Yard vindt huis
van bende...leeg
IIja Ehrenburg wil toch wel
experimenten in de kunst"
Tweemaal zeven:
gokken of kwestie
van handigheid
3
Tweede verjaardag van Ulbrichts muur
Ex-dictator
Rakosi
overleden
KIJKEN
KIEZEN
sterren
Onopgehelderde explosie
aan Oostelijke kant
Betoging in
avonduren
SPOORROVERS SPOORLOOS
KNIPPEN
MOTIE TEGEN
NEHROE
ONDANKS KROESTJEVS STANDJE:
Rode pers
„Omver praten"
(leen kernproeven in
de Saharameer
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Hongarijes Stalin
Ondergrondse kernproef
in Amerika
SCHIP LEK
Schippersgezin
verdronken
Weinig wind
NYLONS
103e JAARGANG No. 24358
Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Kedac::e-'aad: J. M. A. C. v. Dongen,
C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M.
Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren, L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda - Reigerstraat II
Tel. 22341 (S lijnen) - Postgiro 1114111
.VOer GeiKoningin en Vaderland
WOENSDAG 14 AUGU9TUft 1963
Abonnementsprijs 8,05 per kwartaal,
excl. 0,20 incasso; f 9,25 per post
excl. f 0,35 incasso; 0,62 per week
Prijs van buitenlandse abonnementen
op aanvraag. Losse nummers 15 cent.
Advertentieprijs voor de gehele oplage
0,42 per mm (Ing. Med. 1,05). Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt
Bureau voor
de Zeeuwse EilandenGOES, Klokstraat 1 - telefoon 6252 Bureau voor
Zeeuwsch-Vlaandcren: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 - (Bijbureaus TERNEUZEN: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 - OOSTBURG Nieuwstraat 41 - telefoon 2893)
WEST-BERLIJN BLEEF
NOGAL RUSTIG
West-Berlijn heeft gisteren waardig en zonder ernstige incidenten
gereageerd op het tweejarig bestaan van „de muur". Van de aangekon
digde mars naar het gehate bouwsel is niets gekomen, zodat de extra
patrouilles van politie en geallieerde troepen bij de sectorgrens het
betrekkelijk rustig hadden. Wel trokken vreedzame processies naar
de monumenten ter nagedachtenis aan de 65 vluchtelingen, die tijdens
uitwijkpogingen het leven lieten en werden daar kransen gedeponeerd
ten aanschouwe van een dubbel aantal vopo's dat aan de Oostberlijnse
zijde van de „anti-fascistische beschermingsmuur" had postgevat. Ook
waren enkele plakkaten opgeplakt met de oproep toch vooral „niet
aan de muur te wennen" en actief weerstand te bieden aan het Oost
duitse regiem.
duitse grenswachten gingen onmiddellijk
op onderzoek uit. Even later klonk een
schot uit een machinegeweer. Het is niet
bekend of de ontploffing opzettelijk is
veroorzaakt. Het is mogelijk, dat een of
ander alarmsysteem plotseling in wer
king trad.
Volgens reizigers, die gisteren uit Boe
dapest in Wenen aankwamen, is de vroe
gere „Stalinistische dictator" van Honga
rije, Matyas Rakosi, in de Sovjet-Unie ge
storven. Het nieuws zou het hoofdkwar
tier van de communistische partij in Hon
garije afgelopen zondag hebben bereikt.
Het is nog niet bekend waar Rakosi, die
kort voor de Hongaarse opstand van 1956
naar Rusland vluchte, zal worden begra
ven.
Rakosi bereikte de leeftijd van 71 jaar.
Tijdens de tweede wereldoorlog verbleef
hij in Rusland. In 1945 keerde hij met
het rode leger naar Hongarije terug en
klom spoedig op tot het leiderschap van
de communistische partij.
Hij verloor aan invloed toen Imre Nagy,
die na de opstand in 1956 in Roemenië is
geëxecuteerd, in 1953 premier werd. In
1955 werd Nagy tijdelijk uit zijn ambt
ontzet. Rakosi bleef partijleider.
