40
33
45
29
00
29
42
39
98
7?
ES
I
Generale staf anderhalve
eeuw landmachtkern
LEXINGTON
Verkoudheid
LENTE BIJ HOLTHAUS
Tieners maken eigen mode
Schema over oecumene
nog stoutmoediger
AEG
Jaarbeurs
noviteiten
:ent|es
Overschaduwen
reorganisaties
jubileumglans?
Verkenningen
Uitgeperkt
Krijgsschool
Een grondige
herziening
Afgestemd
Charitatief Centrum
heeft nieuwe voorzitter
MAJORICA
Stralend en
evenwichtig
J
WZJAl
Goklustige Pool
15 jaar de cel in
Voorkom
Proces Savoy Lausanne
Tegen dokter twaa/j
jaar dwangarbeid
geëist voor moord
Heroïne-bende in
Mexico opgerold
Rillerig? Onprettig?
Vlug:
parels
Vuilnisemmer
van papier
Kom dat zien,
kom dat zien:
Mantels
Hoeden
Kookles voor
vijftien cent
Een zuster als
mode-expert
13
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 12 MAART 1964
13
van 12 t/m 18 maart.
masBgsem
ck niet langer op u
.illcn dan die vlekken
nen".
leloof het!" riep Ham
haastig.
wacht even," zei Poli-
,,zo eenvoudig gaat het
echts een onverbrekelij
ke helpt hier, een beiof-
3ezegeld wordt door het
n wortel eh van het
ie bilzenkruid!"
Op 11 maart 1814 nu 150 jaar
geleden plaatste de souvereine
vorst Willem Frederik van Oranje-
Nassau zijn handtekening onder het
het leger in oprichting van de nog
de generale staf. Dit betekende, dat
koninklijk besluit tot oprichting van
zeer jong staat der verenigde Neder
landen zou worden geplaatst onder
de bevelen van een nieuwe en met
bijzondere bevoegdheden beklede
groep van officieren.
Als eerste chef-staf werd een kolonel
benoemd: de in de militaire historie tot
een bijzondere figuur geworden kolonel
Jean Victor de Constant Rebecque, Zwit-
ser van geboorte, wiens naam staat ge
beiteld onder het beroemde „löwendenk-
mal" te Luzern. Vandaag zetelt als chef
staf de luitenant-generaal Van der Veen.
Tussen deze twee militairen telt men 25
andere chefs-staf en een 150 jaar lange
periode van ontwikkeling van het karak
ter en de taak van de generale staf.
krijgsschool meermalen scherp aange
vallen. Eenmaal is de defensie-begro
ting afgestemd alleen omdat er gelden
voor deze school werden aangevraagd.
De toenmalige minister van oorlog trad
af. Ministers van Defensie waren toen
nog minder zetelvast dan thans het geval
is.
Interessant is de ontwikkeling, die de
functie van de generale staf en die van
de chef generale staf hebben doorge
maakt. Vooral wanneer men deze ont
wikkeling ziet in het licht van de na
oorlogse, deels zeer recente gebeurtenis
sen. Er is thans een evolutie gaande die
de generale staf terugdringt naar een
plaats van beslist mindere betekenis;
150 jaar lang is het zo geweest dat de
chef-staf de ware opperbevelhebber was
in de klassieke betekenis van het woord.
Dat was zo bij het uitbreken van de
eerste wereldoorlog in 1914 toen de toen
malige chef- staf luitenant-generaal C.
J. Snijders werd benoemd tot opperbe
velhebber. In 1939 werd de chef-staf lui
tenant-generaal I. R. Reijnders tot op
perbevelhebber benoemd. Twee dagen na
zijn benoeming werd hij generaal. In te
genstelling tot luitenant-generaal Snij
ders bleef hij evenwel geen chef-staf. De
ze functie bleef vacant.
De chef generale staf is altijd de man
geweest die de belangrijkste adviseur
van de minister was. De generale staf
was het die de plannen maakte, de ad
viezen opstelde, de voorschriften gaf en
bij oorlogsgevaar de mobilisatie
voorbereidde. Kortom, al het grote en
veelal „stille werk" werd bekokstoofd
door de generale staf, de „braintrust"
van het leger. Onder het staf-devies
(Advertentie)
„meer zijn, dan schijnen" is de generale
staf zelf bij dit alles veelal op de ach
tergrond gebleven: de wezenlijke macht
achter de schermen en het uiterlijk ver
toon.
