S FEINTS A
Levenswater
maakt
Schotl
beroemd
VEILIG THUISKOMEN NOG ALTIJD DE NORM
Uw ongelukskans: één op
een paar
miljoen
Geheim van veilig rijden
luidt: risico s uitsluiten
LOOS
LOOS
EL
ISTRATIEVE
ISTENTE
ÏSTE/TYPISTE
Drie kenners
In liet dorp
j
De statistiek
een negatieve
benadering
Uw kansen
Tweede biertje
Zwakheden
Overschatting
lü
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1963
11
WIJS
Leding Unieke
inreizen.
ijke sollicitaties
EDA.
)f Amsterdam
T VERDERE
^ORKTRUCK-
tkleding Unieke
trein.
ilijke sollicitaties
BREDA
of Amsterdam
he Inspectie van de Volksge-
tan op korte termijn worden
schoolopleiding, type-vaardig-
Ie administratie,
an leeftijd en ervaring, tot
n., exclusief huurcompensatie.
ies onder nr. 3-4231/2084 (in
briefl aan het Bureau Per-
d. Rijksoverheid, Prins Mau-
rage.
1872
ACKSON N.V.
-Warner Corp., Chicago
en (N.B.)
■van gereedschappen voor olie-
Intrifugaalpompen vraagt voor
|ng
EST ENGINEER
i aanmerking die werktuigbouw-
ledige inlichtingen over genoten
lijk worden Ingewacht vóór
j let ad res Postbus 25, Etten(N.Br.).
lig te Roosendaal kan geplaatst
llulo- en typediploma.
I an opleiding, leeftijd en erva-
li— p. m., exclusief eventuele
I hriftelijke sollicitaties onder
inkerbovenhoek van brief e
lau Personeelsvoorziening van
ins Mauritslaan 1, 's-Graven-
De mensen van Benrinnes-
Aberlour zijn van het rustige
soort. Een kaartje leggen en
vroeg naar bed.
De Schotten zijn
alom ter wereld
vermaard door
hun kleurige kledij,
hun doedelzakken,
hun zuinigheid
en vooral
door hun whisky.
Deze drank is
Schotlands nationale
drank bij uitstek
en tevens een
graag geziene gast
in vele andere landen
De machines, die bij de gebruikt, schrikken niet terug
whisky-produktie worden voor een paar flesjes
Velen zijn van mer t
eeuwen heen whisky- o
vatting is echter bes!
^estiende eeuw in
t de Schotten door de
zijn geweest. I^fze op-
t. Wel waren
and bereiders va
zoals men de whisky toen nog noem
en het einde der achttiende eeuw wer
otland de nationale drank. Voordien
'/I
chotten wijndrinkers en hielden de ari
t hoofdzakelijk op bier en (een soort) bra
Ldronk men toen in alle kringen der samenlevt
Toen lord Lovat in 1739 een paar dozijn vrienden uitnodigde om
op zijn kasteel in Invernesshire te komen dineren, bestelde hij een
dozyn flessen van alle soorten Lachlan-Macintosh-wijn en bovendien
zes dozijn flessen Spaanse wijn. Van whisky was geen sprake in
lord Lovats dagboek! Bijna een eeuw later, in 1820, stelde een amb
tenaar der accijnzen vast, dat tot 1800 rum en brandewijn meer wer
den gedronken dan whiskey, alsmede, dat het lagere volk hoofd
zakelijk bier dronk en dat hij de hogere standen de Franse wijn
favoriet waren.
Tegenwoordig is dit anders en geldt
whisky terecht als Schotlands nationale
drank. De whisky is eigenlijk een pro-
dukt van de Schotse zuinigheid. Toen
de boeren in de achttiende eeuw moei
lijkheden hadden met de verkoop van
het door hen verbouwde graan, wilden
zij de overschotten niet als veevoeder
gebruiken, maar besloten zij om voor
eigen gebruik een alcoholische drank
te maken, die zij (met een Gaelic
woord) usquebaugh" (levenswater)
noemden. Die „primitieve" whisky was
bitter en scherp van smaak. Hij bleef
vele jaren een nevenprodukt van de
landbouw in de Schotse Hooglanden.
In de loop der tijden maakten de boe
ren zich de kunst eigen om een smake
lijker whisky te vervaardigen en toen
dit eenmaal gelukt was, ontstonden de
eerste distilleerderijen.
