EICHMANNS VERDEDIGER VERLOOR ZIJN VRIENDEN Praktijk verwoest Cultureel contact tussen Oost en Z.-Ylaanderen WHISKY DE VISHOND Stedelijk Zierikzee museum van is „herboren Om de waarheid Geen spijt Om de klanten Holland gaat kapot aan hart België gaat kapot aan geest Als een Nazi? Geen publikaties Beschuttende werkplaatsen helpen de industrie Beter contact Ook elders DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 14 APRIL 1964 D1; F. Vereist, voorzitter Open Kring Gent: Uitbreidingen zijn te Terneuzen noodzakelijk Uitgegroeid Opdrachten Miljoen per week (Kunstschilders Verstedelijking van zuid- en oost-Nederland Adolf Eichmann is dood maar nog niet vergeten. Dr. Robert Servatius, de Duitse advocaat, die de Nazi-misdadiger verdedigde, leeft. Maar zijn naam leest niemand meer. Servatius wordt vergeten en met opzet. Trude B, Feldman, een Amerikaans journalist, die liet proces tegen Eichmann versloeg, is de gangen van dr. Servatius nagegaan. Hij vond de advocaat in Keulen, in zijn kantoor. Hij vond een man, wiens carrière is vernietigd. Een man, die wordt gemeden door vroegere Nazi's en die de verachting van de andere Duitsers met zich meedraagt. EICHMANN oprecht als cliënt ER ZIJN nog altijd mensen, die de wettigheid en de ethische grond slag van het proces-Eichmann be twisten. Maar slechts weinigen her inneren zich naast de naam van Eichmann die van de advocaat op wiens schouders een taak kwam te liggen, waarvan iedereen zei, dat er geen enkele eer te behalen viel: dr. Servatius. Wat is er eigenlijk geworden van dr. Robert Servatius? Het antwoord is simpel en tragisch tegelijk. Eichmans verdediger heeft hem nagenoeg de he le praktyk gekost, die hij na de twee de wereldoorlog met zoveel moeite had opgebouwd. Bedrijven, die hem als juridisch adviseur in dienst hadden, hebben de een na de ander hun con tracten van hem verbroken, éen za kenman lichtte zijn verzoek tot annu lering van het contract toe met te zeggen: „Ik denk, dat veel van mijn klanten er bezwaar tegen zouden heb ben als ik ii hield!" Anti-Nazi's mijden dr. Servatius en ex-Nazi's schouwen hem al evenzeer. Eén ex-Nazi zei: „Ik heb altijd veel achting gehad voor Herr Rechtsan- walt maar ik ben nu toch gedwon gen een andere advocaat te zoeken Ik moet mijn Nazi-smetten kwijt en iemand, die zo nauw met Eichmann te maken heeft gehad - wel, ik be doel maar, dat ik liever aan de vei lige kant blijf". 1yelis zijn collega's aan de balie laten hem links liggen. Men neemt het hem kwalijk, dat hij zich volledig gaf aan de verdediging van Eich mann. Kortom: als ooit iemand be smet is geraakt met de schuld van degene wiens zaak hij verdedigde, dan is dat dr Servatius. Ik sprak kortgeleden in zijn kantoor te Keulen. Hij heeft een blozend gezicht en loopt nog kwiek, al is hij in oktober reeds 69 jaar geworden Nog iedere morgen neemt hij de tram naar hetzelfde kan toor in het gebouw van de Deutsche Bank, dat al dertig jaar lang het doel van zijn tien-minuten-rit is. Hij steekt de sleutel in het oude siot en de deur piept open. Er is geen se cretaresse meer voor de hele dag; zoveel gaat er bij dr. Servatius niet meer om Hij liet me een paar brieven zien uit de stapel, die sinds de executie van Eichmann bij hem is binnengekomen. Sommige zwaaien hem lof toe. Ande re, kennelijk geschreven door ver dwaasden, zijn beledigd en brandmer ken hem als een verrader aan de Duitse zaak. Dr. Servatius is een joviaal type; het was daarom niet gemakkelijk voor hem brieven te lezen, die