Men kan dus volledig stellen dat de
generale staf 150 jaar lang het lot van
het Nederlandse leger heeft bepaald.
Thans echter is er, zoals wij al zeiden,
een nieuwe evolutie gaande.
Een evolutie, die vooral veroorzaakt
en gevoed wordt door internationale po
litieke en militaire ontwikkelingen.
De Nederlandse krijgsmacht in
NATO-verband opererend is een
werktuig in een groter geheel geworden.
Op de hoogste toppen van het bevel
staan nieuwe meesters. In 1954 werd dit
al naar buiten duidelijk gemaakt toen de
chef van de generale staf de titel „be
velhebber der landstrijdkrachten" kreeg
toegevoegd. Opzet en strategie van het
NAVO-commando hebben de plaats en
taak van de chef-staf en de generale staf
verder ingeperkt. De veelbesproken reor
ganisaties van de huidige minister van
Defensie wij denken aan de verticale
organisatie-structuur zijn bezig zich
te voltrekken. De vorige chef van de
generale staf, luitenant-generaal van den
Wall Bake, heeft zich door dit alles ge
noodzaakt gevoeld te moeten heengaan.
Misschien werpt dit alles enigszins een
schaduw op de glans van de 150 jaar be
staande generale staf. Misschien ook is
het daarom beter om bij de viering hier
van meer terug te blikken op een gloed
vol verleden. De toekomst immers is
onzeker.
Al kort na de oprichting in 1814 ont
wikkelde de generaalkwartiermeesterstaf
zich tot dat onderdeel van de generale
staf, dat de taken ging verrichten die
ook vandaag de dag nog voor een groot
deel aan de generale staf zijn opgedra
gen. De staf van 1814 was echter in zijn
totaliteit gezien veel omvangrijker dan
de huidige en voerde taken uit, die thans
tot een ver verleden behoren. Zo hield
de generale staf zich in de aanvang voor
al bezig met militaire verkenningen: dat
wil zeggen, het in kaart brengen van het
Nederlands gebied, vooral in de grens
gebieden met Frankrijk en Duitsland.
Langzamerhand groeide dit werk zelfs
uit tot een hoofdtaak. In 1850 werd het
gestaakt en later vergenomen door een
afzonderlijke topografische dienst. Niet
temin is er nog tot 1932 een „dienst der
militaire verkenningen" blijven bestaan.
In de eerste decennia van het bestaan
van de generale staf maakten vooral de
officieren van betere huize die goed kon
den paardrjiden en tekenen kans op een
plaats in de generale staf. In 1868 brak
er evenwel een oppositie van vooruitstre
vende baan, die 'het volgen van hoger
militair onderwijs voor officieren van de
generale staf nodig oordeelde. Dit leid
de ertoe, dat in 1868 in Haarlem boven
een slagerij een schooltje werd opgericht:
het begin van wat men een hogere
krijgsschool zou kunnen noemen.
De vier leerlingen die in de eerste
klas kwamen te zitten verhuisden echter
binnen het jaar naar Breda, waar aan
de K.M.A. het reeds sinds 1828 be
staande instituut voor officiersopleiding
een afdeling stafschool werd toege
voegd. In 1890 verhuisde deze stafschool
naar Den Haag om daar uit te groeien
tot de moderne hogere krijgsschool.
De stafschool moet in het begin wel
exorbitant zware eisen hebben gesteld
aan het toelatings- en eindexamen. Voor
al de eisen op het gebied van kennis van
wis- en natuurkunde waren bijzonder
hoog. In de eerste jaren van de staf
school is er slechts een enkel genie voor
het eindexamen geslaagd. Later werd na
veel geharrewar het toelatingsexamen
afgeschaft, nog later het eindexamen.
De opleiding van de generale-staf-offi-
cieren van het Indische leger heeft ook
altijd in Nederland plaatsgehad. Slechts
gedurende een korte periode in de twee
de wereldoorlog is er een hogere krijgs
school in Indië zelf geweest.
Voor gezonde
witte tanden.
