NEN
in-Hulst
woningen
Wereldkerk wordt .JIuis
met vele
ik bouwde zandbak voor
de Ausehwitz-kindertjes
RUIME LITURGISCHE AANPASSING
Prinses Margriet 20
Zanzibar verbreekt alle
betrekkingen met V.S.
Ontwapeningscommissie
gaat weer vergaderen
Katholicisme kan veel
tradities adopteren
Minder roken door hypnose
IT
VLPRIJZEN
ELEN
IZEN
0.85
Vijf mille voor
vinden van
pyromaan
„Praten met Panama?
Best, maar niet
onder druk"
EN
3.90
4.45
3.80
4.45
3.60
3.85
1.62
55-
55
erkent
nieuw bewind
Bidweek voor
de eenheid
In vlieger zet
brandende
Starfighter
aan de grond
Ziek meisje per
vliegtuig naar
Nederland
Stierenvechter treedt
in het klooster
..FILANTROOP" HOFMANN TIJDENS PROCES:
55
Vier vermisten
van „Lakonia"
opgedoken
Kleuter verdronken
Dean Rusk:
Nooit gezien
Anderen zijn
dc schuldigen
Wat N.A.M. aan
slaat uitkeert
Vin fa MI! t MENT
BEURS VAN AMSTERDAM
Internationals
verder in herstel
nabeur«koeksen
in
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 18 JANUARI 1964
30 KORTING
.OVERS 4.95
(uitzoeken!
ENONDERGOED 1.25
vanaf 7.98
per knot 1.09
halve prijs
j 20 KORTING
van 9.95 NU 6.95
van 16.95 NU 12.95
halve prijs
NU 0.45
:xtra grote bus 3.75
zak 8 stuks 1.
van 0.32 NU 0.15
uit van 2.45 NU
leuk decor NU
per 6 in doos
IOTELS
van 9.75 NU
NU
NU
JE van 1.95 NU
van 2.90 NU
van 7.95 NU
:h, van 4.95 NU
NU
van 1.15 NU
van 2.10 NU
5 liter NU
van 1.25 NU
1.95
1.—
1.05
7.50
1.75
3.75
1.75
2.45
5.95
3.95
1.25
0.99
1.85
0.55
1.05
VREN
lagse leverworst 0.29
mijnekaas 100 gr. 0.89
offie 250 gr. 1.56
gratis speldje
Koffiemelk 0.35
koffiemelk 0 65
KOOP ETEN!
TUTTI FRUTTI
Een edele sortering
grote pruimen, appel
tjes, peren, perziken,
abrikozen.
NU per 250 gr.
E U NERGENS KRIJGT
kop THEE.
te soorten van de be-
-domah.
250
gr-
250
gr-
250
gr.
250
gr.
250
gr.
250
gr.
ot ovaal blik
(Van een bijzondere medewerker)
Vooral in de missielanden zal de con
stitutie over de liturgie met grote in
stemming worden ontvangen. Is de hui
dige Romeinse liturgie onder zeer veel
opzichten voor de volken in de Euro
pese landen moeilijk te hegrijpen, dat
geldt in nog veel grotere mate voor nict-
Europese volken in Azië en Afrika en
andere gebieden. Vooral gedurende de
laatste tientallen jaren is door missie
bisschoppen en andere deskundigen met
klem van argumenten ervoor gepleit om
uiteraard niet behoud van het wezen
lijke de liturgie aan te passen aan
de zeden, gewoonten en cultuur van de
niet-Europese volken.
We herinneren in dit verband aan de
interessante voordracht van dc Nederlan
der, mgr. Van Bekkum, een van de bis
schoppen op Flores (Indonesië), welke
I hij hield tijdens het Internationale Litur
gische Congres van Assisië in 1956. Zijn
betoog maakte duidelijk, hoe de hier
bedoelde aanpassing aan de cultuur van
de inheemse bevolking het missiewerk
sterk zou bevorderen en er mede toe zou
bijdragen om de Florinezen te bevrij
den van allerlei bijgelovige en heidense
gebruiken.
Onlangs schreef de inheemse abbé
Nioka, dat men een aantal Afrikaanse
waarden heeft verwaarloosd of uitge
roeid in plaats van ze te verchristelijken.
