gordels
1 een
Tject
lion gillis laat zijn kroost de wereld zien
Huifkartocht door Europa
start in Stoppeldijk
Een volle eeuw
middelbare
akten
Industrie heeft
Zeeland
landbouw
in
overvleugeld
Moeder Ivonne is lerares
Geslaagde uurloonactie in
K.A.J. district Vlissingen
Bevredigende resultaten
bij „Excelsior" N.V.
Nieuwe paarden
Eenvoudig begin
Experiment
Burgemeester trots
Achterstand
maar ook een
voorsprong
Hachelijk
Pagblat) pekten
Voor kinderen
HOOGWATER
Vandaag
|T
Morgen
Maandag
Kring Hulst
Z.L.M. huldigt
Th. Ylassenrood
Personeelstekort
in Oosterhout
Nieuwe fabriek
te Oosterwolde
Spectaculaire
toename werk
gelegenheid in
industrie
Sovjet-democratie
Beduchtheid in Gent
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 15 FEBRUARI 196*
lactie)
sgordels is, kan door het R.A.I.
ïtwoord. Er zun thans aan het
vallen waarbü veiligheidsgordeh
unstig effect te ziert met betrek.
del ook inderdaad op de voorge-
en wijze zou gebruiken. In de
k gebeurt dit echter niat, vooral
ior vrouwelijke automobilisten en
giers. Aan de hand van door hen
de RAl-TNO-rapporten getrokken
komt de Haagse fabrikant tot de
lie dat de heupgordel veruit te
:en is boven andere typen. De fa.
stelde een overzicht samen uit
ten over 105 ongevallen. In to-
aren daarbij 136 inzittenden be*
n. De schade bij vrijwel alle 105
5 was hoger dan f 1500,- niet
- dan 38 procent was total loss",
e 136 personen droegen 97 een
ntsgordel, 13 een diagonaalgor.
een heupgordel. Slechts 1 procent
le betrokken slachtoffers werd
gewond. Niemand werd gedood,
'aringen van het RAI-TNO zouden
logie met de bevindingen van deze
brikant zijn.
teen Britse fabrikant is nu ook
:derlandse fabriek begonnen me:
lerantwoord veiligheidstuig voor
1 kinderen in de handel te brengen,
|tse fabrikant ontwierp een stoel.
op de bank van een auto kan
1 geplaatst. Het stoeltje is in zijn
l met veiligheidsriemen bevestigd
ït een aparte veiligheidsriem om
baby vast te houden.
■derlandse fabriek (Coenen) heeft
Iplossingen voor beveiliging van
in van 1 tot 6 gevonden. De ene
|ng heeft de vorm van een tuigje
Tuis al kan worden omgedaan en
en een riem in de auto wordt
|gd. Dit systeem heeft ook zijn
n een ongeval omdat het kind met
en al met een vingerbeweging
Jmaakt kan worden van de per-
Ite riem. Deze permanente riem
fct aan de hoedenplank achter in
|o en is zo geplaatst dat het kind
(achterbank vrij kan liggen, staan
len.
Iweede oplossing is een kinderzit-
op de voorbank kan worden be-
d Het zitje bestaat uit een meta-
line met een speciale vormgeving
Jp het kind zit en waarop het is
■maakt door middel van sterke
1 .flappen', zoals iemand op een
kr'd wordt gebonden. Het frame
1 vastgemaakt aan een permanen.
die verankerd is op de vloer
|e wagen.
rven van het RAI-TNO zowel met
ligje als met het stoeltje, hebben
rezen dat beide veiligboidsmidde-
hn de hoogste eisen voldoen. Voor
ljdende moeders een uitkomst dat
veilig hun kleine kinderen mee
In nemen.
J'gen, zondag 16 februari, gelden
Ide provincie Zeeland de volgende
■waterstanden: Hansweert 4.57 en
Juur; Terneuzen 4.14 en 16.44 uur; j
Ingen 3.46 en 16.11 uur; Wemeldinge j
In 17.59 uur.
|sndag 17 februari: Hansweert
00 uur; Terneuzen 4.51 en 17.19 uur;
Ingen 4.23 en 16.46 uur; Wemeldinge
In 18.35 uur.
IsDIJKE
I zicht 19 30 u. West Side Story,
i van gent
lmpia 20 uur De weg tot elkander
Ijeuzen
Iieertgebouw 20 uur Voortvluchtig,
Ij aar
ITBURG
Hel 20 uur Er moet maar eens g<-
liwd worden, 14 j.
f Centrum 20 u. Elvis op z'n best, a 1.
tsTDIJK
Djjk 15 uur Grote palingschietmg
Bcoopgebouw 20 uur Het misdadig
|n van dr. Mabuse
JLybaart 18.30 uur Grote topbiya»1
■skamp
beke-PAAL
de Bakker 15 uur Grote schietws
^verpen
■O 20 uur Aida
VDIJKE
zicht 16 en 19.30 uur
It Side Story, 14 j.