De doeltreffende tandpasta
voor het hele gezin!
Het secretariaat voor de Eenheid heeft
in veertien dagen (24 februari7 maart)
hard werken onder voorzitterschap van
kardinaal Bea het schema over het oe-
cumenisme omgewerkt.
Dit is gebeurd in overeenstmming met|
de wensen van de meerderheid der con
cilievaders, zoals deze mondeling in de
concilie-aula, of schriftelijk in de meer
dan 500 veranderingsvoorstellen der bis
schoppen, tot uitdrukking zijn gekomen.
Het schema „de oecumenismo" bestaat
thans uit vier hoofdstukken, waarin de
grondbeginselen worden gesteld voor de
oecumenische houding van de Kerk in
de komende tijden. De concilievaders be
tuigden met de eerste drie hoofdstukken
reeds tijdens de tweede periode van het
concilie algemeen hun instemming. De
kwestie van de joden, oorspronkelijk
hoofdstuk vier van het schema, zal als
een appendix aan het schema worden toe
gevoegd. „De libertate religiosa" over
de godsdienstvrijheid oorspronkelijk
hoofdstuk vijf van het schema en als
zodanig evenmin als de jodenkwestie op
het Concilie behandeld, wordt als vierde
hoofdstuk behandeld. Het schema over
het oecumenisme met de godsdienstvrij
heid en de verhouding tot de joden,
komen op de agenda van de derde con
ciliezitting. welke 14 september begint.
Het secretariaat voor de Eenheid is ge
heel met de voorbereidende werkzaam
heden gereed gekomen, mede dank zij
het intensieve voorbereidende werk van
de deskundigen van het secretariaat
sedert eind januari.
Na goedkeuring van de herziene tekst
van het schema door de coördinatiecom
missie, welke dezer dagen voor de derde
maal na de tweede Conciliezitting bijeen
is gekomen, wordt het in zijn nieuwe
versie aan de concilievaders toegestuurd.
Een staflid van het secretariaat, de
Amerikaanse pater Stransky, heeft ver
klaard, dat het schema in zijn nieuwe
versie nog stoutmoediger is dan het oor
spronkelijke. „Wij hebben de groei van
de oecumenische beweging in de Kerk,
tussen de aankondiging van het Concilie
en het moment, waarop het schema de
vorige zitting in behandeling kwam, on
derschat", aldus deze deskundige.
Over een aparte opleiding voor aspi
rant-generale staf-officieren is destijds
met name in de Tweede Kamer
veel te doen geweest. Er waren twee op
vattingen. De aanhangers van de „na
poleontische" opvattingen meenden, dat
de krijgskunde te velde en in oorlogs
tijd geleerd moest worden. Een school
was te theoretisch. De andere partij vond
de theorie wel belangrijk, redenerend,
dat een ezel van twee veldtochten nog
niet veel wijzer wordt.
In de Tweede Kamer is de hogere
(Advertentie)
BLLHILLJH
BmTuiVH I
AUTOMATIC
VI TOASTER f69.50
J
Wegens verduistering om
schulden te betalen
Een Poolse loterij-fanaticus is tot 15
jaar gevangenisstraf en een boete van
aOO.OOO zloty veroordeeld wegens verduis
tering van 1,3 miljoen zloty om zijn
speelschulden te kunnen betalen.
De goklustige heeft van 1962 tot' 1963
16 dorsmachines, 13 tractoren en 23 kar
ren alle staatseigendom verkocht
°m aan geld voor gokken te komen.
9nrTnnemc!elli''kheden begonnen toen hij
f )u°00 zloty in de staatsloterij had ge
wonnen. In de hoop nog een grote prijs
e verwerven gaf hij zoveel geld uit, dat
™J spoedig in de schulden raakte.
(Advertentie)
(Advertentie)
uit de zuiverste tabakken
De openbare aanklager in het
proces-„Savoy" heeft 12 jaar
dwangarbeid geëist tegen de so-
siety-arts Gerard Savoy, die wordt
beschuldigd van moord op een
rijke Amerikaanse.
De openbare aanklager, Pierre Chavan,
verzocht de districtsrechtbank van Lau
sanne eveneens om de 59-jarige arts ge
durende vijf jaar van zijn burgerrechten
en praktijkvergunning te ontheffen en
hem de helft van de proceskosten te la
ten betalen.
