THILO KOCH is Duitslands
geliefdste t.v.-correspondent
Het geval van de
brutale portier
HIJ WILDE NIET VERAMERIKANISEREN
IGLO
Muziekweekaandacht
voor eigen componisten
Stiefbeen en Zn.
belangrijker
Dat Is 'n Amstelman!
GRAS
Opa's krant
SPIONNEN IN DE
SCHADUW (I)
Zijn reportages
zijn boeiend als
detectivespel
Vergaderzalen leeg:
Spinazie soufflé
Geen eerste prijs
in wedstrijd
luisterspel
T.v.-dociimentaire over
Jehova 's getuigen
1 2 3
7 8 9
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 29 APRIL 1964
Iedere keer weer hebben miljoenen
Westduitsers geboeid gekeken en geluis
terd naar de commentator op liet beeld
scherm, die elke uitzending besloot met
een „goedenavond kijkers in Duitsland!"
Thilo Koch, Duitse Amerika-correspon-
dent, begreep het als geen andere van
zijn collega's, zo vele televisiekijkers te
boeien, ook wanneer er geen spannend
televisiespel gegeven werd, maar be
richten en verslagen met in de meeste ge
vallen een politiek tintje.
Na drie en een half jaar in Washington
te hebben gewerkt, keerde deze beroem
de Duitse buitenlandse correspondent op
1 april naar zijn vaderland terug. Maar
alleen zijn werkterrein is veranderd. Zijn
vele vrienden en aanhangers behoeven
ook in de toekomst zijn geprofileerde
commentaren niet te missen. Nog dit jaar
is hij van plan een groot aantal documen
taire films te brengen.
Thilo Koch's documentaire films en
commentaren waren jarenlang een vast
bestanddeel van het Westduitse televisie-
en radioprogramma, bij actuele gebeur
tenissen kwam hij ook op het scherm
buiten de normale programma's om, dik
wijls via een communicatiesatelliet, bij
voorbeeld tijdens de crisis op Cuba, tij
dens de bezoeken van de Duitse bonds
kanseliers Adenauer en Erhard aan Ame
rika en vooral na de moordaanslag op
president Kennedy. Thilo Koch's werk
zaamheden als correspondent in Ame
rika waren toch al zeer nauw verbonden
met het tijdperk-Kennedy. Hij heeft de
ambtstijd van het begin tot het einde
meegemaakt en begeleidde de Ameri
kaanse president ook op al zijn buiten-
Advertentie)
l Alwéér geen ladder... dank- 2
*9 Libelle Non Ran, gebreid
volgens het Rnnex procédé.
^*eze housen zijn werkelijk 3
lajldervrij. U herkent ze aan
het Runex' HE embleem op J
de verpakking. Koop dus
5 voortaan
landse reizen: naar Wenen voor de eerste
ontmoeting met Kroestjev, naar West-
Duitsland in de zomer van 1963, waar
John F. Kennedy door de Berlijnse be
volking een waarlijk triomfale ontvangst
bereid werd; naar Kennedy's vaderland
Ierland, naar Parijs, Londen en Rome,
naar Caracas en Bogota, Mexico en Costa
Rica; voor de ontmoetingen van de pre
sident met de Britse premier MacMillan
op de Bermuda's en naar Nassau op de
Bahama's.
Wat Thilo Koch in de afgelopen drie
en een half jaar gedaan heeft, was, zijn
Duitse publiek met ieder bericht een
stukje Amerika te tonen: belangwek
kend, uitvoerig maar ook waarheidsge
trouw. En door in één uitzending ver
schillende onderwerpen te behandelen
had hij steeds een stampubliek, dat zich
nooit verveelde. Precies volgens dit re
cept wil Thilo Koch ook in Duitsland te
werk gaan. Zijn eerste onderwerpen zul
len zijn: „Amerikanen in Duitsland",
„Hoe zal het gaan met de NAVO?", Een
jaar Erhard", „De wereld in 1964". Bo
vendien heeft hij het plan voor 1965
een serie van zes documentaire films
over Latijns-Amerika voor te bereiden.
