Ontmoeting met onbekend
auteur: Willem Walraven
de TermijnspaarBrief
De Twentsche Bank
HET GEI
DORP
IEIME
Programma's radio en t.v.
zó lekker Bf 7 zó gezond
ORDEN FÜR DIE WUNDERKINDER
Blik
Van Mierlo en Zoon
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 27 APRIL 1964
WOENSDAG 19.30 UUR OP T.V.
Mandie nergens
aansluiting vond
TENSLOTTE ONTDEKT
KRO-radio herdenkt
Shakespeare
143 miljoen toestellen
in de hele wereld
Rusland tweede
televisieland
Vanavond op t.v.:
Radi
io
Televisie
DINSDAG 14 UUR:
Het eerste jaar na
de lagere school
Kijk naar
Luister naar
Huisvrouw vindt
bloemen en
levensmiddelen
voor haar deur
Alphensche Bank
Te Yerseke
Conservenfabrieh
Speciaal Mundi
geopend
DOOR
H. v. Nijnatten-
Doffegnies
Aanvaringen te
Hansweert
NU met nóg
meer hazelnoten
OOK IN
UW HUIS
EEN ^èjulü»
RA AIVI VENTILATOR
Woensdag 29 april zal de AVRO van
19.30 tot 20.00 uur voor het eerst een
aflevering van haar televisierubriek „Li
teraire ontmoetingen" wüden aan een
minder bekende auteur: Willem Walra
ven. Het programma, dat wordt uitge
zonden naar aanleiding van het binnen
kort verschijnen van zijn gebundelde
brieven, zal worden gepresenteerd door
de schrijver R. Nieuwenhuys, die het
tezamen met regisseur Hans Keiler heeft
samengesteld.
Willem Walraven, wiens werk reeds in
december 1962 in het kort is besproken
in de vierde, aan de Nederlands-Indische
letterkunde 'gewijde aflevering van „Li
teraire ontmoetingen", werd in 1887 als
zoon van een marskramer te Dirksland
op het eiland Goeree-Overflakkee gebo
ren Na een jaar tevoren naar Canada
te zijn gegaan, trok hij in 1916 als
koloniaal naar het toenmalige Neder-
lands-Indië, waar hij zich enige tijd later
ging toeleggen op schrijven. Aanvanke
lijk beperkte hij zich tot het verzorgen
van kronieken in kranten, maar al spoe
dig begon hij ook novellen te schrijven.
Daar hij echtej- onder meer door zijn
huwelijk met een Soedanese een ge-
isoleerde positie innam en ook met de
literaire kringen aan gene zijde van
de evenaar geen contact had, bleven
zijn verhalen lange tijd ongepubliceerd.
Een ervan evenwel kwam de schrijver
R. Nieuwenhuys onder ogen die hem ver.
zocht hem enkele novellen te sturen.
Willem Walraven voldeed aan dit ver
zoek van de redacteur van het literaire
tijdschrift „De Fakkel" met het gevolg
dat enkele van zijn verhalen in het blad
werden gepubliceerd, onder meer het
verhaal „De clan".
Eveneens in de jaren dertig ontmoette
Willem Walraven in Indië de schrijvers
E. du Perron, Jan Greshoff en J. H. W.
Feenstra, die hem aanmoedigden door
te gaan met schrijven Willem Walraven
volgde hun raad op, zette zijn jeugd
herinneringen op papier en begon brie
ven te schrijven aan de genoemde lite
ratoren en aan zijn neef Frans Schamm-
hart.
Deze neef, die toendertijd als stuur
man op een tanker de Indische wateren
bevoer en nu een boekhandel te Lekker-
kerk heeft, verzamelt en redigeert thans
de brieven van zijn in 1943 op vijenjvijf-
tigjarige leeftijd in het Japanse burger
kamp Kesilir overleden oom. De brieven
waarvan enkele reeds zijn gepubliceerd
in het tijdschrift ..Tirade", waarin zij
sterk de aandacht hebben getrokken,
zullen binnenkort in twee delen in de
Stoa-reeks van de Uitgeverij G. A. van
Oorschot te Amsterdam verschijnen.
Voorzien van een inleiding door R.
