Meeste banken melden
onveranderd dividend
De zinloze
j burgeroorlog
REIZEN
LPAND
VAN DIJK
VERZORGDE
GREIZEN
F. Feenstra 1
Staatsgreep
in
Oostenrijk
mislukte
FEEST IN DE
STEPHANSDOM
Loonstijging
werkt door
^QUO VADIS"
:N 17-30 JAAR
lAR L0URDES
J0S VAN RAAK
loezel of Neckar l
-E3SJS-
op gevraagd
ilanten, bloemkool
potjes
BRUSJN
Geschoold
Uitslag schrijf-
en tekenwedstrijd
Schriftcentrum
Belegering
EEG bedreigd
door
recessie
Licht uit.
Noodmaatregel
IC
17
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 15 FEBRUARI 1964
17
na 3 x per week, v.a. 260
rna 2 x p. mnd. v.a. 495.-
oktober
>anje en Portugal 685.—
carno 285.
245.-
350.
350.-
v.a. 350.—
Rivièra v.a. 370.—
v.a. 370.-
405.—
alencia - Barcelona 440.—
ar, toilet, vrieskast, verstel
htvering, air-condit.
LTIS REISGIDS
vertrouwde adres
EINDHOVEN
24636 en 64400
ïderlandse Keiskamer
AGEBUREAU N.V.
ELE REIZEN
iera (Varazze) f 352
378.
385.
457.
latón Meer) f 474
)urg, de Moezel, de Vogezen,
lzkammergut of Zwitserland?
rblijven en Jeugdherbergen
12 dagen 95,- 165,
ke 100e inschrijving,
buitenlandfolder K.V.C»,
TRECHT, Tel. 0 30 - 20756.
IZOEN 1964
0 juli - 31 juli. Voor de
en verblijfkosten inbe-
1 onze prospectus.
45 - BAARLE-NASSAU.
7
10- of 13-daagse reizen j
aan
ROTTERDAM-27 f
b.g.g. 194451. 1
CRUISES 1964
11-20 juni
m.s. Wil.I.KM RUYS
Rotterdam-Southampton-
Casablanca-Lissabon
Prijzen van f 490,- tot
f 1410,-
LIS5ONE-LINDEMAN
Nwe. Ginnekenstraat 43
Tel, 24421' - Breda
ijk of winkelcentrum.
inenkort te aanvaarden.
^erpsestraat 3,
340 - 3389.
POOTAARDAPPELEN
Hulst, Sas van Gent, Ter*
Axel,
KT TEL. 01140 -2295
Eén van onze oudere redacteuren is medio
februari 1934 ooggetuige geweest van de revo
lutionaire staking en de daaropvolgende burger
oorlog in Oostenrijk. Deze gebeurtenissen - het
aevolg van een tragische verdeeldheid tussen
de politieke partijen in de eerste Oostenrijkse
republiek - maakten de weg vrij voor de latere
Anschlusz" van Oostenrijk door Hitler-Duitsland.
Het voorspel tot die dramatische gebeurtenis
vond plaats in 1934, juist dertig jaar geleden....
Onze redacteur beschrijft de opwindende dagen
van toen in onderstaand artikel.
HITLER
KON LACÏ1EM
(Eigen buitenlandse dienst)
Het is alweer dertig jaar geleden, doch als
de dag van gisteren herinneren wij ons die
maandag in Wenen, in februari 1934. Het
was een koude winterdag, nevelig en
grauw, totdat tegen de middag de zon door
brak en het een lentedag in de winter werd.
Niets wees erop dat het geen gewone
maandag zou worden. Om elf uur moesten
wij de pontificale plechtigheid verslaan,
waarmee in de Stephansdom de jaardag
van de pauskroning van paus Pius XI zou
worden gevierd. We wandelden op ons ge
mak naar het centrum van de stad en lieten
ons nog even bij onze lijfcoiffeur scheren.
En toen zaten we meteen in de spanning.