begonnen met: „Uw bemoeiingen met Eich mann hebben ons genoopt elders juri dische bijstand te zoeken" of ^oen wij in Keulen waren en u nodig had den, was u daar al die tijd niet te vinden." Met een wrang lachje liet hij me een briefje zien van heel andere aard: „Kan ik op u rekenen, als ze mij ooit nog eens te pakken krijgen?" Her was getekend met één woord, de naam Bormann. MaTtin Bormann, die Adolf Hitiers secretaris was en de leiding had in de nationaal-socialistische partij-kanse larij, is de felst-gezochte Nazi sinds de ineenstorting van 1945. uw beroepsplicht om een dergelijke cliënt te verdedigen?" „Niemand kan het feit ontkennen, dat de joden werden gemarteld en ver moord", antwoordde dr. Servatius „Maar het was mijn taak te oewij- zen, dat Eichmann daarvoor niet in de zin van de strafwet verantwoorde lijk was." Hij voegde er aan toe, dat hij er voorts op gebrand was een rapport uit de eerste hand te krijgen van hetgeen „in die jaren werkelijk was gebeufd." Al by al kostte het proces-Eichmann dr. Servatius heel wat geld. Hij is nu bezig pressie op Duitse gerechtshoven uit te oefenen om te proberen dat geld terug te krijgen. Zijn honorari um werd door Israël betaald maar hij houdt eraan vast, dat dit alleen maar een voorschot was en is vast besloten het bedrag aan de Israëli sche regering terug te betalen. „Waarom zou Israël moeten betalen voor de verdediging van Echmann?" vraagt hij. „En bovendien - al zit ik er nog steeds door in de schuld, ik zie deze kosten toch ook nog een beetje als leergeld. Een opleiding kost geld, dat weet u. Daarom heb ik voor deze extra-opleiding - zo beschouw ik het maar - ook wat extra's moeten betalen. Het enige plezier dat ik er aan beleef, is, dat ik bij gebrek aan inkomen geen inkomstenbelasting be hoef te betalen!" al Ik vroeg dr. Servatius of hij er geen spijt van had de verde.ug'ng van Eichmann op zich genomen te hebben, nu de ene tegenspoed na de andere hem was komen belagen. „Helemaal niet", antwoordde hij „Het proces-Eichmann gaf mij de gelegen heid mijzelf en de historie ervan te overtuigen, dat de gewone mensen in Hitler-Duitsland niets wisten van de ze verschrikkelijke misdaden, ik be schouw de wreedheden van toen als het werk van een duistere histor sche kracht". Hij zei me voorts, dat hij de verde diging op zich had genomen omdat hij het zijn ereplicht achtte als advo caat zijn cliënt juridisch bij te staan en dat hij zich tot het uiterste had willen inspannen om de waarheid te vinden - „hoe ik persoonlijk ook over de man dacht of voelde." „Maar", vroeg ik hem," voelde u geen kloof tussen uw persoonlijke op vattingen over rassendiscriminatie en massamoord en aan de andere xant Dr. Robert Servatius staat In Israël de pers te woord. Als iemand een ander neerschiet en er komt een advocaat om hem te ver dedigen, dan betekent dat toch niet, dat die advocaat ook van het slag is, dat anderen neerschiet? Nee het is niet eerlijk. Ik "Zie Herr Doktor nogal eens langs komen. Hij ziet er slecht uit maar hij is altijd vriendelijk en hij probeert opgewekt te zijn maar je kunt wel merken, dat het hem niet goed gaat!" Een paar deuren verderop vertelde me een secretaresse, dat haar werkgevers tijdens het proces-Eich mann serieus van plan waren geweest te verhuizen. Er waren allerlei vreem de lieden voor de deur van dr. Ser vatius gekomen om er te schelden en te tieren. Sommigen hadden zelfs ge probeerd het naambord van de muur te rukken. „Onze klanten hadden er wat van "kunnen