Nieuwenhuys, die sommigen wellicht
door zijn in 1954 verschenen autobiogra
fische boek .Vergeelde portretten" be
ter kennen bij zijn schuilnaam E. Breton
de Nijs, is in 1952, eveneens bij de Uit
geverij G. A. van Oorschot, een bloem
lezing uit de brieven, kronieken en korte
verhalen van Willem Walraven versche
nen onder de titel „Op de grens". Een
verhaal met dezelfde titel is opgenomen
in de door R Nieuwenhuys samenge
stelde bloemlezing uit de Nederlands-
Indische letterkunde „Bij het scheiden
van de markt", die in I960 is versche
nen in de Salamander-reeks van Queri-
Het KRO-radioprogramma van dinsdag
28 april is 's avonds geheel gewijd aan
een herdenking van de grote Engelse
dichter en schrijver William Shakespea
re, die 400 jaar geleden in Stratford-on-
Avon geboren werd.
De KRO wil de nagedachtenis van de
ze belangrijke auteur eren door een van
zijn grote drama's voor de microfoon
te brengen, namelijk „Hamlet", Prince
of Danmark.
De vertaling is van dr. L. A. J. Bur-
gersdijk, terwijl C. Buddingh' deze tra
gedie tot hoorspel bewerkte Willem Tol
lenaar heeft de regie. De rollen van Clau
dius, koning van Denemarken, en van
Hamlet worden gespeeld door André van
den Heuvel en Eric Schneider. Fé Scia-
rone vertolkt de rol van móeder van
Hamlet. Oook de nu bijna tachtigjarige
Louis de Bree werkt als Polonius, de op
perkamerheer. aan deze uitvoering mee.
De muziek, welke in dit spel ten ge
hore wordt gebracht, is gecomponeerd
door Geza Frid. en wordt uitgevoerd I
door hét Promenade Orkest onder lei
ding van Benedict Silberman.
Deze uitzending kan men stereofonisch
beluisteren.
do's Uitgeversmaatschappij te Amster
dam. Een dagboekfragment van de hand
van Willem Walraven is gepubliceerd in
de onlangs door A. W. Bruna te Utrecht
uitgegeven paperback „Stemmen buiten
de tijd, brieven en dagboekfragmenten
uit dretig landen, 1930-1945".
Er zijn thans bijna 143.000.000 televisie
toestellen in de wereld. Dat is één op
elke 22 personen heeft een Amerikaans
televisieblad berekend.
Het aantal tv-toestellen in landen bui
ten de Verenigde Staten bedraagt
80.800.000. In Amerika staap er 61.850.000
Twee jaar geleden waren er in de V.S.
meer tv-toestellen dan in alle andere
lander; tezamen.
Japan heeft Engeland in 1963 van de
tweede plaats verdrongen met 14.000.000
toestellen en 80 stations, terwijl Engeland
13.000.000 toestellen en 60 stations
heeft. De Sovjet-Unie is derde met naar
schatting 130 stations, gevolgd door
West-Duitsland, Canada, Frankrijk en Ita
lië.
In totaal hebben thans 90 landen te
levisie met in de V.S 648 stations en
in andere landen 1269 stations.
In 64 landen wordt reclame-televisie
uitgezonden, terwijl 26 andere landen
zulks afwijzen.
Maandag 27 april
HILVERSUM I 402 M
NCRV: 12.25 Voor boer en tuinder.
12.30 Mededelingen t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.33 Orgelspel: populaire mu
ziek. 12.53 Grammofoonmuziek. eventu
eel actualiteiten. 13.00 Nieuws. 13.15
Licht instrumentaal kwartet. 13.30 Lich
te grammofoonmuziek. 14.05 Schoolradio.
14.30 Moderne grammofoonmuziek. 15.05
Herhaling wedstrijd Opsporing verzocht
(van donderdag 16 april j.l.). 15.45 Ka
merkoor. 16.00 Bijbeloverdenking. 16.30
Blokfluit en gitaar. 17.00 Voor de kleu
ters. 17.15 Voor de jeugd 17.30 Lichte
grammofoonmuziek voor de teenagers.
17.50 Regdringsuitzending: Suriname-
journaal, door Mr. Dr. H. J. Roethof.
18.00 Marinierskapel der Koninklijke Ma
rine. 18.20 Uitzending van het Gerefor
meerd Politiek Verbond: Het Anti-ko-
loniaiisme. Tot u spreekt de heer W. G.
Beeftink, voorzitter van het Gerefor-
meer Politiek Verbond. 18.30 Klassieke
grammofoonmuziek. 19.00 Nieuws en
weerpraatje. 19.10 Op de man af, praatje.
