, prof.
dr. J. C. Hoekendijk, prof. dr. L. J.
van Hoik, S. Jelsma, mej. dr. M .Klom-
pé, ds. H. Kreb, dvs. D. de Lange. prof.
dr. B. van Leeuwen, dr. H. van der
Linde, ds. J. H. Sillevis Smitt, mej. dr.
L. Simons, prof. dr. P. A. van Stemp-
voort, drs. A. van Straaten, dr. F. Thijs-
sen, mej. dr. W. Timermans, J. Verhaar
en dr. J. van der Werf.
wel reeds vaststaan dat de N.T.S. en de
omroepen op het tweede net gaan star
ten met reclame-t.v., noemde prof. Lan-
gemeijer „geen cent waard".
Zoals bekend gaat het bij dit advies om
een tijdelijke regeling voor de interim
periode, die vooraf moet gaan aan de
definitieve regeling van de reclame-t.v.
Over die definitieve regeling moet de pa
cificatiecommissie overeenkomstig het
akkoord van Oud-Wassenaar uiterlijk
juli 1965 advies hebben uitgebracht.
Bij het interim-advies gaat het erom
of nog dit jaar de eerste programma's
met reclameboodschapen via de t.v. zul
len worden uitgezonden. Hiervoor zou
het tweede net, maar eventueel ook het
eerste net in aanmerking kunnen komen.
Dit zou dan kunnen geschieden volgens
een plan. dat de N.T.S. en de omroepen
hebben opgesteld. De reclame zou, zoals
wij reeds eerder berichtten, volgens dit
plan verzorgd moeten worden door een
apart orgaan van N.T.S. en omroepen
terwijl de organisaties van dagbladen en
tijdschriften bij de exploitatie zouden
worden betrokken.
De in de pacificatiecommissie verte
genwoordigde O.T.E.M. en T.V.N.-T.E.R.
groep ziet een dergelijke regeling niet
graag, omdat deze groep vreest bij een
dergelijke „voorlopige regeling" later ge
heel aan de kant te komen te staan.
Prof. Langemeijer zei uitdrukkelijk
dat de stand van werkzaamheden in de
pacificatiecommissie nog zodanig is, dat
het erg voorbarig is daaruit nu reeds
conclusies in een of andere richting te
trekken. Er zitten nog vele haken en
ogen aan de reclame-t.v.-materie.
Turkse Cyprioten hebben dinsdag het
vuur geopend op Canadese leden van de
vredesmacht van de Verenigde Naties in
het Kyreniagebergte in Noord-Cyprus. De
Canadezen hebben het vuur beantwoord.
Het was niet onmiddellijk bekend of er
slachtoffers zijn gevallen.
FARVERFEST: vloerkleed
met zéér hoge pool, i
vachtzacht,grote scala van
tinten, effen,
gemêleerd of
gedessineerd.
Vraag folder F10 aan I
Veneta N.V., Hilversum. I
(Van een bijzondere medewerker)
Jeugdcriminaliteit is niet een verschijnsel, dat men voornamelijk
in cén bepaalde maatschappelijke klasse aantreft. Het komt evenveel
voor in gezinnen en wijken, die tot de „upper ten" behoren als in
die, welke aan de zelfkant van het leven geplaatst zijn. Er is voor
jeugdcriminaliteit ook niet één zekere hoofdoorzaak aan te wijzen. De
drijfveren voor jongeren van deze tijd om zich in groepsverband
recalcitrant en opstandig te uiten, lopen zeer uiteen. Wat het verbindt
is de wijze waarop en de sfeer waarin dit gebeurt. Maar ofschoon
jeugdcriminaliteit een wereldomvattend verschijnsel is, treedt het in
elk land op verschillende manieren aan de dag.
Dit zijn enkele van de conclusies, vervat in het rapport over het
UNESCO-onderzoek „Jeugdmisdaad - een probleem voor de moderne
wereld".