denken", zei het meisje. Bij al deze tegenslagen en verlies' aan cliënten, zou het inder daad het toppunt zijn, wanneer dr. Servatius nog eens zou worden aan gezocht om al verdediger op te tre den van bijv. Martin Bormann, op wie thans naarstig jacht wordt ge maakt in Zuid-Amerika. Wat zal dr. Servatius doen als Bor mann zou worden gepakt en naar Is raël zou worden overgebracht. Zou hij de verdediging accepteren? Hij weet het nog niet helemaal. „Alles wat ik ervan kan zeggen", zei hij tegen mij is, "dat iedereen recht heeft (Van onze verslaggever) Op 9 mei a.s. zal te Hulst opnieuw een belangrijk cultureel con tact worden gelegd tussen Zeeuwsch-Vlaanderen en het Belgische Oost-Vlaanderen. Op initiatief van de Open Kring te Gent en onder auspiciën van het Actiecentrum voor de Europese Federatie zal op die dag in de Burgerzaal van het stadhuis van Hulst een tentoonstelling worden geopend van werken van de jonge Gentse schilder Erik Boone, die in 1963 de Grote Prijs van Monaco won. Ter afwisseling zullen enkele werken van de jonge beeldhouwer De Meester, eveneens uit Gent, worden geëxposeerd. De heer F. B. Vereist, voorzitter van de Open Kring Gent en actieleider van het Actiecentrum voor de Euro pese Federatie in de Nederlandse gouwen van België. Servatius, die nooit lid is ge weest van de Nazi-partij, bood voor het proces van Neurenberg zijn diensten als verdediger aan. „Voor mij was het een absurde ge dachte, dat sommige van de ten las te gelegde wreedheden inderdaad zou den zijn begaan", zei hij. „Ik wilde de volle waarheid weten. Ik was van mening, dat het hier ging om zaken, waarbij het hele Duitse volk betrok ken was Ik wilde weten, in hoever re er een soort gemeenschappelijke schuld vast te stellen viel." Toen het proces Eichmann daagde, aarzelde dr. Servatius echter alvorens in de verdediging toe te stemmen. Zijn confrères waarschuwden hem, dat zijn praktijk eronder zou lijden. Maar na de zaak met Eichmann's broer, advocaat te Linz, te hebben doorge sproken ging hij naar Israël om er met Eichmann zelf over te praten. Wat leerde dr. Servatius persoonlijk van het proces? „Ik heb er meer van opgestoken Jan van welke andere zaak ook", zegt nij. „Het was een openbaring voor ine op te treden voor een man, die in weerwil van de extreme beschuldigin gen kennelijk als een rots geloofde in zijn eigen onschuld." Dr. Servatius voegt er echter onmid dellijk aan toe, dat naar zijn mening de rechters de meest indrukwekkende figuren waren van allen, die hij in zijn loopbaan heeft ontmoet. Eichmann - zo vertelt hij - zei zelfs eens tegen hem: „Ik heb het gevoel, dat de rechters me een beetje in de watten leggen." „Maar afgezien daarvan", zegt dr. Servatius - en hij woelt in zijn grij ze haren - „zijn er nog altijd men sen. die volhouden, dat ik als een Nazi denk, alleen omdat ik een Nazi voor zijn rechters heb verdedigd. Ik hoop de gelegenheid te krijgen, dit soort theorieën nog eens te weerleggen." Dr. Servatius diende in beide oorlo gen als soldaat. Hij werd tweemaal gewond en liep blijvende gehoor-be- schadiging op. Hij was niet op z'n mondje gevallen en kreeg herhaalde lijk te horen, dat hij een .volksvij and" was; een formele beschuldiging van verraad jegens het regiem bleef echter achterwege. Als cliënt - zo vertelde dr. Servatius me - was Eichmann een van de meest oprechte mensen, die hij ooit ontmoet heeft. Anderen echter konden deze me ning niet delen. De advocaat zegt van hem: „Hoewel ik verscheidens over levenden van de