IVAN GENT
Ympfa 15.30 en 20 uur
I weg tot elkander
inoRPE
■Apers 15 uur Schieting en sen
Jrting
neuzen
Ccertgebouw 14. 16.30 en 20 uur
prtvluchtig, 14 j.
jtburg is i„
Hel 14 uur Huis der ontucht,
po en 20 uur Er moet maar
pouwd wbrden, 14 j.
Centrum 15.45 uur Elvis
ft., a.l.. 20 uur De wurger van 0'"
|or, 14 j.
|ST
I Blommaert 15 uur Schieting üe
■woongebouw 14.30 en 20 u js.
Bjeunerbaron, a.l., 17.15 uur H
■tig brein van dr M.ab"sr^.,va8rttif
1I.eeracrt 19 uur Grote priJSKaa
l'de'vos 18 uur Grote biljartprijskarr'p
1 WACHT
I Thijs 15 uur Sehieting
IlSWAARDF.
v. Driessche 15 uur Schiet™
I.AUVV v,-rUng
I de Caluwe 18.30 uur Prijska»
IrERLANHKERKJE
1 den Koning 17 uur Biljarting
ISKENS
Isino 15 uur Spartacus, 18 3-.
I uur Vroeg rijp, 18 j.
I'WERPEN -rnacb,!'
■v'O 14.30 uur Een midzomerna
loom; 20 u. Het land van de
(Van onze verslaggever)
De officiële ontvangst ten stadhuize, gistermiddag door burgemees
ter P. Molthoff van de gemeente Vogelwaarde in het kerkdorp Stop
peldijk in aller ijl geïmproviseerd, had bepaald geen alledaagse reden.
Eregasten waren de slanke 43-jarige Amerikaan Lion Gillis, zijn
echtgenote Ivonne en hun kinderen Carol (17), Barbara (16), Janet
(11) en George (9), die per huifkar heel het nieuwe werelddeel hebben
doorkruist en thans een Europese toernee beginnen, waarvan het
kleine Zeeuwsch-Vlaamse Stoppeldijk de vaderlandse primeur genoot.
De huifkar, die in losse delen werd verscheept, wacht momenteel in Antwerpen
nog op reconstructie, waarna de tweede tocht kan worden aangevangen: via Belgie,
Frankrijk, Italië, Griekenland, Balkanianden, Sovjet-Unie, Polen, Duitsland naar...
Amsterdam of Rotterdam, voor de inscheping naar Amerika.
Voordat evenwel vertrokken wordt, andere mensen, andere levensgewoonten,
zullen de beide oudste kinderen, van het
reizend gezin, Lee Ann (20) en Alan (18)
het gezelschap nog komen completeren.
Bovendien moeten maandagmorgen in
Oud-Vossemeer (op Tholen) nog twee
paarden gekocht worden, waartoe de be
middeling is ingeroepen van de Kon.
Ned. Ver. ,,Het Nederlandse Trekpaard".
De hoefijzers stammen uit Stoppeldijk,
waar fabrikant Kerckhaert gisteren zijn
ongewone gasten rondleidde door het be
drijf en met een gul gebaar een eerste
voorraad gratis offreerde
De paarden, waarmee de familie door
het nieuwe werelddeel reisde, hebben zij
daar achtergelaten. De overtocht zou zo
ongeveer f 1700 per paard hebben ge
vergd en dergelijke bedragen gaan het
budget van een huifkar-wereldreiziger
bepaald te boven. Evensfts trouwens ook
de prijzen van Belgische paarden, die
schandalig hoog liggen. Er wordt ge
fluisterd over 20.000 fr. oftewel 400 dol
lar
Via het Nederlandse consulaat in Ant
werpen werd daarom contact gezocht
met de Kon. Ned. Ver. ,,Het Neder
landse Trekpaard", namens welke in
stantie de hoofdinspecteur van het
Trekpaardenstamboek P. J. Lako uit
Den Haag zich al enkele dagen heeft
beijverd om de gewenste oplossing te
vinden. Dit zal dan vermoedelijk
maandagmorgen wel lukken bij A. L.
C, Brooymans, Broekpolder A3, te
Oud-Vossemeer.
De kinderen in het gezin Gillis waren
nog klem, toen het echtpaar er reeds van
droomde zowel de Nieuwe als de Oude
Wereld te doorkruisen. Benjamin Geor
ge was nog pas zes jaar, toen men van
start ging in „The last wagon west",
waarin het gezin ook thans nog huist,
ook des nachts, tenzij de klimatologische
omstandigheden een nachtrust in de
openlucht mogelijk maken.
Het begon „tamelijk eenvoudig" met
een trip door Amerika van oostkust tot
westkust d.w.z. 4000 mijl. Na voltooiing
hiervan kreeg men pas goed de smaak
te pakken en zakte men nog eens 'n 2000
mijl af naar het zuiden.
