S FEINTS A Levenswater maakt Schotl beroemd VEILIG THUISKOMEN NOG ALTIJD DE NORM Uw ongelukskans: één op een paar miljoen Geheim van veilig rijden luidt: risico s uitsluiten LOOS LOOS EL ISTRATIEVE ISTENTE ÏSTE/TYPISTE Drie kenners In liet dorp j De statistiek een negatieve benadering Uw kansen Tweede biertje Zwakheden Overschatting lü DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1963 11 WIJS Leding Unieke inreizen. ijke sollicitaties EDA. )f Amsterdam T VERDERE ^ORKTRUCK- tkleding Unieke trein. ilijke sollicitaties BREDA of Amsterdam he Inspectie van de Volksge- tan op korte termijn worden schoolopleiding, type-vaardig- Ie administratie, an leeftijd en ervaring, tot n., exclusief huurcompensatie. ies onder nr. 3-4231/2084 (in briefl aan het Bureau Per- d. Rijksoverheid, Prins Mau- rage. 1872 ACKSON N.V. -Warner Corp., Chicago en (N.B.) ■van gereedschappen voor olie- Intrifugaalpompen vraagt voor |ng EST ENGINEER i aanmerking die werktuigbouw- ledige inlichtingen over genoten lijk worden Ingewacht vóór j let ad res Postbus 25, Etten(N.Br.). lig te Roosendaal kan geplaatst llulo- en typediploma. I an opleiding, leeftijd en erva- li— p. m., exclusief eventuele I hriftelijke sollicitaties onder inkerbovenhoek van brief e lau Personeelsvoorziening van ins Mauritslaan 1, 's-Graven- De mensen van Benrinnes- Aberlour zijn van het rustige soort. Een kaartje leggen en vroeg naar bed. De Schotten zijn alom ter wereld vermaard door hun kleurige kledij, hun doedelzakken, hun zuinigheid en vooral door hun whisky. Deze drank is Schotlands nationale drank bij uitstek en tevens een graag geziene gast in vele andere landen De machines, die bij de gebruikt, schrikken niet terug whisky-produktie worden voor een paar flesjes Velen zijn van mer t eeuwen heen whisky- o vatting is echter bes! ^estiende eeuw in t de Schotten door de zijn geweest. I^fze op- t. Wel waren and bereiders va zoals men de whisky toen nog noem en het einde der achttiende eeuw wer otland de nationale drank. Voordien '/I chotten wijndrinkers en hielden de ari t hoofdzakelijk op bier en (een soort) bra Ldronk men toen in alle kringen der samenlevt Toen lord Lovat in 1739 een paar dozijn vrienden uitnodigde om op zijn kasteel in Invernesshire te komen dineren, bestelde hij een dozyn flessen van alle soorten Lachlan-Macintosh-wijn en bovendien zes dozijn flessen Spaanse wijn. Van whisky was geen sprake in lord Lovats dagboek! Bijna een eeuw later, in 1820, stelde een amb tenaar der accijnzen vast, dat tot 1800 rum en brandewijn meer wer den gedronken dan whiskey, alsmede, dat het lagere volk hoofd zakelijk bier dronk en dat hij de hogere standen de Franse wijn favoriet waren. Tegenwoordig is dit anders en geldt whisky terecht als Schotlands nationale drank. De whisky is eigenlijk een pro- dukt van de Schotse zuinigheid. Toen de boeren in de achttiende eeuw moei lijkheden hadden met de verkoop van het door hen verbouwde graan, wilden zij de overschotten niet als veevoeder gebruiken, maar besloten zij om voor eigen gebruik een alcoholische drank te maken, die zij (met een Gaelic woord) usquebaugh" (levenswater) noemden. Die „primitieve" whisky was bitter en scherp van smaak. Hij bleef vele jaren een nevenprodukt van de landbouw in de Schotse Hooglanden. In de loop der tijden maakten de boe ren zich de kunst eigen om een smake lijker whisky te vervaardigen en toen dit eenmaal gelukt was, ontstonden de eerste distilleerderijen. Aanvankelijk werkten de distilleer derijen vrijwel uitsluitend voor de bin nenlandse markt, maar allengs ver breidden reizigers de faam en de smaak der Schotse „usquebaugh" buiten Schot land. Het buitenland werd eerst nieuwsgierig en vervolgens begerig