Dagbladpers eist betere
levensomstandigheden
TAXI
Niet voor slaaptabletten
of hoofdpijnpoedertjes
Vroeg in het voorjaar een
koppel jongen trekken
Autoriteiten waren laks
inzake de Vaiont-dam
Positie ten opzichte van
radio en t.v. ongunstig
Nederlandse jachtvliegers
worden de kou ingestuurd
NOTA AAN DE REGERING
Weer brand in
Amsterdam
NASA bouwt
„torenhuis"
voor raketten
i OSRAM
Rapport liegt er niet om:
Bouwvakkers
trotseren
de vorst
Afschaffing van
belastingen nodig
Deselfde pyromaan
IN AMSTERDAM
Wilde jacht op
goudsmokkelaar
Idee van blinde student
Computer drukt
brailleschrift
door
Ten toon steilin gen
den Bruinen
Systeem
Bevolking had
gewaarschuwd
Slapen in hut bij
35 graden vorst
U pi
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 18 JANUARI 1964
Ik had een late vergadering gehad
in „Kras", daarna nog een borreltje
gepikt niet een oude bekende en stap
te rond middernacht de Dam op om
een taxi te nemen. Er stond één wa
gen. De taxichauffeur leunde tegen
't portier.
,,Niet druk vanavond", begon ik.
„Och mijnheer, is dat nou 'n stad.
Geen kip te zien. Hier leeft een mil
joen, zeggen ze. Dooie boel is 't- Moet
je in Hamburg komen, of Brussel of
Parijs, noem maar op. Daar begint
't pas goed op dit uur. Moet u ge-
reje worde?"
„Sarphatistraat".
„Stapt u maar in, mijnheer. Ik zal
u eens fijntjes thuisbrengen".
We gleden door de halfdonkere, lege
straten. De chauffeur zal blijkbaar op
zijn praatstoel.
„Kom je nogal eens in 't buiten
land?" vroeg ik. „Vorige week nog. 't
Was een avond als nu. Geen mens te
zien. Ik alleen op de standplaats, 't
Was muisstil. En opeens trip, trip,
trip. Oeioei, dacht ikeen juffie
't Was een juffieV weet wel
dun als een den, een kaarsrecht lijfie,
dat zwenkt in 't midden en van die
breek-me-nek hakkies. 'n Tippelaar
ster, dacht ik, als u weet wat ik be
doel".
Ja, dat wist ik nog net.
Moest zeker naar 't Rembrandts
plein", dacht ik".
T.axivroeg ze.
„Ja dame", zei ik en hield 't portier
open. Ze schoof d'r in. Ik start en
vraag: „Waarheen, dame?" Kopen
hagen"zegt ze. Klik, zet ik de mo
tor af, draai mij om en zeg: „Geen
geintjes juf".
„Bitte?" „Ach so", wist ik nog in
't Duits. „Moet u werkelijk naar Ko-
penhage?" „Zei ik toch", bitste ze.
Kijk eens hier, juffie, da's niet naast
de deur- Mot ik effe afscheid nemen
van vrouw en kroont. Ennehoe
zit 't met de ping-ping. Ik had graag
vast wat vooruit.
Ze begreep mijn gebaar beter dan
mijn smoes. Frommelde in d'r jaszak
ken en hees er een stapel honderdjes
uit.
„Genug?" zei ze. Ja. 't ivas ivel „ge-
nug", maar ik snapte d'r de ballen
van. Dat liet ik merken ook. Ze werd
kivaad en begon in 't Duits te gillen-
Daar kwam een agent aan. „Moeilijk
heden, chauffeur?"
„Ja, nee", zei ik en vertelde hem
op z'n Amsterdams wat er „los" was.
Keek die even. Hij taxeerde de juf en
was niet gerust.
„Mag ik uw papieren", zei die. Had
ze niet. Tasje, bagage, papieren, niks
had ze.
„Tja", zei de agent, „dan mussen
Sie effe mee".
Wij met ons drieën naar hotel
Suisse in de KalverstraatJa, die da
me was gast hier en zal morgen ver
trekken. wisten ze daar. De agent
rook lont. „Morgen?" zei die. „en de
rekening?" „Is al betaald". Ik zei
tegen die vent van de receptie: „Voor
elk akkefietje laten jullie een taxi.
komen voor de gasten en nou mot
dit juffie naar Kopenhage en ze mot
hem zelf zoeke".
