Maandag a.s. luidt de bel
voor de Kennedyronde
Wat is het
bij existentialisten ?i
Verletbestrijding in de
bouw werkte uitstekend
EXISTENTIEEL DENKEN
Maar het eigenlijk overleg
begint pas in september
Positie van
werknemers in
bedrijf nog niet ideaal
Atlantische conferentie in
Den Haag geopend
Kodak
miljoen
Negen
aan toeslagen
HOVERCRAFT STEEKT
NOORDZEE OVER
DAGBLAD
DE STEM
DOEL NIET TE
BEREIKEN?
Bankdirecteur
en accountant
knoeiden
PTT-er vervalste
en inde cheques
Twee maanden
voor roekeloos
automobilist
Vechtersbazen
in de kraag
gegrepen
K.N.B.T.B. over
kinderbijslagwet
Inkomensgrens
niet vastleggen
Man vindt reddeloze
zwaargewonde
heeft „it" - heeft pit
maakt fit!
Rapport chr.
werkgevers
Amerikaan door
Oostduitsers
gevangen gezet
DUET NYLONS
met GRATIS spaarzegels
DE GAULLE
WEER BETER
Nederlandse christen-democraten
Knutselaars lijmen met VELPON, omdat 't van Ceta-Bever is i
Reuzenhelihaven
op dak van
Panam-gebouw
KIERKEGAARD
zondige mens
HEIDEGGER:
ik besta niet
SARTRE
zinloos bestaan
Wellicht via Vlissingen
b. CARROUSELDRAAIER
d. HEFTRUCKCHAUFFEUR
voor intern transport
TER OVERNAME AANGEBODEN
accountantspraktijk
Hoving
H.H. Landbouwers
KLAASSEN EN
JANSEN
WSum N.V.
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 2 MEI 1964
(Advertentie)
Twintig tot vijfentwintig ministers zuilen maandag aanwezig zijn by de
opening van de conferentie over de Kennedyronde om de wereldtarieven te ver
lagen. De ministers van de Verenigde Staten, Canada, de Europese gemeenschaps-
landen en de zeven landen van de door Engeland geleide Europese vrijhandels
zone (Efta). President Johnsons voornaamste onderhandelaar voor handelsaange
legenheden, Christian A. Herter zal de Verenigde Staten vertegenwoordigen.
In totaal 42 landen zullen deelnemen
aan de officiële opening van de confe
rentie waar de grootste naoorlogse po
ging zal worden gedaan om de interna
tionale handel uit te breiden en daarbij
de Atlantische gemeenschap te verster
ken. Het zijn de 42 landen die hebben
deelgenomen aan de voorbereidende ge
sprekken in het afgelopen jaar. Verwacht
wordt dat in latere stadia meer landen
zullen deelnemen. Het zal overigens wel
september worden voordat men daartoe
komt. Pas dan zal men van een werke
lijk begin van de Kennedyronde kunnen
spreken. Intussen werd gisteren de laat
ste hand gelegd aan een interim-progres
sierapport dat voorgelegd zal worden aan
de vergadering van maandag. Het ver
slag was samengesteld door een speciale
commissie voor de tariefsonderhandelin
gen. Deze commissie was in het leven
geroepen door de Gatt, die verantwoor
delijk is voor de gehele gang van" zaken
met betrekking tot de zogenaamde Ken
nedyronde. Verwacht wordt dat het ver
slag een beeld zal geven van de gedeel
telijke voortgang op sommige gebieden
en impasses in andere.
Algemeen wordt aangenomen dat het
oorspronkelijke doel van de Kennedy
ronde om de tarieven met vijftig procent
te verlagen, niet kan worden bereikt.