Rakosi was een van de felste tegenstan
ders van president Tito. Toen hij in juli
1956 tot aftreden werd gedwongen, zou
hij tal van vooraanstaande Hongaren,
waaronder de vroegere Hongaarse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Rajk, ge
vangen hebben laten zetten. Rajk werd
onder meer op beschuldiging van Titoïs-
me, ter dood gebracht.
Rakosi was ook een van de ontwerpers
van een politiek, die leidde tot de arres
tatie en het proces tegen kardinaal Mind-
szenty in 1948.
Toen Rakosi aftrad zei hij. dat hij er
zich van bewust geworden was dat hij
ernstige fouten had gemaakt als gevolg
van de persoonscultus.
Zodra hij na zijn aftreden naar Rus
land was vertrokken, werd hij zondebok
voor de vele economische problemen
waarmee het naoorlogse Hongarije te
kampen had.
Een betrouwbare communistische bron
in Moskou zei verleden jaar, dat Rakosi
in Krasnodar in het zuiden van Rus
land woonde en nooit meer naar zijn
land zou mogen terugkeren.
In de avonduren verzamelde zich een
menigte van 1000 demonstrerende West-
berlijners bij de Amerikaanse doorlaat
post Checkpoint Charlie.
Een politiemacht van 120 man weer
hield de betogers, voor het merendeel
jongeren, ervan naar de muur op te trek
ken. De jongeren schreeuwden: „Breek
de muur af" en „Weg met de muur".
De menigte werd op ongeveer vijftig
meter afstand van de Amerikaanse door
laatpost in de Friedrichstrasse gehouden
Op honderd meter van de sectorgrens
had de Westberlijnse politie versperringen
opgericht om te verhinderen, dat betogers
te dicht bij de grens zouden" komen. De
jongeren slaagden er echter in door de
versperringen heen te kruipen, waardoor
zij de muur tot op 50 meter wisten te
naderen, toen zij door de politie werden
tegen gehouden.
De betogers marcheerden naar de door
laatpost, nadat zij eerst een bijeenkomst
hadden bijgewoond bij een monument, dat
bij de Oberbaumbrug over de rivier de
Spree, is opgericht voor vluchtelingen,
die bij hun poging naar het Westen te
ontkomen, door de Oostduitsers werden
doodgeschoten.
De groep, die van de brug naar Check
point Charlie marcheerde, was aanvanke
lijk vrij klein, maar tijdens de vier en
een halve kilometer lange tocht voegden
zich steeds meer mensen bij de demon
stranten.
De politie had alle verkeer in de Frie
drichstrasse stopgezet om tegen de be
togers te kunnen optreden.
Oost-Berlijn werd in de vroege och
tenduren opgeschrikt door een zware ont
ploffing, gevolgd door een blauwe vlam
van zeker vijftien meter hoogte. Oost-
In verband met de feestdag
van Maria Ten Hemelopne
ming zal ons dagblad morgen
niet verschijnen.
DIRECTIE
DAGBLAD DE STEM.
Minder vreedzaam luiden de Oostduit-
se perscommentaren over de nu tweeja
rige muur. „Neues Deutschland" noemde
het bouwsel „een bijdrage tot het vreed
zaam samenleven van staten, die de vre
de heetf gered". Zij markeren „de vie
ring" met verhalen en foto's, die de com
munistische grenstroepen prijzen. Ze heb
ben het immers zo moeilijk gehad door
beledigingen van het „Westberlijnse ge
spuis" en men probeert de „van vader
landsliefde brandende manschappen van
de volkspolitie op allerlei manieren over
te halen tot vluchten".
„Onze soldaten hebben veel meege
maakt", aldus de „Berliner Zeitung". „No
zems gooien sigaretten over de staats
grens, anderen lopen luidruchtig met
snoep te leuren en zelfs kwamen er vaak
meisjes van lichte zeden op de proppen.
Maar onze soldaten lieten zich niet uit
de tent lokken", zo pocht het blad. In
geen van de commentaren werd uiter
aard gewag gemaakt van de vele grens
wachten, die in de afgelopen twee jaar
naar het Westen zijn gevlucht: liefst 1315
in getal.