„Taxi?" zegt de receptionist ver
baasd. „Wat moet ze met een taxi.
Ze vliegt morgen naar Kopenhagen
en de reis is al betaald". „Stonden
wij effe in ons hemd mijnheer. Ah,
wij zijn d'r al. Ik zal even de meter
afzetten, want ik mot mijn verhaal
kwijt-
Nou, dat was geen plezierritje in 't
begin. Ze zat achterin met een gezicht
als azijn en zei geen stom woord-
Ik begon al eens zo van „en nu kom
men we an een schoene stad". Geen
asem. Ik had al ettelijke keren ge
zegd: „Nemen ze mich nicht kwalijk,
ich haab mich verhoekt", maar dat
maakte geen indruk. Tot Enschede
had ze zitte mokke. In Benthem kon
ik 't niet meer houwe. Ik zei: „Juf
frouw, hier stoppe we. Ik zoek een
nieuwe taxi voor u en neem retour
Amsterdam".
„Warum?"
„Waarom?" zei ik, „omdat ik 't ver
rek, Ik mot eens praten om 't half
uur. Ik weet. ik heb u verkeerd ge-
schatst. Ik heb al zes keer excuus
aangeboden. U kikt niet. En nou is
de maat vol".
„Du hast recht", zei ze plots en gaf
me een hand.
„ft Was ook een beetje vreemd hé
Fraulein zo alleen midden in de
nacht effe van Amsterdam, naar
Kopenhagen" Ja, ja, dat snapte ze
wel. Maar 't was dóódsimpel. Papa
had bij de KLM passage geboekt voor
haar. Maar ineens had ze zin om met
een auto te gaan. Ze telegrafeerde
Vater in Hamburg en kreeg telegra
fisch toestemming. Und soJa,
en so zaten wij toen in de wagen op
weg naar Kopenhagen, f 2,10 mijn
heer".
„Eh, oh ja", zei ik, „maak er f 2,50
van" en gaf hem f 3,-.
„En ging ze direct terug naar Am
sterdam?" wilde ik nog weten
„Neen", zei hij, „ik ben vijf dagen
gebleven. Ik moest haar overal naar
toe brengen".
„Dat zal een slordige cent gekost
hebben, chauffeur
„Zeg dat wel mijnheer, de rekening
was f 1700,-".
„Inclusief?" grapte ik.
„Neen, mijnheer. Ze maakte d'r
tweeduizend van".
Ik stokte even. „Laat maar zitten".
zei ik tot de chauffeur, die me twee
kwartjes voorhield.
WIEL CLAUS
De „Vereniging de Nederlandse Dagbladpers" en het „Nederlands
Genootschap van hoofdredacteuren" hebben in een dezer dagen aan
de regering overhandigde en aan de leden der beide Kamers der Sta-
ten-Generaal gezonden nota aandacht gevraagd voor de huidige
positie van de dagbladpers in ons land.
In deze nota komen beide instanties tot de conclusie, dat de ver
slechterde positie reeds aanleiding heeft gegeven tot concentraties van
dagbladen, waardoor schade is toegebracht aan de verscheidenheid
van de voorlichting.
Bij doorzetten dezer concentratieten
dens ontstaat het gevaar van een wezen
lijke verarming der gedifferentieerde
voorlichting. Geconstateerd wordt, dat
deze ontwikkeling in hoofdzaak te wij
ten is aan de belemmeringen, welke de
overheid met miskenning of minstens
voorbijzien van de belangrijke publieke
functie der dagbladpers de exploitatie
der dagbladen in de weg legt.
Daar van een subsidiëring der pers
wil zij haar onafhankelijkheid be
houden nimmer sprake kan zijn,
vragen niet alleen maar eisen beide
instanties van de overheid, dat de be
lemmerende omstandigheden die de
dagbladen in de weg worden gelegd,
door de overheid op korte termijn
volledig worden weggenomen.
Daartoe wordt een aantal concrete
maatregelen gevraagd.
De nota zegt, dat de exploitatie van
dagbladen steeds moeilijker wordt door
kostenstijgingen enerzijds, anderzijds door
moeilijkheden aan de inkomstenzijde.
