SENSATIONEEL SLOE VAN BEWOGEN FORMATIEDAG
V.V.D. en C.H.U. vinden elkaar:
K.V.P. in de knel
Koersval papieren
De Kort voortgezet
Vrij tamme inzet
debat taalwetten
Bisschop Dodewaard op Texel
Luitenant offerde zijn leven
om negen man te redden
flmtona pröl
Prins morgen 52 jaar
liet verongelukte Belgische legervliegtuig
„Trek je parachute
open,'
Franse reactie
op kritiek
van Kennedy
Vrouw slak man met
aardappelmesje
WIM SONNEVELD-SHOW
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Heden nieuwe
formateur
Rekenschap
Onrust
Welke formateur?
,Aanpassingskuur'
Omzichtigheid geboden
Brussel straks Bruxelles
PREMIER BEREIDT
ZICH VOOR OP
KABINETSRAAD
Brussel-hoofdstad
V oorbereidingen
tweede zitting
concilie
Voortaan
liet "droogje" uit
Eindhoven
MENSEN DIE
HET GOED
BEKIJKEN
KIEZEN
ARISTONA
Voor God, Koningin en Vaderland
103e JAARGANG
No. 24319
Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen,
C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M.
Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren, L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 -
Tel. 22341 (5 lijnen) - Postgiro 1114111
VRIJDAG 28 JUNI 1963
Abonnementsprijs 8,05 per kwartaal,
excl. 0,20 incasso: 9,25 per post
excl. 0,35 incasso; 0,62 per week
Prijs van buitenlandse abonnementen
op aanvraag. Losse nummers 15 cent.
Advertentieprijs voor de gehele oplage
0,42 per mm (Ing. Med. 1,05). Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau voor
de Zeeuwse Eilanden - GOES Klokstraat 1 telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 telefoon 2377 (Bijbureaus TERNEUZEN: IJsbaanstraat 24 telefoon 2601 OOSTBURG Nieuwstraat 41 - telefoon 2893)
(Van onze parlementaire redactie)
C.H.U.-fractieleider, mr. Beernink, heeft gisterenavond gezorgd
voor een sensationeel slot van een veelbewogen formatiedag.
Hij verklaarde zich namelijk op een door mr. Toxopeus gehou
den persconferentie, waar hij „toevallig" als toehoorder
binnenliep, solidair met de V.V.D. en wel precies op het punt,
waarop de liberalen volgens dr. De Kort diens formatie heb
ben doen mislukken. Even tevoren had Dr. De Kort gezegd,
dat mr. Beernink „het gemakkelijkst" voor hem was geweest
en dat het standpunt van de liberalen, dat hij als breekpunt
heeft aangegrepen, niet door de drie christelijke partijen
onderschreven kon worden. Beide uitspraken werden dus door
mr. Beernink gelogenstraft.
eerlijke kans wil geven die dr. De
Kort de socialisten heeft onthouden.
Wat wil die K.V.P. nu eigenlijk?,
vraagt men zich met ongeduld op het
Binnenhof af.
Het was gisteren een dag waarop al
lerwegen rekenschap werd afgelegd.
Dr. De Kort opende de rij. Voor zijn
verweer en de reactie erop van prof.
Vondeling verwijzen wij naar elders in
ons blad. Dr. De Kort hield zijn pers
conferentie buiten medeweten van de
K.V.P.-fractie en tegen het advies in van
adviseurs. Men vreesde dat zijn verweer
alleen maar weer nieuwe moeilijkheden
zou scheppen. Nu, die vrees is niet onge
grond gebleken.
De verklaring van dr. De Kort over
het afstoten van de P.v.d.A. wordt door
niemand als gegrond aanvaard. Zelfs de
V.V.D. lacht erom. Zijn motivering voor
de breuk met de V.V.D. klinkt zwak en
brengt de K.V.P., zeker na de interven
tie van mr. Beernink, in een nog moei
lijker positie.
Ipso facto gaf hij er mee te ken
nen, dat dr. De Kort geen steek
houdend motief heeft om zijn for
matie op de V.V.D. mislukt te ver
klaren. Mr. Toxopeus zelf zei: „De
breukmotivering van dr. De Kort
ten aanzien van de V.V.D. is even
ontoereikend als zijn verklaring
voor het afstoten van de P.v.d.A."