Foto's en artikelen verschenen op de
voorpagina's van vrijwel alle Ameri
kaanse kranten, terwijl ook radio en te
levisie enorme aandacht gingen besteden
««n «Ut trekkersgezin. In vele steden
werd het gezin het ereburgerschap aan
geboden
En nu dan een trip door Europa tot
zelfs achter het ijzeren gordijn. Wat
heeft het gezin Gillis hiermee nu eigen
lijk voor? Pa stelt het heel eenvoudig:
..Ik tracht mijn kinderen zoveel mogelijk
kennis bij le brengen van andere landen,
Vol interesse bekfjken burgemeester
Molthoff en wethouder Serrarens
iii het gemeentehuis van Vogelwaar
de het boek vol kranteknipsels en
om hen de veelzijdige facetten der maat
schappij te leren kennen en respecte
ren." Anders gesteld: de ouders en kin
deren Gillis willen goodwill-ambassa-
deurs zijn.
De heer Gillis is bepaald geen miljo
nair. Hij erkent zelfs „een weinig succes
vol zakenman" te zijn geweest, doch in
tussen hoopt hij nu ook op deze Europe
se trip zakelijke contacten te leggen,
waarvan zowel Amerika als Europa mo
gelijk profijten kunnen trekken.
Als we mevrouw Gillis een Zweedse
van afkomst de vraag stellen hoe het
nu eigenlijk zit met de leerplicht der
jongere kinderen, kan zij ons met een
Aandachtig luistert het gezin Gillis
naar het welkomsttoespraakje van
burgemeester Molthoff van Vogel
waarde. Van links naar rechts ziet
m,en Janet (11 jaar), Barbara (16),
George (9), mrs. Ivonne Gillis, mr.
Lion Gillis en Carol (17). De ont
vangst vond plaats op het gemeen
tehuis.
glimlach verzekeren, dat aan de opvoe
ding en vorming niets ontbreekt, want
zij is lerares-pedagoge. Inmiddels afge
nomen testen hebben uitgewezen, dat de
kinderen inderdaad nergens „achter"
blijven en Amerikaanse autoriteiten vol
gen dit experiment dan ook met leven
dige interesse.
Wie jarenlang ronddoolde door o.a,
Californië, Texas en Arizona, kan het
Nederlandse klimaat natuurlijk niet be
wonderen. doch het gezin Gillis neemt
ook dit graag op de koop toe.
Burgemeester P. Molthoff ging er tij
dens de officiële ontvangst ten gemeen
tehuize trots op, „dat een dergelijke trip
door Europa in Stoppeldijk de Neder
landse start betekende en dat de tocht
gemaakt wordt op Stoppeldijkse hoef
ijzersHij schetste de prettige re
laties tussen Amerika en Nederland en
memoreerde in dit verband o.a. de grote
Nederlandse sympathie voor wijlen pre
sident Kennedy, een Irish-man evenals
Lion Gillis. Een boekwerkje over de
historie van Ossenisse vormde de stof
felijke attentie voor het gezin, dat een
internationaal publiciteits- en documen-
tatie-archief bezit als weinigen in de
wereld.
Het gezelschap heeft ook nog een
klompenmakerij bezocht in Clinge.
Ook dit jaar heeft het K.A.J. district
Vlissingen veel succes gehad met zijn
uurloonactie. Door een laatste carnavals
loterij werden dit jaar alle records ge
broken en werd een einduitslag van
3666.66 bereikt. De specificatie hiervan
is als volgt: Goes 87,'s-Heerenhoek
ƒ368,18, Lewedorp ƒ217,—, Heinkens-
zand ƒ290,Kwadendamme
Ovezande 200,Vlissingen *1384.27.
De districtsbijdrage was dit jaar ƒ869,46.
Met dansavonden, loterijen en de be
kende uurloonactie is dit geld bijeen ge
bracht. Bij zijn actie heeft het districts-
bestuur grote steun ondervonden van
rector C. C. Kroon. Naast deze actie
heeft het district Vlissingen de nationale
primeur zelf de kosten te dragen van de
uitzending van Will Vermey uit Gouda,
naar Haute Volta in Afrika. Met de
pilsjesactie, die hiervoor reeds ruim een
jaar geleden van start is gegaan, is tot
nu toe een bedrag van ƒ3300 bijeenge
bracht. De totale uitzendkosten van één
persoon bedragen 5000.
In totaal is afgelopen jaar door het
district Vlissingen 7000 besteed aan
de actie Wereld Wijd. Tijdens een slot
vergadering van het Wereld Wijd comité
werd afkeuring uitgesproken voor de
toekenning van de vredesprijs aan de
Kameroenvrijwilligers, die in het kader
van het jongeren vrijwilligers korps zijn
uitgezonden. Gesteld werd, dat de KAJ
met succes reeds meer dan 1000 jongens
en meisjes heeft uitgezonden, terwijl de
Kameroenvrijwilligers nog niet ter plaat
se gearriveerd zijn om hun werk te
gaan verrichten. Men sloot zich aan bij
de mening van de Nationale K.A.J., dat
een beloning van 30.000 maar moeilijk
gegeven kan worden wanneer het werk
reisimpressies' "daT I nog verrich* ™et worden. In tegenstel-
hun met trots toont.