Ofschoon voortgang is gertiaakt bij het
zoeken van een formule voor verlaging
van de tarieven op industriële goederen,
is er geen stap gezet en zijn er in feite
zo goed als geen besprekingen over land-
bouwprodukten gehouden. De Euromarkt
eist dat de zes het eerst onder elkaar eens
worden over de interne graanpolitiek,
alvorens te gaan onderhandelen over de
landbouwprodukten. Het grote aantal
technische moeilijkheden en argumenten
is niet geschikt voor discussie op minis-
De rechtbank in Den Haag heeft gis
teren uitspraak gedaan in de zaak tegen
de 65-jarige ex-directeur van het bijkan
toor der ..Twentsche Bank" in Katwijk,
G. Z. en de 47-jarige accountant J. B.,
eveneens uit Katwijk terzake van het
plegen van malversaties.
Z. werd wegens valsheid in geschrifte en
oplichting veroordeeld tot zes maanden
gevangenisstraf met aftrek van het voor
arrest, de accountant tot acht maanden
gevangenisstraf.
Over een tijdvak van drie jaar had
Z. regelmatig aan diverse bedrijven in
Katwijk kredieten verstrekt, waartoe hij
niet gerechtigd was Om dit te camou
fleren voerde hij allerlei manipulaties uit.
Hij stopte zo het ene gat met het andere.
Een bedrag van f 22.000,— zou aan de
kas zijn onttrokken. Verdachte heeft ove
rigens van al deze handelingen geen
cent voordeel genoten, zoals bij de be
handeling der zaak bleek
De accountant hielp hem bij de knoeie
rijen. Het tweetal verwachtte, dat de be
drijven later in staat zouden zijn de kre
dieten aan te zuiveren. In het geheel
was de bank door het gebeurde voor
rond twee ton benadeeld.
„Wat zou er van het postverkeer te
rechtkomen als de PTT nog meer men
sen als u in dienst had?". Dit zei de pre
sident van de Utrechtse rechtbank gis
teren tegen de 36-jarige postbesteller W.
de R. uit Utrecht, die ervan wordt ver
dacht ongeveer f 6000,te hebben ver
duisterd door een groot aantal post- en
kaartcheques te vervalsen en zelf te
innen.
De man reeds een paar keer ver
oordeeld was in september 1962 bij de
PTT in Utrecht in dienst getreden als
besteller. Een jaar later begon hij er
mee cheques die hij af moest leveren,
achter te houden. Hij vulde dc cheques
in met gefingeerde namen en inde in
circa vier en een halve maand rond
f 6000,—. Waar al dat geld was gebleven
kon verdachte niet zeggen. Het was hem,
zoals hij zei, „door de vingers geglipt
Tijdens de zitting werd wel duidelijk dat
een fors deel van het geld aan drank
was opgegaan.
De officier van justitie (,.u hebt een
smet op de PTT geworpen, die dat echt
niet verdient") eiste voor dit ambtsde
lict een gevangenisstraf van éen jaar,
waarvan drie maanden voorwaardelijk
met een proeftijd van drie jaar.
De rechtbank doet uitspraak op dins
dag 12 mei.
De rechtbank in Rotterdam heeft gis
teren de 46-jarige chauffeur W. M. uit
Markenesse veroordeeld tot 2 maanden
hechtenisstraf wegen roekeloos en on
oplettend rijden, waardoor hij op 29 juli
1963 op de rijksweg Utrecht-Den Haag
een ongeluk veroorzaakte dat aan drie
mensen het leven heeft gekost.
In het vonnis werd gezegd dat M. had
kunnen weten dat uitwijken naai de in
haalstrook zonder op het achteropkomend
verkeer te letten, ongelukken tot gevolg
kan hebben. M. had namelijk zijn vracht
wagen met oplegger in de linker rij
baan terwijl er juist met grote snelheid
een personenauto hem achterop kwam.
Deze auto botste tegen de combinatie,
vloog door de middenberm en botste ver
volgens tegen een uit tegenovergestelde
richting hem tegemoetkomende andere
auto met gevolg dat drie mensenlevens
verloren gingen.
terieel niveau. Deze zullen door deskun
digen in commissievergaderingen worden
behandeld. Tijdens de openingsbijeen
komst verwacht men hernieuwde belof
ten van de ministers om te werken voor
het succes van de Kennedyronde. De
Franse positie zal duidelijker worden op
de bijeenkomst. Ofschoon de franse re
gering officieel steun heeft toegezegd
voor de onderhandelingen heeft president
De Gaulle voor zover bekend nooit in
het openbaar zelfs maar gezinspeeld op
de Kennedyronde.