„Er is wat aan de hand", fluisterde de figaro
ons toe. „Men heeft hier zo juist de politie-
prefect onder het mes vandaan gehaald.
Het is groot alarm voor de politie!"
Buiten reden volle trams voorbij, huismoe
ders sjouwden met boodschappentassen.
Alles leek normaal. En toch... we roken on
raad. Er zat een actie van de socialistische
Schutzbund in de lucht, nadat in een ge
ruchtmakend proces een paar „Schutzbund-
ler" wegens doodslag tot gevangenisstraf
fen veroordeeld waren.
Wij liepen naar de Ballhausplatz, waar de
bondskanselarij staat. Bondskanselier dr.
Engelbert Dollfusz, was die dag al vroeg
naar de bondskanselarij gewandeld. Hij
wilde nog, voor hij naar de Dom zou gaan,
een paar spoedzaken afwerken. In de som
bere gangen van het oude gebouw heerste
een opgewonden sfeer. Er was onrust over
dreigende dingen, die men nog niet defini
ëren kon.
den de particuliere bedrijven. Waar het
personeel niet snel genoeg was om het
stakingsbevel te volgen, wist de Schutz
bund dit wel met bruut geweld door te
zetten. De politie kon niet meer tussen
beide komen. Zij werd in massale ge
vechten op straat en in haar eigen
politiegebouwen betrokken.
Om 8 uur in de morgen was bij de
staatssecretaris voor de Openbare Vei
ligheid, dr. Karwinsky een alarmbe-
richt uit Linz binnengekomen. De Lin-
zer politie was gewaarschuwd, dat in
het socialistische partijgebouw, het
voormalige hotel Schiff, wapens lagen
opgeslagen. Maandag in de vroege
morgen begaf een politie-commando
zich daarheen om huiszoeking te doen.
Bij de nadering van het gebouw was
het vanuit alle ramen op een zwaar
geweervuur onthaald. Er bleek een
sterke groep „Schutzbundler" in actie
gekomen te zijn onder bevel van de
comandant van de Schutzbund in het
Land Opper-Oostenrijk. Karwinsky
waarschuwde de minister voor Open
bare Veiligheid, majoor A. D. Fey, die
de politieprefect van Linz bevel gaf
de tegenstand der „Schutzbundler" te
breken met alle middelen, desnoods
met behulp van de Bondsweer, het
leger.
zwoer het volk mede te werken om de
binnenlandse vrede te herstellen. Het
antwoord was een verdubbelde activi
teit van Schutzbund en nazidom. Grote
clandestiene wapendepots werden hier
en daar ingericht. Op 12 februari be
sloot de regering tot 'n noodmaatregel.
De nationaal-socialistische beweging
was reeds illegaal verklaard. Thans
werd ook de socialistische partij staats
gevaarlijk verklaard en verboden.
De gemeenteraad en de landdag van
stad en land van Wenen werden ont
bonden en er werd een regeringscom
missaris voor Wenen benoemd. Alle
socialistische mandaten werden ongel
dig verklaard.
Aan de plechtigheden in de Stephans
dom nam ook het corps diplomatique
deel. De Franse gezant Gabriël Puaux
scheen de enige te zijn, die volledig
over de toestand in Oostenrijk ge
ïnformeerd was. In de vroege morgen
was hij gewaarschuwd door een
Franse journalist, dat op „uur X"
des maandags de socialisten van plan
waren zich in geheel Oostenrijk van
de macht meester te maken.
Puaux had de waarschuwing doorge
geven aan buitenlandse zaken in We
nen, waar men hem beleefd bedankte
maar er ogenschijnlijk niets aan deed.
Even voor hij naar de Dom reed belde
hem de gezant van Tsjechoslowakije
op, de socialist Zdenko Fierlinger om
hem mede te delen dat de socialisten
een algemene werkstaking hadden uit
geroepen en de Schutzbund hadden ge
mobiliseerd. Op weg naar de Dom
merkte de heer Puaux echter nog niets
van een staking.
voor de opmars naar het centrum
van Wenen. Zodra het licht uitging
sloten de winkeliers hun deuren en
lieten de ijzeren rolluiken neer. Bin
nen het uur was het duidelijk, dat een
groots opgezette staatsgreep begon
nen was.
