President Diem heerst als tiran
met ijzeren vuist
Jan Broeken vaart al tien
jaar op de Biesbosch
Elektrisch web vervoert
stroom over heel Europa
ZUID-VIETNAM TUSSEN OORLOG EN VREDE
BUMA let
ontduikers
scherp op
auteurswet
Waar wilgerijsjes en rietpluimen fluisteren
Conferenties
op vrijdagen
14
17
DAGBLAD DE STEM VANDONDERDAG 12 SEPTEMBER 1963
17
Ontbrand
Godsdienststrijd
met politiek
Onbuigzaam
Burgeroorlog
Gekwetst
Hervorming
Honderd doden
bij guerrillastrijd
op Cuba
„Als de boeren
verdwijnen is
liet gedaan
Loeders
Gemartel
Combine
Uit routine
Wederkerig
ijzers
Bedrukt
Geen slag
Anti-Russische
smokkelwaar
van Peking
Pathet Lao schiet
Amerikaans
vliegtuig neer
i
27
30
189-98
47
140
53-47
165
48
k 23
95
95
35
V*"
f
i LMS^r'
THAIÜNU
ïfMf J Lq
IK"1 -S.FVi"m
(Eigen, buitenlandse dienst)
In een van de belangrijkste pagode van Saigon werd sedert 11 juni
j.L de dag waarop de eerste boeddhistische monnik zich op straat
levend liet verbranden het hart bewaard van Qoeang Doek, die aldus
protesteerde tegen het bewind van president Ngo Dinh Diem. Een groot
aantal gelovigen hielden een pelgrimage naar deze pagode, totdat het
erop leek, dat president Diem tengevolge van Amerikaanse druk een
soepeler houding aan de dag ging leggen tegenover de demonstrerende
monniken en de met dezen sympathiserende nationalisten.
Maar de schijn bedroog en Diem koers werd harder. De protesten
tegen de uitdaging van Diem aan de verdraagzaamheid vooral van de
zijde der Amerikaanse geestelijkheid werden veelvuldiger.
Niettemin zette president Diem door
cn de strijd tussen hem en Boeddha cul
mineerde in het afkondigen van de staat
van beleg en de daarop gevolgde arres
taties en bezetting van pagoden.
President Kennedy kreeg gelijk, toen
hij enige tyd geleden zei het oog op
Saigon gericht te moeten houden, want de
godsdienststrijd bleek in hoofdzaak door
de politiek gevoed te worden. Het was
de Amerikanen allerminst welkom, dat
hun hulp aan Zuid-Vietnam in de strijd
tegen de door Rood-China aangewakker
de Viet-Cong-guerrilla plotseling door
kruist werd door hevige binnenlandse te
genstellingen.
Voor het oog van de wereld had Diem
zijn gevecht met de boeddhisten goed
verborgen weten te houden; zijn strijd
met de communisten eiste alle aandacht
op. Maar reeds in 1954, toen hij nog pre
mier was van de Franse „stroman" kei
zer Bao Dai, had hij niet geaarzeld om
de religieuze sekten met fluitend lood
te bestrijden.
Naast de Hao Hoa en de Binh Xuyen
was de Cao Dai hem een geduchte doorn
in het oog. Deze sekte een wonderlijke
vermenging van boeddhisme, christen
dom en bewondering voor Victor Hugo,
onder leiding van een paus en vrouwe
lijke kardinalen bezat bovendien een
goede strijdmacht.
Diem heeft dus van het begin af een
strijd moeten voeren tegen allerlei
kwalijke godsdienstige groepen en de
fout die hij daarbij maakte was, dat
hij de overwonnen particuliere le
gertjes voor een groot deel in de ge
regelde strijdkrachten opnam. Daar
in vormden zij een onberekenbaar
element en de aanslagen die op
Diems bewind en persoon in 1960 en
1962 werden gedaan, kunnen in hoge
mate daaraan worder? toegeschre
ven.
Diem heeft dan ook nooit opgehouden
in de boeddhisten een gevaar te zien,
omdat hij vreesde voor herhalingen van
sektevorming, al dan niet gewapend. En
niet ten onrechte, want het boeddhisme
is allerminst in Vietnam een eenheid:
slechts een kwart deel van alle boed
dhisten behoort tot de zuivere leer en
de overigen neigen naar standpunten die
identiek zijn aan de opvattingen van de
voormalige sekten.