martelplaatsen heb gesproken, die zeiden bereid te zijn tot vergeving, ben ik ervan overtuigd dat de meerderheid niet tot vergeven in staat is." Deze gedachten komen niet van een man, die zich uitsluitend met de za ken van recht en wet bezig houdt, ^r. Servatius heeft veel geiezen er spreekt verschillende talen, al is zijn Engels wat haperend. Hij aoadt van goede muziek, toont een voorkeur voor Beethovens-pianosonates en hoeft veel gereisd, vooral in Rusland. Hij is rooms-katholiek. maar - zegt hij - geen regelmatig kerkganger. Toen ik hem vroeg, of hij een boek over het proceè Eichmann zou wil len schrijven of er lezingen aan wij den, ontkende hij dat met nadruk „Ik ben geen schrijver, dus schrijf ik geen boeken. Een redenaai ben ik DR. SERVATIUS wrang lachje ook niet, dus zal ik geen lezingen houden. Ik ben eerst-en-voorai advo caat en ik ben van mening, dat het niet overeenkomstig onze beroepsethiek is publicaties te doen over een of andere zaak." Dr. Servatius zei te gloven, dat hoe op verdediging. En hoe groter dè mis daad is, waarvan een mens wordt beschuldigd, des te meer heeft nij be hoefte aan een verdediger, die alles op alles zet om hem wederhoor te verlenen." groter de zaak is, des te minder pu bliciteit eraan moet worden gegeven. Hij was benaderd voor vraaggesprek ken op radio en televisie. Aanbiedin gen, die een rijk man van nem had den kunnen maken. Hij wees ze ech ter allemaal af! Maar de situatie is nu anders. Een straatventer, die niet ver van dr Ser vatius' deur zijn standplaats heeft, zei me; „Alle advocaten in deze buurt hadden zo'n groot respect voor Herr Doktor, maar het lijkt wel of de mensen hem niet willen begrijpen. (Van onze correspondent) Het Stedelijk museum te Zierikzee is door burgemeester Dijckmeester her opend. Het heeft een grondige verande ring ondergaan. Als het mogelijk is wil men elk jaar de aandacht in het museum vestigen op een specialiteit. Gedacht werd bij voorbeeld aan de historie van de kerk. De totale ruimte van het museum is kleiner dan voorheen, maar wat er nu te zien is, is zeer de moeite waard. In een aantal vitrines vindt men afzonder lijk uitgestald het prachtige zilverwerk, het fraaie porselein, de muntencollec- tie. Er is een afzonderlijke vleugel met de in de Oosterschelde opgediepte resten van pre-historische dieren en met de unieke verzameling zeilschepen. De trots Op de beschuttende werkplaatsen „Mid den Zeeuwsch-Vlaanderen" aan de Indus trieweg te Terneuzen werken op het ogen blik 64 mannen en vrouwen uit Axel Hoek, Terneuzen, Philippine, Sas var Gent Westdorpe en Zaamslag. Deze ge- gehandicapten, die niet meer mee kun nen draaien in het normale produktie proces van het vrije bedrijf, leveren een waardevolle medewerking aan verschil lende industriën, met o.a. de stofzuiger- fabriek „Excelsior" en Philips. In enkele jaren tijds is deze werkplaats uitgegroeid tot een instelling, waar de mensen, die er werken, er zich terdege van bewust worden dat ook zij hun loon verdienen. Zij betekenen een enorme ver lichting bij het zoeken naar geschikt per soneel. Momenteel wordt er aan de werkplaat sen een expeditieruimte gebouwd om de vrachtauto's binnen te kunnen laden, Voorts wordt al het mogelijke gedaan om goedkeuring voor uitbreiding te krijgen. Er kunnen beslist niet meer mensen ge- plaats worden en al hebben zij momen teel veel werk, ieder bedrijf, dat geschikt wérk voor deze mensen heeft, zal een dankbaar gehoor vinden bij de directeur, de heer P. Dingemanse. Men