Indijke ctnrr 14 i
I f zicht 19 30 u. West Side Story.
1'ST ritfeUhri'
I oscoopjtebouw 20 uur De
Iron, a.l.
ling tot de uitgezonden (V.K.A^J.'ers
moeten zij immers nog bewijzen wat zij
er van terechtbrengen. De bijeenge
brachte gelden zullen te zijner tijd aan
het diocesane bestuur worden overge
dragen.
Op het eind van de algemene ver
gadering van de Z.L.M., kring Hulst,
heeft de voorzitter, de heer J. W. Schee-
Ie, in treffende bewoordingen hulde en
dank gebracht aan de vertegenwoordi
ger voor de kring van de afdeling ver
zekeringen van de Maatschappij, de heer
Th. S. Vlassenrood uit Hulst. Hij bracht
speciaal naar voren dat de heer Vlas
senrood meer dan twaalf jaar op de
meest waardige wijze dit werk voor de
Z.L.M. heeft verricht en nu hij 73 was
geworden het nu wat kalmer aan wil
gaan doen. Het bestuur voldeed in de
najaarsvergadering aan zijn verzoek om
assistentie door toevoeging van de heer
J. de Brouwer uit Hulst.
De heer Vlassenrood kreeg een Delfts
blauw wandbord aangeboden, waarnaast
een inscriptie aan de voorzijde een af
beelding van Reinaert de Vos was af
gebeeld.
Op de hem eigen wijze dankte de
heer Vlassenrood voor deze onverwach
te eer.
Voordien moest de vergadering twee
nieuwe bestuursleden benoemen; dat wa
ren de heren L. van Dixhoorn uit Wals
oorden en W. Rijk uit Ossenisse.
Na de vergadering vond de receptie
plaats in verband met het afscheid van
het bestuurslid, de heer D. J. Steijaert
uit Terhole, die meer dan 32 jaar onaf
gebroken deel van het kringbestuur
heeft uitgemaakt.
Voorzitter Scheele overhandigde hem
een Delftsblauw wandbord, mevrouw
Steijaert kreeg bloemen aangeboden. De
algemeen secretaris van de Z.L.M., mr.
J. F. G. Schlingemann, bracht eveneens
dank aan het scheidende bestuurslid.
Het gezelschap bleef nog even in de
schitterend verbouwde bovenzaal van ho
tel „De Linde" bijeen.
(Van onze onderwijsmedewerker)
Zonder zichtbare tekenen van opwinding of ontroering heeft het
Nederlandse onderwijs dezer dagen het feit herdacht, dat honderd
jaar geleden de instelling van de middelbare akten van kracht werd
ingevolge de wet op het middelbaar onderwijs van 2 mei 1863. Bij
Koninklijk Besluit van 2 februari 1864, Staatsblad 8, letter Q, werden
de eisen voor bedoelde examens vastgesteld. En daarmee was naast
de academisch gevormde leraar een plaats ingeruimd voor de niet-
universitair geschoolden in het docentenkorps van onze middelbare
scholen.
Langzaam kwam de opleiding voor
middelbare akten op gang vanuit 't par
ticuliere initiatief. De bemoeienis van
onze universiteiten met deze opleidin
gen is van recente datum en men weet,
hoezeer in academische kring de waar
dering nog steeds uiteenloopt omtrent de
waarde van deze onderwijsvorm.
Niettemin vallen de middelbaar be
voegde docenten niet meer weg te den
ken uit de middelbare school. In aantal
doen zij niet meer onder voor de acade
mici en veelal kunnen ook hun vak
technische, pedagogische en didactische
kwaliteiten de vergelijking doorstaan.
Het instellen van middelbare akten
was in 1863-64 een aangevochten zaak.
Het middelbare onderwijs, vanouds gym
nasiaal, toen ook in de HBS-gedaante,
was toch feitelijk voorbehouden aan de
hogere en betere standen, waar men
grote waarde hechtte aan een zo hoog
mogelijk wetenschappelijk niveau van
De directie van de N.V. Metaalbuizen-
fabriek Maatschappij „Excelsior", deelt
mede, dat de in de eerste helft van het
lopende boekjaar behaalde resultaten be-
bredigend zijn gebleken. Een en ander
werd bereikt ondanks het feit, dat de pro-
duktie in het bedrijf te Oosterhout in
voornoemd tijdvak niet onbelangrijk is
achtergebleven bij de verwachtingen,
zulks hoofdzakelijk tengevolge van
personeelstekort.
Inmiddels kon door werving van een
aantal, hoofdzakelijk buitenlandse, ar
beidskrachten de produktie van dikwan-
dige buizen tot 2 ploegen worden uitge
breid, waardoor naast een meer dan ver
dubbelde produktie een niet onbelang
rijke teruggang van de produktiekosten
per eenheid-produkt in deze sector werd
bereikt. Er zijn thans een 20-tal Grieken
in dit bedrijf werkzaam. Vertrouwd
wordt, dat thans ook zelfs de scherpste
concurrentie het hoofd kan worden ge
boden. Ook de produktie van dunwandige
buizen kon inmiddels weer op peil wor
den gebracht.