Ook het kernstopverdrag moet, volgens
de rode pers, een vrucht van de muur
zijn. Opvallend was dat in deze vele rode
bombarie geen enkel dreigement aan het
adres van West-Berlijn te beluisteren viel.
De Westberlynse pers daarentegen
drong aan dp een vreedzame oplossing
van het mur-probleem. „Onderhandelin
gen, geen tranen", en „Haal de muur neer
door middel van praten", zijn enkele kop
pen, die gisteren de voorpagina's van de
Westberlijnse voorpagina's sierden.
Het betrekkelijk rustige gedrag van de
bewoners van 's werelds meest omstre
den stad, getuigt overigens duidelijk van
het gestegen moreel sinds het succesvolle
bezoek van president Kennedy in juni
van dit jaar.
In de houding van de communisten
schijnt ook een kentering gekomen te
zijn. getuige het feit, dat Russische auto
riteiten alle vertoningen van een docu
mentaire over het spionageproces van de
Britse zakenman Greville Wynne, hebben
opgeschort. Westelijke waarnemers gelo
ven, dat dit niet nader toegelichte be
sluit is genomen wegens het verbeterde
politieke klimaat na de ondertekening
van het kernstopverdrag.
Scotland Yard heeft de schuilplaats op
gespoord van de bende, die verleden week
2,5 miljoen pond sterling buit maakte
by Engelands grootste treinroof. Het is
een huis, dat ongeveer 37 km van het to
neel van de roof staat. De vensters wa
ren gesloten en het was duidelijk te zien,
dat de mannen er al enige tijd gehuisd
hadden. Er was een flinke voorraad voed
sel aanwezig en kennelijk waren de be
woners in aller jjl weggegaan.
Bij het huis was een put gegraven,
waarin de rovers het geld hadden willen
De Amerikaanse commissie voor de
kernenergie heeft medegedeeld, dat in
de woestijn van Nevada een kernwapen
van geringe kracht tot ontploffing is
gebracht. Met deze omschrijving wordt
een kernwapen bedoeld met een ont
ploffingskracht van niet meer dan
20.000 ton t.n.t.
Dit is de eerste kernproef waarvan
na de ondertekening verleden week, in
Moskou van de beperkte kernstopover-
eenkomst, melding wordt gemaakt. On
dergrondse proeven zijn, als gemeld,
nog wel toegestaan, omdat men geen
overeensteming heeft kunnen bereiken
over de wijze, waarop bij een verbod
het toezicht op de naleving hiervan zou
worden uitgeoefend. Het was de 72e on
dergrondse proef, die door Amerika werd
gemeld.
deponeren. In het pand werden enkele
lege postzakken aangetroffen. Wie de
eigenaar ervan is, is vooralsnog onbekend.
Intussen is de jacht op de bandieten
ook uitgebreid tot de Franse Rivièra,
waar zij zich wellicht gemengd hebben
onder de vele Britse toeristen.
De politie hoopt, dat van vele van
de gestolen bankbiljetten de nummers be
kend zullen zijn. Wellicht de helft van de
buit zou namelijk bestaan uit nieuwe
biljetten, die in Noord-Engeland en Schot
land zijn uitgegeven. De serienummers
van dit geld zijn overal verspreid en kas
siers hebben het verzoek gekregen goed
uit te kijken.
Mogelijk hebben de rovers zich bediend
van een valstrik om de politie op een
dwaalspoor te brengen. De vrachtauto,
die onlangs was gevonden en die in
verband met de overval was gebracht,
bevatte nl. omslagpapier voor bankbil
jetten, die evenwel van een andere soort
bleken te zijn dan die van de gestolen
bankbiljetten.
Men verwacht, dat het doorzoeken van
de boerderij nog ongeveer drie dagen
zal vergen.
De plaatsvervangend burgemees
ter van West-Berlijn, senator
Heinrich Albertz, heeft gisteren
ter gelegenheid van het tweejarig
bestaan van de Berlijnse muur,
kransen gelegd bij vijf gedenk-
telkens voor Oostberlijners, die
bij vluchtpogingen om het leven
zijn gekomen.