Het onderzoek heelt uitgewezen, dat
er in vrijwel elk land in de wereld
hoog ontwikkelde zowel als onderontwik
kelde groepen jongeren bestaan, wier
optreden niet strookt met de geldende
normen in het maatschappelijk verkeer.
Hun gedrag is van dien aard, dat zij door
een bepaalde woordaanduiding als groep
apart van de andere groeperingen wor
den onderscheiden. In Nederland zijn
dat de nozems, in Duitsland en Oosten
rijk de Halbstarken, in Frankrijk de
blousons noirs, in Engeland de teddy
boys, in Zweden de skinn nuttar, in
Zuid-Afrika de trotsis, in Australië de
bodgies. in Japan de mamboboys of
taiyozuku, in Joegoslavië de tapkafo-
schi, in Italië de giovanni teppisti, in
Polen de hooligans en in de Sovjet-Unie
de stiliagyi.
Het rapport stipuleert, dat men de
groepen, die met deze woorden worden
aangeduid, niet identiek kan verklaren
met groepen jeugdmisdadigers. Zij ko
men wel overeen in hun gedragingen, in
hun voorkeur voor vreemde kunstzin
nige uitingen en voor bizarre kleding.
Maar uit het onderzoek is wél komen
vast te staan, dat het lidmaatschap van
deze groepen vaak leidt tot jeugdcrimi
naliteit, ofschoon dat een begrip is, dat
in de verschillende landen ook een heel
verschillende inhoud heeft- Zo wordt bij
voorbeeld in Cairo het rapen en verza
melen van sigarettepeukjes reeds als
een misdaad aangemerkt, is in Italië een
liefkozing in het openbaar een overtre
ding, in Indiase steden landloperij een
strafbaar feit en in Nigeria ongehoor
zaamheid aan en gebrek aan respect
voor de ouders reeds een aanleiding om
jongelui voor de rechter te brengen.
Kleren kopen en huur betalen. Dit ga
ven de 56-jarige J. A. A. uit Den Haag en
de 19-jarige zwerver G. K. voor als zij
iemand bezochten om hem op te lichten.
De kok, reeds voor oplichting veroor
deeld. heeft tegenover de politie toege
geven dat hij de laatste twee jaar zeker
120 mensen voor in totaal meer dan
100.000 heeft benadeeld. De jeugdige
zwerver voorzag nog maar drie maanden
op soortgelijke wijze in zijn onderhoud,
maar had er toch wel 15.000 mee „ver
diend".
Dit is de Haagse politie duidelijk ge
worden, sedert zij op verzoek van een
rijwielhandelaar K. opspoorde, die reeds
veertien dagen met een gehuurde brom
fiets op stap was. Van verduistering was
geen sprake, maar aangezien de politie
K. kende als een klein inbrekertje werd
hij even aan de tand gevoeld. Een zak
agenda kwam te voorschijn, waarin na.
men voorkwamen van vele ingezetenen
van Den Haag cn omgeving en waar
achter geldsbedragen stonden genoteerd
K. gaf toe dat hij zich bij die mensen
had voorgesteld als student. Hij had
moeilijkheden met zijn ouders, moest boe
ken verkopen om in zijn onderhoud te
voorzien en „leende" tenslotte geld om
de kamerhuur te betalen.
Deze werkzaamheden verrichtte hij in
samenwerking met de kok, die bij zijn
„klanten" vertelde in Le Havre een
baantje te hebben geaccepteerd. Hij had
wel geld om in Le Havre te komen, maar
niet om de nodige kleren te kopen. Hij
zou het geld, dat hij op deze manier in
heel Nederland leende, van zijn verdien
ste terugbetalen. Daarvan is niets geko
men. Hij en zijn jonge maat hadden het
te druk om het geld in Nedprland op te
maken aan uitjes.
