Yard vindt huis van bende...leeg IIja Ehrenburg wil toch wel experimenten in de kunst" Tweemaal zeven: gokken of kwestie van handigheid 3 Tweede verjaardag van Ulbrichts muur Ex-dictator Rakosi overleden KIJKEN KIEZEN sterren Onopgehelderde explosie aan Oostelijke kant Betoging in avonduren SPOORROVERS SPOORLOOS KNIPPEN MOTIE TEGEN NEHROE ONDANKS KROESTJEVS STANDJE: Rode pers „Omver praten" (leen kernproeven in de Saharameer DAGBLAD VOOR ZEELAND Hongarijes Stalin Ondergrondse kernproef in Amerika SCHIP LEK Schippersgezin verdronken Weinig wind NYLONS 103e JAARGANG No. 24358 Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Kedac::e-'aad: J. M. A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren, L. J. v. 't Westende. Bureaus: Breda - Reigerstraat II Tel. 22341 (S lijnen) - Postgiro 1114111 .VOer GeiKoningin en Vaderland WOENSDAG 14 AUGU9TUft 1963 Abonnementsprijs 8,05 per kwartaal, excl. 0,20 incasso; f 9,25 per post excl. f 0,35 incasso; 0,62 per week Prijs van buitenlandse abonnementen op aanvraag. Losse nummers 15 cent. Advertentieprijs voor de gehele oplage 0,42 per mm (Ing. Med. 1,05). Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt Bureau voor de Zeeuwse EilandenGOES, Klokstraat 1 - telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaandcren: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 - (Bijbureaus TERNEUZEN: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 - OOSTBURG Nieuwstraat 41 - telefoon 2893) WEST-BERLIJN BLEEF NOGAL RUSTIG West-Berlijn heeft gisteren waardig en zonder ernstige incidenten gereageerd op het tweejarig bestaan van „de muur". Van de aangekon digde mars naar het gehate bouwsel is niets gekomen, zodat de extra patrouilles van politie en geallieerde troepen bij de sectorgrens het betrekkelijk rustig hadden. Wel trokken vreedzame processies naar de monumenten ter nagedachtenis aan de 65 vluchtelingen, die tijdens uitwijkpogingen het leven lieten en werden daar kransen gedeponeerd ten aanschouwe van een dubbel aantal vopo's dat aan de Oostberlijnse zijde van de „anti-fascistische beschermingsmuur" had postgevat. Ook waren enkele plakkaten opgeplakt met de oproep toch vooral „niet aan de muur te wennen" en actief weerstand te bieden aan het Oost duitse regiem. duitse grenswachten gingen onmiddellijk op onderzoek uit. Even later klonk een schot uit een machinegeweer. Het is niet bekend of de ontploffing opzettelijk is veroorzaakt. Het is mogelijk, dat een of ander alarmsysteem plotseling in wer king trad. Volgens reizigers, die gisteren uit Boe dapest in Wenen aankwamen, is de vroe gere „Stalinistische dictator" van Honga rije, Matyas Rakosi, in de Sovjet-Unie ge storven. Het nieuws zou het hoofdkwar tier van de communistische partij in Hon garije afgelopen zondag hebben bereikt. Het is nog niet bekend waar Rakosi, die kort voor de Hongaarse opstand van 1956 naar Rusland vluchte, zal worden begra ven. Rakosi bereikte de leeftijd van 71 jaar. Tijdens de tweede wereldoorlog verbleef hij in Rusland. In 1945 keerde hij met het rode leger naar Hongarije terug en klom spoedig op tot het leiderschap van de communistische partij. Hij verloor aan invloed toen Imre Nagy, die na de opstand in 1956 in Roemenië is geëxecuteerd, in 1953 premier werd. In 1955 werd Nagy tijdelijk uit zijn ambt ontzet. Rakosi bleef partijleider. Rakosi was een van de felste tegenstan ders van president Tito. Toen hij in juli 1956 tot aftreden werd gedwongen, zou hij tal van vooraanstaande Hongaren, waaronder de vroegere