Ook wordt gesteld dat de dagbladpers
zich ten opzichte van haar twee belang
rijkste concurrenten, radio en televisie,
in een ongunstige positie bevindt. De
bijdragen van kijkers en luisteraars wor
den door de overheid geïnd. De program
makosten worden niet belast met de
hoge invoerrechten of omzetbelasting, die
de dagbladen op hun belangrijkste grond
stoffen moeten betalen. Radio en tele
visie kunnen gebruik maken van appa
ratuur. waarvoor overheidsgelden wor
den geïnvesteerd.
De Vereniging de Nederlandse Dag
bladpers, sprekend namens alle dagblad
ondernemingen in ons land, en Jiet Ne
derlands genootschap van hoofdredacteu
ren verzoeken derhalve de Nederlandse
regering maatregelen te treffen dat het
overheidsbeleid ten opzichte van de pers
wordt gewijzigd in die zin, dat niet
Op het bouwterrein van het zieken
huis van de Vrije Universiteit te Amster.
dam zijn in de nacht van donderdag
op vrijdag bij een brand drie bouwketen
in de as gelegd.
De brand werd ontdekt door automo
bilisten, die over het in aanbouw zijnde
ziekenhuis donkere rookwolken zagen
opstijgen. Mede omdat de brandweer
honderden meters lange slangen moest
uitleggen alvorens zij met het „grote"
bluswerk kon beginnen, kon niet ver
hinderd worden, dat drie bouwketen,
waarin twee vloerenbedrijven en een
onder-aannemer hun materialen had
den opgeslagen, verloren gingen. Het
ziekenhuis zelf bleef onaangetast.
De hoofdstedelijke brandweer is de
laatste tijd veelvuldig in actie moeten
komen voor nachtelijke branden in hou
ten gebouwen, meestal scholen, De Am
sterdamse politie gelooft, dat deze bran
den het werk zijn van een pyromaan
Over de oorzaak van de brand op het
terrein van het" V.U.-ziekenhuis tast men
nog in het duister. Op het terrein was
een bewaker aanwezig, die door de poli
tie in volkomen overspannen toestand
werdaangetroffen.
De brandweer is tot diep in de nacht
met het bluswerk bezig geweest. Na de
ontdekking deden zich in de vuurhaard
enige ontploffingen voor. waarschijnlijk
van gasflessen. De schade bedraagt
enige tienduizenden guldens
(Advertentie)
Een Amerikaanse combinatie van bouw
ondernemers heeft van de genie van
het Amerikaanse leger opdracht ge
kregen op het John F Kennedy-ruim-
tevaartcentrum een 165 meter hoog
torengebouw op te trekken. Het ge
bouw, dat 51 verdiepingen zal tellen,,
zal de grootste inhoud'van alle bouw
werken ter wereld hebben. Het moet
dienen voor het afbouwen van de
..Saturnus V"-raketten waarmee de
Verenigde Staten een maanreis willen
laten ondernemen
Er komen vier door deuren af te sluiten
openingen m het gebouw die tot de
45e verdieping zullen reiken. Voorts
worden drie zeer grote hijskranen en
24 automatische liften in het gebouw
aangebracht,
let gebouw is aanbesteed op een be
drag van 63,4 miljoen dollar en de
bouw zal twee en een half jaar in
beslag nemen.
De opzet is dat de enorme raketten met
al hun onderdelen (trappen) en de
ruimtecapsules in het gebouw geas
sembleerd worden en, eenmaal ge
reed, vandaar naar de lanceerplaats
worden gereden op zeer zware rups
voertuigen.
De lanceerplaats zal later worden ge
bouwd. Wel is opdracht gegeven tot de
bouw van een zes verdiepingen hoog
betonnen bouwwerk waarin de vlucht-
uitsluitend economische overwegingen,
doch vooral ook inzichten omtrent de
maatschappelijke betekenis van de pers
en de door haar te geven voorlichting
in dat beleid tot uiting komen.
Op korte termijn kan dit, aldus de
nota, worden gerealiseerd door het tref
fen van de navolgende concrete maat
regelen:
Herziening van het overheidsbeleid met
betrekking tot de prijsvorming in het
dagbladbedrijf, zowel wat betreft abon
nementen en advertenties;
Afschaffing van de omzetbelasting op
krantenpapier;
Afschaffing van de invoerrechten op
krantenpapier en, voor zover dat niet
onmiddellijk realiseerbaar zou zijn,
toekenning van contingenten met vrij
dom van recht voor al het kranten
papier dat in Nederland van buiten de
EEG wordt ingevoerd;
Afschaffing van invoerrechten en be
lastingen op apparatuur en machine
rieën die voor de vervaardiging van
kranten worden gebhuikt;
Beëindiging van de overheidsbemoeiin
gen met de regelen voor het adverten
tiewezen;
Een zodanige besluitvorming ten aanzien
van de invoering van reclametelevisie
in ons land, dat, indien daartoe wordt
overgegaan, de Nederlandse dagbladen
bij de exploitatie daarvan worden in
geschakeld op een wijze die hen in
staat stelt reële compensatie te er-
werven voor de door hen te lijden ver
liezen als gevolg van de invoering van
reclametelevisie.
