Nieuwe afbetalingswet
verhuurtransacties
ook
voor
„BLIJ
dat het
er weer
op zit
Aantal telefoons neemt
stormenderhand toe
Dag, boompje, dag
Een kleine
herdenking
MET INGANG VAN 1 JANUARI:
Mobiele tentoonstelling
over de prehistorie
van Zuid-Nederland
WETSONTWERPEN INGEDIEND!
Verhoging omzetbelasting
sigaretten van 5 op 7 pet.
Tentoonstelling
van gouaches en
wandkleden
Jonge musici namen revanche
tijdens concert in Ylissingen
WINKEL EN
BOERDERIJ
AFGEBRAND
n
TWEE DUITSE
MIINWERKERS
INGESLOTEN
Wim Kan (op 30 december doodnerveus):
Milder
Maar eenmaal
Waakzaamheid
tegen
overkreditering
Hoger invoerrecht
voor benzine
Hulpvaardig
Geen gewonden bij
scheepsongevallen
a
n
e
Botsing te Breda
kost jongeman
het leven
Veehouderij middag
in Goes
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 2 JANUARI 1964
55
11
Per 1 januari 1964 zijn in werking
getreden de Wet op het afbeta
lingsstelsel 1961, alsmede enige
op grond van deze wet afgekon
digde voorschriften.
Zij houden in vele opzichten nieu
we regelingen in voor handelaren,
die als afbetalingsleverancier op
treden, voor afbetalingsfinanciers
(vaak aangeduid met de term
huurkoopfinancierings-maatschap-
pijen) en voor afbetalingscolpor
teurs.
De wet beperkt zich tot het zogenaam
de consumptieve afbetalingskrediet. Zy
heeft dus geen betrekking op goederen,
die naar hun aard uitsluitend in de uit
oefening van een bedrijf of van een vrij
beroep worden gebruikt, zoals b.v. een
vrachtauto, een ponsmachine, een tand
artsinstallatie. Verder is de wet niet van
toepassing, indien als koper optreedt een
ondernemer, die de betrokken goederen
in zijn bedrijf weer verkoopt.
Wel is de wet van toepassing en dit
is voor de praktijk een belangrijke wijzi
ging op verhuurtransacties met be
trekking tot goederen, die in de bijlage
van het Uitvoeringsbesluit Wet op het
afbetalingsstelsel 1961 worden genoemd,
n.l. scooters, bromfietsen, radio- en t.v.-
toestellen of combinaties daarvan, com
binaties van platenspelers met radio- of
t.v.-toestellcn. bandrecorders, accor
deons, wasmachines (met of zonder
wringer of centrifuge), naaimachines,
haarden en kachels, elektrische- of gas
fornuizen en koelkasten met of zonder
vriesafdeling.
Voor niet in die bijlage genoemde goe
deren is de verhuur derhalve vrij, ook
al betreft het goederen ten opzichte
waarvan de voorschriften bij verkoop op
afbetaling normaal van kracht blijven,
zoals b.v. rijwielen, stofzuigers, gram
mofoons, platenspelers, warmwaterappa
raten, centrifuges, meubelen, kleding,
huishoud- en woningtextiel. Vrij zijn bo
vendien verhuurcontracten waarvan de
duur zich beperkt tot ten hoogste 6
maanden
Van de werking der wet zijn tenslotte
uitgezonderd afbetalingstransacties met
betrekking tot boeken en tijdschriften
alsmede de kredietovereenkomsten, wel
ke worden gesloten door de zogenaamde
betaalzegelkassen.
Inschrijvingen
De afbetalingsleverancier moet zich
als zodanig laten inschrijven bij de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken in
het gebied waarin zijn onderneming is
gevestigd. Ook handelaren die slechts
incidenteel op afbetaling verkopen die
nen zich te laten inschrijven.
Afbetalingsfinanciers dienen een ver
gunning aan te vragen bij het Directo
raat-Generaal voor de middenstand en
het toerisme van het ministerie van
Economische Zaken.