Hongaarse mi nister van Buitenlandse Zaken, Rajk, ge vangen hebben laten zetten. Rajk werd onder meer op beschuldiging van Titoïs- me, ter dood gebracht. Rakosi was ook een van de ontwerpers van een politiek, die leidde tot de arres tatie en het proces tegen kardinaal Mind- szenty in 1948. Toen Rakosi aftrad zei hij. dat hij er zich van bewust geworden was dat hij ernstige fouten had gemaakt als gevolg van de persoonscultus. Zodra hij na zijn aftreden naar Rus land was vertrokken, werd hij zondebok voor de vele economische problemen waarmee het naoorlogse Hongarije te kampen had. Een betrouwbare communistische bron in Moskou zei verleden jaar, dat Rakosi in Krasnodar in het zuiden van Rus land woonde en nooit meer naar zijn land zou mogen terugkeren. In de avonduren verzamelde zich een menigte van 1000 demonstrerende West- berlijners bij de Amerikaanse doorlaat post Checkpoint Charlie. Een politiemacht van 120 man weer hield de betogers, voor het merendeel jongeren, ervan naar de muur op te trek ken. De jongeren schreeuwden: „Breek de muur af" en „Weg met de muur". De menigte werd op ongeveer vijftig meter afstand van de Amerikaanse door laatpost in de Friedrichstrasse gehouden Op honderd meter van de sectorgrens had de Westberlijnse politie versperringen opgericht om te verhinderen, dat betogers te dicht bij de grens zouden" komen. De jongeren slaagden er echter in door de versperringen heen te kruipen, waardoor zij de muur tot op 50 meter wisten te naderen, toen zij door de politie werden tegen gehouden. De betogers marcheerden naar de door laatpost, nadat zij eerst een bijeenkomst hadden bijgewoond bij een monument, dat bij de Oberbaumbrug over de rivier de Spree, is opgericht voor vluchtelingen, die bij hun poging naar het Westen te ontkomen, door de Oostduitsers werden doodgeschoten. De groep, die van de brug naar Check point Charlie marcheerde, was aanvanke lijk vrij klein, maar tijdens de vier en een halve kilometer lange tocht voegden zich steeds meer mensen bij de demon stranten. De politie had alle verkeer in de Frie drichstrasse stopgezet om tegen de be togers te kunnen optreden. Oost-Berlijn werd in de vroege och tenduren opgeschrikt door een zware ont ploffing, gevolgd door een blauwe vlam van zeker vijftien meter hoogte. Oost- In verband met de feestdag van Maria Ten Hemelopne ming zal ons dagblad morgen niet verschijnen. DIRECTIE DAGBLAD DE STEM. Minder vreedzaam luiden de Oostduit- se perscommentaren over de nu tweeja rige muur. „Neues Deutschland" noemde het bouwsel „een bijdrage tot het vreed zaam samenleven van staten, die de vre de heetf gered". Zij markeren „de vie ring" met verhalen en foto's, die de com munistische grenstroepen prijzen. Ze heb ben het immers zo moeilijk gehad door beledigingen van het „Westberlijnse ge spuis" en men probeert de „van vader landsliefde brandende manschappen van de volkspolitie op allerlei manieren over te halen tot vluchten". „Onze soldaten hebben veel meege maakt", aldus de „Berliner Zeitung". „No zems gooien sigaretten over de staats grens, anderen lopen luidruchtig met snoep te leuren en zelfs kwamen er vaak meisjes van lichte zeden op de proppen. Maar onze soldaten lieten zich niet uit de tent lokken", zo pocht het blad. In geen van de commentaren werd uiter aard gewag gemaakt van de vele grens wachten, die in de afgelopen twee jaar naar het Westen zijn gevlucht: liefst 1315 in getal. Ook het kernstopverdrag moet, volgens de rode pers, een vrucht van de muur zijn. Opvallend was dat in