Savoy is moord ten laste gelegd in
verband met de geheimzinnige dood van
de Amerikaanse miljonaire Marjorie
„Winnie" Kendall Bird, twee en een half
jaar geleden in een hotel te Lausanne.
Verwacht wordt, dat de jury volgende
week haar oordeel zal uitspreken.
Tegen een andere verdachte, de verban
nen Roemeense „prins" Nicolas „Nicky"
Sturdza, eiste de openbare aanklager vijf
jaar tuchthuisstraf, verbanning uit Zwit
serland voor een periode van tien jaar
en betaling van drietiende van de pro
ceskosten.
Sturdza wordt ervan beschuldigd, dat
hij mevrouw ernstig lichamelijk letsel
heeft toegebracht en juwelen, bonsjassen
en andere waardevoorwerpen van haar
heeft gestolen.
De eis tegen Charles Abner, een fi
nanciële expert en een beweerde vriend
van ex-koning Faroek van Egypte luid
de de eis zes maanden gevangenisstraf
en verbanning uit Zwitserland voor een
periode van vijf jaar.
Voor de maitresse van Savoy vroeg
de openbare aanklager slechts een lichte
boete wegens fraude.
Twintig personen, onder wie verschei
dene vrouwen, zijn gearresteerd en 15
kilo heroïne ter waarde van ongeveer
vier miljoen dollar is in beslag genomen
nadat de Mexicaanse politie een jonge
Mexicaan had aangehouden. Deze had
per vliegtuig tien kilo heroïne in koffers
met een dubbele bodem vervoerd. De
bende, die nu is opgerold, zou vertak
kingen hebben in Frankrijk, Italië en
landen van het Nabije Oosten.
(Advertentie)
Het algemeen bestuur van het landelijk
Sociaal Charitatief Centrum het na
tionale katholieke samenwerkingsorgaan
voor het sociaal-charitatieve en maat
schappelijke werk heeft tot zijn voor
zitter benoemd de heer mr. H. J. J. van
den Biesen te Wassenaar. De heer van
den Biesen, die rechter is bij de arron
dissementsrechtbank te Rotterdam, trad
van september 1962 af reeds als tijdelijk
voorzitter van het landelijk centrum op.
In Engeland begint het gebruik van
vuilnisemmers ouderwets te worden.
Enige tijd geleden is men daar met
proeven begonnen het huisvuil in spe
ciaal geprepareerde zakken te verza
melen. Het papier dat er voor wordt
gebruikt is met moderne kunststoffen
zodanig versterkt dat het praktisch
ondoordringbaar en tegen ruwe be
handeling bestand is.
Uit hygiënisch oogpunt betekent het
gebruik van papieren zakken een
grote vooruitgang. In de vuilnisem
mer blijven steeds restanten vuil ach
ter die verwijderd moeten worden
voor de emmer weer opnieuw kan
dienen als verzamelplaats voor huis
houdelijke ongerechtigheden.
Niet alleen voor de huisvrouwen,
ook voor de reinigingsdienst biedt de
nieuwe methode voordelen. Men hoeft
de zakken die lichter en gemakkelij
ker hanteerbaar zijn dan emmers
maar in de wagen te gooien en dat
betekent een aanzienlijke tijdbespa
ring.
(Advertentie)
PERFECT L
f30.-
Ook al ligt» er veel nadruk op de
woorden „Techni-Show" achter de ti
tel „Internationale Voorjaarsbeurs",
toch is er in talloze stands te Utrecht
voor de gewone, ontechnische huis
vrouw een schat aan bezienswaardig
heden te vinden. Wij bedoelen niet,
mevrouw, dat u paf zult staan van
bewondering voor een knabbel- en
profileerma-chine, want die heeft niets
te maken met knabbelen aan een
koekje; ook zult u voorbij lopen aan
de carousseldraaibank, want die heeft
alleen maar in naam iets gemeen.
Maar u zult diep geïnteresseerd zijn
in de nieuwe Beatlepruiken van na-
maak-haar, waarmee uw tieners zich
voor f 25.- kunnen tooien. Wij raden u
sterk aan de kinderen tot het aanko
pen van zulk een pruik ovei te halen:
als zij zich zelf geregeld met dit kap
sel in de spiegel zien, is er minder
kans tot bezwijming wanneer zij de
Engelse ragebollen in levende lijve of
op de t.v. aanschouwen.