Maar ook deze laatste omstandigheid
kan men niet toepassen als criterium
voor wat jeugdcriminaliteit wel is of niet
is. De rechtspraakverschillen tussen de
landen komen namelijk ook tot uitdruk
king in de minimum-leeftijd, waarop
overtreders van de wet voor de rechter
kunnen worden geleid. In de Verenigde
Staten van Amerika kan dat reeds op
zevenjarige leeftijd, in Israël als de leef
tijd van negen jaar is bereikt, in Enge
land die van elf, in Griekenland die van
twaalf, in Frankrijk en Polen die van
dertien en in de meeste andere landen
die van veertien. Daarbij zijn ook de
straffen enorm uiteenlopend. Zij varië
ren van jeugdgevangenissen en opvoe
dingsgestichten tot werkkampen en lijf
straffen, zoals die bijvoorbeeld nog
voorkomen in Birma, Ceylon, India, Iran
Irak, Pakistan en Thailand.
Uit het onderzoek is duidelijk gebleken,
dat er over de gehele wereld sprake is
van een toeneming van de jeugdcrimina
liteit. Dit uit zich vooral in gevallen van
diefstallen, beroving, vandalisme, afper
sing, gokken, seksuele misdrijven, dron
kenschap en het gebruik van verdoven
de middelen. Vrijwel al deze misdrijven
worden en dat is een andere gemeen
schappelijke factor in groepsverband
bedreven. Sommige van die groepen zijn
zeer sterk gediciplineerd en treden
naar buiten op als hechte organisaties,
met strenge wetten en harde leiders. De
meeste groepen echter kennen een der
gelijke interne tucht niet. Zij ontstaan
uit de drang gezamenlijk bepaalde over
tredingen te begaan, die men individueel
niet zou aandurven.
De aard van die overtredingen loopt
van land tot land zeer uiteen. In Polen
hebben de jeugdige delinquenten een
voorliefde voor het laten ontsporen van
treinen en het daarna molesteren van
de reizigers. In Canada kampt men
met het euvel van vandalisme. Het is
daar schering en inslag, dat inboedels
van huizen, waarvan de bewoners af
wezig zijn, worden vernield, echter
zonder dat er van enige diefstal spra
ke is.
Onhebbelijk ook zijn de praktijken van
de Thailandse slechtwillende jongelui.
Zij scheppen er een duivels genoegen in
niets vermoedende en hen volslagen on
bekende wandelaars in vechtpartijen te
betrekken en hen daarbij ernstig te ver
wonden. In de Verenigde Staten van
Amerika treffen de organisaties van
jeugdmisdadigers elkaar in vaak bloedi
ge botsingen en de lieverdjes van Manilla
ontladen hun gevoelens door met gesto
len auto's etalages en huizengevels te
rammen net zo lang tot de auto het be
geeft.
Echter niet alle misdrijven geschie
den uit louter balorigheid. Er zijn er ook,
die bedreven worden uit zucht naar geld
om daarvan platen, drank, sigaretten,
auto's of verdovende middelen te kun
nen kopen. In Amerika zijn er groepen
jongelui van tussen de dertien en zestien
jaar. die daarvoor de kunst" hebben
afgekeken van hun oudere collega's",
de afpersers. Zij eisen namelijk vijf dol
larcenten per week van kleinere kinde
ren, dietegen die prijs ongedeerd gela
ten worden. Betalen de peuters niet dan
staan zij bloot aan allerlei geweldple
gingen en wraakoefeningen.
Zoals in de inleiding reeds gesteld:
het onderzoek heeft uitgewezen. dat
jeugdmisdadigers voortkomen uit alle
lagen van de bevolking en ook uit alle
intelligentiegroeperingen. In Frankrijk
bestaan er zelfs twee nozemstanden.
Men kent daar de blousons noirs, af
komstig uit het gewone milieu en de
blousons dor és (gouden vesten) uit de
meer deftige stand. In alle landen blijkt
echter, dat jeugdmisdadigers uit laatst
genoemde groepering zeer moeilijk te
bestrijden zijn omdat de wandaden, die
zij bedrijven, door de ouders met grof
geld worden goedgemaakt of omdat de
relaties der ouders met de autoriteiten
van dien aard is, dat misdrijven in de
doofpot kunnen worden gestopt.
