KRACHT VAN EUROPESE KERK IS DE OPENHEID MUUR WEER DICHT Ruim zestig doden bij spoor wegr amp Ir. Tromp: „Ik had al veel eerder willen weggaan" Indrukwekkend slot Diaspora-karakter Spanning Circa 1,2 mdjoen pas jes-bezoeken Vrije Boeren protesteren bij Raad van Europa PHILIPS GAAT VOOR KLM Maar men vroeg mij telkens aan te blijven Spion Georgiev terechtgesteld Prins Bernhard gaat heen als KLM-commissaris IEMAND TROK AAN DE NOODREM Joegoslavië rouwt Turkse Cyprioten: ..Regime-Makarios is onwettig" Uitgehongerde wolven bedreigen Perzen Ook KLM verlaagt tariej Transatlantisch vliegen wordt goedkoper DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 6 JANUARI 1964 PAUSELIJKE PELGRIMAGE IN BEELD (Van onze verslaggever) Met een stormachtig applaus hebben de deelnemers aan de oriëntatiedagen op Boiivigne te Breda, georganiseerd door het Instituut voor Europese Pries terhulp van mgr. dr. J. J. Dellepoort, zaterdagmorgen gereageerd op de in drukwekkende toespraak van de Leu vense hoogleraar prof. dr. J. Kerkhofs over „De kracht en de zwakheid van de Europese kerk". Zoals gemeld had den eerder sprekers uit Oostenrijk, Zwe den, Duitsland en Frankrijk de situatie van de kerk in hun landen belicht. Prof. Kerkhofs plaatste in zijn even realistische als idealistische rede, die het sluitstuk van de driedaagse bijeenkomst was, hun mededelingen in historisch en toekomstig perspectief, daarbij de ster ke en zwakke punten van de kerk in Europa stuk voor stuk aanwijzend. Dat wil niet zeggen dat prof. Kerkhofs een volledig beeld heeft kunnen schet sen van de heilssituatie, zoals die thans in Europa bestaat. De vele godsdienst- sociografische studies die de laatste ja ren gemaakt zijn ten spijt, beschikt men daarvoor nog niet over voldoende gege vens. Het is trouwens de vraag of men ooit een volledig inzicht in de situatie zal kunnen verkrijgen. Immers, het mysterie van geloof en ongeloof, zoals prof. Kerkhofs het noemde, blijft een factor in het krachtenspel die ook met de meest verfijnde wetenschappelijke instrumenten van de sociografie en de so ciologie niet is te benaderen. °P gevaar af de subtiele gedachten- gang van prof. Kerkhofs in het kort be stek van dit verslag geweld aan te doen, tock Proberen zijn betoog in nootdzaken weer te geven. Het belangrijkste kenmerk van de hui dige situatie van de kerk in Europa is volgens prof. Kerkhofs, die uitging van sociografische en sociologische studies, net diaspora-karakter. „De christenheid oestaat niet meer. Er zijn nog slechts groepen christenen". Dit diaspora-karakter vindt men terug m de hele noordwest-Europese ruimte, en in verhevigde mate in de arbeidersstand, de groep van intellectuelen en de ho- Sere standen. Weliswaar neemt het aan tal katholieken in noord-Europa toe, maar voornamelijk tengevolge van een relatief hoog geboortecijfer. Als dit in de toekomst daalt, blijft de geloofsover tuiging als de enige kracht over. +rpftat het Europa van de toekomst be- verwaWues pro*- Kerkhofs op enkele te het m verschuivingen. In Italië is de J^dgelijk dat de linkervleugel van alsmaar ~SOCia*lslen zich aansluit bij de die aldhgr<?eienc*e communistische partij, de mar.