In afwijking van de tot dusver bestaan
de situatie, waarbij een afbetalingscol
porteur zelf een colportagevergunning
diende aan te vragen bij de betrokken
Kamer van Koophandel, dient in het
vervolg een dergelijke vergunning te
worden aangevraagd door de onderne
mer waarbij hij in loondienst is bij bur
gemeester en wethouders van de ge
meente waar de onderneming gevestigd
De afbetalingshandelaar of de afbeta
lingsfinancier mogen zich bij het deelne
men aan afbetalingstransacties niet aan
misbruiken schuldig maken
De wet noemt slechts twee voorbeel
den. In' het algemeen gesproken dient
men er voor te zorgen, dat er geen
overkreditering" van de koper plaats
vindt.
Aanbetalingen
Bij alle afbetalingstransacties waarop
de wet van toepassing is dient van de
koper een eerste betaling te worden ont
vangen van tenminste 20 pet. van de af-
betalingsprijs (contantprijs afbeta-
Jingsopslagen) alvorens men het goed
mag afgeven.
Indien sprake is van verhuurcontrac
ten van de hiervoor opgesomde goede
ren, dient men van de totaal verschul
digde huursom als minimum eerste be
talingen te bedingen: bij contracten van
ten hoogste 11 maanden 90 pet.; bij con
tracten van meer dan 11 tot ten hoogste
14 maanden 80 pet.; bij contracten van
meer dan 14 tot ten hoogste 17 maanden
65 pet.; bij contracten van meer dan 17
tot ten hoogste 20 maanden 55 pet.; bij
contracten van meer dan 20 tot ten hoog
ste 23 maanden 45 pet.; bij contracten
van meer dan 23 tot ten hoogste 29
maanden 40 pet.; bij contracten van
meer dan 29 tot ten hoogste 35 maanden
30 pet.; bij contracten van meer dan 35
tot ten hoogste 47 maanden 25 pet.
Een en ander is vermeld in het uit
voeringsbesluit wet op het afbetalings
stelsel 1961.
De Conjunctuurafbetalingsbeschikking
1963 is een voortzetting van de tot 1 ja'
nuari 1964 reeds bestaande voorschrif
ten, met dien verstande dat thans ook
de verhuur wordt geregeld.
Wanneer een transactie dus niet onder
de conjunctuurafbetalingsbeschikking
1963 valt, dient men zich te houden aan
het uitvoeringsbesluit en ten minste de
eerste betaling van ten minste 20 pet. te
ontvangen; voor die gevallen kan men
zelf de maximum-duur vaststellen. Be
langrijk is nog dat, indien de totale af-
betalingsprijs of verhuurprijs minder dan
f 250.- bedraagt (tot dusverre f 150.-)
geen eerste betaling behoeft te worden
bedongen.
In meerdere betekenissen schuilt er
waarheid in het bekende gezegde „Woor
den wekken, doch voorbeelden strekken",
niet het minst geldt dit bij het onderwijs,
waar hulpmiddelen als film en televisie
een steeds belangrijker plaats gaat in
nemen.
Voortbouwende op deze gedachte, heeft
het Provinciaal Genootschap van Kun
sten en Wetenschappen in Noordbrabant
het initiatief genomen tot het samenstel
len van een mobiele tentoonstelling,
welke de prehistorie van Zuid-Nederland
in beeld brengt.
Door middel van maquettes, afbeel
dingen, diorama's en voorwerpen van
prehistorische vondsten in Noordbrabant
is een boeiend overzicht gegeven over
het leven en de zeden van de oudste
bewoners van onze gewesten.
Op zeer populaire wijze zijn de ver
schillende tijdperken toegelicht in een
boekje, samengesteld voor de heer Beex,
dat bij de bezichtiging tevens een duide
lijk gids blijkt te zijn.
De constructie van de tentoonstellings
onderdelen is zodanig gekozen, dat op
stelling in aula's, gymnastieklokalen enz.
mogelijk is.
Voor het huidige winterseizoen is deze
tentoonstelling geheel besproken, voor
het volgend reeds voor een belangrijk
deel, wel een bewijs dat het Provinciaal
Genootschap met deze pijl in de roos
heeft geschoten.
(Van onze verslaggever)
Het telefoondistrict Breda van de PTT
maakt op het ogenblik, zoals trouwens
ieder ander district in Nederland, een
snelle ontwikkeling door. Dezer dagen
werd in de gemeente Steenbergen de
70.000e abonnee aangesloten, nadat nau
welijks anderhalf jaar geleden in Ter-
heijden de 60.000 abonnee aansluiting
kreeg. De verwachting, dat men in on
geveer 1970 de 130.000e abonnee zal
hebben, is gewettigd. Men vermoedt
by de PTT zelfs dat men tegen die
tijd méér aansluitingen verwezenlijkt
zal hebben en dat er dan nog een
enorme vraag en ellenlange wachtlijs
ten zullen zijn.