(Advertentie)
WEEK VAN DE FOTOGRAFE
KENNERS
KOPEN
FILMS
De verletbestrydingsregeling, die in het
winterseizoen 1963-1964 voor het eerst in
Nederland (experimenteel) werd toege
past, heeft volgens de Stichting verlet
bestrijding bouwnijverheid tot tevreden
heid gewerkt.
De stichting neemt aan, dat, rekening
houdend met de 555 doorwerkprojecten
en met de totale doorwerkperiode, mag
worden aangenomen dat bij de doorwerk-
actie ongeveer 17.000 werknemers betrok
ken zijn geweest, of ongeveer l/8ste van
het totaal aantal werknemers dat werk
zaam is in de nieuwbouw van woningen
en bouwwerken. De netto-produktiewinst
op doorwerkdagen verkregen wordt ge
raamd op f 50 miljoen.
Aanvankelijk werd er op gerekend dat
ten hoogste f 5.300.000,— zou moeten
worden uitgekeerd. Dit bleek echter te
weinig te zijn omdat de deelneming aan
de nieuwe doorwerkregeling de verwach
tingen verre heeft overtroffen. Thans
wordt aangenomen dat in totaal een be
drag van 9 miljoen aan doorwerktoesla-
gen nodig zal zijn.
In het verslag zegt de Stichting verlet
bestrijding bouwnijverheid voorts dat op
technisch terrein in het winterseizoen
1963—1964 belangrijke ervaringen zijn
opgedaan. De aannemers hebben geëx
perimenteerd met grote en kleine voor
zieningen, zij hebben apparaten en hulp
materialen beproefd en vergeleken en
hebben positieve en negatieve ervaringen
opgedaan. De stichting heeft door eigen
waarnemingen, o.m. via 30 waarnemers
in het gehele land, gegevens verzameld
die voor de voorlichting en voor de tech
nische aanbevelingen van groot belang
zijn.
De Haagse politiie heeft vier jongens,
in leeftijd variërend van zeventien
tot twintig jaar, aangehouden die ver
dacht worden van openlijke geweldple
ging met vereende krachten.
Een achttienjarige jongeman die op
straat liep. werd achterop gereden door
vier jongens op bromfietsen.
Een van de vier vroeg de jongeman
iets, doch toen deze een antwoord gaf
dat de knaap niet zinde, kreeg hij een
klap. De jongeman sloeg terug, waarop
de drie anderen zich in de vechtpartij
mengden.
Toen de aangevallene over een balk
struikelde en viel werd hij bewerkt met
vuistslagen, trappen en fietspompen,
en vrouw die tussenbeide wilde komen
kreeg de opmerking te horen: als je je
er mee bemoeit, rijg ik je aan het mes,
waarop ze de benen nam. Uiteindelijk
wist een andere getuige met behulp van
een tafelpoot een eind aan de ransel
partij te maken. De jongeman moest
voor diverse hoofdwonden, builen, een
bloedneus, een bijtwond in een oor en
schrammen in het ziekenhuis worden
behandeld.
Na de vechtpartij maakte het viertal
zich uit de voeten. Een derde getuige
volgde hen in een auto en wist een van
hen klem te rijden. De knaap kon daarop
door de politie worden aangehouden. De
drie anderen zijn daarna nog gearres
teerd.
De Katholieke Nederlandse Boeren-
en Tuindersbond heeft in een adres aan
de minister van Sociale Zaken en Volks
gezondheid een tweetal wensen geuit
aangaande de kinderbijslagwet kleine
zelfstandigen. De bond acht het een
groot bezwaar dat de inkomensgrens in
de wet is vastgelegd. Hij meent dat de
minister de mogelijkheid dient te heb
ben deze inkomensgrens te wijzigen. Als
maatstaf voor de aanpassing zou het
prijsindexcijfer van de kosten van le
vensonderhoud kunnen gelden. In het
adres wordt de minister verzocht, de in
diening van een hiertoe strekkend wets
ontwerp te bevorderen.