Aanvankelijk werkten de distilleer
derijen vrijwel uitsluitend voor de bin
nenlandse markt, maar allengs ver
breidden reizigers de faam en de smaak
der Schotse „usquebaugh" buiten Schot
land. Het buitenland werd eerst
nieuwsgierig en vervolgens begerig
naar de Schotse drank. De whisky
export begon. De boeren werden de
gerstleveranciers der distilleerderijen.
Wat is hebben velen zich reeds in
de loop der tijden afgevraagd het
geheim van de Schotse whisky? Wat
maakt deze met behulp van water,
ger^t en turf bereide drank zo aantrek
kelijk? Wij hebben de vraag onlangs
voorgelegd aan een drietal whisky
kenners. Kenner nummer een zei: „Het
geheim van de Schotse whisky schuilt
in de kwaliteit van het gebruikte wa
ter". Kenner nummer twee antwoord
de: „Het is de bijzondere samenstelling
van de turf in de Schotse Hooglanden,
die het succes verklaart". Kenner num
mer drie gaf als zijn mening: „Het is
de voortreffelijkheid der Schotse gerst,
die de whisky zo heerlijk doet smaken".
Edoch, geen van deze drie experts kon
°f wilde verklaren, waarom twee dicht
bij elkaar gelegen distilleerderijen, die
hetzelfde water, dezelfde gerst en de
zelfde turf verwerken, twee verschil
lende whisky's produceren, die elk een
uitgesproken „eigen smaak en eigen
aroma" hebben. ,,Het gaat om kleinig
heden bij de bereiding", vertelde een
Schot ons, „en die kleinigheden zijn
fabrieksgeheimen. Daarom kunnen al
leen de whiskystokers u het antwoord
geven op uw vraag en dat doen ze na
tuurlijk niet!"
Schotland heeft niet alleen de
faam van whisky-producent te
zijn, het heeft ook zijn „whisky
dorpen". Een typisch voorbeeld
van zo'n dorp is Benrinnes-Aber-
lour aan het riviertje de Spey.
Vroeger maakten de boeren in dat
dorp hun eigen whisky. Later
gingen zij werken voor de distil
leerderijen en leverden zij de be
nodigde gerst. Menig „boeren-
whiskygeheim" werd overgedra
gen aan de stokers, die ze nog
steeds toepassen om hun whisky
een eigen smaak te geven. Veel
landarbeiders vonden werk in de
stokerijen. De industrie verving
zodoende de landbouw voor een
belangrijk deel als middel van
bestaan.
Over de whisky als deviezenverdie-
ner moet men niet gering denken. De
nationale Schotse drank is namelijk
een vitaal Brits exportprodukt gewor
den. Enige cijfers ter verduidelijking.
In een destilleerseizoen, dat zich uit
strekt van oktober tot mei, verwerken
de Schotten meer dan 300.000 ton gerst
tot whisky. Die verwerking geschiedt
in ruim honderd distilleerderijen. Ge
zamenlijk bereiden zij in een seizoen
circa 125.000.000 liter whisky. De „jon
ge" whisky slaat men op in daarvoor
speciaal gemaakte vaten in voor het
doel geschikte ruimtes. Het duurt enige
jaren minstens vier. maar in de
regel tien vóór de whisky „drinkrijp"
is en dus gereed voor de uitvoer. Men
maakt zich niet aan overdrijving schul
dig, als men de waarde van de pro-
duktie van één seizoen, dus van zeg
125.000.000 liter, na tien jaar stelt op
30.000.000.000 (drie miljard I gulden.
Dit zijn cijfers en bedragen, die er we
zen mogen.
In Benrinnes-Aberlour (evenals in
andere „whisky-dorpen") werken vrij
wel alle inwoners in de whisky-indu
strie. De meeste huizen in het dorp
zijn eigendom van de whisky-maat
schappijen. De grond, die de mensen ter
bewerking verkregen, kregen zij van
de whisky-maatschappij. De leerlingen
der school hebben één ding met elkaar
gemeen: Hun ouders verdienen hun
brood in de whisky.
Opwindend is het leven in Benrinnes-
Aberlour (en ondere „whisky-dorpen")
niet. Terzijde van de grote verkeers
aders ligt het dorpje in het mooie, licht
golvende land. Wat doen de mensen
na hun werkdag? Des avonds een spel
letje kaart. Zo nu en dan een dansje
of gezellig avondje in het schoolge
bouw. Demonstraties van de beroemde
Schotse dansen. En als echt pretje een
bioscoopje in de stad. De cafés en clubs,
waar men de whisky schenkt, zijn be
slist veel geanimeerder dan de dorpjes,
waar men de whisky bereidt. Dankbaar
zijn de whisky-dorpelingen", dat er
de laatste jaren meer vertier en afwis
seling voor hen is gekomen dank zij
radio en televisie. Rijk zijn de mensen
in Benrinnes-Aberlour en 'andere whis
ky-dorpen beslist niet.