Een zodanig optreden van de Nederland
se regering ten behoeve van de Ne
derlandse dagbladpers dat de ontwik
keling van de EEG voor de dagbladen
in ons land geen nadelige gevolgen
met zich mee zal brengen.
De exploitatiekosten van de krant
zullen in de komende jaren in versterkte
mate toenemen, aldus de nota, die ver
der ook zegt dat een daling van de adver
tentie-opbrengsten bij een recessie in de
Nederlandse economie stellig een groot
deel van de dagbladondernemingen in
ernstige financiële moeilijkheden zou
brengen.
Ook wat betreft de inkomsten uit
abonnementen staat de dagbladpers voor
problemen. De abonnee betaalt gemid
deld niet meer dan de kosten van het
onbedrukte papier en de bezorging De
abonnementsprijzen van de Nederlandse
dagbladen zijn bovendien achtergebleven
bij het algemene prijsniveau.
(Advertenties)
Na een wilde achtervolging over de
Overtoom hebben employé's van de
Amsterdamse douanerecherche een auto
achterhaald, waarin voor een waarde
van twintig- a dertigduizend gulden ge
smokkeld goud werd aangetroffen. De
bestuurder van de auto, de 53-jarige
koopman-reiziger F. H. V., werd aan
gehouden en opgesloten in het hoofd
bureau van politie. Hij staat bij de
douanerecherche bekend als goudsmok
kelaar.
De douanerecherche deed na de aan
houding van V. ook nog een huiszoeking
bij de Amsterdamse wapenhandelaar
„Pistolen Paultje" W. aan de Van Bree-
straat. Ook daar werd nog een aantal
niet gewaarmerkte gouden sieraden ge
vonden. W. die met de koopman wel
eens samenwerkte, is evenwel niet aan
gehouden. De douanerecherche neemt
aan dat het gesmokkelde goud afkom
stig is uit Italië, waar de goudprijs zeer
laag is, en bestemd was voor de han
del in Amsterdam en Den Haag. In
beide plaatsen wordt de laatste tijd
steeds meer gesmokkeld goud ontdekt.
De nieuwe rekenmachine, de TR-4 van
de wiskundige dienst van de technische
hogeschool te Delft, die gisteren door
de minister van Onderwijs, Kunstenen
Wetenschappen, mr. Th. H. Bot, in be
drijf is gesteld, zal een bijzonder plan
van deze dienst kunnen verwezenlijken,
nl. het vervaardigen van brailleschrift.
Op de internationale conferentie voor
wiskundigen, die in september 1962 in
München werd gehouden, was een stu
dent in de wiskunde die bijna blind was.
Daar volledige blindheid werd gevreesd
heeft de stichting fundamenteel onder
zoek van de materie (FOM) een beurs
voor deze student beschikbaar gesteld,
zodat hij kon afstuderen voor hij vol
ledig blind was. Dit bracht ir. D. H.
Wolbers. directeur van de wiskundige
dienst van de Technische Hogeschool
in Delft ertoe, na te gaan of de pons
banden met het codeschrift van de TR-4
kunnen worden gebruikt voor het ver
vaardigen van brailleschrift, geschikt
om zetsel voor boeken en andere publi-
katies voor blinden te vervaardigen. Dit
bleek mogelijk en in de loop van dit
jaar zal het plan worden verwezenlijkt.
De werkzaamheden zullen gratis wor
den verricht.
Aanstaande zondag wordt u aan de
kerkdeur weer opgewacht door Me-
misa-collectanten. Memisa is de ka
tholieke organisatie welke zich heeft
gespecialiseerd in het verlenen van
medische steun aan de bevolking van
de ontwikkelingsgebieden, via missio
narissen, artsen, verpleegsters etc.