Verder meent de K.N.B.T.B., dat de
buitengewone lasten in de zin van het
besluit inkomstenbelasting, voor zover
ze betrekking hebben op de medische
verzorging van het eigen gezin, niet
moeten meetellen bij de bepaling van
het inkomen dat beslissend is voor het
al of niet toekennen van de kinderbij
slag aan kleine zelfstandigen. Gevraagd
wordt de beschikking „vaststelling in
komen zelfstandigen" in deze zin te her-|nen denken aan de instelling van een
zien.
Het bestuur van de Stichting verlet
bestrijding bouwnijverheid is zich inmid
dels gaan beraden over de te volgen
procedure in het winterseizoen 1964
1965. De nieuwe regeling zal in de eerste
helft van augustus worden gepubliceerd.
Gisteren in alle vroegte trof een auto
mobilist de 21-jarige heer G. Klop uit
Hoogblokland zwaar gewond aan bij zijn
bromfiets op de weg van Gorinchem naar
Hoogblokland. Een arts, die door de
automobilist werd gewaarschuwd, kon
niets meer doen voor het slachtoffer, dat
overleed tien minuten nadat het was
gevonden. Vermoedelijk is de man tegen
een bermplank gereden.
Volgens de arts moet het ongeval om
streeks drie uur 's nachts gebeurd zijn.
(Advertentie)
Nu ook in arote fles!
Het bestuur van het Verbond van pro
testants-christelijke werkgevers in Ne
derland heeft na uitvoerig overleg
eigen kring een rapport vastgesteld over
„de positie van de werknemer in de on
derneming". Het rapport beoogt een bij
drage tot de gedachtenwisseling over
dit vraagstuk. Het bestuur van het ver-
Een 25-jarige Amerikaanse student, Roy
Jacobs, is in Oost-Duitsland gearresteerd
en tot 18 maanden gevangenisstraf ver
oordeeld. Dit heeft een andere Ameri
kaan. die zo juist na een gevangenschap
van 23 maanden door de Oostduitsers is
vrijgelaten, op een persconferentie in
West-Berlijn onthuld.
De vrijgelaten Amerikaan, de 39-jarige
Jean Frederic Loba, vertelde dat Jacobs
afgelopen zomer is gearresteerd en in
december, na een geheime rechtzitting, is
veroordeeld.
Waarvan Jacobs werd beschuldigd
niet bekend, men weet slechts dat zijn
vader, die in de Amerikaanse stad Detroit
woont, familie m Oost-Duitsland heeft.
Loba werd indertijd gearresteerd om
dat hij Oostduitse studenten naar het
Westen had helpen ontvluchten. Tot het
moment van zijn vrijlating verkeerde
men over zijn verblijfplaats in het on
zekere. Hij was „spoorloos verdwenen".
bond merkt op dat het uiteraard onmo
gelijk is een afgerond en een door alle
leden van het verbond onderschreven
standpunt in te nemen.
Er wordt niet ingegaan op concrete
voorstellen die van andere kant reeds
zijn gedaan.
In het rapport wordt o.m. opgemerkt
dat de onderneming in bepaalde opzich
ten belangrijke veranderingen heeft
doorgemaakt. Duidelijke veranderingen
hebben zich voltrokken ten aanzien van
de positie van de werknemer. Deze is,
dank zij de verbetering in geestelijk en
materieel opzicht, beter toegerust tot het
dragen van verantwoordelijkheid, maar
heeft, ten gevolge van de ontwikkeling
van het produktieproces onvoldoende ge
legenheid al zijn gaven en capaciteiten
te ontplooien.
Verder is volgens het rapport duide
lijk dat het eigenlijke levensbelang dat
de werknemer heeft bij de onderneming
waarin hij werkzaam is, nog onvoldoende
is gewaarborgd.