En dan vervolgt hij: „Het zwaarste en
meest indringende verwijt, dat men
moet maken, is wel, dat men Tedere sa-
kralisatie heeft verzuimd Geen enkele
Afrikaanse vorm van denken, geen en
kele uiting van het dagelijkse leven en
doeen werd verchristelijkt. Men slaagde
er zodoende in een christendom in te
voeren, dat sociaal en psychologisch los
staat van de voornaamste gemeenschaps
activiteiten. Het christendom is niet echt
Afrikaans: voorwaar een beangstigende
werkelijkheid! De grondslag van een
Afrikaans christendom werd juist ver
nietigd, zodat men natuurlijk onbewust,
in het christendom van Zwart Afrika
een beginsel van zelfvernietiging heeft
gelegd;"
Pater dr. Ad. van Benum W.Pdie
deze uitspraak aanhaalt in een artikel,
wijst daarin ook ton aanzien van het
gehele liturgische ritueel (èn de H. Mis
èn de Sacramenten) op het verlangen
van de Afrikanen om cr zichzelf in te
kunnen uitdrukken, hun eigen wezen
erin te kunnen leggen, En dan citeert
hij een Afrikaan, Marc Ela, die schrijft:
„Welnu, ons wezen, dat betekent ook
ons gevoelsritme. ons lied, het ritme on
zer benen, onze kunst en poëzie, de col
lectieve godsdienstige redevoeringen on
zer volken, hun spontaneïteit, hun eigen
wijze om eerbied, vrees, dankbaarheid
uit te drukken
AANPASSING
Om goed te begrijpen, waarom het in
Afrika gaat (en dat geldt op analoge
wijze ook voor andere gebieden), leze
men het interview van mgr Kimbondo,
bisschop van Kisantu (Kongo-Leopold-
stad) met het persagentschap D.I A. Hij
gaf enige voorbeelden van de wijze,
waarop Afrikaanse gebruiken en ge
woonten de liturgievorming kunnen in
spireren: „De voorbereiding op het doop
sel het catachumenaat dus zou ze
ker verrijkt kunnen worden door er be
paalde elementent van de Bantoe-initia
tieritten in te verwerken Men heeft dik
wijls heel wat kwaad verteld van dez.e
initiatie, maar wij zijn ervan overtuigd,
dat het een geduchte leerschool, oen
veeleisende beproeving, een soort novi
ciaat was, waar dc jongelui met een echte
levensvorming uitkwamen. Zulke be
proevingen zouden de catechumenen cn
de jonge christenen, die zich op het
Vormsel en op het Huwelijk voorberei
den, nodig hebben Tegenwoordig voert
het catechumenaat tot een veel te ge
makkelijk katholicisme.
De christenen geven zich geen reken
schap van de verplichtingen, die uit hun
Doopsel voortvloeien. Andere voorbeel
den? In de huwelijksviering, in de be
grafenisplechtigheden en in die van dc
sluiting van de rouwtijd, zoals die in
het grootste deel van Afrika nog plaats
vinden zitten elementen, die voor onze
levensopvatting absoluut wezenlijk zijn
en die de Kerk in haar christelijks cere
monies kan opnemen. Dan ook zullen
deze laatsten kunnen voldoen aan ons
verlangen naar een „volledig leven zo
typisch voor de Bantoe-ziel"-
Uit deze citaten blijkt wel heel duide- heden, waaraan door de meeste volken
lijk, welke verlangens er leven onder
niet-blanke volken ten aanzien van een
liturgische vernieuwing, die zich aan
sluit bij eigen zeden, gewoonten cn cul
tuur. Daarom mogen de Afrikaanse en
Aziatische bisschoppen en priesters zich
stellig verheugen over de mogelijkheden,
welke de constitutie over de liturgie
juist op dit gebied opent.
In de Constitutie lezen we, dat de
Kerk niet verlangt om in zaken, die
niet m strijd zijn met het geloof en met
het algemeen welzijn de strenge vorm
van een bepaalde liturgie voor te schrij
ven Zij waardeert en bevordert de waar
den. welke bij de verschillende volken
worden aangetroffen. Wat in de zeden
van de volken niet op onverbrekelijke
wijze is verbonden met bijgelovige prak
tijken en dwalingen, beoordeelt zij op
welwillende wijze, behoudt zij in goede
staat, en soms laat zij die praktijken toe
in dc liturgie zelf, als zij maar in over
eenstemming zijn met de ware en ge
zonde geest van dc liturgie.
Met behoud van de wezenlijke eenheid
van de Romeinse ritus ruimt de Kerk
een plaats in aan wijzigingen en aanpas
singen in de onderscheiden gebieden en
by de volken, vooral in de missiegebie
den. Dit geldt met name bij de toedie
ning van Sacramenten en sacramentalia,
processies, de liturgische taal, gewijde
muziek en kunsten, als dit geschiedt vol
gens de fundamentele beginselen, die
in de Constitutie zijn vervat.