Behalve medicijnen en verbandmid
delen. zendt de Memisa ook medische
teams, ambulances e.d. naar de om-
wikkelingslanden, maar bovendien
heeft zij ambitieuze projecten op sta
pel staan, zoals de bouw van zieken
huizen en kraamklinieken. Onlangs is
er nog een groot object bijgekomen:
de opleiding van inheemse artsen. De
kosten van een artsenopleiding in de
ontwikkelingslanden belopen f 5.000,-
per jaar, en dat gedurende zes a ze
ven jaren. Het enorme belang van de
opleiding van inheemsen tot medicus
behoeft nauwelijks betoog. Niet alleen
schreeuwt elk ontwikkelingsland om
deskundigen die aan de medische nood
waarvan de afgebeelde foto's iets la
ten zien, wat kunnen doen, maar het
is van even groot belang, dat de me
dische zorg in deze landen voorgoed
wordt veilig gesteld. De gezondheids
zorg betreft hier overigens niet het
voorschrijven van hoofdpijnpoeders en
slaaptabletten, maar is in vele ge
vallen een verbitterde strijd tegen een
gruwelijk lijden en tegen de dood, die
bijvoorbeeld talloze kinderen onnodig
treft.
De Memisa-gelden verdwijnen in een
bodemloze put, omdat de nood altijd
groter is dan de barmhartigheid in de
welvarende streken van de wereld.
Maar werd er niets gedaan, dan was
elke hoop verloren! Men streeft deze
keer naar een bedrag van een mil
joen gulden. Neem zondag een extra
bedragje mee naar de kerk, en voor
het geval u dat mocht vergeten, de
Memisa heeft ook een gironummer:
51360, Rotterdam.
Op de foto'sresp. links en rechts:
Romantiek ontbreekt aan dit wieg
je van een pakkist.
Een kijkje in het consultatiebureau
te Paramaribo.
leiding met zijn instrumentarium zal hun grote kwaliteiten,
worden ondergebracht. 1 Oude doffers: 1 en 4 R. de Rooij,
men, 6 G. van Zundert; oude duivinnen:
(met of zonder kunstgebit) 1 Jan Ver-
straeten, 2 M. van den Akker, 3 L. Nuy-
ten, 4 7 en 8 H. Damen; jonge doffers:
1 Jan Verstraeten, 2 Th. Straus, 3 en 4
R de Rooij, 5 M.G. Huybregts, 6 M
van den Akker; jonge duivinnen: 1 3 en
7 R. de Rooij, 4 J. Verstraeten, 5 Th
Strauk en 6 L. Nuyten.
Lot nummer 7 groen is nog niet afge
haald De prijs die er op gevallen is,
kunt u bekomen bij de heer H. Damen
voornoemd.
Tenslotte de uitslag van de lokaalten-
De gevreesde maatschappij Zei-2 en 5 M. van den Akker, 3 H. Da-
l i li 8 O i,nr» 7nn/ior>+, nnrio nnnnnnon
den Rust m het Gmneken hield
haar jaarlijkse hoktentoonstel-
ling. Keurmeester was de grote
kampioen Piet Lambregts, een
een der fijnste kenners die de we
reld ooit gekend heeft.
Schoonste duif der tentoonstel
ling W. Boelhouwers, het is te
vens een harde vlieger, niet aan
te kluiven. Verder ging de strijd
per hok en de uitslag was als
volgt: A. de Krom, 2 W. Boelhou
wers, 3 L. van Gooi, 4 G. Goosen,
5 A. Nelemans. 6 K. Verheijen. 7'
F. Martens, 8 K. van Nuenen, 9
W. Schoutese, 10 B. Buynsters, 11
W. Jansen, 12 P. Boogaard enz.
Buiten konden de mensen mekaar
niet zien staan van de mist doch
binnen dampte de koffie en geur
den de worstebroden.
Vijfentwintig jaar geleden schrijft
de oude kaashandelaar C.J, Kuzee te
Goes, die alreeds duiven houdt sedert
1890 kwam u naar de Voorstad in
Goes om naar Foudraïne zijn verschrik
kelijke vliegdoffer te kijken, waar niks
aan te doen was, de schrik van de streek,
wat zeg ik van gans het land. U wilde
hem met eigen ogen zien en in handen
nemen. Ik hel) uw herinneringen aangaan
de Piet de Leeuw en Gerrit van den
Brand gelezen en ik moest eerlijk gezegd
iets wegslikken van ontroering (vermoe
delijk broodje kaas - den Br.) waar is
de tijd gebleven. Nu kom ik zondag met
mijn duiven naar de Duivenbeurs van
Piet de Kok aan de Roosendaalseweg te
St Willebrord. Er komen er daar alle
weken onder de nijptang, ik bedoel ha
mer, en moch't het wezen dat u daar even
eens met uw presentie aanwezig kon zijn,
dan zal het mij een plezier wezen u de
hand nog eens te drukken".