Deze veranderingen nopen tot maatre
gelen. Aanbevolen worden: bevordering
van de mondigheid van de werknemer;
expliciet tot uitdrukking brengen dat
voor de leiding der onderneming ook
voor het sociale beleid een verantwoor
dingsplicht bestaat; pas na mededeling
en toelichting in de ondernemingsraad
ingrijpende maatregelen op het gebied
van de organisatie alsmede van rechts
handelingen zoals verkoop, fusie of li
quidatie en gelijktijdige berichtgeving
over zulke aangelegenheden aan de vak
organisaties van werknemers; recht van
beroep mogelijk maken in geval van
kennelijk wanbeheer.
Het rapport stelt dat nadere voorzie
ningen voor sommige der maatregelen
nodig zijn; andere kunnen zo worden
toegepast nadat de leiders der onderne
mingen het initiatief daartoe hebben ge-1
nomen.
tt werkelijk bestaan bezit ik niet. Als lk
+-ii i-.uuQ« mezelt. steeds nog volgens Heidegger,
Tn het vorige artikel hebben wij met volstort met de dingen van mijn
getracht uiteen te zetten, wat
het existentialisme verstaat on-
(Van onze Haagse redacteur)
De Nederlandse equipe van de interna
tionale unie van christen-democraten
(N.N.E.I.) waarin KVP, AR en CHU
zijn vertegenwoordigd is gisteren in
Scheveningen begonnen met zijn twee
daagse tweede jaarlijkse studieconferen
tie. De conferentie heeft ditmaal als the
ma het Atlantisch deelgenootschap, het
samenwerken op basis van gelijkheid
tussen de Verenigde Staten van Europa
met de Verenigde Staten van Noord
Amerika. Over dit onderwerp zijn giste
ren in drie groepen inleidingen gehou
den over het politiek-militaire, het so
ciaal-economische en het geestelijk-cul
turele aspect van het Atlantisch deelge
nootschap. Vandaag zal een plenaire dis
cussie gehouden worden over de inleidin
gen met een forum.
In de sociaal-economische groep zei in
leider prof. dr. J. Zijlstra dat door het
mislukken van de toetreding van Enge
land tot de EEG het totstandbrengen van
een Atlantisch deelgenootschap zeer
moeilijk geworden is. Er rest op dit ogen
blik niet anders dan het inventariseren
van de belangrijkste problemen, die men
binnen een deelgenootschap tot een op
lossing had willen brengen. Daarnaast
dient te worden nagegaan welke orga
nisatorische opzet thans nog mogelijk
resp. denkbaar zou zijn om toch enkele
stappen in de gewenste richting te kun
nen doen. Prof. Zijlstra zei dat in af
wachting van een uitbreiding en voltooi
ing van de EEG men thans zou kun
commissie van wijze mannen om het
deelgenootschap naar inhoud en vorm
voor te bereiden.
Bij de bespreking van de politiek mi
litaire aspecten zei inleider lt.-gene-
raal b.d. prof. Th. Mathon, dat nimmer
is gebleken welk politiek gezag het At
lantisch deelgenootschap zou leiden en
op welke wijze de Europese landen daar
op invloed zouden kunnen uitoefenen.
Zou het deelgenootschap niet tot stand
kunnen komen dan zou slechts een ver
betering van de NAVO kunnen worden
nagestreefd.
Bij de bespreking van de geestelijk-
culturele aspecten zei inleider prof. dr
H. van Riesen dat Amerika en Europa
bezig zijn hun geestelijk centrum in he*
christendom te verliezen in een proces
van secularisatie der cultuur.
(Advertentie)
De grootste luchthaven voor helikop
ters, ooit op een dak ingericht, zal over
enige tijd bovenop het nieuwe, reusach
tige kantoor van Pan American World
Airways in New York worden geopend
De afmetingen zullen overeenstemmen
met die van een voetbalveld. De heli-
haven zal tevens de eerste zijn op het
stadskantoor van een luchtvaartmaat
schappij.