19.15 Instrumentaal ensemble: onbeken
de muziek uit oude handschriften. 19.30
Radiokrant. 19.50 Pianospel: amuse
mentsmuziek. 20.10 Omweg, hoorspel
impressie. 20.50 Radiokamerorkest en so
listen: klassieke en moderne muziek.
21.40 Vocaal ensemble: moderne muziek.
22.05 Were^dpanorama: commentaar van
onze reizende diplomatieke commenta
tor. 22.15 Pianorecital: Spaanse muziek
22.30 Nieuws. 22.40 Avondoverdenking.
22.55 Boekbespreking: 23.05 Modern pia
nospel 23.20 Operettemelodieën (gr.).
23.45 Vocaal ensemble (gr.). 23.55-24.00
Nieuws.
HILVERSUM II 298 M
VARA: 12.00 Lichte orkestmuziek. 12.30
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw
12.33 Voor het platteland 12.38 Licht in
strumentaal kwintet. 13.00 Nieuws 13 15
Voor de Middenstand 13.20 Klassieke
kamermuziek. 13.45 Wikken en wegen
?.raAe- 14 00 Gra»g of niet. hoorspel.
}?o 1-nn r, "?m".ten vo°r boven de zes
tig. 00 Oude liedjes. 17.15 Dansorkest
18 00 N' 17:®° commentaar.
trio la v; i cht 'nstrumentaal
trio. lö.3o Pailementair overzicht 18 50
Openbaar Kunstbezit. 19.00 Ritmisch
kwartet 19 4"^ R° L'Cht instrumental
T RegeringsuitzendingDe
ahrfh u» gepresenteerd door Eli
sabeth Mooy en Herman Stok. 20 00
va^^r'l 29,°onCTValle'ia Rusticana, ope-
o?«gT-'i.. Terug in de tijd. lezing.
tL loon orkestmuziek en zangsolis-
ots* «,0 Nifuws. 22.40 Actualiteiten.
Z2.55 Weerklank: muziekrevue. 23.30
Dichte grammofoonmuziek. 23.55-24 00
Nieuws.
BRUSSEL VLAAMS
824 m: 12.00 Nieuws. 12.03 Grammo-
foonmuziek. 12.08 Landbouwkroniek. 12.15
Lichte muziek. 12.50 Beursberichten. 13.00
Nieuws. 13.20 Kamermuziek. 14.00 Nieuws
14.03 Schoolradio. 15.00 Nieuws. 15.03
Schoolradio. 15.45 Lichte muziek. 16.00
Nieuws. 16.03 Beursberichten. 16.09 Voor
de zieken. 17.00 Nieuws. 17.15 Voor de
kinderen. 17.45 Franse les. 18.00 Nieuws.
18.03 Voor de soldaten. 18.28 Paarde-
sportberichten. 18.30 Protestantse gods
dienstige uitzending. 18.45 Klassieke mu
ziek. 19.00 Nieuws. 19.40 Operamuziek.
20.00 Missieklankbeeld. 20.15 Pianomu
ziek. 20.45 Amusementsmuziek. 22.00
Nieuws. 22.15 Volksdansen en -zangen.
22.35 De zeven kunsten. 22.50 Absurd.
23.00 Nieuws. 23.05 Jazzmuziek. 23.30
Amusementsprogramma. 23.55 Nieuws,
24.00-0.45 Voor de zeelieden.
BRUSSEL FRANS
484 m: 12.03 Gevarieerd programma en
actualiteiten. 14.03 Gevarieerd program
ma. i 08 Klassieke muziek. 17.00 Nieuws
17.15 Voor de teenagers. 17.55 Grammo
foonmuziek 18.03 Voor de soldaten. 18.30
Feuilleton. 18.40 Lichte muziek. 19.15
Nieuwe grammofoonmuziek. 19.30 Nws.
21.15 Hoorspel. 22.00 Wereldnieuws. 22.15
Jazzmuziek. 22.55 Nieuws.
Dinsdag 28 april
HILVERSUM I 402 M
KRO: 7 00 Nieuws. 7.10 Morgengebed.
7.15 Lichte grammofoonmuziek. 7.55
Overweging. 8.00 Nieuws. 8.15 Strip voor
de jeugd. 8.20 Lichte grammofoonmu
ziek. 8.50 Voor de huisvrouw. 9.35 Wa
terstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00 Voor
de kleuters. 10.15 Lichtbaken, lezing. 10.25
Klassieke orkestwerken (gr.). 11.00 Voor
de vrouw. 11.30 Lichte grammofoonmu
ziek. 11.50 Volaanvooruit, lezing.
