HET IS
MAAR
BLIK
TOCH NIET LELIJK
ik!
Reprodukties in
rotatiedruk
iann
Expositie
t
J
i -
v.l
Schets een kist sigaren
reker kwam de heer F.
naar voren, ook een der
Vlissingse KAB. Hij haal-
op, waaruit bleek hoe
iden onder de arbeiders
zei in zijn wederwoord,
en veertig jaar als een
voorbij waren gegaan,
ddag een overgelukkig
eel verdriet gehad, ver-
>erkwam op mijn vrouw
maar deze dag zal nooit
i". Hij dankte alle spre-
wezigen voor de belang-
nsigne dat hij had ont-
hij een stukje romantiek
elijke naam KAB.
ng in de Spuit straat
genover het Dr. Drees-
thulde hij, de 196 wo-
woningbouwver. St
bouwen in Paauweburg
Troelstraweg. Hierdoor
chter niet in het minst
j zei te hopen nog vele
de wijze voort te kun
de heer Heinsen, hoop-
Schets nog vele jaren
Inemen aan het vak-
',n alvorens hij actief zou
bejaardensociëteit!
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 27 APRIL 1964
NIIET alle dingen zijn zo oud als de weg naar Rome
En stellig geldt dit voor de blikdruk, die in onze tijd
toch zoveel aardige voorwerpen tegen lage prijs
binnen hef bereik van miljoenen mensen brengt.
Omstreeks 1885 leefde in het stadje Carlisle een kunstzinnig
aangelegd fabrikant, die er na vele proeven in slaagde om
blikken platen te bedrukken. Zelf was hij eigenlijk verbaasd
over zijn succes. En de grote commerciële mogelijkheden door
zag hij helemaal niet. Zeker, in de tijd, dat hij leefde, in de
Eeuw van Koningin Victoria, bracht hij blikken dozen en trom
mels op de markt, maar op grote schaal geschiedde dit niet.
Dit was pas het geval, nadat de firma Hudson Scot Co. (zo
heetten de eerste „blikdrukkers") was opgegaan in een grote,
goed van kapitaal voorziene industriële en commerciële com
binatie, de „Metal Box Company", die op het ogenblik voor
een belangrijk deel in de wereldvraag naar „geïllustreerde"
blikken dozen en trommels voorziet.
en zelf-gerolde
de plastic-ta-
abak zo lekker
Misschien hebt u weieens met stille verbazing gekeken naar het gladde,
kleurige huidje van uw theetrommeltje, van uw blikken sigarendoosje
of van het speelgoed van uw kinderen. Het is allemaal bedrukt blik.
Dit artikel vertelt u hoeveel er komt kijken, voordat een blikken produkt
gereed is voor massaproduktie.
De vervaardiging van het prototype
van een blikken, bedrukte trommel is
een omslachtig en precies karweitje.
Met uiterst fijne penselen brengt de
kunstenaar de afbeeldingen en deco
raties op het prototype aan.
Hij poetst de plaat in de meest lette,
lijke zin van het woord. Deze plaa
wordt straks het cliché, dat gebruik
kan worden om er platen blank blil
mee te bedrukken.
Hoewel er tal van technische verbe
teringen zijn uitgevonden na 1885 en
nieuwe machines de produktie eenvou
diger en goedkoper maakten, werken
toch de „Metal Box" drukkerijen nog
met een procédé, dat in wezen niet af
wijkt van de oorspronkelijke „Hudson
Scott-methode".
DE grote sprong van het simpele,
blanke conservenblik naar de fraai be
drukte reproducties van meesterwerken
vertonende reclametrommel of de sier
lijke theebus bestaat eigenlijk uit enige
kleinere sprongen. Doch tezamen bren
gen zij het blanke blik op het niveau
van een kunstprodukt! En dan nog van
een kunstprodukt, dat een goede „de
viezen-verdiener" is, want de export
van blikken dozen brengt jaarlijks heel
wat harde valuta in de Britse geldlade.
In een atelier troffen wij een ernstig
man aan. Aan de wand hingen bekende
schilderijen. In zijn hand had de man
een blikken trommel. Hij beschilderde
die met kopieën van de schilderijen in
het atelier. „Een model", verklaarde
hij. Zodra zo'n model gereed is, gaat
het naar de afdeling, die belast is met
de keuring, wijzigingen en verbeterin
gen. Staat de definitieve uitvoering
vast, dan komt de clichémaker die van
de hand-gemaakte reproducties cliche's
vervaardigt. De retoucheur moet na
dien de laatste hand leggen aan het ne
gatief, waarvan de steendrukplaat
moet worden gemaakt.
Vóór ze bedrukt wordt, zorgt men er
voor, dat de platen blik (die net als
in een papierdrukkerij keurig op sta
pels liggen) met lijmwater worden
bewerkt en dan kan met de eigenlij
ke druk worden begonnen, die in we
zen niet afwijkt van meerkleurendruk
op papier. Iedere kleur vereist dus
een aparte drukgang. Maar na bedrukt
te zijn, moeten de platen 5 tot 18 mi
nuten in speciale drooginstallaties
worden gedroogd, alvorens zij geheel
„trommel-klaar" zijn. Zijn de (vlakke)
bedrukte platen goed droog, dan wor
den zij pas gevormd tot trommels en
dozen, die de wereld ingaan.
Rechts een beeld van de
tentoonstelling, die nog
maar een klein deel laat
zien van de duizenden
trommels, doosjes en an
dere voorwerpen die van
kleurig bedrukt blik wor
den vervaardigd. Blik
neemt als verpakkingsma
teriaal nog steeds een be
langrijke plaats in on
danks de opkomst van de
plastics.
Deze fraaie vormen zijn ontstaan uit
blik, het plastische materiaal, dat bo
vendien bedrukt kan worden. Hel
ronde trommeltje met het schilderij
van een kleine jongen met hond
(links) kan men ook in de Nederland
se winkels kopen.
Blikken trommels in fraaie kleuren
of met nabootsingen van prachtig Chi
nees porcelein verlaten aan de lopen
de band de drukkerij van de Metal Box
Company. Immers, zij worden „ge
ïllustreerd" in rotatiedruk. Zo'n blik-
pers levert per uur 3600 vellen bedrukt
gekleurd blik af.
Toen de directie van de „Metal Box
Company" enige tijd geleden een ten
toonstelling organiseerde, gaf die een
uitermate belangwekkend beeld van
de prestaties der blik-drukkers en blik-
kunstenaars. In enige gevallen was de
blikken reproductie van een kunst
werk geplaatst naar of voor het origi
neel. Toen zagen wij pas goed hoe ver
bluffend goed de nabootsingen in de
regel gedrukt waren. Ook de „Oude
Doos" uit de Victoriaanse tijd ontbrak
niet. Hij vertoonde heel wat grilliger
lijnen en vormen dan de in de regel
strak gehouden moderne dozen en
trommels.
In bonte schakeringen zagen wij de
„blikken-kunst" daar uitgestald. Van
eenvoudige schoensmeerdoosjes-met-op-
druk tto de meest verfijnde trommel
tjes en doosjes toe. Dure bonbontrom
mels en simpele theeblikken; ronde,
hoekige en vierkante exemplaren.....
duur om te zien, maar toch zo goed
koop in prys.