Kijk dat is nu een brief van een duiven-
sjarel die stand gehouden heeft in goede
en slechte tijden. Hij heeft zijn vette
kaas, ik bedoel jaren gekend en zijn
magere maar konijnen gaan houden dat
was er niet bij.
Toevallig moet ik zondag naar Brussel
doch wij zullen het een keer te goed
houden in Goes. Hou je taai Kees en
succes op de Duivenbeurs.
Ook de p.v. De Olijftak, bij afkorting
de Tak genaamd hield tentoonstelling.
Alhier demonstreerden de bekende Et-
ense keurmeesters Hermes en De Rover
er faliekant naast is. Daarom de raad
van een vriend: Als wanneer ge toeko
mend jaar in het voorseizoen eens niet
kweekte Het advies werd opgevolgd.
toonstelling te Princenhage, keurmees
ter Th. Aarts: 1 A. van Beek, 2 C. Jonge-
nelen, 3 P Vermeulen, 4 J. Verdaas
donk, 5 G. Henze, 6 J. de Graaf, 7
J Notenboom. 8 A. van Halteren, 9 A.
Huybregts, 10 A. van der Sanden. Al
deze grote kampioenen onze gelukwen
sen.
Mijnheer Krabbers kon geen papier
raken, alle weken los er onder door
De fout: te vroeg kweken, overdadig
kweken zodat er geen lood vlees meer
op zat ten tijde dat. bij de aanvang van
het vliegseizoen, de derde ronde jongen
reeds in het nest lag te schreeuwen Zijn
duivinnen afgevallen van het vele azen
Duiven met stekende pluimen, verhak
keld. Slecht in de hand, graatmager,
slap, kortom alles wat met het oog
op een goede inzet van het vliegseizoen
(Advertentie)
Baat het niet dan schaadt het niet
peinsde Krabbers doet gij zo voort
met vliegen in slakkegang, dan wring
ik u pertang einde seizoen, allemaal de
nek af. Hier volgt dan liet nieuwe
systeem.
Doffers en duivinnen werden op het
speelhok gelaten de zaterdagmorgen. Er
werd niet naar omgezien, 's Middags gin
gen enkele doffers en duivinnen de mand
in voor een leervlucht van 't kantje.
Lappen geblazen.
Alleen de doffers-thuisblijvers moch
ten op het hok blijven. De duivinnen die
thuis bleven werden er af gezet, tot de
afketsers van 't lapvluchtje terug wa
ren, u voelt wat ik bedoel. Na thuis
komst bleef alles bijeen op het hok
Acht dagen - later hielden sommige
duivinnen nest; er waren er alreeds
die hun eerste ei hadden gelegd. Bij
wijze van voorzorg werden, de in te kor
ven doffers nu reeds de vrijdagmorgen
van 't hok gehaald; hun duivinnen kre
gen zij niet meer te zien. Zaterdag gin
gen ze de mand in en op reis (40 km)
Weer acht dagen later kregen de duivin
nen en enkele doffers de gelegenheid
te laten zien wat zij waard waren.
Toen werd het. menens! De donderdag
daarop werden de duivinnen weggeno
men. Zoals te doen gebruikelijk werden
ze voor de inkorving even getoond.
En zo vervolgens alle weken
Nooit zegt konfrater Schatteman
speelde iemand sterker. Zondag op
zondag aan de kop. 't Was effenaf
terribel
En de kweek? Ook daaraan werd de
nodige aandacht besteed. Maar niet door
de vliegers Die werd toevertrouwd aan
een paar* koppels die niet te veel „iever"
aan de dag hadden gelegd op de leer-
vluchten Ze moesten toch ergens voor
dienen nietwaar.
Vandaag de dag doen veel sjarels dit:
In het voorjaar heel vroeg een koppel
jongen trekken, soms alreeds in decem
ber of anders in de maand januari.