Het optreden van de politieke twee
ling Beernink-Toxopeus heeft de papie
ren van dr. De Kort als fractieleider een
nog verdere koersval doen ondergaan.
ts t">ncnr)ien van groot. VOW
net verdere verloop van de kabinetsfor
matie, waarop de koningin thans stu
deert. Het C.H.U.-V.V.D.-verbond is een
factor waarmee in steeds sterkere mate
rekening moet worden gehouden, temeer
omdat de A.R. er (stilzwijgend) achter
staat.
De anti's kunnen het zich vanwege hun
achterban niet veroorloven tegen de pro
testantse C.H.U. en vóór de K.V.P. te kie
zen. De houding van deze „derde macht"
is dusdanig, dat de K.V.P., ook al als zij
dr. De Kort als fractieleider handhaaft,
uit zelfrespect wel verplicht zou zijn voor
de P.v.d.A. te kiezen.
De K.V.P.-fractie kan pas weer een
eigen onafhankelijke koers varen, in
dien zij zich distantieert van dr. De
Kort en diens formatie-activiteiten
en bovendien een formateur kan le
veren die de formatie nu op de
kortst mogelijke termijn tot een goed
einde brengt.
Over de aanwijzing van die nieuwe
formateur heeft de koningin zich giste-
DE SOVJET-UNIE heeft gisteren op
nieuw toelating van China tot de Ver
enigde Naties gevraagd. De algemene
vergadering wees het verzoek echter af
met 87 stemmen tegen en geen stemmen
voor.
Be BRITSE en Amerikaanse onderhan
delaars naar de komende kernstopbe-
sprekingen in Moskou zullen een geheel
nieuw plan op tafel leggen. President
Kennedy en premier MacMillan zullen
veen flink gedeelte" van hun bespreking
in het aanstaande weekeinde aan deze
zaak wijden.
DE BRITISH Petroleum Company ltd.
en The Shell Petroleum Company ltd.
de laatste is een van de twee voor
naamste maatschappijen van de Konink
lijke Shellgroep hebben in Londen aan
de Burmah Oil Co. ltd. voorstellen ge
daan om dit bedrijf over te nemen.
TOT DUSVER hebben tachtig landen la
ten weten dat zij bij de pauskroning door
buitengewone missies vertegenwoordigd
zullen zijn.
EEN ZITSTAKING van vijftienhonderd
Metaalarbeiders in Oviedo in Spanje, is
gisteren de tweede dag ingegaan. Werk
gevers en werknemers hebben erin toege
stemd met elkaar te confereren over de
moeilijkheden.
DE OPVOLGER van Profumo. de Engel-
e minister van Oorlog, is Josef Godber
«us niet John Hobson, zoals wij giste-
p nebben gemeld). Godber is de 49-ja-
'ge Britse onderminister van Buiten
landse Zaken.
j 'ets lagere temperaturen
Verwachting van het K.N.M.I. tot
vanavond, opgemaakt gisterenavond
*U5 uur:
j Veel bewolking met op de meeste
l maf- gelijk regen. Zwakke tot
I 4W1?d uit noordelijke richtin-
v i lagere temperatuur.
npnm2g:uu°rn onder 2104 uur' Maan
toïXj zZ.op 422 uur' Maan on'
ren laten adviseren door de vice-voor-
zitter van de Jlaad van State, prof. Beel,
de voorzitters van de Eerste en Tweede
Kamer en de voorzitters van de vijf
grote fracties. In politieke kringen ver
luidt, dat de P.v.d.A., V.V.D., A.R. en
C.H U. geadviseerd zouden hebben op
nieuw een K.V.P.'er als formateur aan
te wijzen. De meerderheid der K.V.P.-
fractie staat op hetzelfde standpunt. Er
gaan binnen de K.V.P.-fractie echter ook
moedeloze stemmen op die pleiten
voor de aanwijzing van een protestants-
christelijke politicus als formateur.