Bij de speurtocht naar de oorzaken
voor de toeneming van de jeugdcrimi
naliteit zijn de UNESCO-onderzoekers
niet tot een vaste uitspraak kunnen ko
men. Wél zijn zij ervan overtuigd ge
raakt, dat veelgenoemde oorzaken als
film en televisie, werkende moeders,
echtbreuk, gebrek aan intelligentie, hui
selijke spanningen en oorlogsherinnerin
gen niet expliciet aansprakelijk kunnen
worden gesteld al zijn de nadelige in
vloeden ervan vaak te onderkennen.
Veeleer schijnt de golf van jeugdmis-
daden zijn bron te vinden in het feit, dat
kwaadwillende jongeren elkaar als voor
beeld nemen. Hoe echter deze voorbeel
den aan de dag zijn kunnen treden:
daarover geven de onderzoekers geen
uitsluitsel.
„Hier in Nederland wacht mij de
doodstraf, omdat ik Afrikaan ben. Ik
vind, dat alle blanken in Afrika
een zelfde slechte behandeling ver
dienen als ik hier krijg". Dit schreef
de 23-jarige Nigeriaanse student A.
A. uit een Nederlandse gevangenis
aan het blad „Pan African News"
in O.-Berlijn. Omstreeks dezelfde tijd
schreef de man aan een Nederlandse
officier van justitie, dat hij spijt had
van de diefstallen, die hij pleegde en
Volgens een verklaring van de Zweed
se kolonel Stig Wennerstroem hebben de
Russen hem indertijd toen hij militair
attaché in Washington was tot „Rus
sisch generaal" bevorderd, omdat hy
hen van zulke ..waardevolle" inlichtin
gen voorzag.
De verklaring van Wennerstroem vorm
de een onderdeel van een rapport betref
fende het vooronderzoek in zijn zaak.
Het 600 bladzijden tellende rapport is
gisteren in Stokholm voor publikatie
vrij gegeven. Wennerstroem heeft van
april 1952 tot mei 1957 als Zweeds
luchtmachtattaché in Washington „dienst
gedaan".
Kolonel Wennerstroem heeft geduren
de het vooronderzoek ondermeer ver
klaard. dat de Russen hem verzochten
inlichtingen in te winnen over de op
bouw van de Amerikaanse luchtmacht.
Tevens vroegen zij hem na te gaan
welke rapporten op 't gebied van 't kern
onderzoek aan Engeland werden over
gedragen. Zijn Russische opdrachtgevers
toonden ook grote interesse is de tech
nische ontwikkeling van de Amerikaan
se vliegtuigen, raketten, radio, en ra-
darapparatuur.
Volgens Wennerstroem waren de Rus
sen hogelijk geïnteresseerd in de plan
ning en opbouw van de Amerikaanse in
dustrie in het algemeen. De eerste
Russische contactpersoon, met wie Wen
nerstroem in aanraking kwam, was de
Russische luchtmachtattaché in Was
hington, generaal Kuvinof. Later had de
Zweed ook contacten met de Russische
attaché's Bogatirev en Antonof
De Zweedse kolonel wist zeer waar
devolle gegevens los te krijgen van
Amerikaanse luchtmachtofficieren. Hij
maakte vele reizen door geheel Ameri
ka en werd dermate door de Amerika
nen vertrouwd, dat hij in de gelegen
heid werd gesteld het hoofdkwartier van
de Amerikaanse „technische inlichtin
gendienst" te bezoeken.
Op hetzelfde moment, dat hij de Rus
sen van geheime inlichtingen voorzag
hielp hij de Amerikanen bij het nagaan
van de „betrouwbaarheid" van de in
lichtingen, die zij ontvingen. Over het
algemeen fotografeerde Wennerstroem
de geheime Amerikaanse documenten,
waarna hij ze de Russen ter hand stelde.