deze vele rode bombarie geen enkel dreigement aan het adres van West-Berlijn te beluisteren viel. De Westberlynse pers daarentegen drong aan dp een vreedzame oplossing van het mur-probleem. „Onderhandelin gen, geen tranen", en „Haal de muur neer door middel van praten", zijn enkele kop pen, die gisteren de voorpagina's van de Westberlijnse voorpagina's sierden. Het betrekkelijk rustige gedrag van de bewoners van 's werelds meest omstre den stad, getuigt overigens duidelijk van het gestegen moreel sinds het succesvolle bezoek van president Kennedy in juni van dit jaar. In de houding van de communisten schijnt ook een kentering gekomen te zijn. getuige het feit, dat Russische auto riteiten alle vertoningen van een docu mentaire over het spionageproces van de Britse zakenman Greville Wynne, hebben opgeschort. Westelijke waarnemers gelo ven, dat dit niet nader toegelichte be sluit is genomen wegens het verbeterde politieke klimaat na de ondertekening van het kernstopverdrag. Scotland Yard heeft de schuilplaats op gespoord van de bende, die verleden week 2,5 miljoen pond sterling buit maakte by Engelands grootste treinroof. Het is een huis, dat ongeveer 37 km van het to neel van de roof staat. De vensters wa ren gesloten en het was duidelijk te zien, dat de mannen er al enige tijd gehuisd hadden. Er was een flinke voorraad voed sel aanwezig en kennelijk waren de be woners in aller jjl weggegaan. Bij het huis was een put gegraven, waarin de rovers het geld hadden willen De Amerikaanse commissie voor de kernenergie heeft medegedeeld, dat in de woestijn van Nevada een kernwapen van geringe kracht tot ontploffing is gebracht. Met deze omschrijving wordt een kernwapen bedoeld met een ont ploffingskracht van niet meer dan 20.000 ton t.n.t. Dit is de eerste kernproef waarvan na de ondertekening verleden week, in Moskou van de beperkte kernstopover- eenkomst, melding wordt gemaakt. On dergrondse proeven zijn, als gemeld, nog wel toegestaan, omdat men geen overeensteming heeft kunnen bereiken over de wijze, waarop bij een verbod het toezicht op de naleving hiervan zou worden uitgeoefend. Het was de 72e on dergrondse proef, die door Amerika werd gemeld. deponeren. In het pand werden enkele lege postzakken aangetroffen. Wie de eigenaar ervan is, is vooralsnog onbekend. Intussen is de jacht op de bandieten ook uitgebreid tot de Franse Rivièra, waar zij zich wellicht gemengd hebben onder de vele Britse toeristen. De politie hoopt, dat van vele van de gestolen bankbiljetten de nummers be kend zullen zijn. Wellicht de helft van de buit zou namelijk bestaan uit nieuwe biljetten, die in Noord-Engeland en Schot land zijn uitgegeven. De serienummers van dit geld zijn overal verspreid en kas siers hebben het verzoek gekregen goed uit te kijken. Mogelijk hebben de rovers zich bediend van een valstrik om de politie op een dwaalspoor te brengen. De vrachtauto, die onlangs was gevonden en die in verband met de overval was gebracht, bevatte nl. omslagpapier voor bankbil jetten, die evenwel van een andere soort bleken te zijn dan die van de gestolen bankbiljetten. Men verwacht, dat het doorzoeken van de boerderij nog ongeveer drie dagen zal vergen. De plaatsvervangend burgemees ter van West-Berlijn, senator Heinrich Albertz, heeft gisteren ter gelegenheid van het tweejarig bestaan van de Berlijnse muur, kransen gelegd bij vijf gedenk- telkens voor Oostberlijners, die bij vluchtpogingen om het leven zijn gekomen. In Maasbracht heerste gisteren grote verslagenheid toen bekend