Ten aanzien van de toediening van de
Sacramtenten worden de richtlijnen aan
gegeven in het derde hoofdstuk Wat het
catechumenaal betreft, wordt grotendeels
tegemoet gekomen aan de wensen, zoals
die m b.g. citaten werden omschreven.
De riten van het Vormsel moeten zoda
nig worden vernieuwd, dat de nauwe
band van dit sacrament met de inwij
ding in de geheimen van de godsdienst
duidelijker tot uitdrukking komt. Ten
aanzien van het sacrament van het hu
welijk worden soortgelijke mogelijkhe
den geopend. Ook de begrafemsplechtig-
zulk een grote luister wordt verleend,
kunnen binnen de aangegeven normen
worden aangepast aan dc tradities van
de volken, ook wat de liturgische kleur
betreft,
Uit het voorafgaande blijkt wel, dat
de Constitutie voor de liturgie ook voor
de niet-blanke volken een geest van
openheid ademt, die verheugend is en
die door bisschoppen en priesters met
vreugde zal worden begroet. Wel ver
wacht men van Paus Paulus VI nog een
„Motu proprio", waarin nadere richtlij
nen worden gegeven voor de concrete
toepassing van de Constitutie. Men houdt
rekening met de mogelijkheid, dat het
M.P. zal aangeven, wat onmiddelijk kan
worden doorgevoerd en wat nog een
ruimere studie en voorbereiding vraagt
Bovendien en dit is zeer belangrijk
opent de Constitutie de. mogelijkheid
om in gebieden, die daartoe geschikt zijn
gedurende een zekere tijd proefnemingen
te doen met bepaalde liturgische hervor
mingen.
Trouwens, de omwenteling zo mag
men het wel noemen die door dé
Constitutie wordt ingeluid, zal van de
bisschoppen cn bisschoppenconferenties
overal ter wereld in veel gevallen nog
een langdurige studie en voorbereiding
vragen. Die voorbereiding geldt niet ah
leen het onderwerp als zodanig, maar
ook de gelovigen, die hun leven lang
aan de bestaande liturgische vormen wa
ren gewend. De liturgie is een stuk
en een groot stuk geloofsverkondiging
Juist daarom moet iedere wijziging
voorzichtig worden voorbereid en door
gevoerd. Het wordt een werk, dat veel
tijd vraagt en dat bijna noodzakelijk tot
mislukking zou leiden, als het te over
haast gebeurde.
Vandaag is de bidweek voor de
christelijke eenheid begonnenTen
dienste van degenen die zich in de
geest met deze wereldomspannende
actie willen verenigen, geven wij
hieronder de dagelijkse intenties.
18 jan.
Wij bidden dal de Geest van
Christus de scheidsmuren tussen
de verdeelde christenheid zal
neerhalen (Eph. 2.).
19 jan.
Wij bidden dat alle katholieken
onder leiding van de H. Geest
door hun meeleven met de evan
gelische vernieuwing van de
Kerk groeien in verlangen naar
de eenheid zoals Christus die wil.
20 jan.
Wij bidden dat alle Oosterse
orthodoxen en alle oud-katholie
ken onder leiding van de H.
Geest door hun beleving van de
Eucharistie-viering groeien in
het verlangen naar de eenheid
zoals Christus die wil.
21 jan.
Wij bidden dat alle anglicanen
en protestanten onder leiding van
de H. Geest door hun levend ge
looi in het heilskrachtig Woord
Gods groeien in het verlangen
naar de eenheid zoals Cristus die
wil.
22 jan.
Wij bidden dat door de Geest
der liefde de ontmoeting zich zal
voltrekken tussen Gods Volk
van het Oude Verbond en het
Nieuwe Verhond.
28 inn
Wii bidden dat alle kerkelijke
leiders steeds meer de noodzaak
der eenheid beseffen in de Geest
van ootmoed en liefde.
24 jan.
Wii bidden voor de vervulling
van het gebed van Christus om
de eenheid van allen die in Hem
geloven zodat de ergenis van een
verdeeld christendom voor de
nirt-christenen wordt weggeno
men.
25jan.
Wij bidden dat de eenheid van
de christenen voor alle mensen
een bron van vrede en een teken
van Christus' liefde zal worden.
I)e 37-jarige in vlieger-kapitein M G.