Dinh Nhu. Terwijl Diem het gevaar voor
een negatieve sektevorming goed in het
oog hield om op tijd te kunnen ingrijpen,
wist madame Nhu haar grenzeloos fana
tisme op Diem over te planten.
Hoe aanvechtbaar de daden van Diem
en zijn schoonzuster echter ook zijn, de
agitatie waartoe het boeddhisme in een
staat als Zuid-Vietnam overging, speelt
zonder meer in de communistische kaart.
En president Diem is een keihard man
die dit niet gedoogt en onbuigzaam vast
houdt aan zijn standpunt, ook al jaagt
hij het overgrote deel van het volk tegen
zich in het harnas.
Hij liet willens en wetens de kans ver
loren gaan om met de boeddhisten tot
een vegrelijk te komen erj hoewel hij te
recht niet van zins is om de communis
ten een duim breed toe te geven, was dit
toch de enige mogelijkheid geweest om
de nationale eenheid te verbreden. Eens
werd hij bejubeld als de tovenaar van
Zuid-Vietnam en het grensde inderdaad
aan toverij wat hij in korte tijd tot
stand wist te brengen.
Sedert enkele jaren is zijn politiek
verstard en gedraagt hij zich als een
mandarijn van het ancien régime. De op
positie, die daarvan het gevolg was heeft
door het conflict met de boeddhisten de
kans gekregen openlijk blijk te geven*
van ontevredenheid, al was het dan ook
maar voor korte tijd.
Talloze oorlogen
hebben
Zuid-Vietnam
geteisterd. Dit is
een
historische
opname
nan de val van
Dien Bien Phoe
in 1954.
Zal een
burgerloorlog
nog lan
op zich
laten wachten?
tieven aan te voeren, die zyn handel
wijze kunnen rechtvaardigen, als is het
maar ten dele.
Maar het feit, dat Diem nog steeds
in het gele paleis van Saigon zetelt,
heeft slechts één reden: Hy is de enige
sterk© man van Zuid-Vietnam, hoe ver
strikt hy ook geraakt is in de intriges
van zijn familie.
Hoezeer de Amerikanen de onderdruk
kingsmaatregelen ook veroordelen, er
komt geen wezenlijke verandering in hun
steun aan het regime. Zuid-Vietnam
neemt een sleutelpositie in en Diem gaat
tot het uiterste, een „duel on the brink"
volgens 't recept van wijlen Foster Dul
les.
Ook de onverwachte staatsgreep
bleef uit; het ontbreekt Zuid-Viet
nam aan sterke mannen. Diem en
zijn familie zullen hun rol blijven
vervullen tot het einde. Wat dit
einde zal zijn, is moeilijk te zeggen
maar indien ook de overredings
kracht van Cabot Lodge om tot een
vergelijk met de boeddhisten te ko
men te kort schiet en daar is alle
kans op dan zal een burgeroor
log nauwelijks te ontlopen zijn. Dat
de communisten daarin hun partij
zullen spelen, is overduidelijk. Zij
zijn daar trouwens al jaren mee
bezig.
De Verenigde Staten baseren hun be
sluit om de steun van 1440 miljoen gld.
per jaar door te laten gaan, op de trouw
van het leger aan president Diem. Maar
het is nagenoeg zeker, dat de Amerika
nen hier een van hun typische vergis
singen begaan; de enige trouw die sol
daten in de doodarme Aziatische landen
kennen, hecht zich aan de soldij, die het
veelvoud bedraagt van wat zij met wer
ken kunnen verdienen*.
Desondanks zijn er al spanningen ont
staan tussen boeddhistische en andere
militairen. Ondanks beweringen van het
tegendeel is er ook in het leger een
stille oppositie. Officieren gebruikten
reeds de maaltijden apart als zij boed
dhist waren; soldaten droegen saffraan
kleurige badges op hun uniformen als
blijk van sympathie met de monniken
die in deze kleur gekleed gaan.
Zo staat president Ngo Dinh Diem nog
met beide voeten op de grond, een be
langrijke houding voor een Aziaat. En
hij laat de Verenigde Staten weten dat
hij geschokt is door de beschuldigingen
aan zijn adres op grond van onware ge
ruchten.