kan zich bijna niet meer voorstellen dat men na 25 april 1955, de datum waarop de ge meente Terneuzen besloot een werkplaats voor gehandicapten op te richten, zich te vreden moest stellen met een gedeelte van een gebouw in de 2e Kortestraat. Voor het nieuwe, huidige gebouw aan de Industrieweg door de Staatssecretaris van Sociale Zaken, op 28 maart 1960 offi cieel werd geopend, had men een lange lijdensweg afgelegd door onderdak te zoe ken in de Noordstraat, de Javastraat, Ka zernestraat en Kerkhoflaan. Nu werken de minder-invaliden in een voortreffelijk gebouw, licht en fris met een gezellige kantine en prettige werkruimten, met een behoorlijk kantoor voor de directeur en voor de administratie een ontvangsthal waar de muren, evenals in de kantine, zijn versierd met fraaie schilderingen door de Middelburgse kunstschilder Piet Rijke en vaar de gehele omgeving en atmosfeer le mensen, er van overtuigt, dat zij wer- :elijk nog zeer nuttig werk doen. Vooral in het begin was het een periode van werk zoeken. De heer Dingemanse trok de industriën langs om werk voor zijn mensen te vragen. En al kan hij nu weer werk gebruiken en zijn alle uit te voeren opdrachten welkom, het is nog maar enkele maanden geleden dat hij meer om mensen dan om werk verlegen was. Dat was in de beginperiode toen hij vooral van Philips Terneuzen en „Excel sior" handenvol werk kreeg. Deze beide industrieën zijn maar wat blij met deze hulp. De stofzuigerfabriek „Excelsior" heeft de apparatuur beschik baar gesteld om einden plastic buis om te vormen tot zuigbuizen voor de stof zuigers. Er wordt dag in dag uit hard ge werkt en de mensen doen het met ple zier. Zij maken er ook onderdelen voor de electromotoren voor de stofzuigers en de stofzakken in diverse afmetingen worden er ook volledig gemonteerd. „Excelsior" rekent er wel op dat de beschuttende werkplaatsen de gehele produktie voor Terneuzen en Dordrecht voor hun rekc ning nemen. Een aparte afdeling is de verpakking en het verzend klaarmaken van de photo flitslampen, die door Philips Terneuzen worden gefabriceerd. De doosjes worden met vijf lampjes gevuld en daarna heeft het sealen plaats. Dit betekent, dat twee doosjes van ieder vijf lampjes, zoals U ze in de winkel koopt, met behulp van zeer dun plastic bijeen worden gevoegd. Het is lopende-band-werk en het gaat enorm vlug. Per week gaan er 800.000 tot 1 miljoen lampjes verpakt de deur uit. Tenslotte worden er voor Philips ook nog grotere dozen in de juiste vorm gebracht In een volgende afdeling waant de be zoeker zich in het atelier van een kunst schilder. Voor de Nederlandse Jute Coml pany te Rotterdam heeft het stramien- schilderen plaats. Op de „ondergrond" voor smyrnakleden worden patronen ge schilderd, die door de firma in de juiste kleuren verkleind op papier zijn aange duid. Het is een bijzonder secuur werk, waarbij veel telwerk te pas komt; maai de mensen, die er mee belast zijn, doen het bijzonder snel en foutloos. Voor Bruijnzeel Bergen op Zoom wor den van afgekeurde deuren kast- en gar derobeplanken gemaakt; in een volgende afdeling ziet de bezoeker de huishoud en straatbezembinders aan het werk. Er worden alle soorten vaste en vloeibare wassen gefabriceerd en de laatste vin ding van de heer Dingemanse is het im pregneren van doeken om onderdelen van stofzuigers anti-statisch te maken. Het is bijzonder interessant om la die mensen, waarvan men zou denken, dat zij niet veel meer doen kunnen, aan het werk te zien en te constateren, dat