HILVERSUM II 298 M
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.20 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Lichte grammofoonmuziek.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00
Nieuws. 8.15 Programma-overzicht. Aan
sluitend: lichte grammofoonmuziek. 9.00
Gymnastiek. 9.10 De groenteman 9.15
Moderne orkestmuziek (gr.). 9.40 Mor
genwijding. 9.55 Boekbespreking 10.00
Arbeidsvitaminen. 10.50 Voor de kleuters.
11.00 Voor de zieken.
Maandag 27 april
CVK-IKuK-RKK: 19 30 Bijbclprogram-
ma voor de jeugd. 19.45 Kenmerk, het
veertiendaags journaal van de, kerken.
NTS: 20.00 Journaal en weeroverzicht.
20.20 Uitzending van de Katholieke
Volkspartij. 20.30 Orden für die Wunder-
kinder, speelfilm. 21.45' D'r is telefoon
voor u. documentaire film. 22.30-22.35
Journaal.
FRANS-BELGIë: 14.15 Schooltelevisie.
18.30 Berichten. 18.35 Voor de kinderen.
19.00 Voor de vrouw. 19.30 Sport. 20.00
Journaal. 20.30 Operafragmenten. 21.10
La double vue, programma gewijd aan
de Poolse film. 22.20 Journaal.
VLAAMS-BELGIë: 19.00 Voor de jeugd
19.25 Cultureel programma. 19.45 Weer
overzicht. 20.00 Nieuws. 20.20 De zwer
ver en de politie, novelle. 20.45 Panora
ma. 21.30 Opera-aria's. 22.10 Medium.
22.20 Nieuws.
„Orden für die Wunderkinder" is een
satire, waarin de Duitser afstand van
van zichzelf neemt. Dat is voor een
Duitser betrekkelijk moeilijk, maar er
zijn meer voorbeelden, waarin hij be
wijst, dat hij dit wel kan.
Bekend is bijvoorbeeld de Kapitein
van Köpenick, waarin de oosterbuur zijn
eerbied voor het uniform op de hak
neemt. Maar de Duitser (en waarachtig
hij niet alleen) houdt ook van onder
scheidingen en dit thema werd aanlei
ding voor de film, die vanavond door de
NTS gedraaid wordt.
Regisseur Rainer Erler maakte er
een onbetaalbare film van, die bij ver
toning in Duitsland veel hilariteit ver
oorzaakte. Ook Nederland zal deze ver
rassende film best op prijs stellen.
Over „Uw kind op school" en het feit,
dat in de eerste klassen van het vervolg
onderwijs (mulo, middelbare scholen),
meisjes over het algemeen meer pres
teren dan jongens, geeft op dinsdag 28
april tussen 14.00 en 14.40 uur in AVRO's
radioprogramma voor de vrouw „Avro-
dite", Anne-ke Bulthuis haar visie.
Voorts zal in dit programma Pierre
Janssen trachten de luisteraars enthou
siast te maken niet alleen voor zijn ge
liefde museum Boymans-Van Beuningen
maar voor de musea in het algemeen.
Tot slot zal Rein Bloem, poëziecriticus
van het weekblad „Vrij Nederland" in
een nieuwe serie uitzendingen onder de
titel „Vrouwen uit de wereldliteratuur"
een gesproken portret geven van de
Engelse schrijfster van korte verhalen
en essays Kathenne Mansfield, pseudo
niem voor Kathleen Mansfield Beau-
champ, die op 14 oktober 1888 in Nieuw-
Zeeland werd geboren en op 3 januari
1923 te Fontainebleau aan een longbloe
ding overleed Katharine Mansfield, die
een groot deel van haar jeugd in Nieuw-
Zeeland doorbracht, huwde met de criti
cus John Middleton Murry. In haar ver
halen, waarin men graag invloeden van
Tsjechov aanwijst, toonde zij zich een
schrijfster met een groot analyserend
vermogen.
De NTS brengt om half negen de film
„Order für die Wunderkinder" en daar
op aansluitend i$ er om 21.45 uur een do
cumentaire over de ontwikkeling van
de telefoon.
België-Vlaams brengt om 20.20 uur de
film ..De zwerver en de politie", met
Charles Laughton in de hoofdrol en om
21.30 uur worden aria's gebracht uit de
opera „Wozzeck" van Alban Berg, uit
gevoerd door solisten, koor en orkest van
de Koninklijke Muntschouwburg.