Ter verzekering van de verplaatsings-
en uitbreidingsmogelijkheden voor pro-
dukties, waarvoor direct of in de naaste
toekomst te Schiedam geen plaats meer
is en mede om de afnemers in de noorde
lijke provincies van het land door het
aanleggen van voorraden voornamelijk
in de gasbuissector efficiënter te kunnen
bedienen werd besloten tot vestiging in
de gemeente Oosterwolde (Friesland).
Vertrouwd wordt, dat ook deze nieuwe
vestiging een succesvolle bijdrage zal
kunnen leveren tot een qua produktie
programma meer gespreide opbouw der
vennootschap. Binnen enkele weken zal
aldaar met de fabricage van stalen vloer-
roosters worden aangevangen.
Verder werd het wenselijk geoor
deeld om een actief aandeel te verkrij
gen in de bevordering van de toepas
sing van stalen buis voor constructie-
doeleinden. Hiertoe werd besloten tot
een participatie in Frits van Haagen
N.V. te Breda. Deze vennootschap spe
cialiseerde zich gedurende de laatste
jaren met stijgend succes in het ge
bruik van stalen buizen voor construe
ties, voornamelijk bij de vervaardiging
van portaal- en andere kranen.
(Van onze verslaggever)
Het Districtsbureau voor de Arbeids
voorziening in de provincie Zeeland
heeft een rapport gepubliceerd over de
toestand op de arbeidsmarkt in Zeeland
in 1963, De hoofdinspecteur-directeur, de
heer K. van Dijk, schrijft in een voor
woord o.m., dat het verloop van de be
volkingscijfers en de leeftijdsopbouw van
de bevolking nog weinig reden tot opti
misme geven. Nu echter de mogelijkhe
den tot tewerkstelling toenemen en de
werkgelegenheid een meer gevarieerd
karakter krijgt, mag men rekening hou
den met een afneming van het vertrek-
overschot en een snellere toename van
de bevolking.
In de nijverheid is een opvallende ont
wikkeling waar te nemen, terwijl de
personeelsbezetting in de dienstensec
tor voortdurend toeneemt. Dit gaat ge
paard met een versnelde afvloeiing van
arbeidskrachten uit de landbouw. Voor
wat de mannelijke beroepsbevolking be
treft gaat de nijverheid een steeds be
langrijker rol spelen. De landbouw daar
entegen boet, uit het oogpunt van werk
gelegenheid, steeds meer aan betekenis
n. Bij de vrouwelijke personeelsbezet
ting blijft de dienstensector de voor
naamste plaats innemen.
Binnen drie jaar zijn er belangrijke
verschuivingen geweest van de land
bouw naar de industrie. Zozeer zelfs,
dat Zeeland geen agrarischse provincie
meer genoemd kan worden, aangezien
de nijverheid momenteel de grootste
sector is. Deze ontwikkeling zal zich on
getwijfeld nog verder voortzetten.
Beroepsbevolking
In tegenstelling tot andere delen van
ons land neemt de beroepsbevolking in
Zeeland maar geleidelijk toe. De oorza
ken hiervoor zijn te zoeken in de al ge
noemde leeftijdsopbouw, die in deze pro
vincie aanmerkelijk ongunstiger is dan
elders. Als gevolg hiervan blijven de ge-
boortecijfers belangrijk beneden het lan
delijke gemiddelde. Het geboorte-over
schot is relatief klein.
Een andere oorzaak is het grote ver-
trekoverschot in de provincie. Hierin zal
waarschijnlijk langzaam verbetering ko
men: zowel het geboorte-overschot als
het vertrekoverschot zullen naar het zich
laat aanzien gunstig beïnvloed worden
vestiging van belangrijke indu
striële bedryven.
Onder werkgelegenheid verstaan de
samenstellers van het rapport de totale
behoefte aan arbeidskrachten. Behalve
de bezette arbeidsplaatsen worden hier
toe ook de tekorten gerekend.
Hoewel de agrarische sector nog steeds
een voorname plaats inneemt, zijn de
nijverheid en de dienstensector uit het
oogpunt van werkgelegenheid toch van
grotere betekenis geworden. De visserij
is economisch vrij belangrijk, maar voor
de werkgelegenheid speelt ze een on
dergeschikte rol. De vrouwen zijn voor
namelijk werkzaam in de dienstensector,
hoewel ook de nijverheid aan vele vrou
wen werk biedt. De gunstige ontwikke
ling, die de werkgelegenheid reeds en
kele jaren doormaakt heeft zich nu in
versterkte mate voortgezet. De aantallen
door mannen en vrouwen bezette ar
beidsplaatsen zijn t.o.v. 1962 met respec
tievelijk 570 en 250 toegenomen.
Vooral de toename van de werkgelegen
heid in de industrie is voor Zeeuwse
verhoudingen spectaculair.
De visserij zal vermoedelijk geen be
langrijke wijziging te zien geven in de
personeelsbezetting.