Door het uitvallen van de elektrische
stroom lag praktisch het hele openbare
leven stil. De trams bleven op de rails
staan. De arbeiders van de elektrische
centrales vingen met de staking aan,
op hen volgden het personeel van Open
bare Werken, de Reiniging, de ambte
naren van hoog tot laag. Daarop volg-
Volgens de beproefde methoden werd
de arbeidersmassa de straat oP gediri
geerd om als stormram te dienen voor
de overweldiging van de regeringsge
bouwen. Allerwegen ontstonden heftige
straatgevechten en het aantal doden en
gewonden steeg met het uur Omdat de
staatsautoriteit ernstig in gevaar kwam
mobiliseerde de regering het leger Dit
bond de strijd aan tegen de Schutzbund
bezette alle spoorlijnen en strategische
punten in Oostenrijk en begon een
systematische zuivering, waarbij reus
achtige hoeveelheden wapens werden
gevonden. Niet alleen bij socialisten en
communisten, maar ook bij vele natio-
naal-socialisten, die zich uit sluwheid
gedurende de februari-opstand achter
baks hielden in de hoop straks als
lachende derde hun slag te kunnen
slaan.
Op de avond van 12 februari was de
burgeroorlog in volle gang: in Wenen,
Graz, Linz, Steyer, Leoben en nage
noeg' alle industriecentra. Al spoedig
werd duidelijk, dat het voor de socialis
ten een verloren zaak was. De algeme
ne werkstaking was mislukt omdat het
spoorwegpersoneel en de typografen
niet meededen en daardoor het ver
keer en de voorlichting handhaafden,
en omdat het christelijk georganiseerd
volksdeel op zijn post bleef. De spoor
wegen vormden de enige sector, die
niet door socialisten werd beheerst. Het
grootste deel van het personeel was
geen lid van de rode vakbond. Van
daar dat de Schutzbund door aansla
gen op spoorlijnen en verkeersknoop
punten toch het spoorwegverkeer hoop
ten lam te leggen.
Er zijn door vooraanstaande perso
nen uit binnen- en buitenland die dag
De vier hoogste autoriteiten van Oostenrijk op uier
schouders in februari 1934 de grootste verantwoorde-
lijkheid rustte voor de handhaving van de orde. Van
links naar rechts: Majoor Fey, minister van Openbare
Veiligheid, die later tijdens de nationaal-socialistische
putsch, ivaarbij Dollfusz werd vermoord, een omstreden
rol speeldedr. Engelbergt Dollfusz, bondskanselierdr.
Wilhelm Miklas, bondspresident en generaal Vaugoin,
minister van Landsverdediging.
Ter herdenking van het 25-jarig be
staan van het Nationaal Schriftcentrum
werd, in samenwerking met het Instituut
voor Natuurbeschermingseducatie en de
werkgroep „Dierenbescherming en op
voeding" van de Ned. Ver. tot Bescher
ming van Dieren een nationale schryf-
en tekenwedstrijd georganiseerd.
Onder de landelijke winnaars kwamen
Ria Overbeke (St. Maartensdijk), Dina
Bink (Etten) en Ton Sio (Bergen op
Zoom) in de afdeling schryven met een
tweede prijs uit de bus, terwijl Lia Bom
uit Waarde een derde prijs behaalde In
de afdeling tekenen.
De provincieprijzen voor schrijven
werden als volgt toegekend:
Noord-Brabant: le prijs: Ineke Lauwen,
Etten; Marijke van Duuren, 's-Hertogen-
bosch; Anny Vermunt, Etten. 2e prijs:
Corrie de Swart, Huiten; Annie Metzke,
Sprang-Capelle; Olga Orman, Etten. 3e
prijs: Ingrid Palm, 's-Hertogenbosch;
Sjaantje de Bruin, Dinteloord; Ricky
Molenbrugge, Etten.