(„Matje") Janssen heeft met een bran
dende Starfighfcer-trainer, waarmee hij
boven de stad Enschede vloog, een ge
slaagde landing gemaakt op het vlieg
veld Twente. De invlieger had het bran
dende vliegtuig eigenlijk moeten ver
laten, maar daar hij zich boven Enschede
wist. zette hij koers naar het vliegveld
Twente, vanwaar hij even tevoren was
opgestegen.
De luchtmachtvoorlichtingsdienst heeft
meegedeeld, dat kapitein Janssen, in
vlieger op Twente, opdracht had een
van de tien uit de Verenigde Staten
ontvangen Lockheed TF-104g „Starfigh-
ters" te testen. Dadelijk na de start
deden zich rookvevschijnselen in de
cockpit voor. Het was echter niet moge
lijk de start af te breken, omdat het
vliegtuig al teveel snelheid had. Toen het
twee-persoonstoestel boven de stad was
gingen allerlei brandwaarschuwingen
aan en bovendien maakte een vlieger
van een F-86k kapitein Janssen erop
attent dat de Starfighter flink in
brand stond. Hij adviseerde de invlieger
uit het toestel te springen.
De invlieger, die dacht aan de burgers
in de door een wolkendek aan het oog
onttrokken stad, besloot echter terug te
keren. Hij zette de motor af, maakte
een zeer geslaagde glijvlucht cn zette
het toestel met een snelheid van onge
veer tweehonderd kilometer per uur op
de startbaan. Het was voor de vlieger
niet mogelijk' gebruik te maken van de
remparachute, daar deze al verbrand
was Hij gooide de vanghaak uit, die
bleef hangen aan een vangkabel, waarop
het brandëhde toestel tot stilstand kwam
en kapitein Janssen het ongedeerd kon
verlaten.
De brandweer was dadelijk bij het
vliegtuig en bluste de brand, ondanks
de motorexplosies. De brand was zo
snel geblust dat het toestel met afge
schreven behoeft te worden. Aan de
achterzijde van het toestel zijn smel
tingsverschijnselen geconstateerd.
Het was het eerste ongeluk met een
TF-104g
Een recente opname van
prinses Margriet, die mor
gen, zondag, haar 20e ver
jaardag viert.
(Foto Max Koot)
De besprekingen in de 17-landencom-
missie inzake ontwapening worden op 21
januari te Genève hervat, met Canada
op de voorzitterszetel van de 157e ple
naire byeenkomst. Oost en West berei
den zich voor op het traag verlopend,
soms slopende gesprek, dat, begonnen in
maart 1962, toch reeds enkele moeizaam
bevochten resultaten heeft opgeleverd.
In Genève kwam het akkoord ovei de
vrijwillige stopzetting van grote kern
proeven tot stand, vonden Moskou en
Washington elkaar in het besluit een
permanente telefoon- cn telexverbinding
tussen de beide regeringscentra te leg
gen, en werd men het ook eens over een
op 17 oktober vorig jaar door de V.N.
aanvaarde resolutie, welke het aanwen
den van wapens voor massale vernieti
ging vanuit de ruimte verbiedt.
Er zijn talrijke onderwerpen aan de
orde gesteld èn nog niet afgehandeld:
de kwestie van de waarnemingsposten,
die de naleving van een akkoord op to
tale stopzetting op de kernproeven moe
ten garanderen, de beperking van „de
club "der atoommogendheden", de instel
ling van enkele'zones waarin geen kern
wapens aanwezig mogen zijn, het ver
kleinen van de voorraad grondstoffen
voor kernwapens en een verbod op on
dergrondse kernexplosies.
Het is hoogst onwaarschijnlijk dat over
al deze onderwerpen een akkoord ge
maakt kan worden in het verloop van
de nieuwe zitting die dinsdag aanvangt.
Zowel de Sovjet-Unie als de westelijke
landen hebben uitgesproken oordelen en
nauwkeurige voorwaarden.
Een van de bekendste onderwerpen
waar lang over gesproken is zonder dat
enig resultaat werd geboekt, is de kwes-
Een Nederlands militair transport
vliegtuig heeft een plotseling ernstig ziek
geworden Nederlands meisje van Stock
holm naar Nederland overgebracht. De
26-jarige mejuffrouw De Haan uit
Krommenie werd tijdens haar verblijf
bij een familie in Zweden zo ernstig
ziek, dat snel vervoer naar ons land
geboden was.
tie van het aantal waarnemingsposten
die thuishoort in het totaal van maat
regelen die opgenomen moeten worden
in een absoluut verbod op kernwapens.