De sterk groeiende belangstelling voor
het medium telefoon vraagt steeds be
langrijker investeringen in gebouwen,
kabels, centrales en wat dies meer zij.
De middelen, om alle investeringen te
doen, blijven echter achter bij de be
hoefte. Gevolg daarvan is dat telefoon
centrales vollopen, niet kunnen wor
den uitgebreid, niet voldoende althans,
en het aantal wachtenden op een aan
sluiting hand over hand toeneemt, zo
deelde de chef commerciële zaken van
het telefoondistrict, de heer J. C
Goedel mede.
In ieder geval zal men er voor blijven
ijveren, dat het aantal wachtenden zo
laag mogelijk blijft en de telefoon
centrales zoveel mogelijk worden uit-
Zeer snelle hulp kreeg op
nieuwjaarsochtend een auto
mobilist in de buurt van Flens
burg, die van de weg was ge
raakt. De drie inzittenden van
een andere auto hadden niet
veel tijd nodig om zijn wagen
weer vaste grond onder de wie
len te geven. Maar voordat de
eigenaar zijn helpers kon be
danken, waren deze er al met
hun auto en de zijne vandoor.
gebreid. Waar nodig hoopt men ook
nieuwe apparatuur in gebruik te kun
nen nemen. Bij de telefooncentrale te
Terneuzen zal, waarschijnlijk al in 1965
in ieder geval zo spoedig mogelijk
daarna, een vernieuwing worden inge
voerd: men zal dan rechtstreeks, zon
der tussenkomst van de centrale dus,
verbindingen met België tot stand kun
nen brengen. Ook voor andere centra
les zijn er dergelijke plannen. Aange
zien Zeeuwsch-Vlaanderen echter in
zijn geheel is afgestemd op België
hoopt men de plannen eerst in deze
streek te kunnen verwezenlijken.
De mogelijkheid, rechtstreeks naar Bel-
gia te telefoneren, bestaat reeds o.m.
in Rotterdam, waarin men zich dien
aangaande en met betrekking tot het
voeren van „rechtstreekse" gesprek
ken met Duitsland, enige beperking
moet opleggen. Het district Breda koes
tert overigens nog geen plannen de
abonnees de mogelijkheid te geven, di
rect naar Duitsland te bellen
Een. tentoonstelling van gouaches en
wandkleden van Jan en Thea Gregoor
zal van 18 januari tot 8 februari a.s.
worden gehouden in het gebouw van de
Brabantse Stichting voor beeldende
kunst en edelambacht, Spoorlaan 132 te
Tilburg.
De expositie zal worden ingeleid door
Nol Gregoor op zaterdagmiddag 18
januari om 3 uur.
Op oudejaarsdag 1963 zijn bij de
Tweede-Kamer twee wetsontwerpen in
gediend die voorstellen bevatten tot
1. Tijdelijke verhoging van de omzetbe
lasting voor sigaretten van 5 procent
op 7 proeent
2. Tijdelijke verhoging van het bijzonder
invoerrecht op benzine van J' 24,25 tot
28,per 100 liter, gepaard met een
dienovereenkomstige verhoging van de
motorrijtuigenbelasting voor niet-
benzine-auto's (van 220 procent tot 255
procent).
De verhogingen zijn gebonden aan de
termijn van een jaar.
Blijkens de memorie van toelichting
stellen de minister en de staatssecretaris
van Financiën een snelle behandeling
van de ingediende wetsontwerpen op
prijs, opdat de voorgestelde maatregelen
zo spoedig mogelijk en zeker niet later
dan 1 april 1964 in werking kunnen tre
den De bewindslieden wijzen er voorts
op dat de huidige situatie noopt tot het
treffen van maatregelen, waaronder ook
verhogingen van sommige indirecte be
lastingen een plaats dienen te vinden.
De voorgestelde belastingmaatregelen
brengen een snel werkend deflatoir ef
fect teweeg en hebben het voordeel dat
zij op een zeer gespreid front uitwerken.