Hij voelt zich gekwetst omdat juist hij
steeds zijn woord aan de vrije wereld
gestand heeft gedaan en hij wijst daar
bij op de hopeloze situatie in Laos, waar
zelfs volgens de neutralistische premier
Souvana Phoema de Pathet Lao-terreur
ernstig toeneemt. Diem maant tot be
grip voor het gevaar van communisti
sche binding met de agiterende boed
dhisten en hij weigert zijn houding te
genover de boeddhisten te veranderen.
Maar Diem doceert een wereld die in
hem de dictator, de onderdrukker en de
onverdraagzame ziet. Hoe juist dit ook
is, ergens heeft deze obstinate man ge
lijk. En als hij zal boeten, dan is het
voor de fout, dat hy zyn ideeën verkeerd
heeft verkocht.
In Hue viel op 8 mei van dit jaar de
finitief het masker van de regering Diem
tegenover de boeddhisten. Een duizend
koppige menigte was daar verzameld om
de radiorede van de opperpriester aan
te horen op de 2507e geboortedag van
Boeddha. Op het laatste ogenblik verbood
Saigon deze plechtigheid en de gelovi
gen hielden een zwijgende demonstratie,
waarbij het leger optrad tegen de de
monstranten met vuurwapens en hand
granaten. Vrouwen en kinderen werden
hiervan het slachtoffer. De strijd was
openlijk ontbrand.
Zonder twijfel kan Diem hiervoor ver
antwoordelijk worden gesteld, want hij
is de man die zelfs geen bataljonscom
mandant van zijn leger toestaat om een
andere positie in te nemen zonder zijn
persoonlijke goedkeuring.
De drijvende kracht achter alle han
delingen van de president, en in het bij
zonder die welke godsdienstzaken be
treffen, is gelijk we in een correspon
dentie over deze dame reeds berichtten,
zijn beruchte schoonzuster, madame Ngo
Gewapende militairen met rotan
schilden en wapenstokken verla
ten het terrein van de universi
teit in Saigon, nadat zij onlangs
moesten optreden tegen de demon
strerende studenten die het rege
ringsbeleid van president Diem
afkeurden op hun eigen wijze.
Die ontevredenheid is vooral ge
richt tegen Diems voornemen de Viet
namese maatschappij ingrijpend te her
vormen. Het beste voorbeeld daarvan
is zijn maatregel van september 1959,
toen hij de landelijke bevolking onder
ging brengen in de naderhand als
„agrovilles" bekend geworden ver
sterkte dorpen. In wezen ging dit veel
verder dan een veiligheidsmaatregel;
het was een eerste stap in de richting
van een nieuwe samenleving, een door
braak van het oude traditionele fami
lieleven.
In eerste instantie werd de „agroville"
een veilige woonplaats voor de door de
Viet Cong bedreigde boeren; voor de
toekomst een commune naar Chinees
voorbeeld waarin het vrij eenvoudig zou
zijn om de bewoners te controleren en
naar de hand van de regering te zetten,
Zij, die dergelijke maatregelen van Diem
doorzagen, keerden zich van hem af en
dat waren allereerst intellectuelen en
boeddhisten.
Bovendien is de democratie, waarvan
Diem de exponent wil zijn, hem volko
men vreemd. Hij liet een van zijn broers,
Ngo Dinh Can, centraal Vietnam bestu
ren op een wijze, die niets meer met
democratie te maken heeft. Deze broer
beschikt zelfs over een eigen geheime
politie.
Er zijn heel wat motieven aan te voe
ren, die de groeiende oppositie tegen
Diem verklaren. Er zijn evenveel mo-
Tegen ontduikers van de auteurswetbrengen en aan de andere kant de mu-
zal meer actie worden gevoerd. In een
tweetal strafzaken zijn boeten opgelegd
en zonodig zullen in kort geding dirigen
ten worden gedagvaard met de bedoe
ling het gebruik van het door ons be
schermde wereldrepertoire te doen ver
bieden", aldus merkt de vereniging het
Bureau voor Muziek Auteursrechten BU
MA op in haar jaarverslag over 1962
met betrekking tot de amateuristische
muziekbeoefening.
De te houden controles zijn bijzonder
kostbaar, zo vervolgt het verslag, want
er kan 'per dag slechts één controle
worden verricht. De reguliere politie,
wier hulp de vereniging zoals zij zegt
gaarne looft, dient veelal te worden bij
gestaan door een lid van de opsporings
dienst der vereniging.