Die dorpelingen zijn nog even
zuinig als hun voorvaderen, die
uit zuinigheidsoverwegingen
whisky gingen maken. Thans is
dit „produkt van zuinigheid" eên
geldverdiener van je welste. Ruim
70 pet. van alle Schotse whisky
wordt uitgevoerd naar andere
landen. Dit betekent, dat die am
berkleurige drank jaarlijks zeer
grote sommen in keiharde valuta
oplevert. Toch zijn lang niet alle
Schotten tevreden over die grote
uitvoer!
Ter illustratie van deze ontevreden
heid en tot besluit van dit artikel bren
gen wij de drie Schotse vrienden ten
tonele, die in Glasgow wonen en die
enige malen per week aan de oever van
de Clyde een uurtje gaan kijken naar
de vertrekkende schepen. Bij ieder
schip, dat zeewaarts gaat, kijken zij
elkaar aan en mompelen zij een ver
wensing. Niet, omdat zij de buitenlan
ders een glas whisky misgunnen, maar
omdat zij zo graag zouden zien, dat de
prijs van de whisky in Schotland zou
dalen. Dat die prijs hoog is, komt im
mers voor een groot d eel door de
„whisky-zucht" van het buitenland!
Benrinnes-Aberlour: beschei
den plaatsje met een grote
faam.
v WÈÊËÊÊ$ I
Wrakken worden langzamerhand nor
maal in het straatbeeld"zeggen veel
mensen. Dat is beslist onwaar. Laat u
niet in paniek brengen: normaal is, dat
iedereen op een enkele uitzondering na,
in het verkeer volkomen veilig is, en
zelfs die uitzonderingsgevallen kunnen
veilig rijden. De weg is geen frontgebied,
maar een terrein waarop het verkeer
zich beweegt. Zich daarin GOED bewe
gen is het hele geheim.
(Van onze redacteur)
Vanmorgen, in alle vroegte, is onze buurman met een hoogopgetaste
Volkswagen weggereden om vakantie in Italië te gaan houden. Het hele
gezin is mee. Buurman zag er ontspannen uit, toch rijdt hij over een paar
uur met zijn wagentje op de Duitse Autobahn, waar iemand die 100 km
per uur rijdt tot de categorie „langzaam verkeer" hoort. Morgen za! hij
de Zwitserse grens wel bereiken. De Zwitsers rijden correct en niet al te snel,
maar de Sint Gothard is voor menige automobilist een nachtmerrie
vooral als het totaalgewicht van de auto door al die bagage ongehoord
hoog is komen te liggen. En daarna volgt dan een lange rit door Italië,
waar de chauffeurs zich gedragen als acrobaten. Het duurt enkele uren
voor je als bedaarde Nederlander méé komt. Kortom: tussen de vakantie
vreugde en het veilige huis dat hij vanmorgen verlaten heeft, liggen
er voor onze buurman duizenden kilometers vol gevaar. Is dat zo?
Beslist niet. Met wiskundige zekerheid
en alle statistieken ter wereld achter
ons kunnen wij zeggen, dat onze buur
man slechts een kans van één op een
paar miljoen heeft om onderweg een
verkeersongeluk te krijgen. De kans dat
hij ergens onderweg een ongeluk zal
zien gebeuren, zonder er zelf bij be
trokken te zijn, is zelfs onwaarschijnlijk
klein.
Waarom wij dat zo positief kunnen be
weren? Wel, omdat niet de verkeers
ongelukken normgevend zijn voor de vei
ligheid van het verkeer, maar wél de
behouden thuiskomst van miljoenen weg
gebruikers, elke dag weer. Het is een
statistisch feit dat het aantal verkeers
slachtoffers een minimale minderheid
vormt op het geweldige aantal mensen
dat zich dagelijks in het verkeer be
weegt.
Van de luchtvaart wordt steeds op
nieuw herhaald dat vliegtuigongelukken
een zeldzaamheid zijn en dat vliegen (sta
tistisch gezien) minder doodskansen op
levert dan deelnemen aan het wegver
keer. De vergelijking gaat hier in het
geheel niet op. Evenmin als men kan
zeggen: er sterven meer mensen aan jene-
vermisbruik dan aan. spiritusmisbruik.