Daarna eens te meer volledige scheiding
der geslachten. Drie weken voor de eer
ste vlucht opnieuw koppelen De doffer
leren tijdens het broeden. Zien of hij
de weg terug nog niet vergeten is.
Duivin wegnemen, opleringen herhalen
en vooruit maar jongens: full speed.
Allemaal goeie,
I)oor het reageren van de verant
woordelijke technische en bestuursorga
nen, die door de bevolking werden ge
waarschuwd, is geen enkele voorzorgs
maatregel genomen tegen de gevaren van
een geweldige aardverschuiving die in
oktober jl. de ramp van de Vaiont-dam
heef't veroorzaakt.
Dit staat te lezen in het rapport van
217 pagina's over de oorzaken van de
ramp dat ten behoeve van het Italiaanse
ministerie van openbare werken door
een commissie van onderzoek werd op
gesteld.
Zoals bekend zijn in het gebied van
Longarone meer dan 2000 mensen ver
zwolgen door de vloedgolf uit het stuw
meer van de Vaiont-dam, dat door de
aardverschuiving overstroomde.
In het rapport wordt onder meer op
gemerkt dat met name de prefect van
Udine begin september was gewaar
schuwd door de burgemeester van Erto,
een der dorpen die onder de modder-
massa werden begraven. De prefect gaf
dit echter niet door aan zijn ambtgenoot
van Belluno.
Deze zei later dat hij niet op de hoog
te was van de geestesgesteldheid van de
bewoners in het dal van Longarone,
hoewel dezen herhaaldelijk hun stem had
den laten horen. Maar, zo zegt het
rapport, de prefect moest wel op de
hoogte zijn van een proces tegen het
blad „L'Unita", dat van smaad werd be
schuldigd wegens artikelen over het ge
vaar van een aardverschuiving, en van
andere uitlatingen, zoals interpellaties in
het parlement. Er werd geen enkele doel
treffende maatregel genomen.
Ook wordt kritiek geoefend op de tech
nici van de maatschappij „Enel Sade",
aan wie de bouw van de dam was toe
vertrouwd en wier „individuele initia
tieven ontoereikend" zijn gebleken. Ook
de deskundigen van een controlecom
missie, die proeven moesten nemen aan
gaande de stevigheid van de dam in
verband met mogelijke aardverschuivin
gen. hadden niet het nodige gedaan. Hun
schattingen van de gevaren weken sterk
af van de werkelijkheid.
Er wordt deze winter voor het eerst
sedert 1956 door het gehele land weer
een serieuze proef genomen om het werk
in de bouwvakken ook bij vorst door
gang te doen vinden.
De stichting verletbestrijding bouwnij
verheid heeft de beschikking gekregen
over een bedrag van meer dan tien
miljoen gulden voor het toekennen van
doorwerktoeslagen aan aanemers, die
op hun werken de vereiste maatregelen
treffen. Het rijk heeft voor deze expe
rimenten zeven miljoen gulden gereser
veerd: de resterende drie miljoen komen
uit de risicofondsen voor het bouwbe
drijf.
Op meer dan 600 bouwprojecten
verspreid over het gehele land wordt
sedert begin december, toen de vorst
enige omvang ging krijgen, doorge
werkt. Ongeveer 300 van deze projecten
hebben betrekking op de woningbouw,
waarvoor ruim zeven miljoen gulden aan
doorwerktoeslagen wordt toegekend. De
overige drie miljoen gulden gaan deze
winter naar andere bouwprojecten zoals
scholen, kantoren, enzovoorts.
Naar ruwe schatting zijn ongeveer
20.000 bouwvakarbeiders betrokken bij
deze proefnemingen, die voor hen de
plezierige bijkomstigheid hebben, dat zii
aan het einde van de week met het volle
loon naar huis gaan, in plaats van de
ongeveer tachtig gulden, die ze bij vorst
verlet uitgekeerd krijgen.
(Van onze speciale verslaggever)
Donderdagmorgen vroeg vertrokken,
zoals wij reeds meldden, dertig jacht
vliegers van de koninklijke luchtmacht
met twee Fokker F-27 „Troopships" naar
Noorwegen om deel te nemen aan een
spectaculaire „overlevingsoefening". Een
week lang zullen zij in een onherberg
zaam gebied 150 kilometer ten noord
westen van Oslo, kennis maken met de
harde praktijk van „survival" in polaire
streken.