Een ander probleem is de suggestie
dat op belangrijke plaatsen inspectiemo
gelijkheden moeten bestaan, al dan niet
permanent, waarmee bijvoorbeeld troe
penverplaatsingen of concentraties van
tanks of vliegtuigen tijdig kunnen w
den waargenomen en gerapporteerd.
Hiervoor zou men een akkoord tot sianü
kunnen brengen tussen de NAVO en het
Pact van Warschau.
Een beloning van vijfduizend gulden
is uitgeloofd voor aanwijzingen, die lei
den tot aanhouding van de pyromaan,
die de branden heeft gesticht welke de
afgelopen tijd in scholen in de Amster
damse tuinsteden hebben gewoed. Deze
beloning wordt, in overleg met de ge
meente Amsterdam, uitgeloofd door de
gezamenlijke assuradeuren.
Voor het geven van inlichtingen kan
het publiek zich wenden tot de politie
bureaus.
De beroemde Spaanse stierenvechter
Juan Garcia, bekend onder de naam
„Mondeno", treedt begin april in het
klooster. Hij heeft dezer dagen reeds zijn
bezittingen onder zijn familieleden ver
deeld.
Zijn enige broer, die matador is in ge
vechten met jonge stieren en de bijnaam
heeft „Mondeno II", heeft een buiten
goed ten geschenke gekregen in San
Lucas la Mayor plus drie miljoen pese
tas (ruim 200.000 gulden) en een auto.
Zijn vader kreeg een luxe appartement
in een wijk van Sevilla de Los Remedios,
ook 200.000 gulden en de Mercedes Benz,
die de matador in het seizoen 1963 heeft
gebruikt.
Vier opvarenden van het onlangs uit
gebrande Griekse passagiersschip
„Lakonia", die als vermist waren op
gegeven, blijken nog in leven te zijn.
Het zijn de bemanningsleden Joseph
Kronschnabbel uit Londen, Peter Stein-
maier en Rudolf Koch uit Zwitserland,
die alle drie werden gered, maar zich
nog niet bij het bureau van de maat
schappij in Bremerhaven gemeld had
den, cn de Zwitser Sylvis Verren, die
geboekt stond als bemanningslid, maar
niet aan boord was, toen de Lakonia
vorige maand zonk in de Atlantische
Oceaan.
Gisteren is in een vijver in Dordrecht
het stoffelijk overschot gevonden van het
vierjarige jongetje Ronny Faascn. De
moeder van het ventje deed donderdag
avond bij de politie aangifte dat haar
zoontje niet was thuisgekomen uit de
kleuterschool. Men zocht de gehele om
geving af met behulp van een speur
hond. Het kind moet donderdagmiddag
omstreeks half twee, toen het op weg
was naar de kleuterschool, in de vijver
zijn verdronken.
President Abejd Keroeme, de leider van
het nieuwe bewind op het eiland
Zanzibar, heeft de betrekkingen met
de Verenigde Staten verbrbken terwijl
alle Amerikanen op het eiland onder
huisarrest staan. Twee Amerikaanse
diplomaten, die door de nieuwe presi
dent zelf waren gearresteerd zijn in
tussen weer vrijgelaten. Vier Ameri
kaanse verslaggevers staan in hun
hotel nog onder bewaking.
Ongeveer 130 Britten zijn gisteren door
schepen van de Britse marine van
Zanzibar gehaaid.
„Veldmaarschalk" John Okello, een
van de leiders van de recente opstand
en thans president van het eiland
heeft gezegd dat de gevechten thans
zijn afgelopen. Er waren volgens hem
ongeveer vierhonderd doden gevallen.
De ministers uit de vorige regering
zullen zich voor een rechtbank moeten
verantwoorden Zanzibar blijft in het
Gemenebest, aldus Okello.
Volgens in Washington opgevangen
radioberichten, heeft Okello voor de
microfoons van Radio Zanzibar ge
dreigd. dat hij over wapens beschikt
,,die Zanzibar en Pemba volkomen
kunnen vernietigen".
Okello waarschuwde zijn buren, dat
ze zich niet met zijn zaken moesten
bemoeien, omdat hij „van de zeer
zware wapens", waarover hij zei te
beschikken, „zonder spijt" gebruik zou
maken.