De verbruiksgrootheden zijn onverge
lijkbaar.
Buurman heeft miljoenen kansen tegen
één dat hy zonder ook maar één krasje
op zijn auto thuiskomt.
Geldt dat nu voor iedereen in gelijke
mate? Kunt u, als u automobilist bent,
zonder enige aarzeling zeggen: mijn kan
sen op een verkeersongeluk zijn te ver
waarlozen tegenover de oneindig veel
grotere waarschijnlijkheid van mijn be
houden thuiskomst?
Dat hangt er helemaal van af. Het toe
val als ongeluksfactor geldt voor ieder
een in dezelfde mate. Het toeval heeft
namelijk niemand in de hand. Maar an
dere ongeluksfactoren kunnen wél wor
den beheerst en hier zal dan ook het
essentiële verschil moeten blijken tussen
de kansen van onze buurman op een
noodlottige gebeurtenis en op de kansen
die een andere automobilist heeft.
U kent onze buurman niet. U moet
dan weten dat hij lang bij de politie is
geweest (overigens niet bij een verkeers-
groep) en dat hij dus qua karakter aan
de kant van de wet staat. Het wegen
verkeersreglement is voor hem geen
richtlijn, die je zo'n beetje in het oog
houdt, maar een combinatie van spel
regels die in de meeste gevallen strikt
logisch zijn.
Verder is hij nogal bedaard van nature.
Geen slak met aderverkalking, maar ge
woon: rustig, evenwichtig. Hij maakt op
de snelwegen dan ook behoorlijke ge
middelden. Niet omwille van dat gemid
delde, maar omdat de conditie van de
weg soms een hoog gemiddelde toestaat.
Laat de weg zulks niet toe, op de spits
uren 'bijvoorbeeld, dan daalt de kruis
snelheid van buurman aanzienlijk. Maar
dit windt hem niet merkbaar op. Hij is
ook niet kwaad omdat het ene paar schoe
nen prettiger zit dan het andere
Door deze omstandigheid is onze buur
man in het geheel geen ideaal-mens. Er
zijn er duizenden zoals hij en velen van
hen zijn nog niet aan autorijden toe.
Dit geldt ook voor de volgende factor:
buurman houdt niet van onnodige risi
co's.
Hij weet net zo goed als ieder ander,
dat niemand kan verhinderen dat hij op
een kwade dag met auto en al dooreen
brug zakt. Tegen verbrijzeling van zijn
voorruit door een opspattende steen kan
hij ook niets doen.
Maar wel kan hy allerlei andere risi
co's uitsluiten. Zijn auto is altijd in pri
ma conditie. Een klapbandje behoort bij
hem tot een praktische onmogelijkheid.
Remmen en stuurinrichting krijgen elke
1000 kilometer hun controlebeurten. Vóór
hij wegrijdt controleert hij steevast de
stand van de binnen- en buitenspiegels,
want, zegt hij: „van achteren komen de
meeste sluipmoordenaars", iets wathy
uit zijn politieloopbaan heeft onthouden.
Een volgende factor houdt verband met
zijn karakter. Hij is er niet de man naar
om in het doelengebied van een artille
rie-oefenterrein te gaan wandelen. Even
min waagt hij zich in onoverzichtelijke
verkeerssituaties. „Rij je niet klem!
zegt hij altijd. „Denk niet: die verwarde
knoop daarginds zal zich wel hebben
ontward als ik daar ben gearriveerd,
maar matig bijtijds je snelheid. Meestal
was het onnodig, want inderdaad zijn de
meeste verkeersknopen snel ontward,
maar net die éne, die wat gecompliceer
der was dan de andere, levert een ket
tingbotsing op".
Weer een andere factor: zorg ervoor
dat je in prima conditie bent. In het
snelverkeer is de snelheid van je reacties
even belangrijk als in de ruimtevaart.
In fracties van seconden kunnen zich de
niet volkomen helder is ziet zijn kansen
op een schade-vrije rit aanzienlijk dalen.
onmogelijkste situaties voordoen. Wie dan
Onze buurman is daarom geheelonthou
der als hij rijdt. Hij heeft, zegt hij, geen
bezwaar tegen een tweede glas bier,
maar hij krijgt het eerste niet door
de keel. Behalve als hij thuis is en de
auto niet gebruikt hoeft te worden.