zij heus nog wel mee kunnen als er rekening wordt gehouden met hun handicap. Zij voelen er zich bijzonder goed thuis, verdienen een redelijk loon en hebben de overtui ging, dat ook zij nog aan het produktie- proces meewerken en dit is wel het voor naamste doel van de beschuttende werk plaatsen. ,,Het zuiden van ons land, met name Noord-Brabant, zal zich ontwikkelen tot het tweede stedelijke zwaartepunt van Nederland, na de randstad", aldus ir. Th. Quené, hoofd van de directie alge mene zaken va.n de rijksdienst voor het Nationale Plan. Hij zei dit op een in Amsterdam gehouden vergadering van het Verbond van Wetenschappelijke On derzoekers. De te verwachten verstedelijking zal zich volgens ir. Quené het meest blijven verdichten bezuiden de lijn Alkmaar- Arnhem, misschien de lijn Alkmaar- Zwolle-Enschede, -waar nu reeds 10,1 van de 12 miljoen Nederlanders wonen. Spre ker resumeerde de verwachtingen voor de rest van deze eeuw als volgt: De randstad zal zich belangrijk uit breiden, met name door de ontwikkeling van zijn functie in Europees verband. Het Scheldebekken zal zich zodanig ont wikkelen, dat het zeer nauw bij de groei van de randstad zal worden betrokken. Ook het oosten van ons land, in het bij zonder Gelderland, zal in de expansie van het westen delen. van deze afdeling is een pinas uit de 16e eeuw. Zodra mogelijk zal voor dit schip een afzonderlijke vitrine worden aangeschaft, zodat dit pronkstuk op de grote zaal kan worden geplaatst. Voor het eerst hangen er in het mu seum nu ook schilderijen. Conservator Postma kon nog mededelen, dat er bin nenkort uit Den Haag een geheel geres taureerd schilderstuk, „Berglandschap" van Claes van Hecke naar het museum komt. Een bekende Rotterdamse reder, de heer Mees, heeft twee stukken van J. van Ouwerkerk aan het museum ge schonken. Ook deze zullen worden ten toongesteld. Een bijzonderheid van dit museum vormt nog de collectie van hou ten modellen van waterstaatkundige werken uit vroeger tijd. Ook van de stadhuistoren is er zo'n houten model. Door een Zierikzees bedrijf zijn nog reusachtige vergrotingen gemaakt van oude prenten van bekende stadsgezich ten. De moderne techniek is hier de oud heid te hulp gekomen. Tenslotte heeft het gemeentebestuur nog besloten alle representatieve ruim ten van het stadhuis deel te doen uit maken van het museum, zodat belang stellenden nu ook eens een kijkje kunnen gaan nemen in de burgemeesters- en de secretariskamer. De tentoonstelling zal löpen tot 24 mei. Zoals bij de Open Kring gebrui kelijk is zal bij gelegenheid van de tentoonstelling ook nog een kunst- en ontspanningsavond worden gehouden. Normaal valt deze avond in België gelijk met de opening van de ten toonstelling. Door verschillende om standigheden moest hiervan in Hulst worden afgezien. De officiële ope ning van de tentoonstelling zal op 9 mei geschieden door dr. A. Roose, die kunstgeschiedenis doceert te Brugge. De kunst- en ontspannings avond is verschoven naar vrijdag 22 mei. Dan zullen in Hulst optreden de bekende Vlaamse verteller Nand de Vlaemynck, die zal voordragen uit werken van Felix Timmermans en Ernest Claes, de Vlaamse zanger Cor van der Gooten, het Hulster Ge mengd Koor en het ontspannings orkest „De gezellen van de Vreugde". Deze avond zal worden geopend door de heer W. A. Kunnen, algemeen in ternationaal voorzitter van het Ac tiecentrum voor de Europese Fede ratie. Bij dit actiecentrum zijn o.m. de Europese bewegingen in Neder land en België aangesloten. De bij