Het Amerikaanse dagblad New York
Tribune schreef, dat de vooruitzichten
met betrekking tot Zanzibar donker
zijn en dat dit verergerd wordt door
„de onmacht van de westelijke mo
gendheden, vooral van Engeland, om
de gevaarlijke loop der gebeurtenissen
te stuiten". Het ziet er thans naar
uit. dat het eiland „op drift" is ge
raakt, „voortgestuwd door geheim
zinnige machten". De communistische
invloed is zichtbaar en de belangen
van Peking liggen voor de hand, aldus
de Tribune. Dat het blad het bij het
juiste eind heeft blijkt uit het feit,
dat Rood-China het nieuwe bewind op
Zanzibar ai heeft erkend.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Dean Rusk, heeft ge
zegd, dat bewijzen voorhanden waren,
dat aan de opstand in Zanzibar is
deelgenomen door inheemsen, die een
militaire opleiding in Cuba en de
Chinese volksrepubliek genoten had-
den.
Rusk noemde de toestand op het
specerijeneiland „uitermate moeilijk".
De Verenigde Staten, zei hij hebben er
geen verplichtingen, „maar is er in
direct bij betrokken, omdat het. nieuwe
bewind naar alle waarschijnlijkheid
bijzonder veel kopzorgen zal geven."
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Dean Rusk, heeft verklaard
dat de Verenigde Staten niet bereid zijn
met Panama over meningsverschillen te
praten of te onderhandelen, indien dit
geschiedt „onder druk of bedreiging met
geweld".
Rusk voegde eraan toe, dat de Ver
enigde Staten wel „zeer bereid" zijn met
de Panamese regering te praten „in een
.sfeer van vriendschappelijke betrekkin
gen".
Tot de persvertegenwoordigers zei de
Amerikaanse bewindsman dat de toe
stand in de Panamakanaalzone kon wor
den verbeterd door herstel der weder
zijdse betrekkingen en overleg tussen
Washington en Panama. Hij noemde de
toestand „nog een beetje explosief".
Rusk was van mening dat de Cubaanse
communisten profijt van de toestand in
de Panamakanaalzone begonnen te trek
ken. toen gewelddadigheden uitbraken en
sluipschutters op het toneel verschenen.
De Panamese president Chiari heeft
verklaard, dat zijn volk liever zou „ster
ven" dan zijn aanspraken op de omstre
den kanaalzone opgeven.
Hij gaf te kennen dat de verbreking
van diplomatieke betrekkingen met de
Verenigde Staten goed was. „Wij willen
een nieuw verdrag, dat de verdragen van
1903, 1936 en 1955 geheel moet vervangen.
We willen hierover onderhandelen".
Hij verwierp de beschuldigingen als
zouden de ongeregeldheden zijn veroor
zaakt door linkse elementen.
De Panamese president besloot met te
zeggen dat zijn volk „niet bang was voor
eventuele moeilijkheden bij het bereiken
van zijn doel. Wij maken ons weinig zor
gen en wij weten hoe wij onze buikriem
moeten aanhalen".
In het Auschw itzproces is het gisteren
tot een woede-uitbarsting gekomen van
de zyde van de president van de recht
bank. Hans Hofmeyer.
„Waarom gebruikt u uw verstand
niet?", schreeuwde Hofmeyer beklaagde
Bruno Schlage toe, toen deze in een on
dervraging van een uur lang niet veel
anders had gedaan dan de schouders
ophalen en „Ik weet het niet 'ts verkla
ren.
Schlage. een van de 22 mannen die in
Frankfort worden berecht wegens be
weerde medeplichtigheid aan de uitroei
ing van gevangenen in het kamp Ausch
witz, balde zijn grote vuisten, toen de
rechter naai voren leunde en schreeuw
de: ,.U was toch de hoofdbewaker in
barak 11 <de gevangenis binnen een ge
vangenis) en u wilt ons wijsmaken
dat u niet wist wat daar gebeurde?"
„Ik weet er werkelijk niets van Ik
was het 'even zat en ik probeerde zo snel
mogelijk weg te komen na mijn werk
uren", sprak de 60-jarige Schlage die
ervan wordt beschuldigd gevangenen te
hebben doodgeslagen en te hebben dood
geschoten.
Toen Hofmeyer vroeg of gevangenen
werden geslagen tijdens het verhoor door
de Gestapo, zei Schlage dat hij zo ie^s
nooit had gezien
..Ik kan alleen maar herhalen wat ik
al eerder heb gezegd", zei Schlage, „ik
weet het niet".
„Met een stok of een ossezweep?". hield
de aanklager vol.