Tijdens de laatste weken van zijn ver
blijf in Amerika vroegen Amerikaanse
collega's, vrienden en bekenden hem
steeds weer, waarom hij naar Duitsland
wilde terugkeren. Het is voor een Ame
rikaan nu eenmaal moeilijk te begrijpen,
dat iemand aan Europa als verblijfplaats
de voorkeur geeft. „In de oude wereld
is het op het ogenblik heel goed toeven"
meent Thilo Koch en vooral West-
Duitsland houdt hij voor bepaald „aan
genaam".
Maar nog een andere belangrijke re
den ondersteunde zijn wens, naar Duits
land terug te keren. Thilo Koch meent,
dat een buitenlandse correspondent niet
langer dan drie tot vier jaar in een land
moet blijven, doet hij dat wel, dan wordt
hij een immigrant, eerst half, later hele
maal tenminste in Amerika. Maar
dwang en neiging tot assimilatie vertroe
belt volgens hem de critische blik, die
een journalist voor zijn werk nodige
heeft.
In televisiekringen gaat het volgende
verhaal, dat we toch wel de moeite
waard vinden om het u te vertellen. Het
bewijst hoe moeilijk de bestuurders van
vele organisaties het tegenwoordig heb
ben, om 's avonds nog leden en belang
stellenden te trekken voor hun vereni
gingsactiviteiten.
Enkele maanden geleden hield een
Amsterdamse school 'n ouderavond. Maar
het bezoek was zó slecht, dat er meer
onderwijzend personeel in de gymzaal
liep dan ouders van leerlingen. Even
werd nog verondersteld, dat er iets mis
was gelopen met de convocaties, maar
al ras kwam men tot de ontdekking, dat
de televisie de schuldige was. Op die
avond vertoonde de NCRV-tv namelijk
een aflevering van „Stiefbeen en zoon".
Dezelfde week werd een nieuwe uit
nodiging verzonden voor een ouderavond
in maart. Ook toen lieten de ouders ver
stek gaan, omdat het hoofd der school,
onkundig van het uitzendschema van de
tv, weer de bijeenkomst had uitgeschre
ven tijdens een vertoning van Stiefbeen.
Plotseling kwam de hooofdonderwijzer
op het lumineuze idee, om voor de vol
gende avond de populaire voddenman uit
te nodigen.
U begrijpt wel: de zaal was toen te
klein, want niet alleen de ouders, maar
ook talrijke ongenodigden verschenen op
het afgesproken uur. De avond werd een
ongekend succes. Als dit idee navolging
krijgt, dan staan spoedig Rien van Nu-
nen, Piet Roemer, Joop Doderer, Willy
Walden en Bueno de Mesquita meer op
de planken bij de verenigingsavondjes
dan in de Bussumse studio's
Daxiny Kaye
naar Nederland
De Amerikaanse entertainer Danny
Kaye komt heden naar Nederland. Hij zal
in het AVRO-televisieprogramma Scala
persoonlijk de „Danny Kaye-show" bij de
kijkers inleiden.
Thilo Koch bracht niet alleen ver
slagen over politieke gebeurte
nissen in de V.s., maar gaf ook een
beeld van de cultuur aldaar. Hier
ziet u hem in gesprek met Indi
aanse beoefenaars van kunstnij
verheid.
(Advertentie)
De verbazingwekkende
verjaardag-spinazie
Mariekewat witje eten op je ver
jaardag?" "Pi...Pi...snazie" zegt
Marieke. Dat weet ik van te voren.
Ik vraag het alleen om het haar te
horen zeggen.
En dan is 't feest daar. Druk en
gezellig. Familiekennissen. De
tafel moet uitgeschoven. Als het
deksel van de schaal feestelijke spi
nazie gaat, roept lijn schoonzusje
verbaasd: "Verse spinazie?! Hoe
heb je 'm dat geleverd? Je bent
amper een half uur in de keuken
geweest. En dan' zó'n spinaziescho
tel" Ik heb voor haar gauw even
alle voordelen van verse Iglo spina
zie opgesomd, 't Recept van mijn
verjaardag-spinazie heeft ze over
geschreven. Zo was het:
meng door 700 g. ontdooide Iglo-
spinazie een liter (door 500 g.