ï? ,langs democratische weg aan na Frann komen In Spanje zal zich od het *9s dood een reactie voltrekken daar r»Ji !e .klerikale christendom al- de dood °^wikkeling in Frankrijk is na gewisse zÏÏL g?Jeraal De Gaulle een on- land brenet pp vereniging van Duits- engt een versterking van de so cialistische, mogelijk anti-kerkelijke stroming teweeg. Anderzijds signaleerde hij echter een sterk christelijk syndica lisme in de Beneluxlanden, een grote in vloed van de pauselijke encyclieken (Pa- cem in terris!), het feit dat de grote so cialistische partijen hun anti-christelijke programmapunten geschrapt hebben, de oecumenische contacten en de groeiende deelname van de katholieken aan weten schap en politiek. Na deze stellingen, die hij staafde met cijfers, ging prof. Kerkhofs dieper in op Afgelopen nacht is de Berlijnse muur weer gesloten. Naar schatting 250.000 Westberlijners maakten gisteren gebruik van hun pasje om familie in Oost-Berlijn te bezoeken. De muur is 17 dagen open geweest, in weike periode Westberlijners 1,2 miljoen bezoeken aan Oostberlijners brachten. De Oostduitsers weigerden pertinent de termyn te verlengen. Een woordvoerder van het Westduitse stadsbestuur heeft tegen de Berlijners aan beide kanten van de muur gezegd dat er nog een kans van 50 procent is dat de Oostberlijnse autoriteiten in de nabije toekomst de grens weer zullen openzetten voor de Westberlijners. De besprekingen daarover zouden later de ze week worden voortgezet. De plaatsvervangende burgemeester van -West-Berlijn, Heinrich Albertz, waarschuwde tegen teleurstelling. „On danks enige verbeteringen op menselijk gebied, blijven de communisten commu nisten Zij zullen vluchtelingen blij ven neerschieten". Het nieuws over een mogelijke voort zetting van de passenregeling na 5 ja nuari is bij de tienduizenden Westber lijners met gemengde gevoelens ontvan gen De communisten zullen in ruil hier voor erkenning van het Oostduitse regi me wensen. Ook hopen zij dat de ge allieerden toegeven aan de communisti sche zienswijze dat West-Berlijn geen deel van West-Duitsland uitmaakt Gis teren werd gefluisterd dat. een on -noe- tingen tusscr Erhard en Ulbricht niet onmogelijk is. Oostduitse grenswachten hebben een 26-jarige Westduitser gearresteerd oen hij met zijn auto van West-Berlijn over de verkeersweg naar West-Duitslana wil de gaan. De Westduitser, Dieter Fichiner, werd bij de doorlaatpost te Babelsberg aangehouden. Zijn vrouw en zijn twee jarig kind werden naar West-Berlijn te ruggestuurd. de sociologisch aanwijsbare oorzaken en achtergronden van deze situatie. Ken merkend achtte hij in de Europese kerk de spanning tussen de wil tot afzondering en de wil tot scheppende dialoog, tussen de verzwakkende getto-mentaliteit en de wens tot groter openheid. Tot de „getto-factoren" zijn volgens prof. Kerkhofs de concentratie van de katholieken op het platteland te reke nen (stedelijke zielzorg is nodig!), het nationalistisch karakter van de kerken (hoewel de christelijke verantwoordelijk heid over alle grenzen heen gaat!), de overheersing van het „Romeinse" ele ment dat de kerk al te juridisch opbouwt, en het monarchistisch karakter van de kerk, waardoor het volk niet wezenlijk bij de kerk is betrokken. Wat dit laatste betreft, merkte prof. Kerkhofs op dat een grotere zelfstandigheid van de bis schoppen vanwege de grotere controle mogelijkheden tot een hiërarchieke „dic tatuur" kan leiden, als „lekenraden" in bisdom en parochie niet de kans krijgen voor het nodige tegenwicht te zorgen. De sterke punten in de huidige situa tie zijn het maritieme karakter van Europa, dat ook de Europese kerk voor bestemt tot de dialoog, de openheid ten aanzien van de andere kerken, de open heid tegenover de jonge landen en de openheid ten aanzien van volkeren met communistische staatsstructuren. Nader ingaand op dit laatste punt