..Ik veronderstel met een stok. Eh,
ik weet zelfs niet wat een ossezweep is.
Ik had er niets mee te maken" ant
woordde Schlage.
De dikke Franz Hofmann, die reeds
levenslang heeft voor moorden in con
centratiekampen. kwam na Schlage aan
bod. Hij zei dat hij vuurpelotons gevan
gen had zien neerschieten. „Ik keek er
alleen maar naar. Ook was ik ingedeeld
op het perron Mijn taak was het de
gevangenen te bewaken wanneer de trein
aankwam en wij moesten de gevangenen
ik bedoel de joden splitsen in man
nen. vrouwen en kinderen Maar de dok
ters maakten de feitelijke keus (dwang
arbeid of gaskamer)".
Hofmann beweerde dat hij soms mede
lijden had getoond. „Als de vrouwen
smeekten hen en hun kinderen te spa
ren, deed ik soms beide ogen dicht en
liet ik hen naar de andere groep over
lopen".
Hofmann, die 57 is, was een hoofdbe
waker van de Gestapo in het kamp. De
aanklager beweert dat Hofmann wreed
heeft gemoord. Zo zou hij 12 Russen
naakt in de sneeuw hebben laten staan
tot zij doodvroren.
Minder dan met zijn verhalen verbaas
de Hofmann de rechtszaal met zijn tra
nen de eerste die in dit proces werden
vergoten.
„Ik vertel u de waarheid", verklaarde
Hofmann snikkend. Hofmann snoof en
draaide met zijn zakdoek toen de rech
ter hem vroeg hoe de gevangenen wer
den geslagen. „Ze kregen 15 tot 25 slagen
met een stok. Maar eerst controleerde
een dokter of ze het konden verdragen".
Vervolgens verwees hij met haperende
stem de schuld naar anderen dan de
groep die nu wordt berecht.
„Niemand heeft dit tot dusverre ge
zegd. Ik moet dat thans doen. De men
sen die hier zitten, zijn er voor wat
Hoess, Aumeier en Schwartz hebben ge
daan". Deze drie kampcommandanten
zijn niet meer in leven.
Hofmann vertelde dat hij gevangenen
honderden extra-rantsoenen had bezorgd,
„Ze vroegen me of ik gek was". Hij ver
telde, dat hij cement had gestolen om het
„moddergat", dat het kwartier der zigeu
ners vormde, wat meer bewoonbaar te
maken. Hofmann had het „verschrikke
lijk" gevonden zigeuners naar dat kamp
te moeten sturen.
Tijdens het verhoor door de rechtbank
liet Hofmann er zich op voorstaan, dat
hij voor kinderen in Auschwitz een zand
bak had laten bouwen. Ook beweerde hij
een speelkamer te hebben gebouwd voor
zigeunerkinderen.
„Ja, ja", zo luidde het commentaar van
een van de rechters. ..Wij weten het. U
handelde in Auschwitz als een filan
troop".
(Van onze parlementaire redactie)
In de jaren 1948 tot en met 1962 be
droeg de totale opbrengst van de 10
procent uitkering die de N.A.M. aan de
Staat verschuldigd is f 44.8 miljoen.
Deze winstuitkeringen worden vastge
steld aan de hand van een resultaten
rekening en de tussen de staat en de
N.A.M. gesloten overeenkomsten. De
uitgaven die thans ieder jaar zullen
worden gedaan voor de verdere ont
wikkeling van het gasveld bij Slochteren
deze zijn nog niet nauwkeurig bekend
zullen eveneens telkenjare een last
voor deze resultaten rekening vormen.
Dit heeft minister Andriessen (Econo
mische Zaken) medegedeeld in antwoord
op vragen van het Tweede Kamerlid
Vondeling (P. v. d A.),
De minister zegt. dat de genoemde
resultatenrekening betreft het bedrijf
van de vennootschap, voor zover om
vattende de opsporing en ontginning in
Nederland van aardolie en aardgas. In
de akten van concessie, waarbij aan de
N.A.M. het recht tot ontginning werd
verleend, is bepaald, dat de uitkering
aan de staat niet minder zal bedragen
dan f 1,voor iedere door de N.A.M.
gewonnen kgton bruto watervrije ruwe
olie. Een zodanige clausule ontbreekt
ten aanzien van gasvormige delfstoffen.