De verhoging van de omzetbelasting
voor sigaretten moet mede worden ge
zien in verband met een te verwachten
prijsverhoging voor sigaretten van 25
procent.
Geen invloed op eerste
levensbehoeften
Het prijsindexcijfer van het levens
onderhoud zal door de verhoging van
het bijzondere invoerrecht op benzine
stijgen met ongeveer 0,1 procent en door
de prijsstijging van de sigaretten met 0.5
procent. Beide maatregelen zullen vrij
wel geen invloed hebben op de prijs van
de eerste levensbehoeften. De verhoging
van de omzetbelasting op sigaretten treft
zelfs juist een voor de gezondheid
schadelijk artikel.
Van de verhoging van de omzetbe
lasting voor sigaretten tezamen met de
prijsverhoging van dit artikel wordt een
meerdere opbrengst voor de schatkist
verwacht van ongeveer 135 miljoen.
De verhoging van het bijzonder invoer
recht op benzine en de daarmee ge
paard gaande verhoging van de motor
rijtuigenbelasting zullen tot een hogere
opbrengst leiden van ongeveer 75
miljoen.
De minister en de staatssecretaris van
Financiën merken nog op, dat het struc
turele beleid van de regering erop ge
richt blijft de verzwaring van de be-
lastingdruk door de progressie te neu
traliseren en zo mogelijk zelfs te ge
raken tot enige vermindering van de be
lastingdruk. Hoewel in het kader van
deze politiek geen belastingverhogingen
passen, kan, zoals onder de huidige om
standigheden, de conjuncturele situatie
nochtans nopen tot een tijdelijke afwij
king van het structurele patroon. Te
zijner tijd zal nader worden bezien,
welke maatregelen moeten worden ge
nomen, waarbij eventueel de genoemde
verhogingen kunnen worden ingepast in
een structureel belastingplan, waarvan
ook een verlaging van de inkomsten
belasting en de loonbelasting deel uit
maakt.
VOOR ZOVER tot nog toe bekend zijn
vorige week bij de ramp met het Griekse
passagiersschip „Lakonia" 128 mensen om
het leven gekomen.
Als u, beste lezers, de muziekrecensie
van maandag jl. over het optreden te
Middelburg van een aantal jeugdige a.s.
musici ten bate van Zonneveld hebt ge
lezen, heeft u kunnen zien, dat onderaan
dat epistel stond: Wij hopen voor het
concert in Vlissingen a.s. maandag op
een kleine revanche.
En inderdaad heeft de groep jonge
musici van Ad van 't Veer in de doops
gezinde kerk in een voor tweederde
nieuw programma, voor een zo goed als
volledige revanche zorggedragen.
Er was meer rust in hun optreden,
er was veel meer durf en zodoende kwam
men tot zeer redelijke prestaties.
Het openingsnummer, een kwartet van
Scarlatti, kreeg nu veel meer gestalte;
er was kennelijk in het weekend nog
geducht op geoefend en het is nu een
maal een feit, dat een goed begin het
halve werk is. In „Ich habe Lust abze-
scheiden", viel vooral de goede zang
prestaties van de sopranen Francine
Fregeres en Elly Pabon (welke laatste
ook veel meer voldeed dan zaterdag) en
de bas Joop Veuger op, uitstekend ter
zijde gestaan door de fluitisten Dick Boon
en Theo de Vin. Deze laatsten kon men
horen in een duet van Stamitz, dat be
halve in het slotgedeelte, uitstekend werd
uitgevoerd. Het deed ons prettig aan dat
de celliste, Miep van der Heide, nu ook
als soliste optrad; zij deed dit in een
Sonate van Fesch, waarbij zij vooral in
de hogere tonen, haar cello als het ware
liet zingen. In de andere werken had zij
meer een (zij het niet onbelangrijke)
begeleidingsrol. Nan de Cock, die voor
piano studeert, begeleidde op zeer ver
dienstelijke wijze alle nummers op tafel
spinet of orgel, met een zeker soort van
rust, of zij dit al jaren doet. Wij zouden
willen adviseren aan organisator Ad van
't Veer, wanneer hij nog eens een der
gelijk programma met jonge musici wil
brengen, een beroepsmusicus in te scha
kelen voor het geven van enige adviezen.