merkte hij op dat 70 procent van de studenten in Warschau overtuigd katholiek is (slechts 3 procent atheïstisch), maar dat 69,3 pro cent van de katholieke studenten een niet-marxistisch socialisme voorstaat. In Polen onderneemt de kerk een van haar grote experimenten, die er wellicht toe kunnen leiden dat de Europese kerk de tolk wordi in het gesprek tussen oost en west. In ieder geval is het de taak van de christenen in Europa, aldus prof. Kerkhofs, om aan de andere continenten de geestelijke boodschap te brengen die Europa te brengen heeft. Zover zal het zijn als men daar verzadigd is van het uit Europa overgewaaide positivisme en marxisme. 55 De „vrije boeren" Hartman en Nijmeijer die in maart 1963 in Hollandse Veld uit hun boerderijen werden gezet omdat zij het Landbouwschap niet betaalden, zul len een protest zenden aan de secretaris generaal van de Raad van Europa. Zij baseren hun protest op folteringen en onmenswaardige bejegeningen die volgens hen in strijd zijn met de rechten van de mens. In het protest staan natuurlijk ook rle bekende bezwaren der „vrije boeren" tegen de publiekrechtelijke bedrijfsorga nisatie en tegen het Landbouwschap op genomen. Men verwacht dat vele boeren het voor beeld van Hartman en Nijmeijer zullen volgen. Hoewel de raad van commissarissen der KLM kort voor Kerstmis zijn man daat ter beschikking stelde, met de toe voeging, dat de minister de datum daar voor zou mogen bepalen, zijn nog voor het zover is gekomen, reeds enkele com missarissen definitief afgevallen. Behal ve president-commissaris Den Hollander ook gedelegeerd commissaris Th. P. Tromp en vermoedelijk ook commissa ris prof. dr. J. Tinbergen. Dit heeft ir. Tromp zaterdag op Schip hol bevestigd. Met ir. Den Hollander heeft hij per 1 januari j.l. definitief de KLM vaarwel gezegd. „De raad van commissarissen heeft dus op het ogenblik geen voorzitter", aldus ir. Tromp. „Ik neem aan, dat men op de eerstvolgende vergadering onderling een der commis sarissen zal aanwijzen, die de vergade ring zal leiden." De voornaamste reden, die ir. Trom^ tot zijn besluit heeft gebracht, is dat hij als vice-president van de Philips fa brieken beslist te weinig tijd overhoudt om zich voldoende met de KLM bezig te houden." „Reeds vier jaar geleden heb ik voor gesteld af te treden maar op aandringen van de president-commissaris en van de toenmalige minister van verkeer ben ik aangebleven. Toen Den Hollander tot president-commissaris werd benoemd heb ik opnieuw mijn ontslag voorgesteld maar toen deed minister Korthals een dringend 'beroep op me om aan te blij ven. Ik voelde dat ik wegens tijdgebrek mijn verantwoordelijkheid tegenover de KLM niet raeer kon nakomen, maar bleef uit loyaliteit aan. Op 6 november had ik een gesprek me' minister Van Aart- sen en heb toen de knoop doorgehakt. Ik deelde hem mee. dat ik definitief ont slag wilde nemen. De minister verzocht mij om tenminste de reorganisatie nog af te wachten, anders zou de tijding van mijn ontslag weer als een bom inslaan. Die uitdrukking is enige malen gebruikt, trouwens in de vergadering van de raad ook. Ik stemde in zoverre toe, dat ik terugtrad als gedelegeerd commissaris en slechts als gewoon commissaris aanbleef. Maar ik verbond er de voorwaarde aan, dat er niet opnieuw spanningen in de directie zouden ontstaan, omdat ik voor zag dat in dat geval de commissarissen nog veel meer tijd aan de zaak zouden moeten besteden en omdat ik dat een voudig niet kon wegens mijn werk voor Philips." Ir. Tromp moest korte