3 dl) gebonden witte saus. Doe het
geheel in ingevette schotel. Leg er
klontjes boter op, laat warm wor
den in oven. Met geraspte kaas
^serveren.
Iglo spinazie: schoongemaakt,
slinkt niet ...zo klaar!
700 gram f 1.27 500 gram f0.97
350 gram f0.72
De jury voor de wedstrijd in het schrij
ven van een luisterspel, die in 1963 door
de Belgische radio en televisie en de
Nederlandse Radio Unie werd georgani
seerd, heeft besloten geen eerste prijs
toe te kennen. De jury kwam tot de con
clusie dat dit niet verantwoord zou zjjn.
De tweede prijs viel ten deel aan me
vrouw Liana Bruylants te Antwerpen
voor haar luisterspel „De vreemde aan
bidding" en de derde prijs aan de heer
Hendrik A. Sparreboom in Den Haag voor
het spel „Zielen op drift".
De tweede prijs bedraagt 1250 en de
derde 750. Ze zullen binnenkort in
Hilversum worden uitgereikt.
De jury bestond uit mevrouw Emmy
van Lokhorst, mevrouw C. v.d. Bosch-
Mulder eii de heren Marcel Coole, Jos
de Haes, Jan van Herpen, Ary van Nie-
rop en Frans Roggen.
(Advertentie)
'n Man die weet wat hJJ wil, die weet wat hJJ kan en
weet wat hjj drinkt. PRACHTPILS! Altijd In huls.
Amstelpils maakt van elke man een Amstelman.
Van 3 tot en met 10 mei organiseert
de „Stichting Nederlandse muziekbelan-
gen" de Nederlandse muziekdagen 1964.
Het doel van deze Muziekweek is, de
aandacht van het publiek te vestigen
op de ook zeer goede muzikale prestaties
van eigen componisten, voor wie in de
concertzalen doorgaans weinig belang
stelling is. Dat er in de vaderlandse com
posities tochM veel schoonheid schuilgaat,
proberen deze muziekdagen aan te tonen.
In deze manifestatie is een grote plaats
ingeruimd voor de opdrachtwerken, die
door Nederlandse componisten zijn ge
daan, maar na een eerste uitvoering
slechts zelden op concertprogramma's
voorkomen.
Het aandeel, dat de radio heeft in de
verwezenlijking van het initiatief is bij
zonder groot en ook de KRO wil er in
haar programma veelvuldig aan mee
werken. Zondag a.s. zingt het kleine
radiokoor onder leiding van Carel Laout
psalm 100' van Hendrik Andriessen.
Meindert Boekei bespeelt het orgel.
Dinsdag 5 mei is er een concert door
het concertgebouworkest o.l.v. Bernard
Haitink. Uitgevoerd wordt o.a. de .entra-
te' van Oscar van Hemel, dat speciaal
op verzoek van de KRO is gecompo
neerd. In het concert nr. 2 voor viool
en orkest van Sem Dresden is Jo Juda
Vanavond zendt de AVRO-televisie van
21.15 tot 21.45 uur onder de titel .Jeho
va's getuigen" een tv-documentaire uit,
gewijd aan deze internationale godsdiens
tige beweging, die omstreeks 1872 in de
Verenigde Staten naar een idee van
Charles Taze Russell werd gesticht.
De secte, die in 1884 werd georgani
seerd in de „Zion's Watch-tower Society"
te Pittsburgh en Brooklyn, vervolgens
in 1914 in de „International bible students
association" en tenslotte in 1939 in de
„Watch tower en tract society", is een der
opmerkelijkste van deze tijd. De ieer
van Jehova's getuigen, die een onkerke
lijk karakter heeft, is over de gehele
wereld verspreid. Ook in ons land wordt
een intensieve propaganda gevoerd.