was geworden, dat het schippersgezin Rennings-van Sint- truinen en zijn zoontje van een half jaar oud, om het leven was gekomen, door dat zijn schip was gezonken, vermoede lijk door een lek. De schipper was 23, zijn vrouw 19 jaar oud. Het grintschip Marianneke lag gemeerd aan de Belgische oever van de Maas te genover Kessenich. Op een baggermolen hoorde men een knal, die veroorzaakt bleek te zijn door het afknappen van de meerkabel van het schip Marianneke. Dit schip lag toen al half onder water. Redding van het schippersgezin, dat zich in de kajuit moest bevinden, was niet meer mogelijk. Pas om tien uur slaagden duikers erin de stoffelijke resten van de drie slachtoffers aan de wal te brengen. Hebben we uw foto „Vakantie met de kinderen" al binnen? Zo niet, stuur ze ons dan als nog toe. Prijzen van f 25,-, f 10,- en f 5,- voor de beste inzendin gen. En bovendien: de foto's die een eerste prijs behalen zullen we, mèt vermelding van de naam van de maker, in ons blad publiceren. Inzendingen op die adressen van Dagblad De Stem, die on deraan pagina 2 staan vermeld. De oppositiepartijen, met uitzondering van de communisten, hebben in het Indi sche parlement een motie van wantrou wen tegen Nehroe ingediend. Dit is voor het eerst in zestien jaar. De motie zal vrijwel zeker door het parlement wor den verworpen, aangezien Nehroes partij daarin een meerderheid heeft. Er is de laatste tijd in toenemende ma te kritiek op de regering uitgeoefend, on der meer wegens een overeenkomst met de „Stem van Amerika" en voorgenomen gemeenschappelijke luchtmachtoefeningen van India, Amerika en Engeland. Men ziet hierin een schending van India's tra ditionele neutralistische politiek. IN NEPAL zijn door grondverschuivin gen vier dorpen bedolven. Tussen de 150 en 200 personen werden levend begra ven. Moesonregens zijn de vermoedelijke oorzaak. KARDINAAL ALFRINK zal op 26 en 27 augustus in Fulda met het Duitse en Oos tenrijkse episcopaat gaan spreken over de schemata's, die op de komende zitting van het Vaticaanse concilie aan de bis schoppen zullen worden voorgelegd. TWEE SPANJAARDEN, die onlangs in Madrid twee bommen tot ontploffing hebben gebracht (32 gewonden), zullen ter dood gebracht worden. DE V.S. zullen, volgens minister McNa- mara (Defensie), binnen twee maanden de eerste van een reeks kunstmanen lan ceren om eventuele geheime kernproe ven in de ruimte vast te stellen. Op dit gebied hebben de Amerikanen een voor sprong op de Russen, zo beweert hij. WEER ZIJN in de V.S. 47 betogende ne gers gearresteerd. In diverse staten wer den demonstraties gehouden, waaruit hier en daar relletjes ontstonden. medegedeeld door het Ver' j geldig tot vanavond: h- anderUjke bewolking, maar ook p,..®n daar een bui. Zwakke veran- temperatuur^' Weinig verandering in on<ler 20.08 uur. Maan onder 16.23 uur 5nnsgen: z,on °P 5 22 uur. zon onder j„' Maan op 0.58 uur, maan on der 17.40 uur. Vrijdag: zon op 5.24 uur. Maan op 1.30 uur. Te zeggen, dat een ontmoeting tus sen de Duitse staande langhaar honden „Boy" uit Amsterdam en Nellyvan de familie G. Nieu- wenburg uit Harlingen, „niet zon der gevolg is gebleven", zou be paald te zacht zijn uitgedrukt... Nelly heeft nl. op 26 juni niet minder dan 11 honde-kindertjes ter wereld gebracht, die sindsdien opgewekt keffend door huize Nieuwenburg dartelen. De kleine lieverdjes worden overigens ge taxeerd op driehonderd gulden per stuk en vormen dus een niet on aardig vlottend kapitaaltje. Foto. De twaalfjarige Herma van den Heuvel uit