eenkomst van 22 mei zal door ver schillende autoriteiten uit de inter nationale A.E.F. worden bijgewoond. De Open Kring in Oost-Vlaande ren, waarvan de heer F. B. Vereist uit Gent de leidende figuur is, streeft sedert enkele jaren naar een beter contact tussen kunstenaar en koper. Dit geschiedt door middel van tentoonstellingen. Tijdens de openin gen van deze tentoonstellingen wor den andere kunstvormen naar voren gebracht. De Open Kring propageert goede kleinkunst en is verder een ontmoetingscentrum „waar allen die schoonheid en gezelligheid zoeken elkaar vinden". De Open Kring beschikt over drie clubhuizen ''Gent, Lede en Schelle- beke). Daarnaast tracht men de doel stellingen te bereiken door middel van werkgroepen zoals er bestaan in Brussel en Antwerpen. Er bestaat een overkoepelende beheersraad en er is een selectiecomité om de kwaliteit van de tentoonstellingen en de klein kunst- en ontspanningsprogramma's te waarborgen. De gewestelijke groe pen zijn overigens autonoom. Sedert kort zoekt de Open Kring, dank zij vooral de activiteiten van de heer Vereist, contacten met Ne derland. Sprekend met een Vlaams dichter in het kader van de groot- Nederlandse gedachte zegt de heer Vereist: „Holland gaat kapot aan hart, België gaat kapot aan geest". De oplossing ligt voor de hand: zoek meer contacten, waardeer elkaar, heb begrip voor elkaar. Het is nog maar ruim een week geleden dat de ambassadeur van België in Neder land tijdens een bijeenkomst van de Nederlands-Belgische Vereniging in Zeeland hiervoor een sterk pleidooi heeft gehouden. Welnu, de Open Kring Gent ls bezig die onderlinge uitwisseling over de grenzen in praktijk te bren gen. Het eerste contact werd vorig jaar gelegd toen de kunstschilder Guido Metsers uit Hulst werd uitgenodigd in Gent te exposeren. Drs. Lockefeer hield bij die gelegenheid een inlei ding terwijl verder de sopraan A. Ro- seeuw en de pianist J. Bartz uit Hulst optraden. Een echt Zeeusch-Vlaamse avond is het toen geworden. Daarna heeft de Open Kring culturele con tacten gezocht en gelegd met Har- lingen. Volgende maand zullen de contac ten in Hulst weer verstevigd worden. Wanneer maar enigszins mogelijk zullen er nog meer banden met Zeeu wsch-Vlaanderen worden gelegd. Gedacht wordt aan Oostburg en aan Terneuzen. Hoewel deze internati nale uitwis selingen een sterk Open Kringaccent hebben staan ze toch alle onder pa tronage van het Actiecentrum voor de Europese Federatie. Wie Whisky aan het werk heeft gezien, begrijpt, dat er duizenden mensen naar hem komen kijken. Want f f dit dier is een uniek verschijnsel I Dit is het zeldzaamste exemplaar van het hon deras „collie", de vis- hond Whisky, die het presteert om forellen door in het water te blazen, naar het visnet van zijn baas toe te drijven. (Bijzondere medewerking) Iedereen weet, wat een jacht hond is. Maar een vishond? Wat is een vishond? Eigenlijk is deze vraag fout gesteld en moet hij luiden: Wat en wie is de vishond? Er bestaat namelijk slechts één vishond op aarde. De vishond is een vijf jaar oude collie, zwart en wit van kleur. Hij heet Whisky. Hij kreeg als puppy een prima opleiding als schaaps- of herdershond. Een goede collie is in Australië immers op grond van zijn afkomst en traditie ook een goede herdershond. Maar Whisky heeft de schapenboerderij er aan gegeven en is overgescha keld op de forellenhoederij. En dit nieuwe werk bevalt hem uitste kend. Hij verricht het op een waar lijk voortreffelijke manier. Zijn baas zegt: „Die