Voor maandagavond is het interessant
te luisteren naar Vandaag radiokrant
voor Nederland", (19.30 uur), terwijl de
NCRV om 20.10 uur de hoorspelimpressie
„Omweg" uitzendt. Om 21.40 uur is er
een stereofonische 'uitzending van volks
liederen. Om 23.05 uur wordt een etude
voor piano en regeltape gebracht, de
rest van de avond wordt gevuld met
lichte muziek.
De VARA brengt vandaag om 13.20
uur het meestertrio (Paul Godwin, Jo-
han de Nobel, Gerard Hengeveld)
brengt 's middags om 4 uur Zestig minu
ten voor boven de zestig, terwijl om
18.50 uur Openbaar Kunstbezit te beluis
teren is. De avond brengt om 20.05 uur
de opera Cavalleria Rusticana, maar om
21.35 uur begint het lichtere programma.
Een voortreffelijk spelende Ton van
Duinhoven heeft ons zaterdagavond veel
genoegen bereid in de televisiethriller van
Engelse huize (vertaling Dolf Verspoor)
„Goed gedaan, George". Hett toneelstuk
leek aanvankelijk gebaseerd op de over
bekende driehoeksverhouding. Tegen het
einde had de schrijver echter voor een
zowel spannende als verrassende wen
ding zorg gedragen. Qua intrige en
dialoog was het een der knapste thrillers,
die wij de laatste tijd zagen. Ton van
Duinhoven, als de mysterieuze onbeken
de, had zich geheel in dit spel ingeleefd
en hield de draad van het verhaal voort
durend strak gespannen. Jammer genoeg
gaf Allard van der Scheer een wat over
trokken uitbeelding van de minnaarsfi
guur, die hij moest voorstellen: hierdoor
boette de aanvaardbaarheid van het ge
heel enigszins in. Toch was onze zater
dagavond er goed mee, want van „Zo
is het toevallig;" kregen wij ditmaal toch
wel een erg flauwe smaak in de mond.
De enigste spitse reactie had betrekking
op de jongste Duitse publikaties omtrent
het oorlogsbombardement op Rotterdam.
Fijngevoelig toonde men zich ook nu
weer niet ten opzichte van de prinselijke
bruiloft. Wij begrijpen deze zgn. humor
nu eenmaal niet.
Zondag bracht ons de KRO de verdere
belevenissen van Willy Walden en Mieke
Verstraete. Ditmaal werden kampeerge-
noegens in het ootje genomen. De zorg
vuldig in scène gezette toneeltjes waren
wel leuk, doch echt niet om te gillen,
Wij hebben de indruk, dat Willy Walden
nog niet geheel gewend is aan publiek-
loos spel. Toch raakte hij bepaalde rem
mingen geleidelijk kwijt, hetgeen deze
serie-uitzending niet anders dan ten goe
de komt.
De Belgische tv.-journalist Omer Gra-
wet ontmoette ditmaal Jan de Cler.
Grawet verstaat de kunst van het in
terviewen opperbest, waardoor de ge
sprekken soms een onverwachte wending
nemen en de persoonlijke belichting van
de geïntervieuwde een aantrekkelijk ka
rakter krijgt. Zo was het ook ditmaal.
Wij mogen die praatjes. Doch om Teddy
Scholtens „Kiekeboe" blijven wij geen
cent geven. Het spijt ons voor Teddy.
(Advertentie)
Het is een verheugend verschijnsel dat
duizenden huisvrouwen (en met name zij
die in buitenwijken of ver van de be
bouwde kom hunner gemeente wonen)
in de gelegenheid zijn vlak voor hun huis
inkopen te doen - dankzij de straathande
laar die met zijn grote verscheidenheid
artikelen bij hen komt. Dat dit een groot
gemak is, wordt wel bewezen door het
veelvuldige gebruik dat de huisvrouwen
van deze koop-service maken. Een gemak
èn een voordeel. De straathandelaar
biedt immers op zijn wagen een ruime
keus van kwaliteitsartikelen (hij heeft
niet voor niets zoveel vaste klanten)
tegen de laagst mogelijke prijzen. Hij
koopt voordelig in, zorgt voor variatie,
weet precies wat zijn klanten willen en
kan daardoor zijn prijzen laag houden.