tijd later voor Philips een reis naar Turkije, Indonesië en Japan maken en vernam bij zijn te rugkeer op 5 december van ir. Den Hol lander, dat er nieuwe moeilijkheden in de directie der KLM waren opgetreden. „Dat is voor mij aanleiding geweest om op 6 december schriftelijk aan de mi nister en de raad mijn definitieve ontslag per 1 januari in te dienen. Twee weken later nam de hele raad het besluit om zijn mandaat ter beschikking te stellen maar wanneer de raad precies zal aftreden, staat nog niet vast, noch wie van de nieuwe raad deel zal uitmaken". Met nadruk wees ir. Tromp er op, dat hij geen oordeel wilde uitspreken pro of contra de ontslagen directeur Larive. Wel betreur ik het in hoge mate, dat de vier directieleden geen formule hebben kunnen vinden voor een constructieve onderlinge samenwerking in een tijd zo boordevol moeilijkheden voor de maat schappij. Dat is mijn grote desillusie ge weest, aldus ir. Tromp. Het Russische persbureau Tass heeft bekend gemaakt, dat de voormalige di plomaat Ivanassen Georgiev, die dinsdag op beschuldiging van spionage voor de Verenigde Staten in Sofia ter dood ver oordeeld werd, zondagmorgen in Bulga rije is terechtgesteld. Prins Bernhard heeft, met het oog op de ophanden zijnde reorganisatie van de raad van commissarissen der K.L.M. de wens te kennen gegeven per 1 januari 1964 zijn mandaat als lid van de raad van commissarissen ter beschikking te stellen Of de prins in een andere hoeda nigheid aan de K L.M. verbonden zal blijven, vormt nog het onderwerp van overleg. Joegoslavië is zaterdag getrof fen door de ergste spoorwegramp in zijn geschiedenis: 62 mensen verloren het leven: 162 werden gewond, van wie 72 in ziekenhui zen moesten worden opgenomen. Het ongeluk gebeurde tijdens mist op het station van Jejince, een voorstad van Belgrado. Een passagierstrein, die daar stond te wachten werd gegrepen door een andere passagierstrein, die in volle vaart uit een bocht kwam aanrijden. Beide treinen zaten vol mensen, voor het groot ste deel boeren en soldaten die met ver lof gingen. De klap was zo hard, dat \elen dachten aan een nieuwe aardbe ving. Mensen en bagage vlogen door de lucht. Het duurde uren voordat alle slachtoffers uit de ravage geborgen wa ren. De politie heeft de stationsbeambte die de tweede trein op het spoor van de eerste gezet zou hebben in hechtenis ge nomen. De bestuurder van de tweede Hoewel de gemoederen op Cyprus iets beginnen af te koelen, maken de haat en het wantrouwen tussen de twee gemeen schappen een volledige normalisering van de situatie onmogelyk. Na twee dagen van bijna ononderbro ken beraadslagingen is de door de Brit se hoge commissaris, sir Arthur Clark, voorgezeten politieke contactcommissie het nog steeds niet eens geworden over een herstel der verbindingen en van de bewegingsvrijheid. Griekse en Turkse Cyprioten durven niet in eikaars woongebieden te komen. In het grootste deel van de ommuurde Turkse wijk van Nicosia zijn de tele foons buiten werking. Een zegsman van de leider der Turk se Cyprioten en vice-president van Cy prus, verklaarde tegenover de pers dat de Turkse ambtenaren hun werk niet zouden hervatten, omdat zij meenden dat de regering van de Grieks-Cypriotische president, aartsbisschop Makarios, „haar wettigheid heeft verloren". „Wy erkennen de regering-Makarios niet als de wettige regering", aldus de woordvoerder. Tegen het midden van de maand zal in Londen een conferentie over Cyprus worden gehouden. Engeland heeft samen met Turkse en Griekse