Werkloosheid
De werkloosheid heeft in Zeeland een
sterk seizoenmatig karakter. In hoofd
zaak is dit nog toe te schrijven aan de
belangrijke plaats, die de landbouw nog
steeds inneemt. Het provinciaal gemid
delde voor Zeeland voor de jaren 1960
t.m. 1962 is belangrijk ongunstiger dai>
het daarmee overeenstemmende lande
lijke cijfer van de gemiddelde geregis
treerde arbeidsreserve. Ook voor 1963
kan worden aangenomen, dat dit weer
het geval zal zijn. De cijfers voor de ge
westen Goes en Middelburg blijven be
neden het provinciaal gemiddelde. Die
van de gewesten Terneuzen en Zierikzee
liggen er boven.
Gezien de wijzigingen, die in de be
roepsbevolking, de pendel en de werk
gelegenheid worden verwacht, kan voor
1964 met enige afname van de geregis
treerde arbeidsreserve rekening worden
gehouden. Deze veronderstelling is wel
gebaseerd op de hoop dat er geen om
slag zal komen in de conjunctuur.
Pendel
Hoewel de totale uitgaande pendel in
de provincie t.o.v. 1962 geen veranderin
gen heeft ondergaan, hebben zich wel
enkele verschuivingen voorgedaan. De
uitgaande pendel is vooral groot naar
Zuid-Holland en Noordbrabant. Het ge
west Terneuzen heeft nog af te reke
nen met een uitgaande pendel naar Bel
gië. De pendel naar Zuid-Holland is voor
al gericht op de havens; die naar Noord
brabant omvat veelal militairen uti de
rayons Kruiningen en Tholen. Zeeuwse
arbeiders gaan echter ook naar industrië
le bedrijven in West-Brabant.
De inkomende pendel is t.o.v. 1962 voor
al toegenomen uit België. Noordbrabant
en Zuid-Holland. Voor het jaargemiddel
de van de uitgaande pendel wordt voor
1964 rekening gehouden met een cijfer
van 200. De pendel van vrouwelijke ar
beidskrachten is niet zeer belangrijk.
Pr obl eemgeb i ed
De slotbeschouwing van het rapport
geeft te verstaan dat de aanwijzing van
de hele provincie Zeeland tot probleem
gebied. steeds beter voelbaar wordt. Dat
is ook het geval met de aanwijznig van
Goes. Terneuzen. St. Maartensdijk en
Zierikzee tot ontwikkelingskernen. De al
genoemde spectaculaire ontwikkeling van
de industrie heeft hier direct mee te ma
ken.
De ontwikkeling op lange termijn op
de arbeidsmarkt kan met vertrouwen te
gemoet worden gezien. Vooral voor het
midden en het noorden van de provincie
zijn belangrijke veranderingen te ver
wachten na het gereedkomen van de Gre-
velingendam. de Oosterscheldehrug en het
Zuid-Sloe. De verbindingen tussen deze
gebieden onderling en met de randstad
Holland zullen dan veel minder tijd ver
gen. In Zeeuwsch-Vlaanderen is zich
reeds een belangrijke wijziging aan het
voltrekken. Dat zal in nog heviger mate
geschieden als de verbreding van het
kanaal Terneuzen-Gent is gerealiseerd en
de nieuwe zeesluizen te Terneuzen er zijn
Het toerisme heeft zich de laatste ja
ren zeer gunstig ontwikkeld. Het zal ze
ker nog verder uitgebreid worden.
het onderwijs. Het lag dus voor de hand
dat men bij het aanwijzen van docenten
bij voorkeur dacht aan universitair ge-
vormden. De eerste middelbaar bevoeg
de docenten vormden dan ook een door
collega's en ouders met achterdocht be
keken verschijnsel. Helaas kan men niet
zeggen dat een en ander volkomen tot
het verleden behoort! Maar toch wel
goeddeels. De democratisering van het
middelbaar onderwijs, het schromelijk
tekort aan academische docenten, zowel
in aantal als tot voor zeer kort in peda-
gogisch-didactische scholing, maakte de
opmars van de middelbaar bevoegden
gemakkelijk.
Het zou dwaas en onnut zijn, een
controverse te stellen tussen deze beide
categorieën in het docentencorps. Waar
de tegenstelling in het particuliere vlak
nog bestaat, is het een kunstmatig feno
meen, dat zichzelf feitelijk reeds heeft
overleefd. Voor de status van de mid
delbare school leveren beide categorieën
een specifieke bijdrage: de academicus
kan ex professo borg staan voor het
strikt wetenschappelijk niveau; de mid
delbaar bevoegde heeft momenteel door
gaans een voorsprong inzake pedago
gische en didactische kwesties. Nog al
tijd immers is in ons land de universi
taire opleiding van leraren een hache
lijke zaak. Reeds in 1902 berichtte een
studiecommissie aan Minister Goeman
Borgesius: „dat aan de leraren bij het
middelbaar en gymnasiaal onderwijs de
voorbereiding voor de uitoefening van
hun ambt ten enenmale ontbreekt. „Hoe
weinig is er sindsdien veranderd! En dat,
terwijl de problemen waarvoor de hui
dige leraar wordt gesteld, eerder zwaar
der dan lichter zijn geworden. Niemand
zal willen volhouden, dat de op univer
sitair niveau getroffen voorzieningen
thans afdoende garantie bieden voor de
bekwaamheid van de universitair afge
studeerde als docent.