Vandaar dat de straathandelaar, die öf
aan de deur komt, óf dichtbij huis zijn
vaste standplaats heeft, het leven iedere
week heel wat guldens goedkoper maakt,
want
OOK BIJ DE
STRAATHANDELAAR
IS UW GULDEN
EEN DAALDER WAARD
(Advertentie)
goaooeooe
De Twentsehe Bank biedt opnieuw een aantrekkelijke spaarmogelijkheid
waarvan de rente is zeker gesteld.
TermijnspaarBrieven zijn ver
krijgbaar tot een maximum be
drag van 50.000,- per persoon.
TermijnspaarBrieven zijn zonder
enige kosten verkrijgbaar bij alle
kantoren van DeTwentsche Bank,
Van Mierlo en Zoon en de
Alphensche Bank voor 100 gulden
per stuk met ingang van lmei 1964.
TermijnspaarBrieven zijn op 1
oktober 1969 betaalbaar met
125 gulden per stuk.
De rente van 25 gulden blijft
gehandhaafd ongeacht eventuele
verandering van de rentestand.
De afgifte der TermijnspaarBrieven neemt een aanvang op 1 mei a.s.
9 TermijnspaarBrieven zijn voor
1 oktober 1969 niet betaalbaar,
noch opeisbaar, doch wel ver
handelbaar.
Na 15 mei a.s. zal de afgifteprijs
worden verhoogd m.t 10 cent per
week wegens opgelopen rente.
In tegenwoordigheid van de familie
Kouwenhoven, b. en w., raadsleden, za
kenrelaties, aannemers en vele andere
genodigden had de feestelijke opening
plaats van de nieuwe diepvrieskippen-
fabriek.
Namens de n.v. Speciaal Mundi zei W.
Kouwenhoven te hopen door deze vesti
ging bij te dragen tot de roem van Yer
seke. Burgemeester Willemsen wees op
de overgang van verleden naar toekomst.
Door het Delta-plan en de vorstramp is
de oestercultuur ten dode opgeschreven
en Yerseke in zijn bestaansbron bedreigd.
Willen we blijven bestaan, dan alleen
maar met andere bestaansbronnen, zei hij.
Namens de zakenrelaties sprak de heer
Visser, conservenfabrikant te Oud-Beyer-
land. Hij toonde begrip voor het stand
punt van de burgemeester.
Geassisteerd door de beide heren Kou
wenhoven met hun dames knipte burge
meester Willemsen het lint door, dat de
toegang tot de produktieafdeling afsloot
en opende hiermede de nieuwe fabriek.
Tal van bloemstukken werden aange
boden. Bovendien was er gelegenheid het
produkt van Speciaal Mundi persoonlijk
te beoordelen.
58
Ze namen een smal fietspaadje ach
terom naar het dorp en de grindweg.
In de verte zagen ze Gert en Jackie
voor zich uit fietsen; er leek nergens
onraad te zijn. De weg. die met de heu
vels mee steeg en weer daalde, door
sneed de bossen tot waar hij zich ver
loor in de oneindigheid der hei. De
berken, aan weerszijden door de opdrin
gende dennen in een benarde positie ge
bracht, helden voorover, zodat de krui
nen elkaar bijna raakten. Het gele blad
had zich grotendeels al te ruste gelegd
op de weg, de talrijke kuilen bedek
kend. waardoor het fietsen nu niet be
paald een genot werd. Oom Chris en
tante Christina hadden bovendien de
wind tegen, die naar zuidwest gedraaid
was. Ze spraken niet veel, zochten ieder
voor zich de gladste gedeelten uit en
moesten daarbij het oog houden op wat
voor hen gebeurde.
Het verkeer was niet druk, een enkele
fietser kwam hen tegemoet en zó waren
ze aan het Duitse silhouet gewend, dat
ze al op verre afstand wisten te zeggen
of het een burger dan wel een militair
was Ze waren dan ook tamelijk ver
baasd, toen ze zagen, dat Jackie en Gert
afstapten bij iets wat op deze afstand leek
op een man met een bakfiets. Toch von
den ze het geraden zich een beetje ver
dekt op te stellen aan weerskanten van
de weg op de berm onder de berken.
Het duurde niet lang of Jackie en Gert
gingen verder en de bakfiets kwam na
der. Zeker hadden ze om inlichtingen ge
vraagd. Tot Christina, die de scherpste
ogen had, zei: „Als ik me niet vergis,
is het Bonsma!
,,Och, je bent gek, vrouw!.. Nee,
Bonsma op een bakfiets!.."