De opsporingsdienst heeft zich in 1962
hoofdzakelijk beziggehouden met het
instellen van een onderzoek inzake pro
grammavervalsingen. Op alle mogelijke
wijzen, aldus het verslag, wordt getracht
op vriendschappelijke manier aan de ene
kant de uitvoerende musicus tot het in
vullen van de juiste programma's te
In de Cubaanse provincie Las Villas
is een hevige strijd gelevred tussen con
tra-revolutionaire guerrillastrijders en
ongeveer 1500 man van de Cubaanse mi
litie. Bij dit gevecht, dat een gehele dag
zou hebben geduurd en dat werd gele
verd op een vlakte rondom de stad Gua-
samil, zijn tachtig leden der militie en
achttien guerrillastrijders gedood.
De Cubaanse autoriteiten zouden on
geveer 1500 inwoners van de nabij gele
gen steden Sancti Spiritus, Trinidad, Ji-
rabo en Guasamii in concentratiekam
pen hebben ondergebracht.
55
Een veldschuur rijst op uit de
haag van riet en Wilben. Schipper
Jan Broeken koerst zijn aak naar
de wal. Het geraas van, uit een
afgedankte autobus afkomstige
motor, valt terug tot een bezadigd
tjuk-tjuk-tjuk. Het water tjolkt
om de boeg. De boot drijft naar
het dijkje. Een menigte paarden
en koeien scharrelt dooreen. Ver
rast zien ze het schip naderen.
Een paard hinnikt. De dertien jaar
oude merrie in het ruim van het schip
schudt haar manen en hinnikt terug,
uitdagend. Even begluurt zij het spek
takel voor haar: twintig paarden en* een
groot aantal koeien. Dan droomt zij weer
gelaten verder.
Een man met een vechtpetje en enkele
knapen hebben op het land de beesten
vee van verschillende eigenaren
bijeen gedreven. Een stuk of acht moe
ten er mee. Schipper Broeken, petje op,
donker kijkend, legt een vondertje uit.
Een veekoopman uit Stellendam komt
de boot af. Hij monstert vluchtig de os
sen, die hij heeft gekocht.
Voorzichtig stuwen de mannen de die
ren naar de loopplank. De beesten, die
al in het ruim zijn, lokken hen. Toch
heeft het even in voor ze alle acht over
de brug zijn. De schipper en de man
met het vechtpetje binden ze vast, net
jes naast de schimmel, die voor het eerst
in haar leven de Biesbosch verlaat. Zij
zal niet terugkeren en haar forse hoeven
zullen iet meer klepperen op de stenen
werf van de hooggelegen Amaliahoeve.
„Die is voor de consumptie", zegt de
schipper.
ziekgebruiker te overtuigen van het recht
van de scheppende kunstenaar.
Er worden wekelijks ongeveer 840 dag
en weekbladen gecontroleerd. De afde
ling rechtszaken behandelde in 1962 625
gevallen, waarvan 354 een procedure tot
gevolg hadden met een even groot aan
tal veroordelingen van muziekgebrui-
kers.
Het blijft volgens het verslag een
raadsel dat er nog steeds muziekge-
bruikers zijn, die het op een rechtszaak
laten aankomen met de zekerheid een
veroordeling te krijgen en de niet on
belangrijke gedingskosten te moeten be
talen.
In 1962 werd er in totaal f 4.867.500 aan
rechten geïncasseerd. Voor uitkering
was beschikbaar f 3.869.737,84.
De zoon van de schipper, Piet (17
jaar), vlasblond snorretje, ruig-bleke
haardos, heeft het roer van zijn vader
overgenomen. „Vlot gegaan", vindt Piet.
Hij is met het werk al even vertrouwd
als de beste Biesbosch-schipper.
„Vorig jaar liep het niet zo gesmeerd.
We moesten beesten laden op de Turf-
zak. Dik vier uur hadden we nodig om
de loeders te vangen. Twee boten met
bijna honderd beesten. Op een gegeven
moment zaten we omhoog, het water was
te ver gezakt. Geen duim verder konden
we".