Amsterdam, die foto model wil worden, vond poseren met de elf speelgoeddiertjes be paald geen hondebaan. Volgens goed ingelichte kringen in Pa rijs heeft P'rankrijk besloten geen boven grondse kernproeven meer in de Sahara te nemen. Frankrijk bouwt momenteel een proef station op de atol Moeratoe, ongeveer 200 kilometer ten zuidoosten van Tahiti. Het station zal eind volgend jaar in gebruik worden genomen. Waarnemers in Parijs menen, dat alles erop wijst, dat Frankrijk de kernproeven zal voortzetten tot het zijn eigen water stofbom heeft, of tot een algemene kern- ontwapeningsovereenkomst wordt bereikt, waarmee president De Gaulle genoegen .neemt. 55 De Russische auteur en pu blicist Ilja Ehrenburg, in maart door premier Kroestjev krachtig berispt voor zijn in communistische ogen onortho doxe zienswijzen, heeft giste ren in de Moskouse literaire wereld nieuw opzien gebaard, door een lans te breken voor het experiment in de kunst. Terzelfdertyd hield Ehren burg een pleidooi voor „vriendschappelijke betrekkin gen" met schrijvers in het Westen, ter lering ook van de auteur in de Sovjet-Unie. Dat Ehrenburg dit in het openbaar heeft kunnen zeggen, kan worden beschouwd als een aanwijzing dat de druk op de Russische intellectuelen niet zo zwaar is geweest als men aanvankelijk veronder stelde. Ehrenburg, die onder Stalin heel wat zuiveringen in de literaire wereld heeft over leefd, gebruikte termen, ont leend aan de luchtvaart, toen hij zei, dat er „boeken voor miljoenen", maar ook „schrij vers voor vijfduizend lezers" moesten zijn. „Testpiloten", al dus de auteur, „zijn evenzeer nodig als verkeersvliegers". Hij pleitte daarom voor „het recht van het experiment in de kunst". Ehrenburg klaagde, dat on der de huidige Russische schrijvers „geen Tolstoi, geen Dostojevski, geen Tjsekov" schooi, en waarschuwde: „Ik weet zeker dat er in Lenin grad meer lezers van middel matige Russische romans zijn dan er lezers waren voor Tol stoi's „Oorlog en Vrede", toen dit boek het licht zag". „We moeten niet alles ver werpen wat in het Westen wordt geproduceerd", aldus Ehrenburg, „het beste is dat we meer boeken vertalen waarvoor belangstelling kan bestaan. We zijn allemaal te gen de koude oorlog. We ver welkomen allemaal het kern- stopverbod. We streven alle maal naar vrede. Onze taak is de mens te ontdekken. Wan neer we daarmee succes heb ben, dan doen we heel wat voor de versterking van de menselijke solidariteit en het tot elkaar brengen van de volkeren". Premier Kroestjev heeft Ehrenburg in maart terecht gewezen, omdat hij zijn aan zien en steuh had geplaatst aan de zijde van „die extre misten in kunst en literatuur, die bij hun geëxperimenteer het socialistische realisme ver waarlozen". In dit verband verklaarde Ehrenburg, dat hij altijd zijn stem verheven had tegen degenen die zeiden dat vorm van eminent belang was, maar ook tegen dege nen die zeiden, dat vorm niet belangrijk was. Ik ben ervan overtuigd, aldus Ehrenburg bij die gelegenheid, „dat vorm en kunst niet te schei den zijn van de inhoud en vice-versa". Op Kroestjevs opmerking dat zijn gedenkschriften „Men sen, jaren leven", gevuld wa ren met „sombere gedachten", antwoordde Ehrenburg, dat er literatuur was vol van pessi misme, en dat hij daar geen kwaad in zag. „Iemand kan pessimistisch zijn, vooral on der omstandigheden, als die waaronder velen van onze westerse gasten (op het con gres) verkeren. Er bestaat ech ter ook literatuur die is ge kenmerkt niet alleen door pessimisme, maar door anti- humanisme, door