Eerlijk gezegd biedt ook de opleiding
voor de middelbare akten in dit opzicht
niet zoveel meer. In feite echter zijn het
voor een belangrijk deel onderwijzers en
onderwijzeressen, die deze opleidingen
volgen. Door hun vooropleiding en hun
doorgaans jarenlange ervaring met het
lagere schoolkind valt hun de onderwijs
praktijk ook op de middelbare school
vaak gemakkelijker dan de pas afgestu
deerde academicus.
Speciaal in de lagere klassen van de
middelbare school bezitten zij niet zel
den een flinke voorsprong op hun col
lega's, niet het minst in didactisch op
zicht. Hiermee wil geenszins gezegd zijn.
dat onder de academisch gevormde do
centen geen begaafde opvoeders en leer
krachten worden gevonden. Wat de ene
groep echter aan opleiding en ervaring
kan danken, moet bij de andere voorna
melijk worden toegeschreven aan per
soonlijk talent, vrijwillge studie en spon
tane interesse.
De middelbare akten hebben zodoen
de formeel en praktisch een vaste plaats
veroverd in ons onderwijsbestel. Terwijl
men deze groei in honderd jaar met
vreugde begroet, kan men toch ook niet
de ogen sluiten voor enige schaduwzij
den. De onstaanswijze in de particuliere
sector heeft wel eens onderlinge verschil
len tussen de opleidingen ten gevolge die
te ver blijven van een wenselijke homo
geniteit. Een en ander werd mede ver
oorzaakt door de typisch particuliere be
hoefte, een eigen stempel te drukken op
de gevestigde opleiding. Waar middel
bare opleidingen thans in universitair
milieu worden gegeven, bespeurt men
soms een ietwat gereserveerde houding
bij professorale docenten, hetgeen mede
resulteert in een geringe waardering
voor bijvoorbeeld de middelbare A-akte
van een B-student. In verband hiermee
ontmoet men ook wel eens een zeer per
soonlijk vrijstellingsbeleid voor hen. die
na een middelbare akte behaald te heb
ben, alsnog hun studie op universitair
niveau willen bekronen. Waarschijnlijk
is het nauwelijks wenselijk, voor deze
kwesties uniforme en bindende regelin
gen te treffen. Men mag echter hopen
dat in het persoonlijke vlak geleidelijk
deze plooien worden glad gestreken.
Na honderd jaar mocht men deze klein-
menselijke controversen te boven zijn!
Als conclusie mag men dus veilig
stellen, dat Thorbecke in 1863-'64 een
gezonde bijdrage heeft geleverd aan het
middelbaar onderwijs door naast de aca
demici ook middelbaar bevoegden ach
ter het katheder toe te laten. Moge hun
samenwerking nog lang voortduren, ter
wijl beide categorieën zich openstellen
voor hetgeen ieders studie en ervaring
als inbreng te bieden heeft.
A. G.
THORBECKE
Wan de persafdeling van de Russisch
ambassade hebben we een brochur.
ontvangen over Sovjet-democratie. Wt
worden daardoor uitgenodigd te ge
loven, dat er nergens zo veel vrijheid
bestaat als in het vaderland van het
communisme. De almacht van staat en
partij, het stemrecht, dat slechts toe
staat één lijst te kiezen, de gerichte
voorlichting, dat alles behoort tot hoge
re vormen van democratie, waar ar.
het Westen niet kan tippen. Ook is ei
vrijheid van geweten. „In de Sovjet-
Unie staat de kerk los van de staat en
de school los van de kerk. De gods
dienst is de privé-aangelegenheid var
de burgers, de zaak van hun gewetei
Iedere burger heeft het recht een wil
lekeurige godsdienst te belijden, o
helemaal geen; iedereen mag zijn gods
dienstige plichten vervullen of athe'ir
tische propaganda maken". In de iaat
ste zinsnede komt de ware aap uit d
mouw. Er staat niet: Iedereen ma:
godsdienstige of atheïstische propagan
da maken, wat inderdaad op gelijkheid
zou duiden. De godsdienst mag alleer,
in besloten ruimten beleden worden
atheïsten beheersen echter alle publi-
katie- en communicatiemiddelen. Z
doortrekken met hun propaganda dc
opvoeding en het onderwijs. Heel de
bevolking wordt voortdurend voorge
houden, dat een echte communist zie'
verre houdt van alle godsgeloof. Er is
zojuist weer een enorme veldtocht in
gezet. De astronauten worden erbij in
geschakeld. De Moskouse correspon
dent van „Het Parool" meldde, dat er
een instituut voor wetenschappelijk
atheïsme wordt gesticht; aan de uni
versiteiten en hogescholen zullen ver
plichte colleges over het atheïsme wor
den ingevoerd; het anti-religieuze ele
ment in de schoolprogramma's zal wor
den versterkt; pers en radio, film en
televisie zullen meer aandacht gaan
besteden aan de bestrijding van de
godsdienst en bovenal: men zal zich
meer tot de gelovigen persoonlijk gaan
richten.