Voor uw jongste lieveling, zo blijkt
op de jaarbeurs, zal er in de winkels
een sprekende pop te krijgen zijn. Ge
lukkig maar; het is immers zo ver
moeiend voor de kleintjes om met
verdraaide stemmetjes -afwisselehd
als moedertje en daarna als kindje te
praten. Nee, de kinderfantasie hoeft
zich niet meer zo in te spannen want:
„Mammie, ik heb zo'n honger",
klaagt de pop, of: „Mag ik buiten
spelen?"
Met een zeer beschaafde kinderlij
ke stem (wat een combinatie, be
schaafd èn kinderlijk, echt iets voor
een filmprinsje) kan de pop elf Ne
derlandse zinnen zeggen. Het poppe-
moedertje hoeft alleen maar zeer
discreet (al weer zo beschaafd!!) aan
een koordje, achter in de hals van
de pop te trekken, en één van de zin
nen komt over de poppelippen. De
prijs is f 69,75, maar vergeet niet dat
u meer aan lesgeld moet neertellen
als u zulk beschaafd Nederlands zou
willen leren spreken.
Rose, wit en turquoise zijn de kleu
ren van deze vier japonnen van jas
jes van Holthaus. Deze modellen zijn
vervaardigd uit composées van grove
losgeweven en lichte wollen stoffen.
Het jasje van het model links heeft
geen kraag. De kraag van het lijfje,
dat als een blouse van andere stof
is maar aan de rok is genaaid, valt
over het jasje heen. Van de andere
drie complets is de stof van het jasje
wel van precies dezelfde kleur als de
japon, maar het materiaal is ruiger.
In januari was de Amsterdamse
couturier Dick Holthaus nog op za
kenreis in Amerika waar nu collec
ties van zijn hand te krijgen zijn:
hij Bonwitt Tellerbij Altmann
Blooming dale en anderen. Terug
gekeerd liet hij in minder dan vier
weken op zijn ateliers een voor
jaarscollectie realiseren die waar
schijnlijk de mooiste is welke hij
ooit gemaakt heeft. Ongetwijfeld
is de Amerikaanse reis hierop van
invloed geweest: zelfs wie in een
brandpunt van het culturele Europa
leeft heeft soms een blik op een
nieuwe horizon nodig om zich te
kunnen vernieuwen.
Deze voorjaarscollectie van Holt
haus is stralend en bijzonder even
wichtig, juist romantisch genoeg om
niet zakelijk te zijn. Het is een zeer
verwend publiek dat elk half jaar in
de Van Baerlestraat op de gouden
stoeltjes neerstrijkt; toneelfiguren
ontbreken er nooit. Dit maal waren
Mary Dresselhuys met dochters Petra
en Merel en Conny Stuart er al de
eerste dag. De bijval van vele, in mode
verzonken vrouwen was groot, maar
niet altijd gelukkig geformuleerd:
„Doddig" en „toetelig" leek ons al te
snoezig; „machtig" en „verpletterend"
wat te monumentaal
De twee Beatle-pakjes waarmee de
show werd geopend, hadden gelukkig
niets met de Beatles te maken: een
blauw-wit en een rose-wit geruit pak
je van ruige wollen stof, het één met,
het ander zonder mouwen, opende een
kleine parade van tailleurs met soe
pel vallende, korte jasjes met rechte of
uitlopende of geplooide rokken. Er
hoorden blouses bij óver de rok, o.a.
van zijden jersey. Holthaus houdt van
zakjes en geeft er dan ook niet zelden
vier aan zijn jasjes en mantels mee.
De voortreffelijke, vrij smalle man
tels hebben een iets verhoogde taille-
lijn, voornamelijk door de brede hoge
rugceintuur of de smalle, die door de
lichtrimpelende stof wordt geregen.