Wennerstroem beweert gedurende de
tijd. dat hij in Moskou werkzaam was
als luchtmachtattaché, van 1949 tot 1952,
als dubbelspion te zijn opgetreden. Hij
zou via dc Amerikaanse inlichtingen
dienst in Wiesbaden in contact zijn ge
bracht met de Amerikaanse luchtmacht
attaché in Moskou.
Wegens onvoorzichtigheid van de kant
der Amerikanen zouden dc Russen er
achter zijn gekomen, dat Wennerstroem
niet alleen voor hen werkte, maar de
Russen waren overtuigd van zijn sym
pathie voor de Sovjet-Unie en hand
haafde de Zweed als hun agent.
Wennerstroem zou ondermeer de Rus
sen op de hoogte hebben gebracht van
de doelen, die Amerikanen voor eventu
ele bonbardementen op Rusland op het
oog hadden.
De diensten, die hij de Amerikanen
zou hebben bewezen, zouden betrekking
hebben gehad op de voorbereidingen
voor een biologische oorlogsvoering.
Wennerstroem heeft gedurende het
vooronderzoek verklaard, dat in Ameri
ka geen andere mensen voor hem heb
ben gewerkt, maar dat hij bij het kie
zen van zijn kennissen afging op de
„waarde" van de betrokken persoon.
„Het bleek bijzonder eenvoudig be
paalde inlichtingen betreffende vliegtui
gen en dergelijke tc verkrijgen nis ik
bij het bezoeken van fabrieken blyk gaf
geïnteresseerd te zyn in de aankoop van
de toestellen. Ik had als luchtmacht-
attaché tevens de bevoegdheid aankoop-
contracten namens het Zweedse minis
terie van landsverdediging af te slui
ten", verklaarde Wennerstroem,
Kolonel Wennerstroem zei verder, ,,Het
was dikwijls verbazingwekkend hoe vlot
men mij de meest geheime gegevens
verschafte indien ik ook maar de min
ste interesse toonde".
De Zweed verklaarde altijd vele men
sen bij zich aan huis te hebben uilge
nodigd en indien noodzakelijk mensen te
hebben omgekocht. Door de vele gege
vens samen te brengen verkreeg Wen
nerstroem een duidelijk beeld van de
algemene toestand van de Amerikaanse
vliegtuigindustrie.
In 1952 zou Wennerstroem de Russen
inlichtingen hebben gegeven over de
Amerikaanse strategische kernluchtvloot
Ook bezocht Wennerstroem verschil
lende malen Canada, waar hij „zeer in
teressante" inlichtingen wist te verga
ren. De Canadese luchtmacht verrichte
een speciale taak bij de oefening van
luchtmachtpersoneel uit de Navo-landen
en Moskou had de Zweed daarom ge
vraagd inlichtingen in te winnen over
deze trainingsmethode en over de or
ganisatie van het een en ander.
,,Ik werd in de gelegenheid gesteld
alle plaatsen waar deze oefeningen
plaatsvonden, te bezoeken", verklaarde
Wennerstroem.
In 1958, nadat Wennerstroem naar
Zweden was teruggekeerd en werkzaam
was bij het defensiecommando, ontving
hij van dc commandant van de Ameri
kaanse luchtmacht in West-Duitsland
een uitnodiging om hem met zijn echt
genote te komen bezoeken.
Direct na de ontvangst van dc uitno
diging verzocht Wennerstroem Moskou
om verdere instructies. De Russen be
valen hem op zijn terugreis naar Zwe
den enige dagen in een Westberlijns ho
tel zijn intrek te nemen.
Daarna ging hij naar Oost-Berlijn
waar hij zijn Russische contactman ont
moette.
Nadat Wennerstroem had verteld, dat
de bestemming van de generaal Turkije
was, verliet de contactman onmiddelijk
het vertrek om Moskou te telegraferen.
Later bleek, dat het bezoek van de
generaal aan Turkije in verband stond
met de landingen van Amerikaanse pa
rachutisten in Libanon, naar aanleiding
van de kritieke situatie in het Midden
Oosten.