De moeilijkheid is namelijk dat de
K.V.P. in meerderheid nog steeds een
samengaan met de V.V.D. wenst,
maar terzelfdertijd de P.v.d.A. de
De K.V.P. kan in die positie niet
langer berusten. Binnen de partij is
grote onrust merkbaar. Verwacht
wordt dat de fractie op korte termijn
bijeengeroepen zal worden om orde
op zaken te stellen.
Gisteren heeft de K.V.P.-fractie verga
derd onder voorzitterschap van de heer
Andriessen. Deze heeft ook advies aan
de koningin uitgebracht. Bij de discussie
over het uit te brengen advies had noch
de fractie noch de heer Andriessen de
beschikking over het verweer van dr.
De Kort.
Het verwijt dat de V.V.D. zijn forma
tie heeft doen mislukken baseert dr. De
Kort enerzijds op het feit dat de libera
len vrije kwesties willen maken van de
commerciële t.v. en het benutten van al
gemene middelen voor de verbetering
van sociale voorzieningen, anderzijds op
de „aanpassingskuur" die mr. Toxopeus
het ontwerp-program wil doen onder
gaan. Dr. De Kort doet het daarbij voor
komen alsof de V.V.D. heel zijn pro
gram weer op losse schroeven wil zetten.
Geen sprake van, zegt echter mr.
Toxopeus. Wij willen alleen nog eens
praten over een aantal zaken. Een aan
passingskuur betekent voor ons niet het
schrappen van allerlei zaken waar we
weinig voor voelen. Wij willen, aldus
mr. Toxopeus, het program alleen be
perken tot die punten die in vier jaar
ook financieel te realiseren zijn. Dat is
het, schoot mr. Beernink hem na, daar
gaat het ook om. Beide heren verwij
zen in dit verband naar uitspraken van
dr. De Kort zelf, dat zijn ambitieus ont
werp-program niet geheel te realiseren is
en dat het komende kabinet zal moeten
kiezen. Waarom moet het kabinet kie
zen?, vraagt mr. Toxopeus. Het is veel
beter als wij zelf op dit moment de keu
ze bepalen.
Op zich is er voor een „aanpassings
kuur" wel wat te zeggen. Men neemt op
het Binnenhof dan ook aan, dat dr. De
Kort eigenlijk wel had willen praten.
Hij kon echter niet meer met de V.V.D.
gaan praten, omdat hij de socialisten zon
der voldoende motivering buiten spel
heeft gezet. Op deze werkelijke reden
werd ook herhaaldelijk door mr. Toxo
peus gezinspeeld.
Intussen moet erkend worden, dat eni
ge omzichtigheid geboden is als fracties
als de V.V.D. en C.H.U. over een be
perking van een program gaan praten.
Beide fracties willen zoveel mogelijk
vrtfe kwesties en zo weinig mogelijk bin
dende afspraken. Wil men evenwel, als
de K.V.P., een goed sociaal-financieel-
economisch program, dan moet er op zo
veel mogelijk punten zekerheid zijn.
Ten gunste van mr. Toxopeus kan
hierbij worden aangetekend dat de libe
rale fractieleider, toen hij hoorde van
het plan van dr. De Kort om zijn op
dracht terug te geven, nog geprobeerd
heeft deze van zijn goede intenties te
overtuigen en misverstanden uit de weg
te ruimen. Er was echter niet meer met
dr. De Kort te praten, verklaarde mr.
Toxopeus. „Hij zei dat hij zijn beslissing
reeds had genomen".
„Denkt aan het drama, dat over
België zou losbarsten, indien een
meerderheid zoals wij die thans
hebben, er niet in zou slagen de
hangende vraagstukken op te los
sen''. Dit zei de Belgische minis
ter-president Th. Lefèvre gister-
De bisschop van Haarlem, mgr. J.
van Doodewaard, is op grootse
wijze op Texel ontvangen. De bis
schop kwam naar het eiland om
een groep van ongeveer tweehon
derd kinderen het H. Vormsel toe
te dienen. Hier poseert hij met een
deel van de groep, die zich voor
deze gelegenheid in de oud-Texelse
klederdracht had gestoken.