Zevenachtste mantels horen bij
mouwloze japonnen die sluik, nauwe
lijks aanliggend, alweer een verhoogde
Op elke meubelexpositie kunt u
constateren dat er steeds meer men
sen liggend willen zitten. Men zegt
dat de t.v. daar schuld aan is. Hoe
dan ook, wij voelden het als een groot
gemis dat baby nog niet liggend zit
ten kon; waarom mag ons kleintje
niet op zijn gemak naar het kinder
programma kijken? De baby-sit kin
derstoel is geschikt voor kinderen van
twee maanden tot twee jaar. Het zitje
kan op een hoog en op een laag frame
gezet worden in normale stand of
achterover; baby kan óp of aan tafel
gezet worden en het zitje kan zelfs
als autostoeltje dienst doen.
Wij vinden het altijd plezierig niet
voor één gat gevangen te zitten.
Daarom hulde voor de commode die
later als schrijfbureau, opbergkast,
speeltafel, kortom voor vele doelein
den geschikt is; en voor de babybox
die te gebruiken is als haardbankje
of kamerafscheiding.
Het nieuwe onderstel voor een reis-
wieg, mèt spatborden, voorziet in een
dringende behoefte, dachten wij.
Wij lazen in het program dat er ook
een pannewant met magneet in nieu
we uitvoering te zien moet zijn. Wij
hadden nog geen tijd ernaar te gaan
kijken. Een want om de pan mee aan
te pakken en dan magnetisch
vliegt de pan je in de hand of vliegt
de handschoen naar de pan?
Een automatische worstenverwar
mer is natuurlijk niet voor het huis
houden, maar voor de frites-tent.
Maar de naam worstenverwarmer is
zo hartverwarmend.
Opvallend door originaliteit is zeep-
loze zeep, zegt de importeur.
Maar handreinigingscrème, die de
handen reinigt zonder water, waarna
men de handen met een papieren
handdoek wrijft, is ook origineel hoor.
taille te zien geven door een fraaie,
onder de buste rondlopende naad.
De robe-manteau met lange mouwen
neemt bij deze collectie een bijzondere
plaats in. Er zijn stijlvolle tuniekja
ponnen maar ook een kostschoolachti
ge donkerblauwe ruitjes-chemisier
met wit piké kraag en manchetjes.
Misschien maakt deze collectie zulk
een evenwichtige indruk door de af
wezigheid van imprimees; de effen
pasteltinten, het rood en marineblauw
wordt alleen afgewisseld door een
enkele ruit. Vele modellen zijn uitge
voerd in grove wollen tweed en losge
weven wollen stoffen. Maar luchtige
zomermantels en vrolijke japonnen
zijn er van een zwaar linnen met zij
deglans, vooral in de boutique-collec-
tie waarvan sommige prijzen gevaar
lijk laag zijn (wie hier eenmaal bin
nen is, staat namelijk aan grote ver
leiding bloot!).
Voor cocktail- en avondtoilet wordt
van de pasteltinten overgestapt naar
zwart, waarbij zowaar de etagejurk
weer voor het voetlicht komt. Met
een enkel décolleté heeft Holthaus
laten zien hoe ver men in Parijs te ver
kan gaan; het leek ons voor Amster
dam onaanvaardbaar.
„Curl you" is een moderne va
riant op de ouderwetse gas-onduleer-
tang. Deze elektrische tang kan het
haar niet verbranden want gaat maar
tot een maximum van 25 Watt, ge
schikt voor iedere haarsoort. Drie
metalen rollers, apart bijgeleverd
kunnen ieder gewenst formaat krul
maken.
Grote platte bretons van fijn glan
zend stro worden recht op het hoofd
gedragen, iets voorover. Alleen wie
door houding en make-up pikanterie
wil toevoegen, zal de stijfheid van
zo'n hoed kunnen overwinnen. Tur
bans zijn flatteuzer; de geklede bloe-
mentoques en de hoeden van zwarte
stroken, geplooid tot één enorme roos
zijn, zo al niet „toetelig", dan toch
„doddig".
Kamerbewoners die het met het
koken van hun potje niet te nauw
nemen, kunnen veel leren uit de
kleine brochure: „De voeding van
kamerbewoners", voor 15 cent te
bestellen bij het Voorlichtingsbu
reau van de voeding, Koninginne
gracht 42, Den Haag, giro 263081.