En toch was hij het. Nu zag Chris
het ook. Ze waren al van hun fietsen
gestapt nog voor Bonsma hen bereikt
had en toen had hij niet veel adem over
om op hun regen van vragen te ant
woorden. Het leek wel een verhuizing. In
de bak lag van alles opgestapeld: bed-
degoed. manden, een kapotte stoel, een
ketel en daartussen troonden twee oude
vrouwtjes met hoofddoeken om en hoge
gesloten mantelkragen, waarin hun ge
zichten grotendeels schuilgingen.
Maar Christina herkende ze toch: tante
Saartje en de dikke volksvrouw uit Am
sterdam, die bij haar in de hut gewoond
had. Ze was ineens wonderlijk ontroerd
ze hier weer te zien en ook de vrouw
tjes hadden de tranen in de ogen. Ze
stotterden en snikten en konden niet op
houden met tante Christina's handen te
drukken
Intussen stond Bonsma met een witte
zakdoek het zweet van zijn voorhoofd te
vegen. Hij legde oom Chris uit hoe be
nard de situatie was. Van het eerste
morgengloren af tot nu toe was hij al
op pad om zo veel mogelijk vluchtelin-
(Van onze correspondent)
Op de Wester-Schelde, ter hoogte van
Hansweert, ontstond zaterdagmiddag een
aanvaring tussen het 350 ton metende
motorschip „Ropa" en het 339 ton meten
de motorschip Emanuel". De „Ema
nuel" lag met nog een onbekend vaar
tuig bij de zogenaamde overloop van
Hansweert. Zij hadden achter elkaar ge
stopt om het naderende zeeschip te laten
passeren, alvorens zij de Wester-Schelde
zouden oversteken om de haven van
Hansweert binnen te lopen. Terwijl deze
schepen daar lagen te wachten kwam
het motorschip „Ropa" en zou tussen
deze schepen doorvaren. Door de vloed-
stroom werd de „Ropa" zodanig wegge
zet, dat het dwars voor de voorsteven
van de „Emanuel" kwam. Van de
„Emanuel" brak een anker, terwijl de
„Ropa" boven de waterlijn een gat in
de scheepshuid bij de machinekamer
opliep.
Op het Kanaal door Zuid-Beveland te
Hansweert vond zaterdagmiddag een
aanvaring plaats tussen het oliebunker-
vaartuig „Alexander" van de firma
Noels uit Hansweert en het met lijn-
zaadschroot geladen motorschip „Wal
rus". 347 ton. De „Alexander", die van
achter de middensteiger kwam varen,
heeft waarschijnlijk de „Walrus" niet
tijdig opgemerkt. Een aanvaring volgde
en beide schepen liepen averij op.
(Advertentie)
gen weg te werken uit de omgeving. Dit
zou wel de laatste vracht zijn, die hij
erdoor wist te smokkelen. Een kordon
werd om 't dorp getrokken; ze zaten als
muizen in de val. Zes van de gevaarlijk
ste vluchtelingen had hij al naar Elspeet
weggebracht; voor deze twee oudjes, die
moeilijk te verplaatsen waren als er ge
vaar dreigde, had hij daar ook onder
dak gevonden. Hij was verschrikkelijk
blij, dat er hulp kwam opdagen, maar
ze moesten wel beseffen, dat het moeilijK
zou zijn naar huis terug te gaan als ze
eenmaal in de belegerde veste waren.
„Och, wat doet het ertoe waar we zit
ten''. zei oom Chris. „Elke plaats is
veilig of gevaarlijk we zijn zwervend zon
der tehuis. Het ene adres is zo goed of
zo kwaad als het andere. Vandaag zoe
ken ze hier. morgen beginnen ze aan de
andere kant van de draad. We dobberen
op onze valse papieren als een boei op'
de wilde baren De zwaarste storm kan
s>
ons ongedeerd laten, terwijl bij kalme
zee het schip van verraad over ons heen
vaart." Bonsma grinnikte met een brede
grijns op zijn warm gezicht. Er hing
een druppel aan zijn neus, maar hij
merkte het niet. „Als je het verraad
uitsluit, dan blijft er alleen nog het in
tellect over om bang voor te zijn. Nou
en naar wat ik daarvan gemerkt heb.
zou je zeggen, dat de Duitsers, die ze
ons op het dak gestuurd hebben, te stom
zijn om voor de duivel te dansen, al
mogen het dan S.D.'ers en S.S.'ers zijn,
die van vernuft en speurzin heten tè
barsten je kent Martha en Jopie. die
twee aardige jodinnetjes uit het kamp?