(Advertentie)
Opgertcbt 1899
Beursbericht no 345 Is verschenen
KON. ZOUT - KETJEN
Sinds de Deense radioreporter
Georg Kringelback in Kopenhagen
is gehypnotiseerd door de Yoga-
leraar Poul Kofod. rookt hij, in
plaats van dertig sigaretten slechts
drie sigaretten per dag. De Deense
radio heeft gisteravond in een pro
gramma van drie kwartier de
zware rokers onder de Denen, door
dezelfde Yoga-leraar onder druk
laten zetten om het roken op te
geven. De foto toont Kringelback
met. Kofod in de studio aan het
begin van het experiment.
De laatste dag van deze beursweek
heeft, vooral in het eerste beurshalfuur,
meer zaken opgeleverd dan men daags
tevoren vermoedde. De stemming voor
de hoofdfondsen was onder leiding van
Philips vast, tot zeer vast. De koers-
reactie van eergisteren op de waarschu
wing van minister Wftteveen voor een,
mogelijke economische terugslag in Ne
derland in 1965, werd niet verder voort
gezet. het tegendeel was waar. Alle
fondsen gaven een krachtig koersherstel
te zien, waarbij Philips een hoofdrol
vervulde. Dit fonds opende op 163, boven
het hoogste niveau van woensdag (voor
genoemde waarschuwing) De slotprijs
van eergisteren was 160,50. Kon. Olie
verbeterde zestig cent tot 188.90, Uni
lever ruim een gulden hoger op 150,60
Hoogovens ging zes punten omhoog tot
607, terwijl AKU op 550, plus vijf pun
ten, nog gehoor gaf aan de eergisteren
gepubliceerde zeer gunstige jaarcijfers
1963 van dit concern met de 32 pet.
hogere winst ten opzichte van 1962.
Hernieuwde aankopen van lokale zijde
met daarnaast belangstelling van West-
Duitsland en Zwitserland voor de Phi-
lipsaandelen waren oorzaak van de zeer
vaste stemming in dit fonds. Deze ten
dentie werd gestimuleerd door het be
richt over de opdracht van Philips uit
Groningen op kernfysisch gebied ter
waarde van 15 tot 20 min. Dit ter
rein biedt voor Philips, aldus de beurs,
nog zeer grote perspectieven. Vergeleken
met de slotkoers van de vorige week
boekte AKU deze beursweek (ondanks
de waarschuwing van minister Witte-
veen) een koerswinst van ca. zeventien
punten. Hoogovens verbeterd^ ruim
twintig punten. Philips ging ca. acht,
Unilever zeven en Kon. Olie vier gul
den omhoog. Een zeer gunstige beurs
week dus voor de internationale waar
den.
Wall Street gaf donderdag aan het
slot geen koersveranderingen van enige
betekenis te zien. De Nederlandse hoofd
fondsen lagen er, ingevolge het Damrak,
wat lager in de markt. De Westduitse
beurzen waren gisteren aan de vaste
kant, terwijl Londen koersverhogingen te
zien gaf.
In de scheepvaartsector wilde het gis
teren niet bost vlotten waardoor koers
verliezen ontstonden van een tot twee
punten.
Ned. '59 4%
Ned. '61 41/4
Ned. '47 3Va
Ned. grootboek '46
AKU
Hoogovens
Philips
Unilever
Kon. Olie
HAL
Scheepvaartunie
Amst. Bank
Ned. Handelmij.
Lucas Bols
Mach. Breda
Bijenkorf
Drie Hoefijzers
Ford
Van Gelders Papier
Heineken
Hero Conserven
Holl. Beton Mij.
Kon. zout
Nijverdal - Ten Cate
De Schelde
Scholten Foxhol
Simons embi. en houth.
Thomassen en Drijver
Van Vlissingen Katoen
Vredestein
Zeeuwse Confectie
Zwanenberg Organon
Shell Oil
Anaconda
Bethlehem Steel
General Electric
General Motor
Procter and Gamble
Republic Steel
(Telefonisch avondverkeer)
187.00-188.60 Philips 161.90
—163.00 gl Unilever 149.50 gb 150.59
16-1
17-1
-
94%
943i
93%
93%
86%
86'i
87
87%
545
549%
601
606%
160.55
162.70
149.40
150,75
188,25
189.05
11734
117';
14234
140%
380
379
361
360
1100
1095
215
212
862
864
367
367
-
920
231
230
470
459 Va
458
823' a
824
215
250
249
730
727
138
785
785
270
275%
254
255
401
401
930
940
18%
18! i
48%
48%
34%
34%
85%
85
79
78A
79%
43 A
42%