Zeeland: le prijs: Anneke Burger, Ka-
pelle-Biezelinge; Diny Boogaard, Aagte-
kerke. 2e prijs: Ella Smallegange, Goes;
Toetie Heerebout, Rilland Bath; Erna
Egberta Meidersma, Goes.
Provincieprijzen tekenen:
Noord-Brabant: le prijs: M. Michels,
Bergen op Zoom; Mien Verheugt, 's-Her
togenbosch; Luuk Rutgers, 's-Hertogen
bosch. 2e prijs: Ton Hafkamp, Veghel;
Frank Winnubst, Oudenbosch; Els van
Berkel, Tilburg. 3e prijs: Thea Weimer,
St. Michielsgestel; Joke van Roon, St.
Michielsgestel; Theo van Dongen, Waal
wijk.
Zeeland: le prijs: Lilian de Waal, Os-
senisse. 2e prijs: Arie van Nieuwenhuy-
zen, Oudelande. 3e prijs: Kees Cevaal,
Middelburg; Joan van de Stel, Zierlkzee.
pogingen aangewend om de strijd te
beëindigen. De Schutzbund wilde niet
capituleren, de regering weigerde een
compromis. Eerst moest de strijd be
ëindigd worden en moesten de wapens
worden ingeleverd.
De strijd ging voort. De artillerie
schoot vanaf pleinen en singels in de
binnenstad op de vestiging der te
genpartij. De Karl Marxhof en andere
pas gebouwde geweldige woonblokken
bleken tegen de Oostenrijkse artillerie
bestand De muren waren zo dik, dat
de Oostenrijkse artillerie er niets tegen
beginnen kon. Onder het toenemend ge
weld van de Bondsweer werd de Schutz
bund steeds meer met de rug tegen
de muur gedrongen. De bevolking keer
de zich tegen haar. De gehele nacht
van 12 op 13 februari bulderde het ge
schut. Het duurde nog enige dagen
voor de laatste weerstandsnesten wa
ren opgeruimd. Toen hesen de opstan
delingen de witte vlaggen. Verscheide
ne leiders der sociaal-democratische
partij vluchtten naar Tsjechoslowakije,
andere bleven en werden gearresteerd.
De procureur-generaal stelde tegen het
gehele partij-bestuur van 24 personen
een vervolging in wegens hoogverraad
of medeplichtigheid daartoe.
De nutteloze burgerstrijd had 137
doden, 339 zwaar gewonden en een
onbekend aantal gewonden geëist. De
staat van beleg die op 12 februari
was afgekondigd, kon op 21 februari
weer worden opgeheven. De Oosten
rijkse Republiek met haar armoe en
werkloosheid strompelde verder
naar de beruchte julimaand van 1934
toen bondskanselier Engelbert Doll
fusz onder nationaal-socialistische
moordenaarshand viel.
Langzaam voltrok zich het drama
Oostenrijk. De lachende derde, Adolf
Hitler, maakte zich op om zijn beslis
sende sclag te slaan.
Zou de loop der geschiedenis niet ge
heel anders geweest zijn, indien chris-
telijk-socialen en sociaal-democraten in
Oostenrijk samen hadden gewerkt
plaats van elkaar naar het leven te
staan?
De Franse vice-voorzitter van de Euro
pese commissie van de EEG, R. Marjolin,
heeft gezegd dat 1964 het jaar zal zijn van
de strijd tegen de inflatie.
Indien niets tegen de inflatie wordt ge
daan, dreigt het gevaar van een recessie,
zei hij.
Marjolin herhaalde dat de Europese
economische gemeenschap zich in een in
flatoire ontwikkeling bevindt. Het gaat
er thans om het globale gebrek aan even
wicht te overwinnen door middel van
globale tegenmaatregelen.