Wie alleen voor zichzelf te zorgen
heeft, mag niet denken: voor mij
komt het er niet op aan. Ten op
zichte van zichzelf hebben we ook
plichten; ten opzichte van verwan
ten, werkgever èn van degene die
ervoor opdraaien als we ziek wor
den door een verwaarloosde voe
ding, eveneens. Met de wetenswaar
digheden uit deze brochure kan ook
de gehuwd werkende vrouw haar
voordeel doen als de tijd voor een
goed toebereide maaltijd te kort
schiet.
„Wie veel weegt, veel waagtvan
hetzelfde bureau geeft alle inlich
tingen over vermageren, eveneens
voor 15 cent. „Vlees en jus", vol
nuttige wenken over dit verrukke
lijk onderdeel van het menu kost
25 cent.
Twee tieners die zelf ontworpen en zelf ver
vaardigde kleding laten zien in de halve finale
voor de wedstrijd Tieners maken eigen kle
ding", uitgeschreven door de Internationale
Huishoudbeurs. Voor ontwerp en uitvoering
van de deelneemsters zijn geen woorden goed
genoeg.
Een schoolmeisje van veer
tien dat een onberispelijk man
telpakje maakt, is een feno
meen, denkt u. Dat dachten wij
ook. Maar wat te zeggen als
honderden schoolmeisjes tussen
veertien en achttien jaar zelf
ontworpen en zelf-gemaakte
pakjes en japonnen, sportkle-
ding en mantels laten zien, goed
van coupe, uitstekend afge
werkt, dikwijls zeer origineel en
soms zelfs onverbeterlijk? Dan
blijkt het geen fenomeen maar
een tamelijk normaal verschijn
sel, iets dat voor meer dan één
bereikbaar is.
De Internationale Huishoud
beurs houdt weer evenals ver
leden jaar, een wedstrijd „Tie
ners maken eigen mode". Uit
alle delen van het land hebben
de meisjes hun ontwerptekenin
gen toegestuurd aan de Amster
damse commissie, die hieruit
een eerste selectie heeft ge
maakt. Op het ogenblik is een
jury bezig in verschillende ste
den de modellen, die naar de
goedgekeurde tekeningen zijn
gemaakt, te beoordelen. In deze
voorronden wordt uitgemaakt
wie er in de finale zal komen,
op de Huishoudbeurs die van
1 t/m 11 mei te Amsterdam ge
houden zal worden.
In het zuiden van ons land
is de animo het grootst. Maar
dat niet alleen: ook het talent
is hier het grootst, en het komt
soms uit het kleinste dorp.
Vroeger, toen het verkeer nog
zoveel geringer was en de grote
rivieren een werkelijk brede
scheiding maakten tussen noord
en zuid, heetten wij hier vro
lijker, pittiger, kleuriger. Zou
die zin voor kleur, dit gevoel
voor chic, nog steeds sterker in
onze meisjes leven dan in haar
noordelijker „zusjes"?
Als jurylid mochten wij de
halve finale meemaken die voor
het zuiden in Tilburg werd ge
houden. De mededingsters af
komstig van vele scholen, voor
namelijk huishoud- en nijver
heidsscholen, waren verdeeld in
twee groepen: de eerste met
meisjes die het kostuum naaien
leren als een van de vele vak
ken in een opleiding tot alge
mene ontwikkeling; de tweede
met meisjes die een beroeps
opleiding tot coupeuse genieten.
In de St.-Dionysiusschool te
Tilburg waar de halve finale
werd gehouden, waren twee in-
eenlopende lokalen tot een gro
te zaal samengevoegd. Opge
wonden meisjes, moeders, lera
ressen, zusters en twee vaders
waren in het rond geschaard.
Over een lange loper kwamen
de jeugdige mannequins naar
een klein podium waar de jury
even het naadje van de kous
moest v/eten; dan aanvaardde
de tiener onder applaus de weg
terug.
Hoe is het mogelijk dat een
kriel van veertien jaar het op
de huishoudschool al gebracht
heeft tot een chanelpakje met
onmiskenbare zwier en dat een
vijftienjarige niet hoger wil
grijpen dan een Schotse rok met
bretels over een overhemd
blouse, maar beide van perfecte
snit?
Wij kunnen u verzekeren dat
er in de groep van de profes
sionals meerdere modellen wa
ren waar de beste kleermaker
geen fout in zou kunnen ont
dekken.