naar de Schotse drank. De whisky export begon. De boeren werden de gerstleveranciers der distilleerderijen. Wat is hebben velen zich reeds in de loop der tijden afgevraagd het geheim van de Schotse whisky? Wat maakt deze met behulp van water, ger^t en turf bereide drank zo aantrek kelijk? Wij hebben de vraag onlangs voorgelegd aan een drietal whisky kenners. Kenner nummer een zei: „Het geheim van de Schotse whisky schuilt in de kwaliteit van het gebruikte wa ter". Kenner nummer twee antwoord de: „Het is de bijzondere samenstelling van de turf in de Schotse Hooglanden, die het succes verklaart". Kenner num mer drie gaf als zijn mening: „Het is de voortreffelijkheid der Schotse gerst, die de whisky zo heerlijk doet smaken". Edoch, geen van deze drie experts kon °f wilde verklaren, waarom twee dicht bij elkaar gelegen distilleerderijen, die hetzelfde water, dezelfde gerst en de zelfde turf verwerken, twee verschil lende whisky's produceren, die elk een uitgesproken „eigen smaak en eigen aroma" hebben. ,,Het gaat om kleinig heden bij de bereiding", vertelde een Schot ons, „en die kleinigheden zijn fabrieksgeheimen. Daarom kunnen al leen de whiskystokers u het antwoord geven op uw vraag en dat doen ze na tuurlijk niet!" Schotland heeft niet alleen de faam van whisky-producent te zijn, het heeft ook zijn „whisky dorpen". Een typisch voorbeeld van zo'n dorp is Benrinnes-Aber- lour aan het riviertje de Spey. Vroeger maakten de boeren in dat dorp hun eigen whisky. Later gingen zij werken voor de distil leerderijen en leverden zij de be nodigde gerst. Menig „boeren- whiskygeheim" werd overgedra gen aan de stokers, die ze nog steeds toepassen om hun whisky een eigen smaak te geven. Veel landarbeiders vonden werk in de stokerijen. De industrie verving zodoende de landbouw voor een belangrijk deel als middel van bestaan. Over de whisky als deviezenverdie- ner moet men niet gering denken. De nationale Schotse drank is namelijk een vitaal Brits exportprodukt gewor den. Enige cijfers ter verduidelijking. In een destilleerseizoen, dat zich uit strekt van oktober tot mei, verwerken de Schotten meer dan 300.000 ton gerst tot whisky. Die verwerking geschiedt in ruim honderd distilleerderijen. Ge zamenlijk bereiden zij in een seizoen circa 125.000.000 liter whisky. De „jon ge" whisky slaat men op in daarvoor speciaal gemaakte vaten in voor het doel geschikte ruimtes. Het duurt enige jaren minstens vier. maar in de regel tien vóór de whisky „drinkrijp" is en dus gereed voor de uitvoer. Men maakt zich niet aan overdrijving schul dig, als men de waarde van de pro- duktie van één seizoen, dus van zeg 125.000.000 liter, na tien jaar stelt op 30.000.000.000 (drie miljard I gulden. Dit zijn cijfers en bedragen, die er we zen mogen. In Benrinnes-Aberlour (evenals in andere „whisky-dorpen") werken vrij wel alle inwoners in de whisky-indu strie. De meeste huizen in het dorp zijn eigendom van de whisky-maat schappijen. De grond, die de mensen ter bewerking verkregen, kregen zij van de whisky-maatschappij. De leerlingen der school hebben één ding met elkaar gemeen: Hun ouders verdienen hun brood in de whisky. Opwindend is het leven in Benrinnes- Aberlour (en ondere „whisky-dorpen") niet. Terzijde van de grote verkeers aders ligt het dorpje in het mooie, licht golvende land. Wat doen de mensen na hun werkdag? Des avonds een spel letje kaart. Zo nu en dan een dansje of gezellig avondje in het schoolge bouw. Demonstraties van de beroemde Schotse dansen. En als echt pretje een bioscoopje in de stad. De cafés en clubs, waar men de whisky schenkt, zijn be slist veel geanimeerder dan de dorpjes, waar men de whisky bereidt. Dankbaar zijn de whisky-dorpelingen", dat