„Mijn vader krabde eens onder zijn
petje en zei: Niks aan te doen Pietje, er
is maar één oplossing: we wippen er een
stuk of wat overboord. Ze zwemmen
wel naar de kant. Zes ossen kregen de
broek aan en we takelden ze magnifiek
het ruim uit. Wat zwommen ze".
,,Vijf gingen er de goede kant op, maar
met die ene haden we veel dols. Die
vertikte het naar de wal te zwemmen.
Het was of hij ons uitlachte en zei: daar
straks hadden jullie me, nu is het mijn
beurt".
„Afijn, we kwamen wat minder diep
te liggen en raakten a veel gemartel
vlot. Toen zwom ook de zesde os naar
het land".
Het gebrul van de motor verstomt.
Kalm schuurt de boot langs 't fluiste
rende riet. Hoge bomen, het rode dak
van een boerderij. Op de dijk: spelende
kinderen en een luid keffend keeshond
je. De vonder wordt uitgelegd en even
later krijgen de pinken en ossen gezel
schap van een paar stieren.
Het ruim is vol: negentien beesten en
een paard. De Stellendamse veekoopman
kijkt voldaan, schipper Broeken lacht.
Bruisend wijkt het water voor de plompe
boeg. Een gerepareerde tractor en een
paar zakken graan op de heenreis, een
lading glanzend vee komt mee terug.
Een paar dagen later weer een*
transport. Nu is het geen tractor en geen
vee, waarmee Broekens schip beladen is,
maar een drie ton wegende combine van
landbouwer Verlinden. Hij heeft de ma
chine in Zeeuwsch-Vlaanderen gekocht;
van zijn broer, die handelt in landbouw
werktuigen.
Om over het hoge, rode ding te kunnen
heenkijken heeft Broeken het stuurrad op
Schipper Broeken bestuurt zijn het dak van de kajuit geplaatst. Zo laveert
schip van het dak van de kajuit. de boot naar het „Gat van de Gijster";
Landbouwer Verlinden (links) daar moet de maaidorsmachine heen. Een
hpp-ft pr r)Jp?ipr in enkele keer rukt hij aan een koordje. De
neeji er piezier in. ruk gaat gepaard met een fel]e hoorn_
(Eigen buitenlandse dienst)
Er wordt wel veel gepraat over een verenigd Europa, maar overal,
v^^ar het op daden aankomt, duiken allerlei hindernissen op en dan
blijkt telkens opnieuw dat grenzen en staten met hardnekkigheid
hun bestaan willen verdedigen. Verheugend is het, dat er tenminste
een gebied van Europese eenheid aan te wijzen is, waar alles glad
verloopt en waar die eenheid in vergevorderde staat van verwezen
lijking verkeert. Dat is gegaan via een proces, dat zich praktisch in
alle stilte heeft voltrokken. Misschien was het alleen mogelijk, omdat
het zijn werkingsveld niet op de aarde met zijn slagbomen zocht, maar
hoog in de vrije lucht met een volkomen ontkenning der aardse
staketsels. Wij bedoelen hier de Europese samenwerking op het gebied
van elektrische stroom.
In alle stilte hebben technici in de
laatste jaren van het hoge noorden tot
de Middellandse Zee en vanaf de gren
zen van het communistisch blok tot zelfs
aan Kaapstad een centraal stroomver-
zorgingsnet geschapen, dat zich van
staatsgrenzen niets aantrekt.
Het initiatief tot deze samenwerking
liep voor alle andere vormen van Euro
pese samenwerking als E.E.G., Kolen- en
Staal-Gemeenschap, Euratom e.d. uit.
Herinneren we er maar aan, hoe reeds
onmiddellijk na de oorlog verbindingen
tot stand kwamen tussen de stroomnet
ten van Nederland naar dat van Duits
land, Zwitserland- en Oostenrijk.
Toen de Westeuropese staten zes jaar
geleden besloten tot de vorming van een
gemeenschappelijke markt, was de „Eu
ropese Unie tot coördinering van produk-
tie en transport van elektrische energie"
reeds een eind gevorderd. Zij had prak
tisch reeds de organisatie voor elkaar.
De leider van de Duitse groep van
elektrische energieproducenten, ir. Flei
scher, zei dezer dagen vol trots op een
bijeenkomst in Hannover: „Hoogge
plaatste politici waren niet weinig ver
rast, toen zij de succesvolle praktijk van
onze Europese samenwerking ontdekten.