Terugkijkende op deze twee uitvoeringen
is het toch wel erg jammer geweest, dat
vele mensen getuige waren van een
slecht optreden in Middelburg, terwijl
weinig personen in Vlissingen hebben
kunnen genieten van instrumentale en
vocale muziek, gebracht door een groepje
enthousiaste jongelui. A.L.
Door brand is in Dieren een winkel
pand met boven gelegen woonhuis ver
woest. Drie verkoopsters werden bij de
brand gewond en moesten in een zie
kenhuis worden opgenomen. Een van de
gewonden is er ernstig aan toe.
De brandweer kon niet voorkomen dat
het gehele, vrijstaande pand, met inven
taris en inboedel in vlammen opging. De
familie kon zich tijdig in veiligheid stel
len.
In Balkbrug ging een boerderij
vlammen op. Een paard en een zeug met
biggen kwamen in de vlammen om. De
schade wordt geschat op f 70.000.-.
De brand is ontstaan in de varkensstal
bij de verwarmingslamp voor de biggen.
De landbouwer en zijn gezinsleden kon
den nog twintig stuks rundvee in veilig
heid brengen. Boerderij, woonhuis en
praktisch de gehele inboedel gingen ver
loren.
Gisteren heeft een aantal schepen op
zee weer met moeilijkheden te kampen
gehad De Franse treiler ,,Yves Jean
Gildas" is in de Baow-baai bij Ierland
lek geslagen en gezonken. Van per-
persoonlijke ongelukken werd geen mel
ding gemaakt. De Rotterdamse sleep
boot Albatros" kapseisde in de Waal
haven tijdens het assisteren van een
Duits vrachtschip De bemanning kon
worden gered. De Groninger kustvaarder
Tempo" heeft op de Noordzee machi-
neschade opgelopen en om sleepboothulp
gevraagd.
In de monding van de Amerikaanse ri
vier de Mississippi kwam een Noors
schip in aanvaring met een Amerikaan
se vrachtvaarder. Persoonlijke ongeval
len deden zich niet voor.
De Spaanse vrachtboot Castillo Mont-
juich wordt nog steeds vermist. De 37
opvarenden zijn intussen opgegeven.
Bij een instorting van een schacht van
de Geyer-ijzermijn in Waldalgesheim
zijn gisteren twee mijnwerkers onder
neervallend gesteente en puin bedolven
geraakt.
Een woordvoerder van het Mannes-
mann-staalbedrijf heeft gezegd, dat er
weinig kans is dat de mannen nog in le
ven zijn, hoewel reddingsploegen hun
uiterste best doen. Twee andere mijn
werkers, die zich tijdens de instorting
eveneens in de schacht bevonden, zijn
erin geslaagd zich tijdig in veiligheid te
stellen.
Tientallen kerstbomen werden in
de oudejaarsnacht bij stapels
verbrand in de Middelburgse Stro-
menwijk. Het kampvuur was ge
organiseerd door de buurtvereni
ging ,,'t Zand". De politie en de
brandweer hadden toestemming
gegeven en hielden en passant een
wakend oogje op het vuur
(Van onze verslaggever)
Toen het nieuwe jaar nog maar enkele
uren oud was had West-Brabant reeds
de eerste verkeersdode te betreuren. Om
acht uur in de ochtend reed de twintig
jarige J. v. d. Made uit Klundert op de
Rijsbergseweg te Breda, nabij restaurant
De Congo met een auto links van de
weg tegen een boom en werd op slag
gedood.
Van der Made blijkt bij de botsing
zijn nek gebroken te hebben. Zyn auto
werd totaal vernield. De politie ver
moedt dat de jongeman, die van de rich
ting Antwerpen kwam en alleen in de
auto zat, door slaap is overvallen.
Minder ernstig, hoewel ernstig genoeg
was het ongeval dat dinsdagmiddag om
streeks kwart over acht gebeurd is op
de rijksweg 's Heer Hendrikskinderen.
Daar is ter hoogte van de Spanjaard
straat een open vrachtwagen, geladen
met kratten limonade, van de weg ge
raakt.