In Maasbracht heerste gisteren grote
verslagenheid toen bekend was geworden,
dat het schippersgezin Rennings-van Sint-
truinen en zijn zoontje van een half jaar
oud, om het leven was gekomen, door
dat zijn schip was gezonken, vermoede
lijk door een lek. De schipper was 23, zijn
vrouw 19 jaar oud.
Het grintschip Marianneke lag gemeerd
aan de Belgische oever van de Maas te
genover Kessenich.
Op een baggermolen hoorde men een
knal, die veroorzaakt bleek te zijn door
het afknappen van de meerkabel van het
schip Marianneke. Dit schip lag toen al
half onder water.
Redding van het schippersgezin, dat
zich in de kajuit moest bevinden, was niet
meer mogelijk. Pas om tien uur slaagden
duikers erin de stoffelijke resten van de
drie slachtoffers aan de wal te brengen.
Hebben we uw foto „Vakantie
met de kinderen" al binnen?
Zo niet, stuur ze ons dan als
nog toe. Prijzen van f 25,-, f 10,-
en f 5,- voor de beste inzendin
gen. En bovendien: de foto's die
een eerste prijs behalen zullen
we, mèt vermelding van de
naam van de maker, in ons blad
publiceren.
Inzendingen op die adressen
van Dagblad De Stem, die on
deraan pagina 2 staan vermeld.
De oppositiepartijen, met uitzondering
van de communisten, hebben in het Indi
sche parlement een motie van wantrou
wen tegen Nehroe ingediend. Dit is voor
het eerst in zestien jaar. De motie zal
vrijwel zeker door het parlement wor
den verworpen, aangezien Nehroes partij
daarin een meerderheid heeft.
Er is de laatste tijd in toenemende ma
te kritiek op de regering uitgeoefend, on
der meer wegens een overeenkomst met
de „Stem van Amerika" en voorgenomen
gemeenschappelijke luchtmachtoefeningen
van India, Amerika en Engeland. Men
ziet hierin een schending van India's tra
ditionele neutralistische politiek.
IN NEPAL zijn door grondverschuivin
gen vier dorpen bedolven. Tussen de 150
en 200 personen werden levend begra
ven. Moesonregens zijn de vermoedelijke
oorzaak.
KARDINAAL ALFRINK zal op 26 en 27
augustus in Fulda met het Duitse en Oos
tenrijkse episcopaat gaan spreken over de
schemata's, die op de komende zitting
van het Vaticaanse concilie aan de bis
schoppen zullen worden voorgelegd.
TWEE SPANJAARDEN, die onlangs in
Madrid twee bommen tot ontploffing
hebben gebracht (32 gewonden), zullen
ter dood gebracht worden.
DE V.S. zullen, volgens minister McNa-
mara (Defensie), binnen twee maanden
de eerste van een reeks kunstmanen lan
ceren om eventuele geheime kernproe
ven in de ruimte vast te stellen. Op dit
gebied hebben de Amerikanen een voor
sprong op de Russen, zo beweert hij.
WEER ZIJN in de V.S. 47 betogende ne
gers gearresteerd. In diverse staten wer
den demonstraties gehouden, waaruit hier
en daar relletjes ontstonden.
medegedeeld door het
Ver' j geldig tot vanavond:
h- anderUjke bewolking, maar ook
p,..®n daar een bui. Zwakke veran-
temperatuur^' Weinig verandering in
on<ler 20.08 uur. Maan
onder 16.23 uur
5nnsgen: z,on °P 5 22 uur. zon onder
j„' Maan op 0.58 uur, maan on
der 17.40 uur.
Vrijdag: zon op 5.24 uur. Maan op
1.30 uur.
Te zeggen, dat een ontmoeting tus
sen de Duitse staande langhaar
honden „Boy" uit Amsterdam en
Nellyvan de familie G. Nieu-
wenburg uit Harlingen, „niet zon
der gevolg is gebleven", zou be
paald te zacht zijn uitgedrukt...
Nelly heeft nl. op 26 juni niet
minder dan 11 honde-kindertjes
ter wereld gebracht, die sindsdien
opgewekt keffend door huize
Nieuwenburg dartelen. De kleine
lieverdjes worden overigens ge
taxeerd op driehonderd gulden per
stuk en vormen dus een niet on
aardig vlottend kapitaaltje. Foto.