Wennerstroem
Wennerstroem, Zwedens meesterspion, ls
gearresteerd op de morgen van de twin
tigste juni, aldus is gisteren bekendge
maakt. Hij was op weg naar zyn werk
vertrek in het ministerie van Buiten
landse Zaken, toen twee rechercheurs
hem discreet verzochten hen te volgen.
Wennerstroem verzette zich niet en ging
gewillig mee.
Binnen de Zweedse regering en de vei
ligheidsdienst gonsde het gisteren van de
activiteit. Premier Erlander confereerde
op zijn landhuis met leden van de rege
ring en de veiligheidsdienst om zich
voor te bereiden op de kabinetsvergade
ring van heden. Gebleken is thans dat
de Zweedse minister van Defensie de
eerste is geweest die tegen Wenner
stroem werd gewaarschuwd. Twee jaar
geleden werd hem meegedeeld dat hij met
Wennerstroem „veiligheidsrisico's" liep.
Als gevolg van deze affaire zullen de
mankracht en het apparaat van de Zweed
se veiligheidsdienst worden uitgebreid.
In de Zweedse pers is erop gewezen
dat Wennerstroem tot 1946 snel carrière
maakte in het leger. Toen hij eenmaal
de rang van kolonel had bereikt volgde
geen benoeming tot generaal-majoor.
Aangenomen wordt nu dat zijn superieu
ren hem niet in staat achtten een opper
commando te voeren. In plaats van te
worden bevorderd werd Wennerstroem
naar Moskou gestuurd als vice-lucht-
machtattaché.
middag in de kamer van volks
vertegenwoordigers in Brussel bij
de inleiding van het debat over de
taalwetten.
Het gaat hierbij zoals eerder door
ons gemeld om het tweede van de drie
ontwerpen die de katholiek-socialistische
coalitieregering heeft opgesteld om een
definitieve regeling te treffen voor het
gebruik van de twee landstalen, het Ne
derlands en het Frans. Het eerste ont
werp. dat België door een taalgrens in
een Nederlands en in een Frans spre
kend gedeelte verdeelt, is reeds door het
parlement goedgekeurd. Het tweede heeft
tot doel het gebruik van de beide talen
ir: ku?t centrale overheidsapparaat en de
Brusselse agglomeratie fë regelen. Het
der«ie onde^ np brtreft het gebruik van
het Vrans en net Nederlands bij het on
derwijs.
Het tweede ontwerp behandelt onder
meer de samenvoeging van zes Vlaamse
randgemeenten met de 19 gemeenten die
thans Brussel vormen, tot een arrondis
sement „Brussel-hoofdstad", waar de
tweetaligheid strikt zal worden toegepast.
Van Vlaamse zijde is tegen dit onder
deel van het ontwerp echter heftig verzet
gerezen uit vrees dat ook in deze ge
meenten het Frans een overwegende rol
gaat spelen.
Een groot deel van de Vlaamse parle
mentsleden van de Christelijke Volks
partij heeft zich daar openlijk tegen uit
gesproken. Een door Vlaamse organisa
ties georganiseerde betoging in Wemmei,
een van de zes randgemeenten, die bij
Brussel zouden worden gevoegd, leidde
de vorige week tot woelige tonelen, waar
bij enkele leden van de rijkswacht ver
wondingen opliepen en een aantal ar
restaties werd verricht. Een nieuwe be
toging zal deze week worden gehouden
in een andere gemeente, die in dezelfde
positie verkeert, namelijk Wezembeek.
Premier Lefèvre liet gisterenmiddag in
zijn rede in de kamer uitkomen dat de
regering niet van plan is aan deze over
heveling van de zes gemeenten vast te
houden.
Verwacht wordt dat het debat de
volgende week dinsdag een hoogte
punt zal bereiken. Reeds dagen lang
hebben de ministers en parlements
leden gezocht naar een compromis,
dat overigens zou zijn gevonden en
vandaag door het Belgische kabinet
zal worden besproken.