Om dezelfde reden: helder te blijven,
heeft hij van zijn vakantietrip geen uit
puttingsrace willen maken. Hij kan met
zijn wagen in één dag van hier tot Bazel
komen. Maar hij heeft de dagtrajecten
gehalveerd. Allicht zal hij méér kilome
ters per dag afleggen dan hij nu geschat
heeft, maar dat valt dan mee.
Is onze buurman (hij is geen bedenk
sel, maar een levende man!) nu een
modelrijder? Zeker niet. De volmaakte
weggebruiker is nog niet verschenen. Is
hij overvoorzichtig en ziet hij spoken waar
zy niet zyn? Evenmin!
Is dit nu het prototype van „de heer in
het verkeer?" In zekere zin natuurlijk
wel.
Maar het voornaamste bij hem is, dat
hij met zekerheid chauffeert. Zijn gedrag
op de weg getuigt van beheersing van
de auto en zichzelf en hij laat niemand
in het onzekere over de handelingen die
hij wil gaan verrichten. Hij rijdt, wat
men zou kunnen noemen, een fraaie, een
mooie stijl. Een genoegen om het te zien.
Met zulke partners is het prettig op
de weg.
Dit alles bij elkaar gevoegd maakt, dat
onze buurman zonder ooit bang te
zijn zich in het verkeer is gaan thuis
voelen. Hij ziet door de mentaliteit
die hij zich eigen heeft gemaakt welke
zwakke broeders hun eigen en z ij n
veiligheid belagen en hij houdt daar
rekening mee. Zonder een spoor van op
winding, maar met de heilige en veilige
zekerheid dat de aanhouder het tenslotte
tóch wint, laat hij zich door kilometer
vreters passeren. Rancune kent hij nau
welijks.
Maar nu komt het merkwaardigste: hij
beschouwt zichzelf bepaald niet als een
uitstekende chauffeur. Vraagt men hem
naar zijn eigen visie op zijn rijkwali-
teiten dan zegt hij: „ik ken mijn zwak
heden. Er loert ergens binnenin mij, net
als in iedereen, een kleine duivel, die
zich vaak wil laten gelden. Het is een
sensatie om door één druk van je rech
tervoet je auto vooruit te laten stormen.
Die neiging heb ik ook wel eens, b.v. als
ik een drukke dag achter de rug heb of
als iemand mij dwars heeft gezeten. Maar
ik probeer dat duiveltje eronder te hou
den of het op een andere manier te
laten uitwoeden dan via mijn auto. Een
pittige wandeling, 's avonds in je eentje,
is gezonder en veel effectiever. Als ik
overwerkt dreig te raken ga ik toch ook
niet met een revolver schieten? Zou ik
dan wel zo stom zijn om mijn auto als
een projectiel te beschouwen waarmee
ik mijn narigheid afreageer?"
Dit is het uitgesproken bijzondere aan
mijn buurman. In Frankrijk werd on
langs een enquête gehouden en daarbij
vroeg men aan duizenden chauffeurs:
Beschouwt gij uzelf als een middelmatige
of een slechte chauffeur?"
Weet u hoeveel procent eerlijk van
zichzelf beweerde: ik ben een slechte
chauffeur? Iets minder dan één procent!
Vijftig procent der ondervraagden zei:
ik ben een chauffeur in de middenklasse
en bijna evenveel beschouwden zichzelf
als eerste klas chauffeurs.
Hieruit blijkt wel een enorme zelf
overschatting.
Met ruim 99 procent middelmatige tot
prima chauffeurs zou men in Frankrijk,
waar de enquête werd gehouden, nooit
tot een weekend-gemiddelde van ruim
tweeduizend ongelukken kunnen komen.
Men behoeft geen minderwaardigheids
complex te cultiveren om een goed chauf
feur te Zijn. Integendeel zelfs. Maar ken
11 zelf! Zoals onze buurman zichzelf kent.
Daarom konden wij hem, in volle over
tuiging, „tot ziens" naroepen, toen hij
met zijn volgepakte auto de straat uit
reed.
Voor hem is er geen vraagstuk van
veilig of onveilig verkeer. Hij zal nooit
zeggen: „Ik heb me er door weten te
slepen", of: „het was een dubbeltje op
zijn kant!" Nee, hij heeft de risico's een
voudig zelden of nooit ontmoet, omdat
hij met hun plotseling ontstaan altijd
onbewust rekening houdt.
En daarom: met miljoenen tegen één:
die krygt een uitstekende vakantietochtt