Nadat Wennerstroem in Zweden was
teruggekeerd kreeg hij de opdracht de
militaire contacten tussen de Verenigde
Staten cn Zweden nauwkeurig in dc ga
ten te houden. Ook toonden de Russen
zich zeer geïnteresseerd in eventuele
reorganisatie in de Navo en veranderin
gen in de neutrale houding van Zweden.
Ook toen Wennerstroem als militair
deskundige aan het Zweedse ministerie
van Landsverdediging was toegevoegd,
bleef hij dc Russen van geheime gege
vens voorzien.
Begin 1960 had Wennerstroem in Mos
kou een ontmoeting met het hoofd van
de Russische geheime dienst, die hem
bij die gelegenheid drie hoge Russische
onderscheidingen verleende.
In 1963 zou kolonel Wennerstroem de
pensioengerechtigde leeftijd bereiken.
Het was de bedoeling dat hij dan in
Spanje zou gaan wonen om daar zijn
spionageactiviteiten voor de Sovjet-Unie
voort te zetten.
Wennerstroem trof reeds voorbereiding
om naar Spanje te vertrekken toen hij
op 20 juni 1963 werd aangehouden.
dat hij zeer correct werd behandeld
in de Haarlemse gevangenis.
Voor de rechtbank te Amsterdam
moest hij gisteren een verklaring
geven voor deze sterk uiteenlopende
brieven.
„In Utrecht ben ik door een drietal
agenten in burger in een kamer met
stokken mishandeld, tot ik de dief
stallen bekende. Als reactie hierop
heb ik de eerste brief geschreven.
Daarna ben ik echter uitsluitend zeer
goed behandeld. Van discriminatie
was geen sprake", aldus de jeugdige
Nigeriaan.
De officier van justitie eiste een ge
vangenisstraf van acht maanden met
aftrek tegen hem wegens diefstal van
een bandrecorder en drie radio's in
Eindhoven en van een auto en een
hoeveelheid drank in Amsterdam.
Toen A. met een andere student
meelifte, noteerde hij het nummer
van het autosleuteltje, dat hij zich
later aanschafte. Op 24 december
van het vorig jaar nam hij de wa
gen van zijn collega weg. De hoe
veelheid drank, die in de wagen
stond, ging op tijdens een feest dat
A. in zijn Utrechtse kamer organi
seerde. Een week reed hij in de wa
gen rond, tot hij in Utrecht tegen
een lantaarnpaal reed. Hij vertelde
de politie dat hij dokter was en dat
hij met grote haaste onderweg was
naar een ernstig zieke patiënt. Deze
list lukte en pas de garagehouder,
die het. ernstig beschadigde voertuig
moest repareren, kreeg argwaan.
Voordat A. de auto wegnam werd
hij aangehouden wegens de eerder
gepleegde diefstallen. Na zijn uit
voerige beloften zijn leven te bele
ren, werd hij weer op vrije voeten
gesteld. De verdachte staat ingeschre
ven aan een Utrechtse h.t.s., maar ter
zitting verklaarde hij zijn studie in
Engeland te willen voortzetten. De
rechtbank doei over veertien dagen
uitspraak.
Bij een brand in een tot vakantieoord
omgebouwd kasteel te Wegimont bij
Luik zijn gisteren vermoedelijk vier
personen om het leven gekomen De
brand brak uit in de keuken en ver
spreidde zich snel door het gehele ge
bouw, waar ongeveer 100 gasten waren
gehuisvest. Volgens onbevestigde berich
ten werden twee personen op hun ka
mers door het vuur verrast en spron
gen twee anderen uit een raam de
dood tegemoet.
De anderen, meest leden van Zweedse
cn Deense jeugdgroepen, konden zich tij
dig in veiligheid stellen. De brandweer
had verscheidene uren nodig om de
brand meester te worden.
Dertien personen, die ook in het gas
tenboek waren ingeschreven, worden ver
mist, Vermoedelijk zijn zij in paniek
weggevlucht cn zijn zij nog niet nan
de onheilsplaats teruggekeerd.