vertegenwoordigers bij de Ver enigde Naties secretaris-generaal Oe Thant gevraagd wanneer of hij van plan is éen persoonlijke vertegenwoordiger naar Cyprus te zenden, die zich op de hoogte kan houden van de lopende on derhandelingen. Intussen is bekend geworden dat het aantal doden op Cyprus weer met één is toegenomen. trein verklaarde, dat hij het rode licht wel gezien had, maar te laat. Hij kon niet meer stoppen. De politie heeft ook hem in hechtenis genomen en nog een derde man, die ook wat te maken had met de wisselstand. De politie zoekt verder naar de per soon, die aan de noodrem heeft getrok ken en zo heeft geholpen het treinonge luk te veroorzaken. Dat is gebeurd in de vierde wagen van de voorste trein. De trein had niet op het station mogen stop pen. De stationschef zei dat hem niet be kend was dat de eerste trein gestopt was toen hij de tweede trein toestem ming gaf het station in volle vaart bin nen te rijden. „Ik weet niet hoe het ge komen is. Ik was doodmoe van het wer ken. Ik heb niet gezien dat de eerste trein stilstond. Ik weet het niet, ik weet het niet", zei hij radeloos. Waarschijnlijk zal nooit worden ont dekt wie opzettelijk of onopzettelijk aan de no ad rem getrokken heeft. Mogelijk was de dader op slag dood. Gisteren stond de gehele dag een grote groep boerinnen met een zwarte hoofd doek om, bij de ravage, hun doden be wenend. In Iran zijn twaalf mensen doodgevro ren en één man werd gedood door hon gerige wolven in de omgeving van de stad Sjamsa. Het land wordt reeds enige tijd geteisterd door zware sneeuwval en bittere kou. Veel verbindingen zijn uit gevallen en buiten de steden is het le vensgevaarlijk door de aanwezigheid van uitgehongerde wolven, die reeds grote aantallen schapen hebben gedood. Vijf luchtvaartmaatschappijen zullen de tarieven op transatlantische vluchten verlagen. Het zijn de Trans World Air lines, British Overseas Airways Corp., Scandinavian Airlines System en Luft hansa, die hun tarieven met 15 dollar tot 200 dollar zullen verminderen. De Ierse maatschappij Aer Lingus zal nog veel verder gaan. Andere maatschap pijen waaronder de KLM hebben aange kondigd hun tarieven op de transatlanti sche route eveneens te verlagen. TEGEN DE Utrechtse chirurg P. C. K„ die onlangs in een t.v.-gesprek heeft gesproken over bedrog, waaraan artsen zich binnen de structuur van het zie kenfondswezen dagelijks zouden schul dig maken, is een klacht ingediend. Hiernaast ziet de lezer een aantal beelden van het bezoek van Paus Paulus aan het Hei lige Land. De linkerfoto toont de H. Vader, terwijl hij de wild enthousiaste menigte in Megiddo, het bijbelse Arma geddon, groet. De foto links onder laat zien, hoe de hoge pelgrim tijdens zijn vlucht naar Jordanië in de cockpit van de DC-8 de hoofdtelefoon probeert. Op de middelste foto ziet u Paulus VI op de hem kenmer kende wijze afscheid nemen van de samengestroomde me nigte op het vliegveld bij Rome vlak voordat het vlieg tuig van de „Alitalia" zijn voorname passagier naar Am man zou brengen. Op de foto rechts boven ziet u hoe de Paus een van de laat ste voorbereidingen voor zijn grote reis treft: het bewiero ken van de gouden roos, die hij als symbolische gift mee nam voor de kerk van Bethle hem. De<roos was een van de vele geschenken, die de H. Vader bij zich had. De foto rechts onder werd genomen toen de H. Vader in Jeruzalem de basiliek van het Heilig Graf bezocht. De Paus is in gebed verzonken. -■*

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1964 | | pagina 7