Negen Belgische soldaten hebben hun
leven te danken aan de tegenwoordig
heid van geest en zelfopoffering van
een Belgische luitenant, toen het leger-
transportvliegtuig, dat hen vervoerde,
op 250 meter hoogte in brand vloog.
„Brand", schreeuwde de luitenant te
gen de parachutisten om hem heen, die
te jong en te onervaren waren om te
begrijpen wat er was gebeurd of wat
zij moesten doen. De luitenant, gehol
pen door twee onderofficieren, greep
de mannen een voor een beet en duwde
hen uit het reeds vallende vliegtuig,
terwijl hij schreeuwde: „Trek je para
chute open". Hij slaagde erin negen sol
daten op die manier naar buiten te wer
ken terwijl de C-119 tegen de grond
sloeg en in vlammen opging met nog
38 parachutisten en bemanningsleden
aan boord.
Een ooggetuige van de ramp was de
Duitse landarbeider Heinz likens, die
kort voor twaalf uur in de middag van
woensdag gras stond te maaien met bo
ven hem het eentonig gedreun van dc
tweemotorige, tweerompige C-119. Hij
keek niet eens op want hij verrichtte
al jarenlang zijn werk in de buurt van
het manoeüvreterrein Senne en de
aanwezigheid van militaire vliegtuigen
was voor hem even gewoon geworden
als die van vogels.
Dat veranderde toen hij boven zich
een luide explosie hoorde. Hij vertelde
hier later zelf over: „Ik schrok gewel
dig van die knal, keek omhoog en zag
hoe een enorme tong van vuur uit het
vliegtuig schoot. Een van de propellers
stond in brand leek het wel, maar het
kan ook een van de motoren zijn ge
weest en het zag er eventjes naar uit of
de piloot wilde proberen verder te stij
gen, maar toen zag ik hoe een van de
vleugels afbrak, en meteen draaide het
vliegtuig een halve slag om, kwam op
zijn rug te liggen en dook naar bene
den. Ik zag juist hoe een paar mensen
uit de machine naar buiten kwamen
tuimelen, en toen leek het of het ding
boven op mijzelf neer zou gaan komen.
Ik begon hard weg te rennen". Maar
hij was nog niet ver gekomen toen ach
ter hem de machine met een geweldige
klap neerstortte en een golf van hitte
hem in de rug trof.
„Het was hopeloos om te proberen
zelfs maar in de buurt te komen", ver
klaarde hij. „De vernielde machine
brandde zo fel dat het gras wijd in de
omtrek verschroeide".
Westduitse reddingsploegen zochten
de omgeving af en vonden in totaal
negen overlevenden, die tijdig uit het
vliegtuig waren geduwd. Enkelen van
hen hadden letsel opgelopen, omdat
de machine, toen zij die verlieten, eigen
lijk al t,e laag was geweest voor een
parachutesprong. Hun verklaringen
dekten die van de landarbeider: de
ramp voltrok zich in enkele secon
den: een motor vloog in brand, een
ontploffing volgde en daarna keerde
het vliegtuig zich op de rug alvorens
aardwaarts te duiken. De overlevenden
werden vervoerd naar een nabijgele
gen Brits legerhospitaal en behandeld,
voor zover dat nodig was.
Daar verklaarden zij ook hoe zij
hun leven te danken hadden aan
de heldhaftigheid van de Belgi
sche luitenant, die bereid was ge
weest zelf ten onder te gaan om
zoveel mogelijk van de mannen on
der zijn bevel te redden.
Woensdagavond laat werden de ver
koolde overblijfselen van 34 militairen
overgebracht naar een huis nabij de
plaats van de ramp, in afwachting van
mogelijke identificatie. Vier lichamen
had men nog niet uit de wrakstukken
kunnen bevrijden.
Twee verschillende commissies van
onderzoek zullen trachten de oorzaak
van de ramp vast te stellen.
Een voorlopige laatste eer aan de
doden werd gisterenavond betoond door
de Belgische minister van Defensie Se-
gers, door generaal Ceuppens, de be
velhebber van de Belgische tactische
luchtmacht en door de chef van de ge
nerale staf, generaal Henry.