De godsdienstige voorgangers krijgen
geen enkele kans meer op wederwoord.
Het wordt een eenzijdig trommelvuur.
Dat is dan ook een van de trekken van
de Sovjet-democratie, waarover de
brochure zwijgt. Deze eenzijdigheid,
onsportiviteit en lafheid behoren dan
ook tot die hogere vormen van demo
cratie.
(^Jent is beducht voor het Schelde-
Rijnakkoord. Het is in de totstand
koming niet gekend. Het ziet de toe
komst van zijn Rijnvaart in gevaar.
„Gent wordt in het verdrag genegeerd
als quantité négligeable, volkomen on
belangrijk voor de Belgische economie.
Zijn belangen worden deerlijk ge
krenkt terwijl het tevens diep in zijn
eigenwaarde getroffen wordt. Gaat het
hier wel om een Belgisch-Nederlands
verdrag? Ligt Gent soms niet meer in
België? Telt soms de vierde Rijnhaven
in Benelux niet meer mede?" Aldus
een citaat uit een pas verschenen bro
chure van het Actie-comité der Gentse
Havenbelangen. De brochure vreest
dat de toestand van het kanaal door
Zuid-Beveland zo belangrijk voor
de Gentse Rijnvaart hachelijker
wordt dan voorheen. Volgens het ver
drag kan Nederland immers overwegen
deze vaarverbinding buiten gebruik
te stellen of in haar hoedanigheid be
langrijke wijzigingen aan te brengen.
De daarbij gevoegde clausule, dat Ne
derland daartoe niet kan overgaan
zender overleg te plegen met België
eventueel met een beroep op de tus
senkomst van een arbitrale commissie,
acht men in Gent geen voldoende
waarborg. Het pleit daarom voor de
toepassing op het kanaal door Zuid-
Beveland van een bepaling, die voor
de Schelde-Rijnverbinding zal gelden.
De bepaling namelijk, dat een van de
beide partijen verbetering van de
nieuwe vaarweg kan verlangen, waar
na dan overleg van de beide regeringen
volgt en in geval van geschil beroep
op een arbitrale commissie. België zou
dan bijvoorbeeld het geschikt maken
van het Kanaal door Zuid-Beveland
voor de duwvaart aanhangig kunnen
maken.
Wij kunnen ons de ongerustheid van
Gent wel indenken, doch het heeft niet
alleen reden tot bezorgdheid. West-
Brabant zag zijn zeehavenplan naar
een verre toekomst verschuiven.
Bovendien moet Gent menen we, toch
ook twee dingen in aanmerking nemen.
Op de eerste plaats: de vaart door het
kanaal van Zuid-Beveland zal nu ge
makkelijker worden, omdat het ont
last wordt van de Antwerpse Rijn
vaart. En verder: het verdrag voor
ziet in de mogelijkheid van een ver
binding van dit kanaal met de Wester-
schelde ten zuiden van het Kreekrak,
een verbinding, die voor duwvaart ge
schikt kan worden gemaakt.
In de vaste commissie voor het Ver
keerswezen van de Belgische Kamer
heeft de heer Van Herreweghe de
Gentse belangen minder dramatisch
naar voren gebracht. Gent is bereid
het tractaat te aanvaarden op voor
waarde nochtans, dat de Rijnverbin
ding rechtstreeks en veilig blijft, aldus
deze afgevaardigde. „Ik weet, dat het
departement van Verkeerswezen actief
heeft deelgenomen aan de totstand
koming van het zoëven besproken
Nederlands-Belgisch akkoord. Ik stelde
met genoegen vast, dat uit het verslag
van de Senaatscommissie voor Ver
keerswezen blijkt hoe het vrijwaren
van het traditioneel aandeel van Gent
en Antwerpen in het vervoer van en
naar de Rijn één der hoofdbekommer
nissen blijft. Ik hoop dat deze bekom
mernis ook voor Gent over korte tijd
door de bevoegde instanties in een
vaste verbintenis zal worden omgezet"
We wachten met belangstelling af,
waartoe deze gedachtenwisseling in
Belgie terug te voeren tot een oude
controverse Antwerpen-Gent 7al
leiden.
De Westduitse Bondsraad (Eerste Ka-
u aangekondigd bondskanselier
Erhard ter verantwoording te zullen roe-
pen over zijn beweerde „gebrek aan be
langstelling wat betreft de ontvoering
van de Franse ex-kolonel Argoud uit
Munchen
Argoud is eind vorig Jaar door een
Franse rechtbank tot levenslange gevan
genisstraf veroordeeld wegens zijn leider
schap van de O.A.S., de organisatie van
xiet geheime leger.