Door tot nu toe onopgehelderde oor
zaak raakte de wagen komende uit de
richting Goes, bestuurd door Q. M. van
de H. uit Rosmalen, van de weg op het
rechterrijwielpad. De wagen ramde twee
bomen, die beiden afknapten. De wagen
werd onherstelbaar vernield, de cabine
werd geheel ingedrukt en de voorwie
len zaten ongeveer op de plaats van de
achterwielen. Het wegdek werd bezaaid
met glasscherven en kapotte kratten. De
bijrijder A. P. van de C. en diens broertje
G. v. d. C. beiden uit Den Bosch wer
den ernstig gewond en moesten met
gebroken benen naar het St. Johanna-
ziekenhuis te Goes vervoerd worden. Na
een eerste behandeling werden ze naar
een ziekenhuis te Den Bosch vervoerd.
De chauffeur liep geen verwondingerA
op. De rijkspolitie van de groep 's-Heer
Arendskerke heeft de zaak in onderzoek.
55
(Van onze radio- en t.v.-redacteur
Toen wy Wiin Kan op nieuwjaars
dag telefonisch gelukwensten met
zijn oudejaarsconference voor de ra
dio, zei hij: „Eigenlijk ben ik blij
dat het er weer op zit. Anders zou
ik nu niet rustig met u kunnen pra
ten. Voor die opname van de uit
zending in de Leidse schouwburg op
30 december, was ik doodnerveus
De teksten van deze vijfde radiocon
ference heb ik de laatste weken in
grote afzondering bedacht en steeds
weer veranderd. Mijn vrouw Corrie
heeft iedere journalist op dood
spoor gezet.
Trouwens, ik had enorm veel last
van een kaakontsteking en met pe
nicilline en pijnstillende tabletten
hebben ze me op de been gehouden.
Die voorstelling in de Leidse schouw
burg, waar het publiek grotendeels
uit studenten bestond, heeft me alle
narigheid doen vergeten. Het ging
echt lekker. Arie van Nierop en
Joop Koopman van de Vara hadden
mijn conference daar op de band
vastgelegd en op oudejaarsdag heb
ben wij gezamenlijk naar de monta
ge geluisterd. Dat liedje van Seth
Gaaikema „Geen namen noemen"
deed het echt goed geloof ik".
Op zijn vraag hoe wij het zelf had
den gevonden, bedwongen wij de
verleiding om een enthousiast com
mentaar te geven, misschien ook
omdat wij de scherp-kritische instel
ling van Wim Kan op zijn eigen
werk niet alleen hebben leren ken
nen, maar ook hooglijk waarderen.
Wij vonden Wim Kan milder, mis
schien wel omdat hij voor de radio
iets meer afstand wilde nemen van
de methodes, welke tegenwoordig
veelvuldig in het t.v.-cabaret wor
den toegepast. Misschien werd daar
door de indruk gewekt dat hy niet
met volle kracht tegen de heilige
huisjes wilde aanduwen.
Dat de Vara hem in zijn werk de
vrije hand 4 liet, bewees hij wel met
de geestige opmerking: „Ik sta nu
met mijn ene been in de rooie rot
zooi en met mijn andere in „Steun
Wettig Gezag" (AVRO). De olie
vondsten waren een rijke bron voor
inspiratie. Hoe snedig klonk niet:
„Wij hebben een jaar lang de gasbel
horen luiden, maar wij weten niet
v/aar de klepel hangt. Zeg maar dag
met je handje tegen Ameland". Het
omroepbestel kreeg ook een veeg
uit de pan met het menu bestaande
uit een „pasteitje voor de arbeid",
en „psalmslaatje van de NCRV", en
„een glas chateau neuf du pape" van
de KRO.
Er was geen ontkomen aan dat de
politiek in zijn geestige woord-asso
ciaties werd betrokken. „Koekoek
bewijst hoe ver je het brengen kan
zonder Wageningen" of „De grote
vraag van dit kabinet is of het zal
lonen haar te prijzen", onmiddellijk
gevolgd door de opmerking „Och als
het valt, yalt het zachtjes in het
tweede net". De Quay als de uitge
sproken staatsman en minister Luns,
waarvan gezegd werd dat hij zich
in Den Haag zou gaan vestigen als
Nieuw-Guineacoloog. ontlokten veel
hilariteit. Prof. De Quay was overi
gens allerminst uitgesproken, want
hij kwam vlak voor de jaarwisseling
op de t.v. met een uitstekende toe
spraak in een meditief programma.