Met twee nieuwe tweemotorige Boeing
107 hefschroefvliegtuigen, die ieder plaats
bieden aan 25 passagiers, zal een pen
deldienst tussen Kennedy Airport en
Manhattan in New York worden inge-
•teld.
President Charles de Gaulle heeft
het Cochin-ziekenhuis in Parijs,
waar hij een operatie heeft onder
gaan, weer verlaten. Hij houdt
zich al weer druk bezig met. staats
zaken, maar zal toch nog enkele
weken rust moeten nemen. Op de
foto beantwoordt de staatsman de
toejuichmgen van de mensen, die
bij het ziekenhuis stonden. Mevr.
De Gaulle lacht verheugd mee.
der existentie, bestaan, er-zijn.
sinds Kierkegaard betekent exis
tentie: menselijke bestaanserva
ring. Existeren krijgt de bete
kenis van „zichzelf-ervaren" in
de wereld, levend met de an
deren. Het is dus een totaal
subjectieve aangelegenheid en
en het loopt uit op een zelfstan
dige „zingeving" door de mens,
aan alles wat is-
Dit wijsgerig denken toont uitdrukkelijk
verschil aan tussen wetenschap en fi
losofie. De wetenschappen, zoals bij
voorbeeld de wis-, natuur- en schei
kunde, psychologie, sociologie, geschie
denis, enz. zoeken er naar algemeen
geldende begrippen en stellingen op te
bouwen. Dat wat zij onderzoeken, ma
ken zij tot studie-voorwerp, tot „object"
en in dat object speuren zij naar orde.
De wetenschap gaat „objectief" te werk.
70 is het echter niet met de wijsbe-
beerte, met name het existentialisme.
Wat wij filosofisch proberen te door
gronden, geschiedt op basis van mijn
bestaan. „Ik" ervaar, voel, begrijp de
dingen. Ik doordring ze met mijn sub
jectiviteit. Ik kan mij wel een begrip
maken van haat en liefde doch wat zegt
dit? Haat, liefde doorgrond ik pas,
wanneer ikzelf „hatend of beminnend"
ben. Deze bestaanstoestand kan ik niet
vatten in een „rede-begrip". Ik kan
mijn haat of liefde niet tot een studie
object maken, dan is het immers „mijn"
haat of liefde niet meer. Het hanteren
van begrippen is bijgevolg voor het
existentialisme niet wijsgerig. De be
grippen verkregen door „onjectivering",
liggen buiten de existentie, buiten de
menselijke bestaanservaring.
Tot heden toe gaven wij een alge
meen kenmerk weer van het existentia
lisme met betrekking tot de menselijke
bestaansvervanng. We kunnen ons nu
de vraag stellen: „Hoe wordt dit men
selijke bestaan ervaren in haar diepste
grond?" Hier gaat het existentialistisch
denken uiteen en het is nodig op dit
punt de verschillende filosofen van deze
stroming eens na te gaan.
y/oor Kierkegaard, de protestants-chris-
telyke denker, is, de diepte van de
menselijke bestaanservaring. de erva
ring van een „zondig-bestaan" tegen
over god.
Hij voelt zich in al zijn vezels van
zijn bestaan „zondig", een zondig mens
te zijn. Het menselijk bestaan is een
zondig-bestaan. Hij is zich diep bewust
van zijn zonde-toestand en zijn verwor
penheid voor God. Kierkegaard is voor
alles een religieus denker; zijn theolo
gische opvatting over erfzonde en ver
dorvenheid van de menselijke natuur
spreken hier zeer sterk mee. Deze be
staanservaring veroorzaakt „angst en
wanhoop". Om hieraan te ontkomen
kan men slechts de sprong doen in het
onredelijke geloof, in de dwaasheid.
Gelovig staan tegenover God is de
enige redding; daarvoor moet men alle
menselijke begrippen laten varen. We
staan tegenover het mysterie van God.
De rede kan ons hierbij niet helpen.