Wat bij de regeringen de gezanten inge
wikkeld en in officiële nota's naar voren
plegen te brengen, regelt bij ons een
technicus uit routine. Hij zet zich aan
zijn telex en vraagt in Bern aan, of hij
hedenavond enige honderdduizenden
watt stroom krijgen kan. De Zwitser be
vestigt dit en op tijd loopt de stroom door
de leidingen daarheen, waar hij nodig
is."
Nog niet zo lang geleden moesten de
elektrische energiebedrijven in Zwitser
land meer dan een half miljard kilo
wattuur in de vorm van waterkracht
eenvoudig laten afvloeien, omdat men
er geen afzet voor had en men niet de
mogelijkheid had ze op te sparen. Bere
kend werd, dat door het verval in het
daglicht van oost naar west stroomre-
serves konden worden aangeboord, wel
ke niemand voor mogelijk had gehou
den. Vooropgesteld natuurlijk, dat ook
de braakliggende stroomreserves in an
dere Europese landen op een bepaald
moment beschikbaar zouden zijn.
Uit deze berekeningen sproot het hele
systeem van koppeling der nationale
elektriciteitsnetten voort. Er werd een
zakelijk Europees leverantieverdrag be
rustend op wederkerigheid ontworpen en
sindsdien gaat de stroom daarheen,
waar men ze nodig heeft. Het ene mo
ment nog van Hamburg naar Madrid,
kort daarop misschien van Brussel naar
Hamburg.
Elke vrijdag wordt een Europese
stroommarkt gehouden. Op deze dag
wordt een verdelingssleutel voor de vol
gende week vastgesteld. De nationale,
particuliere en staatsbedrijven geven
dan op, hoeveel en wanneer zij extra
stroom gebruiken of wanneer en 'hoeveel
stroom zij op hun beurt beschikbaar
hebben.
Is aldus in grove trekken de stroom-
verdeling geregeld, dan worden door
de plaatselijke bedrijfsingenieurs
zo snel mogelijk over de telex of
langs directe telefoonlijnen de no
dige instructies gegeven of afspra
ken met de aangewezen centrales
gemaakt. Alom worden eensluidende
kaartregisters aangelegd op welke
de afgegeven stroomhoeveelheid cn
de daarvoor overeengekomen prijs
worden aangetekend.
Op bepaalde tijdstippen des jaars wor
den deze bedragen verrekend en even
tueel nabetaald. Maar daar is slechts
zelden sprake van, omdat hier een voort
durend geven en nemen plaatsvindt.
De hoofdzorg van alle Europese cen
trales is het spitsverbruik per dag te
verzekeren. Dit verbruik is soms van
toevallige oorzaken afhankelijk en dan
praktisch onberekenbaar. Een goed voor
beeld bood een plan van een Berlijns
t.v.-team, dat in een uitzending de kij
kers eens een plastische voorstelling wil
de geven van hoe het stroomverbruik
onmiddellijk geweldig zou oplopen, als
op een bepaald moment alle kijkers op
commando hun strijkijzers zouden in
schakelen. De deskundigen van de ste
delijke stroomlevering konden de t.v.'ers
nog net op tijd waarschuwen: indien dat
gebeurde, zouden alle kijkers dit doen,
dan konden ze niet meer kijken, want
dan zat West-Berlijn zonder stroom.
De talrijke elektrische apparaten, die
in het huishouden tegenwoordig te vin
den zijn, verbruiken geweldig veel
stroom. Het enige soelaas biedt het feit,
dat ze in de praktijk niet allemaal tege
lijk worden ingeschakeld. Ware dat wel
het geval, dan zou een chaos het gevolg
zijn, die zelfs de Europese energiemarkt
niet kan wegwerken.
Niet alle paarden hebben er zin
in om gedwee aan boord te gaan
zoals deze foto laat zien.
stoot. Dan nadert een jachtje langs de
dichtbegroeide oever.
Jan Broeken (51 jaar) is een ervaren
schipper. „Altijd gevaren", vertelt hij.
„Op Duitsland, België, Frankrijk, noem
maar op. Vaar nu tien jaar op de Bies
bosch. Ben geboren in Oosterhout. Het
is druk, nog wel tenminste. Maar het
raakt gedaan met dergelijke transporten.
Straks is er geen brood meer mee te ver
dienen".