De twaalfjarige Herma van den
Heuvel uit Amsterdam, die foto
model wil worden, vond poseren
met de elf speelgoeddiertjes be
paald geen hondebaan.
Volgens goed ingelichte kringen in Pa
rijs heeft P'rankrijk besloten geen boven
grondse kernproeven meer in de Sahara
te nemen.
Frankrijk bouwt momenteel een proef
station op de atol Moeratoe, ongeveer 200
kilometer ten zuidoosten van Tahiti. Het
station zal eind volgend jaar in gebruik
worden genomen.
Waarnemers in Parijs menen, dat alles
erop wijst, dat Frankrijk de kernproeven
zal voortzetten tot het zijn eigen water
stofbom heeft, of tot een algemene kern-
ontwapeningsovereenkomst wordt bereikt,
waarmee president De Gaulle genoegen
.neemt.
55
De Russische auteur en pu
blicist Ilja Ehrenburg, in
maart door premier Kroestjev
krachtig berispt voor zijn in
communistische ogen onortho
doxe zienswijzen, heeft giste
ren in de Moskouse literaire
wereld nieuw opzien gebaard,
door een lans te breken voor
het experiment in de kunst.
Terzelfdertyd hield Ehren
burg een pleidooi voor
„vriendschappelijke betrekkin
gen" met schrijvers in het
Westen, ter lering ook van de
auteur in de Sovjet-Unie.
Dat Ehrenburg dit in het
openbaar heeft kunnen zeggen,
kan worden beschouwd als
een aanwijzing dat de druk
op de Russische intellectuelen
niet zo zwaar is geweest als
men aanvankelijk veronder
stelde.
Ehrenburg, die onder Stalin
heel wat zuiveringen in de
literaire wereld heeft over
leefd, gebruikte termen, ont
leend aan de luchtvaart, toen
hij zei, dat er „boeken voor
miljoenen", maar ook „schrij
vers voor vijfduizend lezers"
moesten zijn. „Testpiloten", al
dus de auteur, „zijn evenzeer
nodig als verkeersvliegers".
Hij pleitte daarom voor „het
recht van het experiment in
de kunst".
Ehrenburg klaagde, dat on
der de huidige Russische
schrijvers „geen Tolstoi, geen
Dostojevski, geen Tjsekov"
schooi, en waarschuwde: „Ik
weet zeker dat er in Lenin
grad meer lezers van middel
matige Russische romans zijn
dan er lezers waren voor Tol
stoi's „Oorlog en Vrede", toen
dit boek het licht zag".
„We moeten niet alles ver
werpen wat in het Westen
wordt geproduceerd", aldus
Ehrenburg, „het beste is dat
we meer boeken vertalen
waarvoor belangstelling kan
bestaan. We zijn allemaal te
gen de koude oorlog. We ver
welkomen allemaal het kern-
stopverbod. We streven alle
maal naar vrede. Onze taak
is de mens te ontdekken. Wan
neer we daarmee succes heb
ben, dan doen we heel wat
voor de versterking van de
menselijke solidariteit en het
tot elkaar brengen van de
volkeren".
Premier Kroestjev heeft
Ehrenburg in maart terecht
gewezen, omdat hij zijn aan
zien en steuh had geplaatst
aan de zijde van „die extre
misten in kunst en literatuur,
die bij hun geëxperimenteer
het socialistische realisme ver
waarlozen". In dit verband
verklaarde Ehrenburg, dat hij
altijd zijn stem verheven had
tegen degenen die zeiden dat
vorm van eminent belang
was, maar ook tegen dege
nen die zeiden, dat vorm niet
belangrijk was. Ik ben ervan
overtuigd, aldus Ehrenburg
bij die gelegenheid, „dat
vorm en kunst niet te schei
den zijn van de inhoud en
vice-versa".
Op Kroestjevs opmerking
dat zijn gedenkschriften „Men
sen, jaren leven", gevuld wa
ren met „sombere gedachten",
antwoordde Ehrenburg, dat er
literatuur was vol van pessi
misme, en dat hij daar geen
kwaad in zag. „Iemand kan
pessimistisch zijn, vooral on
der omstandigheden, als die
waaronder velen van onze
westerse gasten (op het con
gres) verkeren. Er bestaat ech
ter ook literatuur die is ge
kenmerkt niet alleen door
pessimisme, maar door anti-
humanisme, door opzettelijke
slordigheid. Op deze confe
rentie heb ik verdedigers van
dit soort literatuur niet ont
moet".