Duitse filosoof Martin Heidegger
(geboren 1889) is in zijn leer niet re
ligieus. Zijn grondelement in de men
selyke bestaanservaring is de ervaring
in de wereld te zijn.
Dit moeten we goed verstaan. Het
„zijn in de wereld" betekent niet dat
we een plaatsje hebben in de wereld
naast anderen, dat hebben de dingen
en de dieren ook. Zichzelf ervaren, be
staanservaring, wil niets anders zeggen,
dan dat de mens al de andere dingen
en mensen ervaart en op grond hiervan
bestaat hij.
We kunnen dit nog anders formu
leren: ik ben me bewust juist door de
andere mensen en dingen, mijn „ik"
zit vol van het „niet-ik"; dat „ik-in-
de-wereld" wil niets anders zeggen, dan
dat ik denkend, voelend, ervarend, han
delend steeds met het „andere" bezig
ben. Met andere woorden, zegt Heideg
ger, ik ben mezelf niet; ik doe zoals
iedereen, ik handel zoals „men" han
delt. Ik zelf besta eigenlijk niet, ik
word geleefd door het andere, een
wereld, met het „andere dan ben ik
„mets" meer. Hier ligt voor hem de
bron van angst, waarover later. Die
dreiging in het niets te vervallen, wan
neer we ons niet onophoudelijk bezig
houden met de dingen van onze wereld,
vervlakt ons bestaan. Bij de dood ont
valt ons de wereld, ontvallen ons de
andere dingen en verdwijnen we in het
„niets". Ons bestaan is een „Sein-zum-
Tode" (In een volgend artikel komen
we hier nog op terug).
Echt autenthiek leven, echt „zelf
bestaan" kunnen we slechts door vrij
heid en geweten. Zo veel mogelijk
trachten niet te denken, niet te voelen,
niet te handelen als een „men", bete
kent zijn vrijheid uitbuiten en betekent
zoveel mogelijk „zichzelf-zijn". Het is
juist het geweten, aldus Heidegger, dat
ons telkens weer roept ons zelf te zijn.
(Geweten heeft hier geen verband met
moraal). Het geweten is dat ,,oer-ik",
dat om een eigen, autenthiek bestaan
vraagt.
Qp dit grondelement van Heidegger
filosofeert J.P. Sartre (Fransman, ge
boren 1905) door. Vooral deze man heeft
door zijn romans en toneelstukken het
existentialisme populair gemaakt.
Ook hij gaat uit van de stelling, dat
„ik-ervaring" niets anders is dan de
ervaring van het „niet-ik". Zich bewust
zijn betekent altijd zich van iets an
ders bewust zijn. De mens „is" en toch
is hij niet zichzelf. Dit is het tragische
van de mens, zegt Sartre, zichzelf-be-
wust zijn door het andere. Was de mens
zich maar niet bewust, was hij alleen
maar in-zich-zelf (en soi), dan was hij
zich volstrekt eenzelvig. Maar nu hij
bewustzijn bezit, stelt hij vast dat dit
vol zit van het „niet-ik". De mens is
„niets" meer, of beter gezegd de mens
is juist door zijn denken en doen, dat
steeds betrekking heeft o£> het „niet-
ik", zichzelf aan het vernietsen. indien
we het Franse woord „néantiser" zo
mogen vertalen.
Hieruit volgt dat de menselijke be
staanservaring een gang is naar het
niets, gevolg eveneens angst. Het men
selijk bestaan is in zijn diepste grond
„zinloos"; het is immers een opgang
naar het niets. Wat de mens kan doen,
is aan het leven, dat eigenlijk zinloos
is. een eigen, totaal vrije „zin en bete
kenis" te geven. Het is juist de onbe
perkte vrijheid, die geen wetten boven
zich kent, de ongebondenheid, die nog
enige, menselijke zin kan geven aan
de wereld en aan het bestaan. Het zin
loos bestaan heeft ons gedoemd vrij te
zijn. los van elke binding.