In deze documentaire van Roelof Kiers
zullen de kijkers kunnen kennismaken
met de wijze, waarop de Jehova's getui
gen worden gedoopt en voorts kunnen
ze vernemen hoe de vergaderingen plaats
vinden, de plechtigheden geschieden en
waarom de ongeveer één miljoen aan
hangers (in Nederland zijn er ongeveer
dertienduizend) de thans bestaande sta
ten als creaties van satan beschouwen
en waarom zij zich tegen de dienstplicht,
de belasting-wetten enzovoorts, verzet
ten.
solist. Het concert uit Amsterdam wordt
besloten met de symfonie nr. 1 sym
phonic carminum van Matthijs Vermeu
len.
De symfonische suite uit de muziek bij
.Electra' van Alphons Diepenbrock door
het Utrechts Stedelijk Orkest o.l.v. Paul
Hupperts wordt vrijdag 8 mei uitgezon
den. Prof. dr. E. Reeser stelde dit pro
gramma samen.
Zaterdag 9 mei kan men werken be
luisteren van Wouter Paap, Hans Henke-
mans en Leon Orthel. Onder leiding van
Leo Driehuys speelt het radio kamer
orkest „Guirlanden van muziek" van
Wouter Paap. Vervolgens is Peter van
Munster solist in het concert voor fluit
en orkest van Hans Henkemans, dat het
omroeporkest uitvoert o.l.v. Henk Spruit.
Deze uitzending wordt door het radio-
filharmonisch orkest o.l.v. Hein Jor-
dans besloten met de symfonie nr. 2 op.
18 van Leon Orthel. De laatste uitzen
ding op zondag 10 mei vermeldt: hymne
voor viool en piano van Alphons Die
penbrock, sonate nr. 1 voor fluit en
piano van Piet Ketting, septet voor con
certante viool, fluit, hobo, klarinet, fagot,
hoorn en contrabas van Kees van Baaren
en variaties en fuga op een thema van
Kuhnau van Hendrik Andriessen.
Het Radiokamerorkest van Beromuns-
ter musiceert om 20 uur in het NCRV-
programma op Hilversum I (402 m). Om
21.40 volgt de rubriek „Kanttekeningen"
en om 21.55 een stereofonische uitzen
ding van het orekst Willi Stech. Vervol
gens is er om 22.55 uur een programma
van romantische muziek en tot besluit
speelt om 23.25 de pianist Hans Dercksen.
Om 22.10 speelt 't beroemde CWS-Man-
Chester fanfare-orkest op Hilversum II en
om 22.40 volgt de rubriek „Balans". Ver
volgens is er om 22.55 uur een muzikaal
programma gewijd aan Duke Ellington,
terwijl tot slot om 23.40 Herman Cleba-
noff en zijn orkest musiceren.
Van 10.5012.30 uur is er een recht
streekse reportage van het huwelijk van
prinses Irene en Don Carlos. De moge
lijkheid bestaat bovendien dat de AVRO
een wijziging in het avondprogramma
brengt in verband met de uitzending van
een samenvatting van deze plechtigheid.
Onder voorbehoud geven wij dus hier
een opgave van het avondprogramma.
Om 19.30 uur is „Literaire ontmoetingen"
gewijd aan de auteur Willem Walraven.
Na het journaal volgt om 20.20 uur de
rubriek „Televizier" en om 20.35 uur de
Dick van Dyks-show. Om 21.15 volgt er
een documentaire over Jehova's getui
gen.
ik De maand mei wordt een zeer
belangrijke voor ons Nederlanders.
Dan zal de Eindhovense kanton
rechter uitmaken of een bewoner
van een flatgebouw dat van ge
meenschappelijke tuinen is voorzien,
op het gazon achter zijn flatje mag
lopen.
Er is een proefproces gaande. Een
meneer heeft zich laten verbalise
ren op grond van de politieveror
dening die zegt dat de gemeenschap
pelijke tuinen achter die flats open
bare plantsoenen zijn. Het is derL
halve op grond van die verordening
verboden zich op het gras te bevin
den.
Ik houd het hart vast, dat de kan
tonrechter zal bepalen dat het wèl
mag. We leven in een slappe tijd.
Alles mag maar, zelfs dingen die
je vroeger niet kon doen om niet
uit de maatschappij gestoten te wor
den, worden tegenwoordig getole
reerd alsof er geen wet en moraal
meer bestaat. Nu die gazons weer.