(Van onze Haagse redactie)
De „verboden droom" van Scheveningen wordt wellicht binnen
kort toch werkelijkheid: er bestaat een flinke kans dat toeristen en
andere geïnteresseerden er een gokje kunnen gaan wagen aan een
roulette, die geen roulette is.
Grote speelzalen zullen er in Nederlands eerste badplaats wel
niet verrijzen de Scheveningse vermaakindustrie zou dat overigens
niet willen maar een eerste voorzichtige stap in die richting schijnt
men thans toch te willen gaan wagen.
Het is allemaal begonnen met een
uitvinding, die gedaan is door een
in Den Haag woonachtige lichtrecla
me-fabrikant, de heer J. J. Weissman.
Zijn vinding wordt door insiders be
schreven als een geslaagde poging
om van een geluks- of hazardspel een
behendigheidsspel te maken, waarbij
toch het geluk of toeval niet geheel
uitgeschakeld is. „Twee maal zeven"
heet dit spel.
De grote vraag is nu of de justitie
het nieuwe spel zal toelaten of dat
zij met de wet in de hand het spel
zal verbieden, alvorens er een cent
ingezet is kunnen worden. Wat is
„Twee maal zeven" dan voor een
spel?
Men zou het spel min of meer als
variant op de roulette kunnen be
schouwen. De indeling van de tafels
is, om te beginnen, al dezelfde als
die van een roulettetafel. Men heeft
een nummer zero (nul) en voorts de
nummers een tot en met zesendertig.
Het is o.m. mogelijk „cheval" en
„plein" te spelen, maar niet even en
oneven of dozijnen. Het grote ver
schil met de echte roulette is echter
dat er geen bank is en ook geen crou
pier, die een balletje op de draaiende
roulette werpt. De deelnemers aan
het spel spelen namelijk tegen elkaar.
Hun totale inzet is de prijs voor de
winnaar of winnaars. Tien procent
van de te verdelen inzet gaat echter
naar de exploitant. De maximaal
twee maal zeven spelers vandaar
de naam van het spel hebben aan
de speeltafel ieder een lampje en
een drukknop voor zich. Met be
hulp hiervan kan de speler nu met
een zelf te regelen snelheid een ko
gel mikken op het nummer waarop
hij zijn geld heeft ingezet. In dat
mikken zit het hem. In dat mikken
zou een wat geroutineerde speler al
gauw een zekere behendigheid en
trefzekerheid kunnen verkrijgen, die
het geluk of toeval in dit spel sterk
kunnen reduceren. De kans op winst
zou daardoor niet meer (volledig)
van het toeval afhankelijk zijn. En
daardoor zouden de wettelijke 'kwali
ficaties, die het hazardspel in ons
land verbieden, niet meer op „Twee
maal zeven" van toepassing zijn.
De heer Weissman is inmiddels
reeds zo verstandig geweest om de
Maastrichtse officier van justitie, mr.
Franssen, in de gelegenheid te stel
len zijn „behendigheid" aan deze
speeltafel te beproeven. Die behen
digheid bleek bij deze officier van
justitie inderdaad aanwezig, want hij
wist verschillende malen te winnen.
Ook in Den Haag hebben twee hoofd
inspecteurs van politie het spel reeds
met eigen (argus)ogen kunnen gade
slaan. Mr. Franssen en de Haagse
hoofdinspecteurs hebben overigens
geen oordeel over het spel willen
uitspreken.
Op het ministerie van Justitie vertelde men ons desgevraagd, dat voor
..Twee maal zeven" geen speelvergunning behoeft te worden afgegeven
indien het inderdaad een volgens de wet toelaatbaar spel is. Indien daar
entegen het tegengestelde het geval zou zijn, dan zal stellig ingegrepen
worden zodra men het spel hier zou willen gaan spelen.
(Advertentie)