er de laatste jaren meer vertier en afwis seling voor hen is gekomen dank zij radio en televisie. Rijk zijn de mensen in Benrinnes-Aberlour en 'andere whis ky-dorpen beslist niet. Die dorpelingen zijn nog even zuinig als hun voorvaderen, die uit zuinigheidsoverwegingen whisky gingen maken. Thans is dit „produkt van zuinigheid" eên geldverdiener van je welste. Ruim 70 pet. van alle Schotse whisky wordt uitgevoerd naar andere landen. Dit betekent, dat die am berkleurige drank jaarlijks zeer grote sommen in keiharde valuta oplevert. Toch zijn lang niet alle Schotten tevreden over die grote uitvoer! Ter illustratie van deze ontevreden heid en tot besluit van dit artikel bren gen wij de drie Schotse vrienden ten tonele, die in Glasgow wonen en die enige malen per week aan de oever van de Clyde een uurtje gaan kijken naar de vertrekkende schepen. Bij ieder schip, dat zeewaarts gaat, kijken zij elkaar aan en mompelen zij een ver wensing. Niet, omdat zij de buitenlan ders een glas whisky misgunnen, maar omdat zij zo graag zouden zien, dat de prijs van de whisky in Schotland zou dalen. Dat die prijs hoog is, komt im mers voor een groot d eel door de „whisky-zucht" van het buitenland! Benrinnes-Aberlour: beschei den plaatsje met een grote faam. v WÈÊËÊÊ$ I Wrakken worden langzamerhand nor maal in het straatbeeld"zeggen veel mensen. Dat is beslist onwaar. Laat u niet in paniek brengen: normaal is, dat iedereen op een enkele uitzondering na, in het verkeer volkomen veilig is, en zelfs die uitzonderingsgevallen kunnen veilig rijden. De weg is geen frontgebied, maar een terrein waarop het verkeer zich beweegt. Zich daarin GOED bewe gen is het hele geheim. (Van onze redacteur) Vanmorgen, in alle vroegte, is onze buurman met een hoogopgetaste Volkswagen weggereden om vakantie in Italië te gaan houden. Het hele gezin is mee. Buurman zag er ontspannen uit, toch rijdt hij over een paar uur met zijn wagentje op de Duitse Autobahn, waar iemand die 100 km per uur rijdt tot de categorie „langzaam verkeer" hoort. Morgen za! hij de Zwitserse grens wel bereiken. De Zwitsers rijden correct en niet al te snel, maar de Sint Gothard is voor menige automobilist een nachtmerrie vooral als het totaalgewicht van de auto door al die bagage ongehoord hoog is komen te liggen. En daarna volgt dan een lange rit door Italië, waar de chauffeurs zich gedragen als acrobaten. Het duurt enkele uren voor je als bedaarde Nederlander méé komt. Kortom: tussen de vakantie vreugde en het veilige huis dat hij vanmorgen verlaten heeft, liggen er voor onze buurman duizenden kilometers vol gevaar. Is dat zo? Beslist niet. Met wiskundige zekerheid en alle statistieken ter wereld achter ons kunnen wij zeggen, dat onze buur man slechts een kans van één op een paar miljoen heeft om onderweg een verkeersongeluk te krijgen. De kans dat hij ergens onderweg een ongeluk zal zien gebeuren, zonder er zelf bij be trokken te zijn, is zelfs onwaarschijnlijk klein. Waarom wij dat zo positief kunnen be weren? Wel, omdat niet de verkeers ongelukken normgevend zijn voor de vei ligheid van het verkeer, maar wél de behouden thuiskomst van miljoenen weg gebruikers, elke dag weer. Het is een statistisch feit dat het aantal verkeers slachtoffers een minimale minderheid vormt op het geweldige aantal mensen dat zich dagelijks in het verkeer be weegt. Van de luchtvaart wordt steeds op nieuw herhaald dat vliegtuigongelukken een zeldzaamheid zijn en dat vliegen (sta tistisch gezien) minder doodskansen op levert dan deelnemen aan het wegver keer. De vergelijking gaat hier in het geheel niet op. Evenmin als men kan zeggen: er sterven meer mensen aan jene- vermisbruik dan aan. spiritusmisbruik. De verbruiksgrootheden