Marjolin betoogde een verhoging van
de inkomens met 5 procent zonder stijging
van de kosten van het levensonderhoud
beter te achten dan een verhoging van de
inkomens met 10 procent, die vergezeld
gaat van een verhoging van de prijzen
met vijfprocent.
Vorst Rudiger von Starhem
bergleider van de Heim-
tcehrde rechtse tegenspeel
ster van de socialistische
Schutsbund
Vooralsnog meende men in Wenen,
dat de gebeurtenissen in Linz een op
zichzelf staande actie waren. In deze
zin bracht men ook de bondskanselier
op de hoogte van de gebeurtenissen,
waarna Dollfusz besloot, dat omtrent
de schietpartij in Linz geen medede
lingen zouden verschijnen, om de toch
al nerveuze bevolking niet nodeloos op
te winden Slechts minister Fey en
onderminister Karwinsky bleven op hun
post
Toen de plechtigheden in de St.-Ste-
fanusdom begonnen, had niemand nog
enig vermoeden, dat de langverwachte
en sinds de opstandpoging van 1927
gevreesde burgeroorlog op het punt
van uitbreken stond.
Toen echter 12 uur des middags van
alle kanten berichten over geweldda
den van de Schutzbund binnenkwamen,
werd het plotseling schrikbarend duide
lijk, dat de burgeroorlog met de schiet
partij in Linz om 8 uur 's morgens
reeds was begonnen!
Dat was dan de climax van het dra
ma, waaraan een lange reeks van bom
aanslagen, gewapende botsingen en
aanslagen was voorafgegaan. De rege
ring, die bij monde van kanselier Doll-
lusz op 8 januari 1934 een dramatisch
beroep op het volk van Oostenrijk had
gedaan, herinnerde er aan dat in een
paar dagen 140 bomaanslagen hadden
plaatsgevonden en dat het verder on-
mogelitk was geworden een gematigd
optreden tegen deze misdadige subver-
siviteit voort te zetten. De regering
was gedwongen, hard te zijn en zij be-
Over de plechtigheid in de Dom
schreef hij: „Ik zat ongeveer recht te
genover de bondskanselier die bewe
gingloos knielde, ernstig, als verstard
in een bezorgde bewegingloosheid. Kar
dinaal Innitzer celebreerde de H Mis.
Om half twaalf gingen plotseling de
elektrische lampen uit. Waskaarsen
verlichtten het koor nog slechts zwak.
Het signaal voor de revolutionaire al
gemene staking was gegeven. De ar
beiders van de Weense elektriciteitscen
trale hadden naar het bevel van de
marxistische leiders geluisterd.
Op datzelfde moment kwam bij het
ministerie van Binnenlandse Zaken de
ene jobstijding na de andere binnen. In
bijna alle wijken van Wenen opereer
den gewapende „Schutzbundler" op de
openbare straat.
Vooral in de gemeentelijke gebou
wen kwamen ze in grote groepen bij
elkaar. De toegangen werden door
mannen met machinegeweren be
waakt. Op grote schaal werden wa
pens 'uitgereikt en reeds begonnen
overvallen op de politiepatrouilles en
politieposten In Simmering hadden
de eerste vuurgevechten plaats.
Kwart over elf viel de eerste dode,
de politie-inspecteur Josef Schiel. De
opstandelingen overweldigden de po
litie en begonnen zich te formeren
Zo eindigde het drama van de
eerste Oostenrijkse Repu
bliek. Een nóg groter drama
kondigde zich aan.
Het raadhuis in Wenen,
burcht van de socialisten, van
waaruit de acties tegen de re
gering geleid teerden en dat
op 12 februari door de rege
ring werd bezet.
(Van onze financiële medewerker)
Drie van de vier grootste Nederlandse banken en
enkele kleinere hebben hun resultaten over het jaar
1963 gepubliceerd. Bij alle zijn de resultaten hoger,
maar dit komt niet tot uiting in het dividendpercentage.