hond is niet uit het water te slaan!" Hoe is het te verklaren, dat een goede herdershond een uitstekende vishond werd? Allereerst dient u te weten, dat Whisky's baas hoog in de bergen woont in het zuidoosten van Australië. Zijn huis (en Whiky's kennel) staan in de buurt van een snel stromende, door smeltwater gevoede rivier. De plek was ideaal om er een forellenkwekerij te vestigen. Daar om deed de overheid van Nieuw-Zuid- Wales dat. Whisky's baas werd de baas van de kwekerij, de „Gaydon Trout Hat chery". Als het seizoen aanbreekt, trekken employés van de kwekerij de bergen in om in de stromen en beken wilde forellen te vangen. Zij brengen de vissen naar de kwekerij. Daar schieten de forellen kuit. In de kwekerij broedt men de eitjes uit. De forelletjes genieten er een uitstekende verzorging. Daar zorgen de heer Herb Butler (directeur en Whisky's baas!) en diens medewerkers voor. Zijn de jonge forellen groot genoeg, dan brengt men ze naar water, waar de visstand te wensen overlaat ofwel men verkoopt ze aan boeren, die in hun eigen forellenwateren op hun landerijen forellen willen kweken. De Gaydon-kwekerij „produceert" jaar lijks meer dan twee miljoen forellen. Wat heeft de vishond Whisky nu met dit alles te maken? Whisky heeft tot taak om de forellen in het water op te drijven en ze zo te helpen vangen. Zijn ze (met een schepnet) gevangen, dan kan zijn baas de vissen goed bekijken en onder zoeken. Op de kwekerij bevinden zich twaalf forellenkweekvijvers. In elk dezer vijvers bevinden zich forellen van ongeveer ge lijke grootte. Zij zijn „voorgesorteerd" en komen vijvergewijs aan de beurt voor transport naar de afnemers. De heer But ler houdt persoonlijk toezicht op de ge zondheid en de groei van zijn forellen. In waterlaarzen, gestoken waadt hij door de vijvers om steekproeven te nemen. Zijn wapen is een fiks schepnet. En Whisky? Zodra zyn baas te water gaat, gaat hy eveneens te water. Op de door zijn baas aangegeven plaatsen drijft hij de forellen stuk voor stuk naar het net toe. Hij beschrijft steeds kleiner wor den cirkels. Geen forel ontsnapt aan zyn spiedende blik. En zomin als een schaap de hans krijgt om niet te doen wat gen goed gedresseerde schaapshond wil dat het dier doet, zomin krijgt een forel de kans om een andere weg te gaan dan die naar het net van Whisky's haas. Blaffen doet Whisky niet terwijl hij de forellen opdrijft. Wel steekt hij zijn snuit in het water en blaast hij dan belletjes, zodat de forellen door het gesnuif on rustig worden. Langzaam, maar trefzeker drijft Whisky de forellen stuk voor stuk naar het net van zijn baas toe. „Ja", zegt de heer Butler, „Whisky is zo'n prinja vishond geworden, dat ik niets anders te doen heb dan mijn net in het water houden en het zo nu en dan uit het wa# te halen. Whisky zorgt dan wel, dat gevuld is". Men kan zich indenken, dat z°n vreemdsoortige herdershond in bred® kring en in geheel Australië de aandacht trekt. Duizenden .mensen begeven zicn per auto of autobus naar de forellen- kwekerij in de bergen om Whisky aan het werk te zien. De Australische tv heeft Whisky op de beeldbuis gebracht. On langs gaf Whisky zelfs een specialede monstratie voor een groepje visserijdes kundigen van de Voedsel en Landbouw Organisatie van de Verenigde Naties! ve demonstratie werd een groot succes en er werden door de hoge gasten zelfs plannen gemaakt om elders ter wereld honden af te richten tot vishonden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1964 | | pagina 8