Als de verordening nu zegt dat het
een openbaar platsoen is, wat moet
die man dan in het gras? Het kan
best zijn dat hij elke avond verlan
gend van zijn balkonnetje naar het
in dit jaargetijde opfleurende groen
staart. En ik kan erin komen dat
hij dan de neiging voelt groeien dat
gras te betreden. En de jonge blaad
jes van de struiken te strelen.
Maar dat zijn puur-menselijke
overwegingen, waar verordeningen
niets mee te maken hebben. Ik voel
voor 't standpunt van de officier van
justitie. Die zegt: openbaar plant
soen is openbaar plantsoen en daar
mee uit. Dat is een uitspraak waar
aan je houvast hebt. Het kan hem
niets schelen dat de flatbewoners
meebetalen aan het onderhoud van
die gemeenschappelijke tuinen, alias
openbare plantsoenen. Die bijdrage
Horizontaal:
1. deel van een auto; 2. civiel-ingenl-
eur (afk) - vreemde munt - winter-
voertuig; 3. begin; 4. waardeloos
(barg.) - paard;. 5. bloeiwijze - toe
spraak; 6. voorzetsel - insekt; 7. ri
vier in Frankrijk: 8. muzieknoot - be
vel - water in Friesland; 9. deel van
een plant.
Verticaal:
1. paardmens; 2. onmeetbaar getal -
tijdperk - boom; 3. schoonmaakarti
kel; 4.bedorven - plaats in Gelder
land; 5. schop - leeuw (Frans); 6.
Europeaan - zelfkant; 7. deel van een
trap; 8. dwarsmast - meisjesnaam -
lengtemaat; 9. voorraad.
'OAiasaJ 'g
- epo - bj 'g lapait 'l !3au - J9i
•g !uoq - derf 'g !apa - loi !snods
Z 'sd- Jd z J-mejuso t
'jeSuais '6
.'90 - aop 91 '8 .'3UT9S !-IBp UBB
*9 :ap9i - soj; 'g !soj - dau
'Z .'J* 9JO - io z J-rail-iod 'T 'JOH
iltqssoido
„Ik zal het zo hangen,
dan lykt het beter".
levert geen eigendomsrechten op.
Die is slechts bedoeld ter verfraaiing
van het stadsbeeld, zegt de officier.
Zo is het immers. De mensen, hun
huizen, hun geld, het dient allemaal
om stad en land een verantwoorde
vorm te verlenen. Gras en struiken
zijn om naar te kijken. Dat moet
voldoende zijn.
En daarom hoop ik op een ortho
doxe uitspraak van de kantonrech
ter. In de gevangenis met die man.
Want hij loopt op het gras. Ons
keurige Nederlandse gras.
PRAET-MAECKER
RECTIFICATIE
De hoofdredacteur van een plaat
selijke krant ln Melo (Uruguay) kreeg
dezer dagen bezoek van een vrouw
die zich beledigd achtte door een
artikel in het blad. De vrouw eiste
rectificatie van het artikel. Kreeg zjj
haar zin niet, zo deelde ztf mee, dan
eiste zij een duel. De uitgedaagde v
hoofdredacteur had het recht om de
wapens te kiezen. „Ik neem een roze-
blaadje als wapen," zei hy inschik-
keiyk. „Het artikel wordt gerectifi
ceerd."
SCHADE
De directie van een vliegveld ln de
Amerikaanse staat Washington moet
schadevergoeding betalen, aan enkele
honderden omwonenden. Deze men
sen kunnen niet meer op normale
toon met elkaar praten. Het gedaver
van de startende en landende straal
vliegtuigen overstem^ zelfs het geluid
van radio en televisie. Jammer ge
noeg kunnen we straalvliegtuigen niet
verbieden." sprak de rechter die dit
vonnis velde, „maar het minste wat
we kunnen doen is, de gedupeerden
een schadeloosstelling toekennen."