Dat is bij alle banken tot nu toe hetzelfde gebleven
als vorig jaar.
Bank
Dividend Koers Rendement
'63
'62
10-2-'64
Amsterdamsche Bank
14
14
372
3,7%
Rotterdamsche Bank
12
12
350
3,4%
Nederl. Handelmij.
14
350
4
Twentsche Bank
12
12
312
3,7%
Nederl, Middenst. Bank
8
228
4,7%
Hollandsche Bank Unie
12,5
12,5
260
4.7%
Nederl. Overzee Bank
10
10
234
4,3%
De Nederlandsche Handelmaatschappij en de Neder-
landsche Middenstandsbank hebben nog geen dividend
gedeclareerd, maar dat zij een ander dividend dan vo
rig jaar zouden uitkeren, is onwaarschijnlijk. Banken
zijn namelijk notoire dividendsta-
bilatoren. De Hollandsche Bank
Unie presteert het zelfs om al
dertien jaar achter elkaar een di
vidend van 12,5 procent uit te ke
ren
Gezien de regelmaat in uitkerin
gen valt het niet te verwonderen,
dat bankaandelen als veilige be
legging bij uitstek gelden. Bijna
zijn de bankaandelen gelijk te stel
len met obligaties. Die worden
echter na een vastgestelde perio
de afgelost, wat bij aandelen uiteraard niet het geval
is. De rendementen is het staatje geven echter aan, dat
het rendement op de bankfondsen ligt tussen 3,4 en 4,7
procent, terwijl het rendement op obligaties tegenwoor
dig ongeveer 5 a 5,5 is. Dat beleggers met een lager
rendement genoegen nemen, wijst erop, dat zij kennelijk
nog iets meer van de banken verwachten.
Wie de nettowinst per aandeel vergelijkt met het uit
gekeerde dividend, komt tot de conclusie, dat een divi
dendverhoging zonder bezwaar bij elk van de groot
banken zou kunnen plaatsvinden. De sterke financiële
positie zou er in het geheel niet door worden aangetast.
Deze situatie bestaat echter al jaren, zodat de aandeel
houder hieruit weinig hoop hoeft te putten.
De ruime dekking van de dividenden betekent voor
de aandeelhouders, dat emissie van aandelen gemakke
lijk zou kunnen plaatsvinden zonder dat het dividend
percentage daarmee de koers zou behoeven te verande
ren De meeste banken zijn echter zeer terughoudend
in het verrichten van emissies ten eigen bate. De Am-
sterdamsche Bank n.v. heeft voor het laatst een beroep
op de emissiemarkt gedaan op 8 oktober 1920.
Een andere mogelijkheid voor de belegger is de ont
vangst van een bonus of een stockdividend. Dit komt
inderdaad wel eens voor, maar overdreven scheutig zijn
de banken hiermee ook niet. Vaak ontbreekt een agio-
reserve, die een dergelijke uitkering mogelijk maakt.
Door de voorzichtige uitkeringspolitiek vormen bank
aandelen een veilige belegging, maar een aantrekkelijke
belegging vormt het daarmee nauwelijks. De belangstel
ling voor bankaandelen neemt toe in tijden van minder
gunstige economische vooruitzichten. Dat daarvan nu
sprake is, blijkt wel uit de bankverslagen zelf. Over de
economische ontwikkeling in 1964 zijn de banken weinig
enthousiast. De Amsterdamsche Bank waarschuwt, dat
op iets langere termijn een te hoog opgedreven loon-
en prijsniveau zeker een ernstige belemmering zal
vormen voor de economische ontplooiing van ons land.
De Rotterdamsche Bank merkt op, dat „indien de loon-
beweging in 1964 zou resulteren in een belangrijke ver
slechtering van de ruilvoet met het buitenland en der-
halve een merkbare terugslag zou hebben op onze
export van goederen en diensten, de prijs, die voor het
voortduren van de arbeidsvrede werd betaald, zou blij
ken veel te hoog te zijn geweest". Van een verruiming
van de arbeidsmarkt door verhoging van het loonpeil
durft de Twentsche Bank op korte termijn geen grote
verwachting te koesteren.