De figuren in Sartre's romans en to
neelstukken spreken en handelen los,
vrij, ongebonden, want ieder moet
trachten op zijn eigen manier nog wat
zin te geven aan het zinloze. In die
algemene vrijheid, ongebondenheid staat
de andere mens mij in de weg. Ieder
ander is mijn vijand; leven met anderen
is een hel (toneelstuk: Huis Clos). Dit
zinloze bestaan, dat worden tot niets,
dat bestaan met vijandige anderen ver
oorzaakt „walging" (Op vrijheid, niets,
walging, dood in de existentialistische
denkwijze komen nog nader terug). Dit
zijn voorlopig enige grondelementen
over het bestaan bij Sartre.
Bij latere kritiek zullen wij het heb
ben over Gabriel Marcel, die een chris
telijke en gelovende existentialistische
leer ontwikkeld heeft.
Drs. A. Wouters sm.
Zondagmorgen zal, indien de weers
omstandigheden dit toelaten, een lucht
kussenvaartuig een overtocht maken van
het Engelse Dover naar Scheveningen. De
reis wordt ter gelegenheid van de eerste
internationale visserijtentoonstelling in
de Haagse Houtrusthallen gemaakt door
een Hovercraft van het type Denny T2
Het „zweefvaartuig" biedt plaats aan ze
ventig personen.
Bij gunstig weer verwacht men de
Hovercraft, die onder commando staat
van captain „Bill" Mason, omstreeks vijf
uur s middags voor de Scheveningse
pier.
De overtocht zal ongeveer tien elf
uur in beslag nemen. Bij minder goed
weer overweegt men de oversteek via
vlissingen te maken. Hier zal het vaar
tuig alvorens de tocht naar Scheveningen
wordt vervolgd, een grondige bunker
en inspectiebeurt krijgen.
SINCE
1872
BYRON JACKSON N.V.
Division of Borg-Warner Corp., Chicago
Etten (N.B.)
Amerikaanse fabriek van gereedschappen voor
olieboringen en van centrifugaalpompen vraagt
voor zo spoedig mogelijk:
a. CENTERDRAAIER
c. CHAUFFEUR
van personen- en vrachtvervoer
Voor goede vaklieden is er dit jaar een vrije wo
ning beschikbaar, terwijl ook vakbekwame jonge
komen" trouwplannerf hiervoor in aanmerking
reiskosten bU"en EUe" ontvangen vergoeding van
Persoonlijke sollicitaties op maandagavond 4 mei
Etten e" UU1' aan de fabriek' ^Helweg e!
Eventuele schriftelijke sollicitaties te richten aan
Byron Jackson N.V.. Postbus 25 Etten (N B
met kantoorruimte en woonhuis in
Roosendaal.
de omgeving van
Brieven onder no. 8091 bur, van dit blad.
OPENBARE
VERKOPING
NOTARIS
te TERNEUZEN
zal op dinsdag 5 mei 1964.
des nam. 2 uur in het café
Wiskerke, krachtens art.
1223 B.W. in het
openbaar verkopen:
BOUWLAND
in de Dijokmeesterpolder te
Philippine, sectie A num
mer 828. groot 1.70.26 h.a
Verpacht aan de heer A D
Lijbaert voor f 289.44 per
jaar.
Betaling koopsom binnen
30 dagen, onkosten binnen
6 dagen.
Aanvaarding in het genot
der pacht vanaf 1 juni 1964
Nadere inlichtingen ten
kantore van de notaris.
Een beste krant
in elk opzicht
Uw adres voor:
het VERHOGEN van Uw
LANDBOUWWAGENS
ten behoeve van
LOS GRAAN.
Tevens te koop:
ALLE MATERIALEN
VOOR ZELFBOUWERS
Emmastraat 56
Tel. 01155—714
Axel
STEN CILWERK
BOEKDRUKWERK
LICHTDRUKKEN
FOTOCOPIEëN
KANTOORMACHINE-
HANDEL
BOEKHANDEL
KANTOORMEUBELEN
DE ROOY
Laageinde 89-91 Postbn, 62
Telefoon 04160—1311