In een wildernis van sneeuw en ijs
zullen zij, ieder afzonderlijk, een veilig
onderkomen moeten vinden en zelf hun
voedsel moeten zoeken. Instructeurs van
de Noorse luchtmacht zullen hen de
fijne knepen van deze niet alledaagse,
maar hoogst ernstige bezigheid leren
Vesle Skaugum, het oefencentrum van
de Noorse luchtmacht, ligt op een hoogte
van 1500 meter in het dun bevolkte
Noorse bergland. In de winter kan het
er zeer koud zijn, vlak voor zonsopgang
zelfs tot 35 graden onder nul. Hel enige
praktische middel om zich hier te ver
plaatsen is per ski. De Nederlandse vlie
gers zullen dan ook leren hoe men zonder
ander gereedschap dan een zakmes en
materiaal uit de natuur zulke „sneeuw-
lopers" kan maken.
De oefening is gebaseerd op ervaring
uit de tweede wereldoorlog en Korea
Toen moesten militaire vliegers vaak
hun vernielde vliegtuigen boven vijande
lijk gebied verlaten. Wanneer zij eenmaal
veilig met hun parachute de grond had
den bereikt, begon de tweede fase van
hun redding: in leven blijven en daarbij
alle contact met de vijand vermijden.
Het moeilijkst hadden het vaak de vlie
gers die in de winter boven verlaten
streken moesten springen. Hun normale
vliegkleding was doorgaans niet bere
kend op extreem lage temperaturen, op
het waden door sneeuw of het beklimmen
van steile gletsjerhellingen. Vanaf het
moment dat ze op de grond stonden, wa
ren zij op zichzelf aangewezen. Het hing
van hun eigen vindingrijkheid en vooral
van hun moreel af of zij kans hadden
hun ijzige avontuur te overleven. Schijn
baar onbelangrijke dingen konden be
slissen over leven of dood. Velen stier
ven omdat zij uit nonchalance of ver
geetachtigheid geen lucifers, aansteker,
mes, handschoenen of warme laarzen bij
zich hadden. Sommigen kwamen er door,
zij het met bevroren ledematen of een
shock. Hun vaak ongelooflijke verhalen
behoren tot het boeiendste epos uit de
voorbije oorlogen.
De oefening die de vliegers van de
vliegbasis Eindhoven gaan doormaken,
kan eveneens bittere realiteit worden.
Zij behoren tot de tweede geallieerde
tactische luchtmacht (2 Ataf). Dit bete
kent dat hun jachtgebied zich uitstrekt
over een groot deel van Europa, in oor
logstijd zelfs tot achter het ijzeren gor
dijn. In hun snelle Thunderstreaks
straks nog snellere Starfighters ra
zen zij in een half uurtje naar gebieden,
waar klimaat en landschap totaal anders
zijn dan in ons platte, nooit erg warme
en nooit erg koude Nederland. En nog
steeds zijn er in Europa gebieden, waar
praktisch geen mensen wonen, waar
men dagenlang kan dwalen door uitge
strekte wouden en waar men plotseling
tegenover een uitgehongerde beer of
wolf kan komen te staan.
De Nederlandse vliegers zullen in 6e
besneeuwde bergen van Noorwegen niet
meer bij zich hebben dan hun normale
vlieg- en reddingsuitrusting. Dat is: warm
ondergoed, een nylon-vliegoverall, een
gevoerde „flying-jacket", gevoerde laar
zen, handschoenen, vlieghelm, parachute,
rubberbootje, opblaasbaar pak, nood
rantsoenen, visgerei, noodseinen, een zen
dertje (dat overigens alleen op zeewater
werkt), watervaste lucifers en nog wat
kleiner gereedschap.
De grondprincipes van het „overleven"
hebben zij reeds geleerd op het vliegvei-
ligbeids-oefen- en testcentrum op de
vliegbasis Soesterberg.
Het is voor het eerst dat een groep
Nederlandse jachtvliegers aan een der
gelijke oefening in Noorwegen deelneemt.
Als het „experiment" slaagt, zullen in
de toekomst meer groepen volgen. Vast
staat dat het voor de bewoners van de
lage landen een zeer bijzondere ervaring
zal worden. Zij weten nog niet precies
wat hen te wachten staat. Ook onder
getekende niet. die met de groep vliegers
naar het hoge noorden vertrok om hun
wel en wee in een reportage te beschrij
ven, IJs en weder dienende.
HANS FRIEDEMAN