Men zal zich afvragen wat de invloed van een min
der gunstige economische ontwikkeling op de resultaten
van de banken zou zijn Dit is een moeilijk te voor
spellen zaak. De belangrijkste winstbron voor de banken
is het voordelig verschil tussen de te betalen en de
berekende rente.
Om daarvan iets te kunnen zeggen, is het niet alleen
noodzakelijk iets te weten over het verloop van de toe
komstige rentestand, maar tevens over de ontwikkeling
van de opgenomen en de uitstaande gelden en de ver
schillen in rente daarvan.
Van het verloop van de rentestand is moeilijk een
voorspelling te maken. Het lijkt echter wel waarschijn
lijk, dat de rente gemiddeld iets hoger zal liggen dan
in 1963. Omdat de investeringen vorig jaar iets zijn
achtergebleven bij andere jaren, is een inhalen daarvan
te verwachten. Anderzijds doet de regering haar best
om de kredietverlening van de banken te beperken, wat
temeer noodzakelijk zou zijn, als
de betalingsbalans zoveel verslech
tert als het Centraal Plan Bureau
verwacht.
Dergelijke overwegingen golden
echter ook in de jaren van de be
stedingsbeperking (1957), maar
toen vertoonde de nettowinst van
de grootbanken geen teruggang.
Het gezegde, dat de „banken al
tijd geld verdienen", lijkt dus wel
waar te zijn.
Als argument tegen de gelijke-
winstverwachting voor 1964 kan worden aangevoerd,
dat de lonen sterk zullen stijgen, waaronder de arbeids
intensieve banken erg zouden hebben te lijden. Dit is
inderdaad van groot belang. Per 1 januari zijn de lonen
van bankemployés met 10 procent verhoogd en voor
25-jarigen en ouderen opgetroken tot een minimum van
f 5200 per jaar, terwijl de vakantie met 2 dagen is
uitgebreid.
Doordat er bij de Nederlandse banken veel loontrek
kers zijn, die minder dan f 100.- per week verdienen,
betekent dit een last, die veel groter is dan 10 procent
van de uitbetaalde lonen in 1963. Voor de Twentsche
Bank met haar 3.985 employés betekent dit een extra
uitgave van tenminste f 3 miljoen. Voor de Amsterdam
sche Bank ligt het waarschijnlijk ver boven de f 4 mil
joen. De opbrengsten zouden flink moeten stijgen om
dit te compenseren. In de bestedingsbeperkingsperiode
waren de banken er met de toenmalig grote loonsver
hoging (14 procent voor geheel Nederland) echter ook
toe in staat. Behalve door opbrengststijging kunnen de
banken de loonstijging opvangen door ontslag, gebruik
van stille reserves en door automatisering. Hoewel de
meeste banken de laatste jaren sterk automatiseren
is hun behoefte aan personeel niet afgenomen. Integen
deel, zij kunnen slechts met de grootste moeite hun
afdelingen bemannen. Hierin is dus geen mogelijkheid
van ontspanning.
De grote stille reserves bieden wel een mogelijkheid
de spanningen op te vangen. Een illustratie van de aan
wezigheid van stille reserves gaf de Rotterdamsche
Bank in haar verslag over 1963. Voor het eerst werd
aangegeven, dat haar 233 gebouwen voor f 1,- op de
balans staan en voor f 135.000.000 zijn verzekerd, wat
nog hoger is dan de zichtbare reserves en het aandelen
kapitaal samen.
Het spreekt, dat de minder gunstige factoren de
minste invloed zullen hebben op de meest expansieve
(Middenstandsbank, Nederl. Overzee Bank) en de bui
tenlands werkende banken (H.B.U., N.H.M., N.O.B.).
Van de grootbanken als veilige belegging zijn de instel
lingen met het hoogste rendement het aantrekkelijkst.