Zwijgend stonden de drie mannen
enige tijd op de dorre vlakte van weg-
geschroeid gras, met de hand stram
aan de pet en de minister van Defensie
met ontbloot hoofd. Boven hen in de
paarse avondhemel ronkte een militair
vliegtuig.
Morgen viert prins Bernhard zijn 52ste verjaardag, reden
waarom wij deze recente foto van hem vandaag op onze voor
pagina publiceren. (Foto Nationaal Fotopersbureau)
„Niemand is meer toegewijd aan het
Atlantisch bondgenootschap dan Frank
rijk", zo heeft de Franse minister van
voorlichting, Alain Peyrefitte gisteren
gezegd. „Maar het is in het belang van
Frankrijk om een eigen defensie te heb
ben. Het is niet verstandig zijn verdedi
ging geheel aan anderen over te laten".
De bewindsman, die sprak op een
lunch voor parlementsleden en journa
listen, antwoordde op de kritiek die pre
sident Kennedy had geleverd op het be
sluit van Frankrijk „zijn eigen gang te
gaan".
Frankrijk trekt Kennedy's verzekerin
gen dat de V.S. Europa zullen verdedi
gen niet in twijfel, aldus Peyrefitte.
„Maar", zei hij, „hoe zal de toestand
er over 15 jaar uitzien? Amerika is een
democratisch land. vrij, en met verschil
lende opvattingen".
Hij wees er nog op dat de V.S. niet
in het begin der twee wereldoorlogen in
het strijdperk waren getreden. Hij verde
digde tenslotte het Franse plan tot vor
ming van een eigen kernmacht.
De coördinatiecommissie ter voorberei
ding van de tweede zitting van het con
cilie komt woensdag 3 juli a.s. in het
Vaticaan bijeen.
De commissie zal dan de arbeid die
paus Joannes haar vorig jaar opdroeg,
beëindigen.
De tweede zittingsperiode, die vol
gens officiële aankondiging in de Os-
servatore Romano van gisteren, op
29 september begint, zal van vrij kor
te duur zijn. Een derde zittingspe
riode zou voorzien zijn in de lente
van 1964.
Verwacht wordt ook dat de meest con
troversiële kwesties grondig bestudeerd
zullen worden, ook al zou dat beteke
nen dat ze voor een nieuwe opzet moe
ten worden teruggezonden. Men herin
nert in dit verband aan de kritiek, die
Paulus VI als aartsbisschop van Milaan
vorig jaar op de voorbereidingen had.
Men verklaart dat hij in geheel het con-
ciliewerk niets aan het toeval wil over
laten.
TyaenS' twist over vermeende hu
welijksontrouw van de man heeft de
56-jarige mevrouw C. J.-den H. gisteren
middag in de echtelijke woning in Den
Haag haar vijftigjarige echtgenoot P. J.
tweemaal met een aardappelmesje in de
rug gestoken.
Ze waarschuwde een bovenbuurvrouw,
die terstond de G.G.D. belde. De vrouw
is met haar man meegegaan naar het
ziekenhuis. Daar werd ze door de politie
gearresteerd. De verwondingen van de
man bleken erg mee te vallen.
(Advertenties)
Na het"natjeuit Schiedam
Een man moet op z'n tijd zijn nat}»
en zijn droogje hebben. Nu weet
iedereen, dat het natje meestal uit
Schiedam komt. Maar weet U ook,
dat he t droog j e uit Eindhoven komt
Nee, deze keer is het geen gloei»
lamp, maar een fijn sigaartje. Ja,
natuurlijk: de Senator Special seno
ritas!! Dat zijn immers de enigo
senoritas in de deugdelijk-drooghou-
dende Tropical-verpakking. Dia
lucht- en vochtwerende verpakking
is Ideaal voor sigaren. Ha, het milda
aroma is veilig beschermd tegen
vijand vocht. Ja, dat is wat een man
nodig heeft: heerlijk rookgenot vaa
een fijne, blijvend droge senoritas:
Senator Special.
Nü Aristona kopen
om straks te genieten van grandioze
zaterdagavond 29 juni
en de dagelijkse filmverslagen van het enorme
wieler-festijn, de Tour de France