Broeken kijkt bedrukt; klemt een si
garet tussen zijn lippen en* vervolgt: „De
meeste boeren hebben hier tegenwoor
dig vervoer, een eigen boot. Vroeger
moest ik geregeld dorsmachines van de
ene naar de andere polder brengen. Nu
wordt alles gemaaidorst en bijna iedere
landbouwer in de Biesbosch heeft één
of meer combines".
„Ik zie aankomen dat er ook nog eens
aardig wat boeren uit de Biesbosch ver
dwijnen. Laat de Deltawerken maar eens
klaar zijn. Nee, het raakt gedaan met
deze transporten. En daarom zeg ik:
rap overschakelen jogen: op weekend-
boten. Ik bouw ze zelf. Verhuur al vijftig
roeibootjes met en zonder motor. Loopt
goed".
„We hebben drukke weken gehad
met die boctjes", weet Broeken junior.
„Verleden jaar hadden we een grap:
Twaalf boter.' bleven in de Biesbosch
hangen. Het woei flink. Een visser had
me onderweg gezegd: Kerel ga er op af,
anders komen een paar van die plezier-
makers niet thuis. Ze kunnen geen slag
roeien".
„Ik er met de grote boot naar toe.
jongens hadden het kwaad, dat zag j(
zo. Ze hadden geen kracht meer om
voruit te komen. Ik zal jullie wel
thuisbrengen, zei ik. Mijn diesel is
mans zat. Knoopte de boten allemaal
aan mijn schip en nam de roeiertjes aan
boord. De „drenkelingen" omhelsden me
bijna zo blij waren ze, Alleen, ze durf dee
het niet
De maaidorser is gelost. De bon
vaart de kreek uit. Morgen is er weer
e entransport voor vader en zoon Broe
ken. Een vracht graan of stro, een ka
potte tractor misschien of een lading
vee.
Het water glijdt rimpeloos voorbij.
Op de voorplecht staan wat Belgen.
Ze zijn meegegaan, zomaar.
Over de ruigte ligt een fijne paars
achtige kleur. De wilgerijsjes en riet
pluimen hebben hun fluistergesprek
ken gestaakt. De stilte heerst.
ARIE VAN PAS
In de Russische pers wordt veel aan
dacht besteed aan een incident bij de
grensplaats Naoesjki, waar relletjes voor
vielen toen Russische douanebeambten
anti-Rusissche geschriften in beslag rie
men, die Chinezen de Sovjet-Unie trachi-
ten binnen te smokkelen.
Bij de grensplaats Zabaikalsk trachtten
Chinese studenten verboden documen
ten" over de grens te brengen. Volgens
Russisch spoorwegpersoneel worden in de
treinen uit Peking, ook op Russisch ge
bied, anti-Russische uitzendingen ver
zorgd via de treinradio.
De Russische pers is gisteren doorge
gaan met haar campagne tegen de Chi
nese studenten in de Sovjet-Unie, op wier
uitwijzing klaarblijkelijk wordt aange
stuurd.
Intussen heeft Pakistan ontkend, dat
China een veiligheidsverdrag tussen bei
de landen heeft voorgesteld en dat pre
mier Tsjoe En Lai bereid zou zijn naar
de Pakistaanse hoofdstad te komen om
hierover van gedachten te wisselen.
Voorts werd tegengesproken dat China
Pakistan heeft verzekerd te hulp te zul
len komen als dit land door India zou
worden aangevallen.
Een C-46 vrachtvliegtuig van de lucht
vaartmaatschappij Air America, dat in
Laos werd vermist, blijkt volgens een
woensdag in de hoofdstad Vientiane uit
gegeven communiqué door luchtdoelge
schut van de pro-communistische Pathet-
Lao te zijn neergeschoten. Het was op
weg gegaan om rijst uit te gooien voor
vluchtelingen. Het had drie Amerikanen
en vier Aziaten aan boord en werd reeds
zes dagen vermist.
Een helikopter heeft het wrak gevon
den. De radio van de Pathet-Lao heeft
bevestigd dat het vliegtuig is neerge
schoten. Volgens hen had het wapens en
munitie voor „piraten" aan boord. Ver
scheidene bemanningsleden zijn bij het
neerstorten omgekomen. Degenen die
zich per parachute wisten te redden wer
den gevangen genomen, aldus de radio.