Hoe groot deze zal zijn staat nog
niet vast. V
LEESPORTEFEUILLE
Breda, 29 april 1914 Dit is de in- i
houd van de „wekelijksche porte- i
feuille" der r.k. bibliotheek, geves-
tigd in De katholieke Kring te Bredar
The Graphic, The strandmagazine,
Buch für Allen, Fliegende Blatter, Alte
und neue Welt, Katholieke Illustratie,
Roskam, Zondagsblad van De Tijd,
Idem van De Maasbode, Ons volk ont-
waakt, Wereldkroniek, Katholiek so.
ciaal weekblad, De Lelie (damestijd-
schrift), Kinder krantje, Van Onzen
Tijd, De levende natuur. Katholiek i
Stuiversmagazijn, De Katholiek, Onze
Vloot, Het dompertje van Valentijn,
Geloof en Wetenschap, Patriote Hlu-
stré.
Daarenboven wekelijks gratis een 1
leesboek naar eigen keuze.
Een jaar-abonnement kostte zes gul
den. Een jaar-abonnement op de r.-k.
bibliotheek twee gulden.
Een lauwe zomeravond een
paar jaar geleden. Ik zat op
een terrasje aan een der Pa-
rijse boulevards. Ik neusde
wat in de kranten. Een kort
bericht, weggestopt op een
binnenpagina van een groot
buitenlands blad, trok mijn
aandacht: Het luidde:
„Tijdens een inval in een sedert
lang verdachte villa nabij Parijs be
trapte de politie een aantal roulette
spelers op heterdaad. Toen de re
chercheurs tot arrestatie wilden over
gaan, verzette een der aanwezigen
zich heftig. Zij was een vreemdelin
ge, wier nationaliteit tot dusver niet
kon worden vastgesteld. Toen zij de
inspecteur, die de inval leidde, met
een revolver bedreigde, vielen er
enige schoten. Twee geivonden wer
den naar e enziekenhuis gebracht. Bij
aankomst aldaar bleek de vreemde
linge reeds overleden. Kort nadien
blies ook de inspecteur de laatste
adem uit. De politie verstrekte geen
bijzonderheden. Nader vernemen we
evenwel uit goede bron, dat devreem-
delinge madame de Z. heette en dat
zij wegens deviezensmokkel door de
Duitse, Deense en Nederlandse po
litie werd gezocht".
Ik herlas het bericht. Er klopte iets
niet. Het bericht was (voor twee do
den) te kort. En die naam? Madame
de Z.? Waar had ik die naam de Z. eer
der gehoord? En wanneer? Eensklaps
wist ik het. Het was in München, in
de zomer van 1938. Ik was de hal van
een groot hotel binnengestapt. Een
dame was gewikkeld in een twistge
sprek met de portier. De directeur
stond er bij. Ik herkende de vrouw.
De vorige avond was ik aan haar voor
gesteld. Madame de Zaville heette zij.
Ik trad naderbij. Toen ik de portier
een hoogst onbetamelijk woord hoorde
zeggen, wees ik de man. op zijn on
beschaamdheid. Even later bedankte
madame de Zaville mij voor mijn in
terventie. Zij was opgewonden en be
groef mij onder een lawine van woor
den. De volgende ochtend vertelde zij
mij triomfantelijk, dat de portier op
staande voet ontslagen er? reeds ver
trokken was. Iiets in haar toon had mij
getroffen. Wat was het geweest. Ik had
er verder niet over nagedacht. Madame
de Zaville vertrok een dag later. Mijn
journalistieke taak eiste mij geheel op,
want de Tsjechoslowaakse crisis, die
bijna tot oorlog zou leiden, doemde op.
Toen ik mij dat hotel-incident herin
nerde, besloot ik om te pogen iets na
ders te vernemen. Ik belde een be
vriende politie-commissaris op. Ma
dame de Z.? zei hij. Ja, inderdaad, de
Zaville is de naam. Een merkwaardig
geval. Ik mag U geen bijzonderheden
geven.... maar belt U Uw vriend
Arbetti eens op. Die kaï jU misschien
wijzer maken. Hij is in de stad, logeert
in het hotel des Trois Villes. Succes
er? au revoir!
Ik belde de Trois Villei op. Arbetti
was aanwezig. Zeker (zei hij met zijn
luie stem), dat geval-Zaville ken ik.