zijn onverge lijkbaar. Buurman heeft miljoenen kansen tegen één dat hy zonder ook maar één krasje op zijn auto thuiskomt. Geldt dat nu voor iedereen in gelijke mate? Kunt u, als u automobilist bent, zonder enige aarzeling zeggen: mijn kan sen op een verkeersongeluk zijn te ver waarlozen tegenover de oneindig veel grotere waarschijnlijkheid van mijn be houden thuiskomst? Dat hangt er helemaal van af. Het toe val als ongeluksfactor geldt voor ieder een in dezelfde mate. Het toeval heeft namelijk niemand in de hand. Maar an dere ongeluksfactoren kunnen wél wor den beheerst en hier zal dan ook het essentiële verschil moeten blijken tussen de kansen van onze buurman op een noodlottige gebeurtenis en op de kansen die een andere automobilist heeft. U kent onze buurman niet. U moet dan weten dat hij lang bij de politie is geweest (overigens niet bij een verkeers- groep) en dat hij dus qua karakter aan de kant van de wet staat. Het wegen verkeersreglement is voor hem geen richtlijn, die je zo'n beetje in het oog houdt, maar een combinatie van spel regels die in de meeste gevallen strikt logisch zijn. Verder is hij nogal bedaard van nature. Geen slak met aderverkalking, maar ge woon: rustig, evenwichtig. Hij maakt op de snelwegen dan ook behoorlijke ge middelden. Niet omwille van dat gemid delde, maar omdat de conditie van de weg soms een hoog gemiddelde toestaat. Laat de weg zulks niet toe, op de spits uren 'bijvoorbeeld, dan daalt de kruis snelheid van buurman aanzienlijk. Maar dit windt hem niet merkbaar op. Hij is ook niet kwaad omdat het ene paar schoe nen prettiger zit dan het andere Door deze omstandigheid is onze buur man in het geheel geen ideaal-mens. Er zijn er duizenden zoals hij en velen van hen zijn nog niet aan autorijden toe. Dit geldt ook voor de volgende factor: buurman houdt niet van onnodige risi co's. Hij weet net zo goed als ieder ander, dat niemand kan verhinderen dat hij op een kwade dag met auto en al dooreen brug zakt. Tegen verbrijzeling van zijn voorruit door een opspattende steen kan hij ook niets doen. Maar wel kan hy allerlei andere risi co's uitsluiten. Zijn auto is altijd in pri ma conditie. Een klapbandje behoort bij hem tot een praktische onmogelijkheid. Remmen en stuurinrichting krijgen elke 1000 kilometer hun controlebeurten. Vóór hij wegrijdt controleert hij steevast de stand van de binnen- en buitenspiegels, want, zegt hij: „van achteren komen de meeste sluipmoordenaars", iets wathy uit zijn politieloopbaan heeft onthouden. Een volgende factor houdt verband met zijn karakter. Hij is er niet de man naar om in het doelengebied van een artille rie-oefenterrein te gaan wandelen. Even min waagt hij zich in onoverzichtelijke verkeerssituaties. „Rij je niet klem! zegt hij altijd. „Denk niet: die verwarde knoop daarginds zal zich wel hebben ontward als ik daar ben gearriveerd, maar matig bijtijds je snelheid. Meestal was het onnodig, want inderdaad zijn de meeste verkeersknopen snel ontward, maar net die éne, die wat gecompliceer der was dan de andere, levert een ket tingbotsing op". Weer een andere factor: zorg ervoor dat je in prima conditie bent. In het snelverkeer is de snelheid van je reacties even belangrijk als in de ruimtevaart. In fracties van seconden kunnen zich de niet volkomen helder is ziet zijn kansen op een schade-vrije rit aanzienlijk dalen. onmogelijkste situaties voordoen. Wie dan Onze buurman is daarom geheelonthou der als hij rijdt. Hij heeft, zegt hij, geen bezwaar tegen een tweede glas bier, maar hij krijgt het eerste niet door de keel. Behalve als hij thuis is en de auto niet gebruikt hoeft te worden. Om dezelfde reden: helder te blijven, heeft hij van zijn vakantietrip geen uit