Maar dat wist Kan. De t.v. vindt hij
een sta-in-de-weg in de huiskamer
en daarom houdt hij er niet van.
„En dan straks nog commerciële t.v.
met Huub van Doorne in de Daf-
opening, gevolgd door de Albert
Heyn-rhapsodie".
Dr. Trimbos kwam volgens Kan veel
te laat op het scherm met het ge
volg, dat de kinderen niet naar bed
willen. Prachtig was zijn liedje
„Waar zou die Larive zijn, waar is
hij gebleven?" Terloops vertelde hij
dat Larive's grootste succes bij de
Shell was „in de grond boren". Hoe
geestig klonk niet het simpele zin
netje „De KLM is ons nationale
schuldgevoel"-
Kortom Wim Kan kon er lustig op
los bandelieren en hij verviel ge
lukkig slechts sporadisch in die
inside-grapjes, die alleen maar in
een heel klem kringetje van inge
wijden worden begrepen.
Het weergeven van Wim Kan's
woordenstroom is een ondoenlijke
opgave, want hij maakt in zijn ïnlor-
mele praatjes soms geen zin a£, of
hij interrumpeert zichzelf als hem
plotseling weer iets te binnen schiet.
Toen wij aan het slot van het korte
telefoongesprek dat ding staat
niet stil aan Wim Kan vroegen,
welke bezwaren hij als cabaretier
tegen t.v. had, formuleerde hij be
dachtzaam zijn antwoord: „Voor de
televisie kun je je maar eenmaal
volledig weggeven als theaterman,
en dat is by je afscheid".
1/ANAF mijn prilste ja
ren heb ik graag ge-
f speeld met de gedachte,
dat een middeleeuwer
krankzinnig de straat zou
oprennen als hij geduren
de een half uur was ge
confronteerd met de spe
cifieke uitingen van het
twintigste-eeuwse leven,
t Ik denk hierbij nog niet
r zozeer aan elektrisch
t- licht, telefoon of radio als
/wel aan treinen en vlieg
tuigen die gij de laat
ste dan welteverstaan
te Brussel of Amsterdam
als enorme stalen meeu
wen uit de lucht kunt zien
omlaagkomen. Ook onze
f omgangstaal zou zo'n man
peinzend aan het oor doen
krabben. Hoe immers zou
hij anders reageren, als
een zakenman hem zou
f zeggen: „Ik ben zojuist
van Rio de Janeiro naar
Amsterdam komen vlie-
/gen" of (zelfs nog maar)
als een echtgenote haar
man zou meedelen: „Van
middag hebben we de
huiskamer leeggezogen",
daarmee doelend op het
gebruik van de stofzui
ger, waarbij ik terstond
aanteken dat ik het vol
tooid deelwoord „leeggezogen" heb ge
bezigd omdat ik niet weet, of dat van
„stofzuigen" nu is „stofgezogen", „ge
stofzuigd" of ..stofgezuigd". Zelfs een
man uit het midden der vorige eeuw
zou zulke opmerkingen met verwon
derde blik incasseren. Maar nu moeten
wij niet denken, dat uitlatingen uit de
vorige eeuw voor óns zo eenvoudig en
begrijpelijk zijn. Ik heb het tegendeel
geconcludeerd toen ik tijdens mijn ver
huizing stuitte op een boekje, getiteld:
„Volksalmanak voor het jaar 1859" en
waarin nagenoeg alles staat, wat een
ontwikkeld mens van die dagen moest
bijhouden. Nu wij in de periode der
nationale herdenking vertoeven wil ik
u, ter verhoging uwer eruditie, het een
en ander uit deze Almanak citeren.
Zo bevat hij een zeer lang artikel
over weervoorspellingen, dat begint
met de zin ..Nu zullen wij u leeren,
wat wij van de kunst weten" en dat. na
twintig bladzijden, aldus eindigt:
..Sommige oude Plülisonhen hebben
het als de hoogste wijsheid beschouwd,
te weten, dat men NIETS weet. Be
schouw het daarom als de hoogste
wijsheid en als de grootste kunst (niet
alleen omtrent weervoorspelling maar
omtrent alles), te WILLEN weten WAT
men weet." Dit is gemakkelijk en
houdt al te vurige studie-ijver binnen
redelijke perken. Een heel mooi gedicht
uit 1859 begint met deze strofe: „De
Lente, bij 't eerste groenen. Zag langs
de hei een' scheper gaan, Hij had zijn
stoute schoenen, En zondagskleeren
aan". Met deze kledingstukken is de
man op het liefdespad. Want zie, het
lied eindigt aldus: „Nu klinkt er tus-
schenbeide, Wanneer de schemeravond
daalt, Een liedje langs de heide, Waar
de echo niet aan faalt!"