Zij is nu dood, die vrouw. Kan geen
kwaad meer. Zullen we morgenavond
dineren.? Uitstekend. Dan vertel ik je
wel het een en ander.
Arbetti voluit Arnold baron di Ar
betti is een merkwaardig man. Vóór,
tijdens en na de laatste oorlog was hij
achter de schermen een belangrijke
figuur van de contra-spionagedienst
van zijn land. Wat hij nu doet? Aan
vermoedens bestaat geen behoefte. In
ieder geval behoort nog steeds tot de
kleine groep insiders, die weten, wat
er aan en achter de Europese spiona-
ge-fronten gebeurt. Hij is koel en
nuchter. Zijn „vak" (pleegt hij te zeg
gen») maakt iemand koel en nuchter.
De volgende avond ontmoette ik Ar
betti in een der beste Parijse restau
rants. Nooit .onder
duiken' in stille ca
fés of eethuizen, is
een van zijn stelre
gels. In zo'n omge
ving valt iedereen
op, die niet tot ha
bitués behoort. Om
rustig je gang te kunnen gaan, moeten
type en omgeving harmoniëren. Dit is
een van de grondbeginselen van de
camouflage in Arbetti's vak.
Madame de Z. die je in München
ontmoette (vertelde Arbetti mij), was
een vrouw van internationale allure.
Thuis in alle Europese hoofdsteden.
Bekend met de grote wereld en ook
met sommige figuren uit de onderwe
reld. Weet je, dat je haar in München
geholpen hebt?
Ik?.... Ik?
Ja, jij. Daarom liet ik je daar nog
enige weken schaduwen. Later bleek
mij, dat je daar inderdaad toevallig
was opgetreden, toen je die portier op
zijn nummer zette. Je ziet, ik ken dat
incident. Een paar uur na het vertrek
van de portier hoorde ik van die twist.
Ik liet toen alles uitpluizen.
Dus je wantrouwde mij?
In beginsel wantrouw ik iedereen.
Dat moet ik doen. Maar ik zal je het
geval-Zaville vertellen. Die Zaville-
dame was in München gewikkeld in
een spionage-complot. Ik wist het en
sommige buitenlandse collega's van
mij wisten het ook. Maar hoe zij er in
betrokken was, dat wisten we toen
niet. Natuurlijk lieten wjj scherp letten
op alles wat er in het hotel gebeurde.
De portier echter gold als een ouwe
getrouwe. Hij had mij wel eens een
kleine dienst bewezen. Op hem letten
wij niet. Dat is te zeggen, we begonnen
pas op hem te letten, toen het te laat
was. Na zijn vertrek dus. Als we op
die fatale vertrek-ochtend zijn bagage
hadden kunnen inspecteren, was de
gang van zaken in Europe in 1938 ver
moedelijk een andere geweest.
Ja, Arbetti, maar ik.... en wat had
madame de Zaville
Rustig aan, mijn beste. Madame de
Zaville was in het bezit van waarde
volle micro-foto's. Zij begreep, dat zij
en het hotel aandachtig bekeken wer
den. Zij zicht een uitvalspoort voor die
foto's. Daarom speelde zij die
ruzie met de portier. De man was
namelijk ook in het complot. Toen ze
jou zagen binnenkomen, werd de por
tier bijzonder grof. Psychologisch goed
gezien. Hij rekende op de interventie
van jou. Toen je tussenbeide kwam,
schrok de directeur. Die dacht aan de
ïaam van zijn ho
tel en was bang
voor „een slechte
pers". Je herinnert
je toch, hoe over
tuigend het inci
dent gespeeld werd
Ja. En toch had ik even het gevoel,
dat er iets niet klopte, iets vreemds..