Niet alleen het hoge peil van
het kostuumvak heeft ons ver
baasd. De fantasie èn de uit
voering van de tekeningen wa
ren van een buitengewoon ge
halte. Van tekenleraar en -lera
res moet een grote bezieling
uitgaan om tot deze resultaten
te komen.
Maar naast de modellen die
door het werk van hoofd en
handen werden gerealiseerd
hebben de meisjes zelf en hun
presentatie ons stof tot naden
ken gegeven.
Tussen veertien en achttien
jaar is het meisje uiterst gevoe
lig voor schoonheid. Zij heeft
de schoonheid pas ontdekt en
werpt zich erop met hartstocht.
Zij verdiepen zich in de mode:
deze meisjes door haar oplei
ding zeer zeker. Wat zou nu
meer voor de hand liggen dan
dat zij zou trachten de echte
mannequin in al haar glamour
te imiteren!
Maar hiervan was geen spra
ke: de meesten liepen correct
rechtop, sommigen wat verlegen
met licht gebogen hoofd, een
enkele nog met een kinderlijk
slechte houding en naar binnen
gerichte voeten. Maar niet één
gaf de (belachelijke) imitatie
van een mannequin met onware
manieren. Even opvallend was
de smaakvolle en eenvoudige
wijze waarop de meisjes waren
gekapt, passend bij haar type en
leeftijd. Geen getoupeerde taar
ten op het hoofd, geen Bardot
pruiken.
Zuster Ansfriede van de Til-
burgse school heeft één van de
drie opleidingsklassen. Een lera
res heeft een andere, een leraar
coupeur, die ook materialen-
kennis geeft, de derde. Maar de
zuster is zó geïntersseerd in het
vak dat zij alle lessen, ook die
van de leraar meemaakt.
„Houdt u zo van mooie kle
ren zuster?" vragen wij haar
en onze blik glijdt over het
zwarte habijt waar de fantasie
nooit een plooitje van mag ver
leggen en over de witte kap
waar geen zweem van kleur in
kan worden gebracht.
„Ik houd zo van het vak", zegt
zij met tintelende ogen, „dat ik
het moeilijk zou vinden dit op
te moeten geven. Al vóór ik
in het klooster ging, deed ik
het zo graag".
„Maar mist u het dan niet,
zélf mooi gekleed te kunnen
zijn?"
„Nee", zegt de zuster, „dat
niet. Het is een deel van mijn
roeping; ik geef er graag les in,
ik vind een goed model mooi;
en ik hoop mee te kunnen wer
ken aan de goede smaak van de
meisjes."
De meisjes vragen de zuster
advies, en krijgen raad van el
kaar. Vóór de „Show" begint
staat een groepje zenuwachtig
te kwetteren in een hoek van
de gang. Eén heeft de schoen
tjes uitgeschopt en neemt be
spottelijke houdingen aan met
een gek gezicht. „Je hebt véél
te veel lippenstift gebruikt,"
roepen opeens verontwaardigde
stemmen naar een ondernemen
de jongedame, die het teveel
gauw wegveegt. De zuster lacht
maar wat.
Wij zijn ook op een zuster
school geweest, vele tientallen
jaren geleden. Toen maakten
de zusters op ons zulk een we
reldvreemde indruk dat wij, zo
jong als we waren, voelden
haar niet in ons leven te kun
nen betrekken. Om de zuster te
beschermen, werden wij geslo
ten. Om de zuster een plezier
te doen, (en onze cijfers veilig
te stellen) werden we eigenlijk
huichelachtig.
Dat zusters wél van deze we
reld kunnen zijn hadden wtf
nooit kunnen denken. Er zijn
zusters die met de leerlingen
de zeer mondaine, maar wat
vakwerk aangaat unieke, shows
van Dick Holthaus bezoeken.
Het habijt is nog altijd zwart,
de kap nog altijd wit, maar met
de schoenen die nog altijd even
breed en plat van hak zijn,
staan zij blijkbaar stevig in de
bruisende wereld van de jeugd
om de meisjes die soms nog
wankelen op haar naaldhakjes,
in samenwerking met hun team
te leiden naar een standpunt
van goede smaak en onderschei
dingsvermogen.