Hoe gaarne zouden wij dit liefdes
paar aanhoord hebben, waar het jode
lend op de Veluwe lag. Het is niet
louter voordeel, in de 20e eeuw te le
ven. Nu moet ik zeggen, dat de gave
der nertoondering ook de samenstel
lers van deze almanak al gegeven was.
Want zij schrijven een reglement over
uit wéér een vroegere eeuw. En dat
reglement betrof de „declaratiën van
de geweldige Provoosten", dus laat ons
zeggen: beitlen. Het tarief van deze
functionarissen ziet er als volgt uit:
„Voor het afslaan van een hoofd f 6,-,
voor het hangen f 6,-, voor het geese-
len f 3.-, voor het brandmerken 3,-,
voor elke torture f 3,-, voor het vast
maken ter torture, zonder dat de cri
minele effectievelijk gepijnigd wordt
1.10, voor honderd spitsroeden f 2,-".
Een goed inzicht in de kleding-ge-
woonten geeft deze overpeinzing van
een medewerker: „Kousenbanden,
roksbanden en wat er al meer strenge
banden aan vrouwen en kinder-
ligchaampjes moeten zijn, ik haat u!
Zijn wij daarom een vrij volk gewor
den, na tachtig jaren strijd? Doch
scherts te zijde. Trap op eene brand
spuitslang, en zie of zij dan nog water
kan geven. Hoe wilt ge dus, dat het
bloed door utoe aderen zal nloeijen, als
gij ze TOEBINDT?" Ook kwamen er
blijkbaar nog vele moeders voor, die
hun kinderen een speen in de mond
drukten. Want de Almanak zegt: „Als
moordenaars een' mensch om hals
willen brengen en vreezen dat hij
schreeuwen zal, stoppen ze hem, zegt
men, eene prop in den mond. Zoo'n
moordenaarsprop, Moeders! is, voor de
kinderen, het.... dotje!" Op alcohol had
de Almanak het niet begrepen. Kenne
lijk werd er in Nederland veel mis
bruik van gemaakt. Luistert, vrienden:
„Brandstapelswie gruwt er niet
van! Toch steekt ge dagelijks uw' eigen
brandstapel aan, dronkaard! De arme
Volksstam die er zich BIJNA GEHEEL
op verbrand heeft, en nu genoegzaam
uitgestorven is, de AMERIKAANSCHE
INDIANENhebben 't wel begrepen,
ofschoon ook zij te zwak waren, om
der verleiding hunner verdelgers
weerstand te bieden. Zij noemden den
brandewijn: VUURWATER!" Er zijn,
dacht ik, nóg Indianen, maar dat zullen
dan wel zonen zijn en kleinzonen van
geheelonthouders. En tekenend in dit
verband is ook een moraliserend ver
haal, dat ik in moderne woorden weer
geef. In de schutterstijd weigerde een
jong vaandrig bij zijn inauguratie een
beker wijn te drinken. Hij werd de
kamer uitgestuurd en men gaf de wijn
aan een bok die toevallig buiten op het
gras rondliep. Deze werd gezellig dron
ken en danste over het plantsoen. Bij
een volgende gelegenheid werd de bok
opnieuw een kom wijn aangeboden,
maar nu „weigerde hij iets er van te
gebruiken, schudde den kop en be
dankte de milde gevers. „Ach, waren
wij ook zoo wijs!" was de uitboeze-
ming van een' der onstanders". In
derdaad, mijn lezer
YORICK
Onder auspiciën van de Z.L.M. zal op
14 januari in de Prins van Oranje te
Goes een veehouderijmiddag worden ge
houden. Ir. G. Struikenkamp. secretaris
van de commissie veehouderij van het
Koninklijk Nederlands Landbouwcomité,
zal dan een lezing houden over ,.De vee
houderij in een veranderend landbouw
beleid".