Voelde je dat? Best mogelijk. Zeg
liever, dat je vingertoppen het wisten,
maar je besefte niet wat het was. Ik
zal je nu zeggen, wat het was. Ik be
greep het onmiddellijk, toen ik enige
uren na de aftocht van de portier
hoorde van het incident. Kijk, een
portier in een deftig hotel bedient zich
niet van hoe zei je het ook weer?
o-ja, van hoogst onbetamelijke woor
den tegen een vrouwelijke gast
maar ja, je kunt niet nadenken over
alle dingen in het leven, die een beet
je vreemd aanvoelen. Dat kan ik van
jou, dat kan ik van MEN niet ver
wachten. IK moet het wel doen. IK
weet, dat spionnen overal KUNNEN
zijn. ook al ziet MEN ze niet. Trou
wens, dat MEN ze niet ziet, is maar
goed ook!
Goed? Waarom goed?
Omdat, mijn beste, de blindheid van
MEN de basis is van mijn broodwin
ning. Als MEN ze zag, was er aan
mannen van mijn vak ja, het is een
vak! geen behoefte. Maar ook de
„mannen van mijn vak" zien niet al
les. En soms, als ze het wel zien. zien
ze het te laat! Denk aan die Mün-
chense portier.
Dus Madame de Zaville was eer?
spionne?
Ja, dat was zij. Geen Matahari of
andere befaamde vrouw, maar een vau
die paar dozijn, die wat leven brengen
in de internationale brouwerij. Haar
slag in München was goed. De portier
exporteerde gegevens, waarvan de ge
nerale staven van twee landen hebben,
gesmuld. De prijs was hoog. De portier
was verstandiger dan die Zaville. Hij
trok zich terug uit „zaken" en fokt
nog steeds ergens op het platteland
kippen. Ik heb hem onlangs gespro
ken. Sans rancune. Hij vertelde mij
leerzame bijzonderheden over vroeger.
Madame de Zaville speelde verder. Zij
kon het niet laten. Zij was tot voor
kort een vrij zware „schakel". Trou
wens. dat was zij in München ook.
Natuurlijk geen enkel officieel bewijs
tegen haar. Bovendien invloedrijke
vrienden in twee hoofdsteden. Wie
haar die foto's in München leverde,
weet ik nog niet. Dat gebeurt meer.
Daarom gaan we zelden over tot de
arrestatie van „schakels". Zij zijn vaak
de enige weg naar de bronnen! Be
grijp je?
Begrepen. Arbetti, maar nu staat
toch in dat krantenbericht over haar
dood. dat zij wegens deviezensmokkel..
Zeker, dat staat er. Die bijzonder
heid fluisterde de politie de pers in.
Natuurlijk na overleg met een of meer
„stille instanties". Zij gaf inderdaad
voor aan deviezensmokkel te doèn.
Maar ik weet uit de beste bron, dat
het allemaal verstoppertje spelen en
aandacht afleiden was. Zij was ditmaal
een lokvinkje. Op haar moest de aan
dacht vallen, zodat andere geheime
agenten in de schaduw konden blijven.
Vandaar ook haar melodramatisch ge
doe met die revolver, 't Was nergens
voor nodig. Dat is te zeggen, het was
nodig, vond zij, om op te vallen. Haar
dood was werkelijk eer? ongelukkig
toeval voor mij althans. Misschien
denken sommige buitenlandse collaga's
daar anders over. Maar de zaak is nog
..heet". Ik klap dus niet verder uit de
school.
Wel zal ik je (vervolgde Arbetti)
binnenkort een aantal andere geval
len van „Spionage in de Schaduw"
vertellen. Gevallen, waarin ik en mijn
staf soms aan het kortste eind trok
ken. Zo van die „onschuldigen", van
die „naamlozen", van die „onopvollen-
de mensen", weet je. Een blinde be
delaar, een verstrooide geleerde een
spelend. Je moet me beloven, de per-
soons- en plaatsnamen niet naar volle
waarheid te vermelden. Namen zijn in
mijn vak nu eenmaal gevaarlijke en
soms verraderlijke dingen, zelfs al de
dragers dood zijn.
Dit is het eerste van een reeks
spionageverhalen, die weliswaar
authentiek zijn. maar waarin na
men van plaatsen en vooral van
personen soms wat veranderd zijn.
Want in het spionagevak zijn na
men. zoals Arbetti zijn journalis-
tieke ^vriend vaak voorhield, ge
vaarlijk. zelfs nog wanneer hun
dragers reeds lang gestorven zijn..