opzettelijke slordigheid. Op deze confe rentie heb ik verdedigers van dit soort literatuur niet ont moet". (Van onze Haagse redactie) De „verboden droom" van Scheveningen wordt wellicht binnen kort toch werkelijkheid: er bestaat een flinke kans dat toeristen en andere geïnteresseerden er een gokje kunnen gaan wagen aan een roulette, die geen roulette is. Grote speelzalen zullen er in Nederlands eerste badplaats wel niet verrijzen de Scheveningse vermaakindustrie zou dat overigens niet willen maar een eerste voorzichtige stap in die richting schijnt men thans toch te willen gaan wagen. Het is allemaal begonnen met een uitvinding, die gedaan is door een in Den Haag woonachtige lichtrecla me-fabrikant, de heer J. J. Weissman. Zijn vinding wordt door insiders be schreven als een geslaagde poging om van een geluks- of hazardspel een behendigheidsspel te maken, waarbij toch het geluk of toeval niet geheel uitgeschakeld is. „Twee maal zeven" heet dit spel. De grote vraag is nu of de justitie het nieuwe spel zal toelaten of dat zij met de wet in de hand het spel zal verbieden, alvorens er een cent ingezet is kunnen worden. Wat is „Twee maal zeven" dan voor een spel? Men zou het spel min of meer als variant op de roulette kunnen be schouwen. De indeling van de tafels is, om te beginnen, al dezelfde als die van een roulettetafel. Men heeft een nummer zero (nul) en voorts de nummers een tot en met zesendertig. Het is o.m. mogelijk „cheval" en „plein" te spelen, maar niet even en oneven of dozijnen. Het grote ver schil met de echte roulette is echter dat er geen bank is en ook geen crou pier, die een balletje op de draaiende roulette werpt. De deelnemers aan het spel spelen namelijk tegen elkaar. Hun totale inzet is de prijs voor de winnaar of winnaars. Tien procent van de te verdelen inzet gaat echter naar de exploitant. De maximaal twee maal zeven spelers vandaar de naam van het spel hebben aan de speeltafel ieder een lampje en een drukknop voor zich. Met be hulp hiervan kan de speler nu met een zelf te regelen snelheid een ko gel mikken op het nummer waarop hij zijn geld heeft ingezet. In dat mikken zit het hem. In dat mikken zou een wat geroutineerde speler al gauw een zekere behendigheid en trefzekerheid kunnen verkrijgen, die het geluk of toeval in dit spel sterk kunnen reduceren. De kans op winst zou daardoor niet meer (volledig) van het toeval afhankelijk zijn. En daardoor zouden de wettelijke 'kwali ficaties, die het hazardspel in ons land verbieden, niet meer op „Twee maal zeven" van toepassing zijn. De heer Weissman is inmiddels reeds zo verstandig geweest om de Maastrichtse officier van justitie, mr. Franssen, in de gelegenheid te stel len zijn „behendigheid" aan deze speeltafel te beproeven. Die behen digheid bleek bij deze officier van justitie inderdaad aanwezig, want hij wist verschillende malen te winnen. Ook in Den Haag hebben twee hoofd inspecteurs van politie het spel reeds met eigen (argus)ogen kunnen gade slaan. Mr. Franssen en de Haagse hoofdinspecteurs hebben overigens geen oordeel over het spel willen uitspreken. Op het ministerie van Justitie vertelde men ons desgevraagd, dat voor ..Twee maal zeven" geen speelvergunning behoeft te worden afgegeven indien het inderdaad een volgens de wet toelaatbaar spel is. Indien daar entegen het tegengestelde het geval zou zijn, dan zal stellig ingegrepen worden zodra men het spel hier zou willen gaan spelen. (Advertentie)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1963 | | pagina 1