puttingsrace willen maken. Hij kan met zijn wagen in één dag van hier tot Bazel komen. Maar hij heeft de dagtrajecten gehalveerd. Allicht zal hij méér kilome ters per dag afleggen dan hij nu geschat heeft, maar dat valt dan mee. Is onze buurman (hij is geen bedenk sel, maar een levende man!) nu een modelrijder? Zeker niet. De volmaakte weggebruiker is nog niet verschenen. Is hij overvoorzichtig en ziet hij spoken waar zy niet zyn? Evenmin! Is dit nu het prototype van „de heer in het verkeer?" In zekere zin natuurlijk wel. Maar het voornaamste bij hem is, dat hij met zekerheid chauffeert. Zijn gedrag op de weg getuigt van beheersing van de auto en zichzelf en hij laat niemand in het onzekere over de handelingen die hij wil gaan verrichten. Hij rijdt, wat men zou kunnen noemen, een fraaie, een mooie stijl. Een genoegen om het te zien. Met zulke partners is het prettig op de weg. Dit alles bij elkaar gevoegd maakt, dat onze buurman zonder ooit bang te zijn zich in het verkeer is gaan thuis voelen. Hij ziet door de mentaliteit die hij zich eigen heeft gemaakt welke zwakke broeders hun eigen en z ij n veiligheid belagen en hij houdt daar rekening mee. Zonder een spoor van op winding, maar met de heilige en veilige zekerheid dat de aanhouder het tenslotte tóch wint, laat hij zich door kilometer vreters passeren. Rancune kent hij nau welijks. Maar nu komt het merkwaardigste: hij beschouwt zichzelf bepaald niet als een uitstekende chauffeur. Vraagt men hem naar zijn eigen visie op zijn rijkwali- teiten dan zegt hij: „ik ken mijn zwak heden. Er loert ergens binnenin mij, net als in iedereen, een kleine duivel, die zich vaak wil laten gelden. Het is een sensatie om door één druk van je rech tervoet je auto vooruit te laten stormen. Die neiging heb ik ook wel eens, b.v. als ik een drukke dag achter de rug heb of als iemand mij dwars heeft gezeten. Maar ik probeer dat duiveltje eronder te hou den of het op een andere manier te laten uitwoeden dan via mijn auto. Een pittige wandeling, 's avonds in je eentje, is gezonder en veel effectiever. Als ik overwerkt dreig te raken ga ik toch ook niet met een revolver schieten? Zou ik dan wel zo stom zijn om mijn auto als een projectiel te beschouwen waarmee ik mijn narigheid afreageer?" Dit is het uitgesproken bijzondere aan mijn buurman. In Frankrijk werd on langs een enquête gehouden en daarbij vroeg men aan duizenden chauffeurs: Beschouwt gij uzelf als een middelmatige of een slechte chauffeur?" Weet u hoeveel procent eerlijk van zichzelf beweerde: ik ben een slechte chauffeur? Iets minder dan één procent! Vijftig procent der ondervraagden zei: ik ben een chauffeur in de middenklasse en bijna evenveel beschouwden zichzelf als eerste klas chauffeurs. Hieruit blijkt wel een enorme zelf overschatting. Met ruim 99 procent middelmatige tot prima chauffeurs zou men in Frankrijk, waar de enquête werd gehouden, nooit tot een weekend-gemiddelde van ruim tweeduizend ongelukken kunnen komen. Men behoeft geen minderwaardigheids complex te cultiveren om een goed chauf feur te Zijn. Integendeel zelfs. Maar ken 11 zelf! Zoals onze buurman zichzelf kent. Daarom konden wij hem, in volle over tuiging, „tot ziens" naroepen, toen hij met zijn volgepakte auto de straat uit reed. Voor hem is er geen vraagstuk van veilig of onveilig verkeer. Hij zal nooit zeggen: „Ik heb me er door weten te slepen", of: „het was een dubbeltje op zijn kant!" Nee, hij heeft de risico's een voudig zelden of nooit ontmoet, omdat hij met hun plotseling ontstaan altijd onbewust rekening houdt. En daarom: met miljoenen tegen één: die krygt een uitstekende vakantietochtt

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1963 | | pagina 7