Het zijn lieve kinderen, maar zeg nu
zelf, kan het donkerder en joodser?"
„Nee", zei oom Chris, ..het helpt niet
of je ze de haren bleekt. Die zwarte
karbonkels van ogen en die neuzen zijn
niet weg te werken."
„Nou, mijn vrouw en ik hebben ze er
door gekregen We werden prompt aan
gehouden, door een luitenant en een
Feldwebel nog wel. Ze deden vreselijk
uit de hoogte en vroegen zo verachteliik
mogelijk:
„Juden?" De twee meisjes waren ge
lukkig niet op hun mondjes gevallen Ze
ontkenden ten stelligste, lieten hun valse
papieren zien en mochten doorgaan,
omdat er geen „J" op hun persoonste^
wijs stond, dus konden ze geen joden
zijn. Maar nu ga ik er als de wind van
door, het is nog een heel eind en die
weg.
Hij greep na: r zijn achterste. „Vraag
maar of mijn vrouw een zacht kussen
op m'n stoel legt; vanavond za] ik me
wel voelen of ik op eieren zit".
Hij klom weer op zijn vehikel en bracht
het ding langzaam in beweging.
Oom Chris en tante Christina keken
hem na.
„Weet je nog wel, dat we hem vroe
ger niet uit konden staan?"
.„Vroeger," antwoordde Christina
peinzend, „vroeger, hoe lang lijkt dat
geleden?"
Vier avonden later kwamen ze weer
allemaal tezamen bij Bonsma. De om
singeling was nog altijd niet opgeheven.
Er was geen pad onbewaakt en toch gin
gen de vroegere leiders van het Ge
heime Dorp bij Bonsma in en uit. Wat
Bonsma gezegd had, bleek waar te zijn:
de Duitsers wisten in werkelijkheid
niets, ze kenden noch valse, noch echte
namen, ze hadden niet de flauwste no
tie uit welke personen de kampleiding
bestaan had. Ze omsingelden het dorp,
dat er eigenlijk niets mee te maken had
en ze lieten de ware schuldigen in- en
uitgaan op valse persoonsbewijzen.
Daarentegen moest de andere partij
steeds op het gevaar bedacht blijven Bij
het vervoeren van vluchtelingen mocht
niet te veel geriskeerd worden en meni
ge poging faalde, omdat de grote weg
niet genomen kon worden en op de klei
nere paden een transport gauwer ver
dacht leek en opviel. Dikwijls moest
haastig rechtsomkeert gemaakt worden
als er een patrouille naderde. Oom
Chris en tante Christina lukte het dc
eerste avond om nog een jongen en
een meisje mee te smokkelen naar het
dorp. Daarna zat alles hermetisch dicht.
Het enerverende was. dat niemand kon
overzien hoeveel mensen er gepakt,
hoeveel er gevlucht waren en hoeveel
er dus nog opgespoord moesten wor
den. Iedereen, zelfs Bonsma, moest nu
toegeven hoe wijs oom Chris was ge
weest om te verbieden de namen van
de kampleiding en helpers aan de be
woners van het Geheime Dorp bekend
te maken. Als de gevangenen nu tot
spreken gedwongen werden, konden ze
alleen maar voornamen noemen en daar
zouden de Duitsers niet veel wijzer
door worden. De stemming werd dan
ook opgewekter naarmate het duidelij
ker bleek, dat velen de dans toch nog
ontsprongen waren.
De novemberavond viel vroeg Me
vrouw Bonsma had een stevige stamp
pot gekookt voor vluchtelingen en gas
ten: er zaten er altijd nog een tiental
in weinig rooskleurige omstandigheden
in de tent in het kreupelhout. Hun ver
voer was een probleem, dat iedereen
siapeloze nachten bezorgde. Maar nu
kwam Bonsma met de verheugende tij-
ding van een afname der strenge con
troles. Over één, hoogstens twee dagen
zouden de kleinere paden vrijgegeven
worden.
.Daar neem ik nog een extra hap op"
zei Annet en ze schepte haar bord nog
eens vol.
Ze waren laat aan tafel gegaan, om
dat Gert er nog niet was. Niemand
maakte zich erg bezorgd over zijn uit
blijven, behalve Jackie, die telkens
naar de deur keek als ze gerucht hoor
de, tot grote voldoening van tante Chris
tina.
(wordt vervolgd)
(Advertentie)
vanaf f S9.90
PQblfcatfo-, ITHO - SCHIEDAM
